Selected works by Professor Jan Zachwatowicz published just recently dispose one to reflections on an ever actual problem: to preserve or to restore? This subject was disccused in Poland in the first years a fter the 2nd World War. As their main argument the advocates of the restoration, and even of reconstruction, put forward a tragic condition of the Polish culture, destroyed deliberately by the Nazists. Followers of the preservation agreed with the principle of the above argument; still, they had doubts with regard to both the ex tent of the works and at the same time they warned, for future purposes, against the situation when the total society would come to the false convinction that the proper and just conservation of monuments meant their reconstruction. This provided the base for disputes whether protection is to cover only a form or, speaking in other words, ’’appearance” of a historic building or to include also its authentic mater Lad structure. The method of restoration and reconstruction has been recognized as proper in a specific situation of the ruined country as ”a method of procedure in specific dramatic circumstances”, refraining from any conservation doctrine. Defenders of this approach realized clearly that such measures had an emergency nature and were fu lly aware of ’’the tragedy of committed conservation deceit”. For many years this exceptional situation has been observed to drag on into infinity, suspending precise recommendations of the doctrine. This ground is conducive to mass neurosis involving not only the population but also the authorities and even conservators and architects themselves — where ’’the creation of monuments reproduction” is identified with typical duties of conservation services, though there is less and less association with a genuine object.” We have more and more monuments and an ever smaller number of original products.” This comment made by Professor Ksawery Piwocki in 1946 has not unfortunately become outdated. It is the highest time to call off ’’special circumstances” and to come back to ’’the conservation doctrine”.
A. Riegl stwierdził, że każde ludzkie dzieło posiada wartość historyczną, co czyni je potencjalnym zabytkiem. Myśl tę potwierdzono w Karcie Weneckiej, gdzie stwierdzono: Pojęcie zabytku rozciąga się również na skromne obiekty, które z upływem czasu nabrały znaczenia kulturalnego. Echem tych sformułowań jest egalitaryzm ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, według której zabytkiem może być to, co jest świadectwem minionej epoki oraz ma wartości historyczne, artystyczne i naukowe. Dla dzieł 2. połowy XX wieku (przynajmniej do 1989 r.) nie ma barier chronologicznych uznania za zabytek w myśl ustawy o ochronie zabytków, a zarazem jest to praktycznie jedyna skuteczna forma ochrony. Przy bogactwie zasobu pojawia się refl eksja o konieczności wyboru przedmiotu ochrony. Pytanie, czy chronić np. „blokowiska”, jest trudnym wyzwaniem dla służby konserwatorskiej. Wymusza weryfikację doktryny i kryteriów wyboru obiektów chronionych, skupienie się na dziełach wyjątkowych, kosztem liczebności powtarzalnych.
EN
A. Riegl claims that all man-made works have historical value which makes them potential monuments. The idea was confirmed in the Charter of Venice, which states: the concept of monument also applies to modest objects which, in the course of time, have acquired cultural significance. Those words were echoed in the egalitarian Monument Protection Act according to which everything that bears evidence of a bygone era and represents historic, artistic and scientific values may be a monument. For the works of the 2nd half of the 20th century (at least until 1989) there are no barriers of chronological recognition as monuments under the Monument Protection Law. This is the only effective form of monument protection. With the wealth of resources, there appears the need to reflect on the selection of protected objects. The question whether to protect serial houses is a difficult challenge for conservation officials. It demands verifying the doctrine, clarifying the criteria for the selection of protected buildings, focusing on exceptional objects at the expense of limiting the number of repetitive works.
Artykuł pokazuje dorobek architektoniczny powstały w ramach realizacji Centralnego Okręgu Przemysłowego w kontekście konieczności jego zachowania i ochrony. Prezentowane są wybrane zagadnienia i problemy związane z aktualnym stanem technicznym obiektów budowlanych, zarówno przemysłowych jak i mieszkalnych. Analizie poddany jest również wpływ współczesnych doktryn konserwatorskich na możliwości zachowania dzieł architektury COP-u przy specyficznych warunkach własnościowych, niewielkiej świadomości użytkowników i właścicieli oraz dużym niedoborze źródeł historycznych i planistycznych.
EN
The article presents the architectural heritage created as a part of the Central Industrial District in the context of the need for its preservation and protection. Presented are selected topics and problems associated with the current technical condition of both industrial and residential buildings. The analysis contain also the impact of modern conservation doctrines and their ability to preserve works of COP’s architecture with the specific conditions of ownership, poor awareness of users and owners, and a large shortage of historical planning sources.
The Abode of Chaos is a complex and atypical site located in Saint-Romain-au-Mont-d'Or, France. Dating back to the XVIIth century, the site, composed of vernacular buildings and the remains of a Protestant temple demolished following the Edict of Nantes, has been the subject of a creative process for the past twenty years aimed at transforming it into a sort of “mirror of the anthropocene”. Its owner, hierry Ehrmann, has been recording the often tragic events of our world in real time, through sculptures, installations, murals or injuries inflicted on existing buildings. For the past fifteen years, the site has been threatened with disappearance by the municipal authorities, who refuse to recognise its artistic or heritage character and oppose it to town planning regulations. However, the site is very popular with a wide and diverse public. The Abode of Chaos is therefore an interesting case to ask the following question : “Does current conservation theory strike the right balance between stakeholder rights and heritage rights“?
PL
Abode of Chaos jest złożonym i nietypowym miejscem znajdującym się w Saint-Romain-au-Mont-d'Or we Francji. Pochodzące z XVII wieku miejsce, składające się z typowych budynków i pozostałości protestanckiej świątyni zburzonej po Edykcie z Nantes, od dwudziestu lat jest przedmiotem procesu twórczego, którego celem jest przekształcenie go w swoiste "lustro antropocenu". Jego właściciel, hierry Ehrmann, rejestruje często tragiczne wydarzenia naszego świata w czasie rzeczywistym, poprzez rzeźby, instalacje, murale lub uszkodzenia istniejących budynków. Od piętnastu lat miejsce to jest zagrożone zniknięciem z powodu władz miasta, które nie uznają jego artystycznego i zabytkowego charakteru oraz sprzeciwiają się przepisom urbanistycznym. Jednak miejsce to cieszy się dużą popularnością wśród szerokiej i zróżnicowanej publiczności. Abode of Chaos jest zatem interesującym przypadkiem, pozwala zadać pytanie: "Czy obecna teoria konserwatorska zachowuje właściwą równowagę między prawami interesariuszy a prawami do dziedzictwa"?
Artykuł dotyczy odbudowy katedry Bagrata w Kutaisi (Gruzja). Świątynia ta została wzniesiona przez króla Bagrata III w 1003 r. Jest ona charakterystycznym przykładem klasycznego okresu gruzińskiej architektury przełomu X i XI w., jest także symbolem powstania gruzińskiej państwowości. W 1692 r. w wyniku działań wojennych została wysadzona przez Turków seldżuckich, runęły kopuła i sklepienia, a pozbawiona przekrycia świątynia stopniowo niszczała. W 1994 r., jako trwała ruina, została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W 2008 r., wbrew doktrynie konserwatorskiej, a także protestom opinii międzynarodowej, w konsekwencji śmiałych decyzji politycznych rozpoczęto jej odbudowę. Autor, opierając się na przykładzie tej katedry, występuje przeciw rekonstrukcjom zabytkowej architektury.
EN
The article presents the reconstruction of Bagrati Cathedral in Kutaisi (Georgia). This cathedral was erected by King Bagrat III in 1003. It constitutes a characteristic example of the classical period of Georgian architecture at the turn of the 11th century and it is also a symbol of the establishment of the Georgian statehood. In 1692 the cathedral was blown up by the Seljuk Turks as a result of acts of war due to which the dome and vaults collapsed and the cathedral slowly deteriorated. In 1994 it was included in UNESCO’s World Heritage Site as a permanent ruin. In 2008 contrary to the doctrine of restoration as well as protests of the international public opinion and as a result of bold policy decisions its reconstruction began. The author, using the example of this cathedral, is against reconstructions of historic architecture.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.