Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wpływ wybranych procesów niszczących na trwałość piaskowców godulskich z Brennej

100%

Łukasiak D.

|

tom R. 54, nr 1

56--61

PL

Artykuł podejmuje problematykę trwałości piaskowców godulskich z Brennej, które wykorzystywane są jako elementy konstrukcyjne w licznych obiektach budowlanych na terenie Europy. Tak szerokie wykorzystanie tego surowca skalnego wymusza ocenę jego odporności na działanie czynników niszczących w danych warunkach klimatycznych i funkcjonalnych. Pozwala to rozpoznać trwałość materiału skalnego w długiej skali czasowej oraz przeciwdziałać procesowi deterioracji, czyli pogarszaniu jakości i właściwości fizyko-mechanicznych danego surowca skalnego. Ocenę trwałości przeprowadzono na materiale pozyskanym z kamieniołomu Głębiec z dwóch stref rozpoznanego profilu wietrzeniowego. Były to piaskowce o charakterystycznym dla tego kamieniołomu, szaroniebieskim i szarozielonym zabarwieniu. W warunkach laboratoryjnych przeprowadzono modelowanie oddziaływania wybranych procesów niszczących na strukturę analizowanego materiału skalnego. Rozpoznano wpływ roztworów wodnych, zamrozu, krystalizacji soli oraz dwutlenku siarki. Dodatkowo podjęto próbę oceny odporności tego materiału na proces ścierania. Przeprowadzone badania pozwalają stwierdzić, iż eksploatacja analizowanych piaskowców powinna być prowadzona z selektywnym doborem ich przeznaczenia, gdyż charakteryzują się one zróżnicowaną odpornością na deteriorację, zależnie od stopnia zwietrzenia. Jednocześnie uwzględniać należy podatność analizowanego materiału skalnego na destrukcyjne działanie krystalizujących minerałów siarczanowych, co szczególnie widoczne jest w przypadku piaskowców szarozielonych. Powstałe w tym procesie spękania przebiegają najczęściej równolegle do powierzchni stropowej warstw piaskowców. Powyższe uwagi powinny być zatem uwzględniane podczas projektowania przeznaczenia badanych surowców skalnych jako elementów konstrukcyjnych, funkcjonujących w zmiennych warunkach geośrodowiskowych.

EN

The article deals with durability problems of the Godula sandstones from Brenna, which are used as construction elements in numerous building objects in Europe. So extensive use of this rock material forces evaluation of its resistance to destructive factors under given climatic and functional conditions. This allows to recognize the durability of rock material in a long time scale as well as prevent the process of deterioration that worsens the quality and physio-mechanical properties of the given rock material. The durability evaluation was carried out on the material acquired from the quarry Głębiec, from two zones of recognized weathering profile. The sandstones had typical colors for this quarry – grey-blue and grey-green. The modeling of the influence of selected deterioration processes on the structure of the analyzed rock material was carried out under laboratory conditions. The influence of water solutions, frost, crystallization of salt and sulfur dioxide were recognized. In addition, attempts to assess the resistance of the material to the process of attrition were taken. The studies lead to a conclusion that the use of the analyzed sandstones should include selective choice of their destination, because they are characterized by variable resistance to deterioration depending on the weathering degree. At the same time the susceptibility of the analyzed rock material to destructive actions of crystallizing sulfate minerals should be taken into account, which is particularly evident in the case of grey-green sandstones. The cracks resulting from this process usually run parallel to the top tills’ surface of the sandstone layers. Therefore the abovementioned observations should be taken into account in the design of the destination of studied rock materials as construction elements, functioning under variable geo-environmental conditions.

2

Wstępne wyniki badań nad pochodzeniem siarki z wykwitów gipsowych powstających w budowlach zabytkowych Warszawy

100%

Kasperowicz E. , Słaby E. , Kościński M.

|

tom Vol. 52, nr 3

223-228

EN

Sulphates belong to the most frequent compounds found in deteriorated stone monuments. The sources of sulphur within urban agglomeration area are diverse. Many of them are characterised by different sulphur speciation. The aim of this study was to determine the origin of the sulphur from sulphate minerals, formed due to deterioration of daubed resistive wall in the Wilanów Park, mainly gypsum. The mineral phase composition as well as their chemical composition has been determined. The chemical composition of the salts is highly correlated with that of rainfall, which in turn seemed to influence the sulphur isotopic fractionation. Rainfall seems also to be the main source of sulphur. 34S for nine samples has been estimated. The data obtained show narrow value range. The data alone do not allow precise identification of the main source of sulphur in the sulphate minerals.

3

Górnictwo skalne regionu Lubelskiego. Zniszczenie czy rozwój?

100%

Pininska J.

|

tom 44

EN

The Lublin Region is the cradle of ancient mining, dating as far back as the Palaeolith. Until the beginning of the Iron Age, cherts from siliceous chalky limestones in the River Vistula Valley were the basic supply for the various tools and weaponry. Prehistorie artisans, aware of the mechanical properties of chert-bearing rocks and knowing how to mechanically processing hard cherts, fostered the development of regional settlement, construction and mining. The availability of common carbonate rocks of the Upper Cretaceous and Neocene made a significant impact on the defensive, religious and residential construction industry of the Lublin region. The unique mining technologies transformed the natural space on the one hand, and on the other provided a stimulus for the development of the local processing industry, transport, architecture and culture. In the 19th century, the Lublin region was a pioneer of the Polish cement industry. From the very beginning of the process, we can find examples of an ingenious combination of the engineering, geological and mining knowledge which have had such a strong presence in the region's cultural heritage.

4

Właściwości geomechaniczne opok

67%

Pinińska J.

|

tom R. 32, z. 1

293-301

PL

Region lubelski stanowi niezwykły przykład koegzystencji górnictwa, budownictwa i przetwórstwa surowców skalnych, których korzenie od paleolitu poprzez średniowiecze sięgają dnia dzisiejszego. Krzemionkowe surowce skalne w dolinie Wisły były aż do epoki wczesnego żelaza źródłem surowca do wyrobu broni i narzędzi, a korzystające z ich wytrzymałości ludy - prekursorami dzisiejszej geomechaniki. Dostępność węglanowych surowców skalnych górnej kredy oraz neogenu znalazła od średniowiecza swój wyraz w budownictwie obronnym, sakralnym i mieszkalnym Lubelszczyzny. Unikalne techniki górnicze wydobywania ich jako budulca kamiennego są przykładami twórczego połączenia wiedzy inżynierskiej, geologicznej i znajomości ich właściwości geomechanicznych. Na bogatym tle regionalnego górnictwa skalnego na szczególną uwagę zasługują opoki, których nietypowe właściwości geomechaniczne stanowiły podstawę ich ugruntowanej w średniowieczu przydatności budowlanej. W pracy przedstawiono charakterystykę cech wytrzymałościowo-odkształceniowych opok wraz z oceną podatności na deteriorację w drugiej skali czasowej na tle innych surowców skalnych Lubelszczyzny.

EN

The Lublin Region represents unusual example of co-existence of mining, building industry and rock workings,. The roots of today's industries in the Lublin Region reach as far back as Medieval times and even farther back - the Paleolithe. Cherts from chalky limestones in the river Vistula Valley, until the beginning of Iron Age, were basic supply for the various tools and weaponry. Prehistoric artisans, knowing the mechanical properties of chert bearing rocks and knowing how to mechanically processing hard cherts, become precursors of today's geomechanics. Availability of common carbonate rocks of the Upper Cretaceous and Neogene made significant impact on building industry. The defense heavy fortresses, sacral monumental buildings, and magnificent residential and common buildings are typically made of white, chalky and siliceous limestone blocks all over the Lublin Area. In the paper are outlined geological aspects and geomechanical assessment of the special, regional rock building material resources in the Lublin Region - the siliceous limestone, their geomechanical properties, which became the base of traditional building industry. Under special consideration is the vulnerability of siliceous rocks to physical deterioration with the passage of time. The description of typical forms of destruction of stony building elements is completing the paper.

5

Górnictwo skalne jako geologiczny składnik dziedzictwa kulturowego regionu lubelskiego

67%

Pinińska J.

|

tom nr 422

97-111

PL

Region lubelski stanowi niezwykły przykład koegzystencji górnictwa, budownictwa i przetwórstwa surowców skalnych, których korzenie od paleolitu poprzez średniowiecze sięgają dnia dzisiejszego. Krzemionkowe surowce skalne w dolinie Wisły były aż do epoki wczesnego żelaza źródłem surowca do wyrobu broni i narzędzi a korzystające z ich wytrzymałości ludy, prekursorami dzisiejszej geomechaniki. Dostępność węglanowych surowców skalnych górnej kredy oraz neogenu znalazła od średniowiecza swój wyraz w budownictwie obronnym, sakralnym i mieszkalnym Lubelszczyzny. Unikalne techniki górnicze wydobywania ich jako budulca kamiennego są przykładami twórczego połączenia wiedzy inżynierskiej, geologicznej i geomechanicznej. W XIX w. Lubelszczyzna stała się pionierem rozwoju polskiego przemysłu cementowego. W pracy przedstawiono geomechaniczną ocenę właściwości lubelskich surowców skalnych stanowiącą podstawę ugruntowanej tradycji ich wykorzystywania wraz z oceną ich podatności na deteriorację w długiej skali czasowej, na tle charakterystyki głównych przejawów destrukcji lokalnych obiektów kamiennych.

EN

The Lublin Region represents an unusual example of co-existence of mining, building industry and rock workings. The roots of today's industries in the Lublin Region reach as far back as medieval times and even further back - the Palaeolithic. Cherts from chalky limestones in the Vistula River Valley, until the beginning of Iron Age, were the basic supply for various tools and weaponry. Prehistoric artisans, knowing the mechanical properties of chert-bearing rocks and knowing how to mechanically process hard cherts, became precursors of today's geomechanics. Availability of common Upper Cretaceous and Neogene carbonate rocks made a significant impact on the building industry. The defense heavy fortresses, sacral monumental buildings, and magnificent residential and common buildings are typically made of white, chalky and siliceous limestone blocks all over the Lublin area. In the XIX century the Lublin region was pioneering in the cement industry. The paper outlines geological aspects and geomechanical assessment of rock resources in the Lublin region - the properties, which became the base of traditional building industry. Under special consideration is the vulnerability of rocks from the Lublin region to physical deterioration with the passage of time. The description of typical forms of destruction of stony building elements is completing the paper.