Celem tego opracowania jest przedstawienie istoty cywilnej, demokratycznej kontroli nad Siłami Zbrojnymi RP i przebiegu jej ustanowienia w Polsce, w okresie przemian społeczno-politycznych w kraju zapoczątkowanych w 1989 r. oraz w nowych uwarunkowaniach geopolitycznych w Europie Środkowo-Wschodniej. W tym czasie władze Polski doskonale oceniły sytuację strategiczną w obszarze bezpieczeństwa w otoczeniu naszego kraju i rozpoczęły aktywne działania na rzecz jego włączenia w zachodnie struktury bezpieczeństwa. Doskonale zdawano sobie sprawę z konieczności przeprowadzenia reform w całym systemie bezpieczeństwa Polski, który w tym czasie nie spełniał demokratycznych standardów obowiązujących członków Sojuszu Północnoatlantyckiego. Jednym z pilnych wymogów była restrukturyzacja Sił Zbrojnych RP z jednoczesnym ustanowieniem cywilnej, demokratycznej kontroli nad nimi. W opracowaniu nawiązano do wzorców cywilnej, demokratycznej kontroli nad wojskiem, opracowanych i prezentowanych przez wielu myślicieli i publicystów zachodnich, zajmujących się powyższą problematyką w tym okresie. Należy nadmienić, że w czasie rozpoczęcia przemian – w tym obszarze – w państwach członkach Układu Warszawskiego brakowało doświadczeń. W dalszej części opracowania przedstawiono wysiłki czynników politycznych państwa polskiego w celu ustanowienia cywilnej, demokratycznej kontroli nad Siłami Zbrojnymi i przeprowadzenia wojska przez trudny, skomplikowany proces restrukturyzacji. W zakończeniu przedstawiono potrzebę usprawnienia relacji cywilno-wojskowych, które mają znaczny wpływ na sposób funkcjonowania Sił Zbrojnych i informowania społeczeństwa o sprawach obronnych.
EN
The purpose of this study refers to the presentation of the civil and democratic aspects of the control over armed forces of the Republic of Poland as well as the course of its establishing in Poland in the period of political and social transformations in Poland launched in 1989 and with regard to new geopolitical determinants appearing in the Central and Eastern Europe. The authorities of Poland at this time perfectly evaluated the strategic situation concerning the security around our country and undertook activate efforts to introduce it into the western security structures. It was perfectly known that it was necessary to carry out reforms with regard to the whole security system of Poland which at this time did not meet democratic requirements binding placed for NATO members. One of an urgent requirement referred to the restructuring of the armed forces of the Republic of Poland with a simultaneous establishing of a civilian, democratic control over them. This study refers to examples of civilian, democratic control over the army prepared and presented by numerous Western thinkers and publicists dealing with the above mentioned themes during that period. It shall be stated that at the beginning of the transformations within that area member countries of the Warsaw Pact had no sufficient experience. A further part of the study presents efforts of political factors of Poland undertaken to establish a civilian democratic control over armed forces and to lead the army through a difficult and complicated process of restructuring. The conclusion presents the need to enhance the civil and military cooperation which exerts a considerable impact on the manner of the operation of armed forces and informing of the society about defense matters.
Унаследованные от предыдущей системы спецслужбы не соответствовали условиям свободного, открытого общества и создаваемых стандартов демократического правового государства. Перед новой властью демократического государства возникла проблема формирования собственных, соответствующих правилам суверенного государства, специальных служб. Обязателен был выбор пути их построения, необходимо было также определить их организационную форму, компетенции и задания. Правящие круги отказались от резких шагов, выбран оптимальный вариант - радикальный по содержанию и лояльный по форме.
EN
Secret services inherited after the former system were not in any way adjusted to the conditions of a free, open society or to the created standards of a democratic state of law. The new authorities of the democratic country faced the problem of building their own secret services subordinated to the rules of a sovereign state. It was necessary to choose the way to create them as well as establish their organizational shape, competences and tasks. The idea of a violent revolution in the services was given up and the intermediate variant was chosen. It was radical in its content but gentle in form. The model shaped in 1990 was based on dividing secret services into civil and military ones. The former were subordinated to the Minister of the Interior, then to the Prime Minister, whereas the latter – to the Minister of National Defense. The Office for State Protection was the service performing the tasks of civil intelligence and counterintelligence.
The paper stresses the need to reform the European Central Bank with the aim to strengthen the democratic legitimation of this institution within the particular EU governance system. Indeed, the study argues for more accountability of the ECB before the citizens without giving up independence. The analysis (also conducted from a comparative-law point of view) shows that the objective can be assured fostering a stronger involvement of the Parliament firstly in the procedure for the appointment of the Members of the ECB’s Executive Committee, within a wider reform of the whole EU institutional setup and of the Eurozone’s organization in particular.
PL
W artykule podkreśla się potrzebę zreformowania Europejskiego Banku Centralnego w celu wzmocnienia jego demokratycznej legitymizacji w ramach konkretnego systemu zarządzania UE. Badania dowodzą, że EBC powinien wykazać się większą odpowiedzialnością przed obywatelami, nie rezygnując przy tym z niezależności. Analiza (również prowadzona z punktu prawnoporównawczego widzenia) pokazuje, że cel ten można osiągnąć przez większe zaangażowanie Parlamentu przede wszystkim w procedurę mianowania członków Komitetu Wykonawczego EBC – w ramach szerszej reformy całego układu instytucjonalnego UE, a organizacji strefy euro w szczególności.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.