PL
 |
EN
Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
  1. 12 Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska
  2. 2 Archives of Mining Sciences
  3. 2 Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN
  4. 2 Reports on Geodesy
  5. 2 Transactions of the Strata Mechanics Research Institute
Więcej...
Lata help
  1. 1 2023
  2. 1 2020
  3. 1 2018
  4. 2 2017
  5. 1 2016
Więcej...
Autorzy help
  1. 2 Chudek M.
  2. 2 Jarczyk M.
  3. 2 Postawa J.
  4. 2 Preidl W.
  5. 2 Sokoła-Szewioła V.
Więcej...
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 27

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  deformacja powierzchni
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
1
Content available The system of automatic laser plumb-line for monitoring a heavy dam wall
100%
Bryś H. , Ćmielewski K. , Gołuch P. , Kowalski K.
|
2011
|
tom z. 1/90
41-49
EN
While carrying out and exploiting dams we can notice displacements and stable or elastic deformations of the object itself, the area of placement, slopes, slopes of valleys, mazer bottom and even into its geometry is only possible to state with help of systematically performed geodesy measurement of deformations and dislocations.
2
Content available remote The Application and Development of Knothe Influence Function in China
75%
Yan J. , Lun Y. , Yue J. , Preuße A. , Sroka A.
|
|
tom T. 20, nr 2
137--144
EN
The Knothe infl uence function method was introduced to China in 1965 and began to abundant research and widely applied from 1980s. Based on the Knothe influence function method, the prediction model of surface movement and deformation of flat seam mining is established, then the calculation programs and drawing software are developed. The relationship between surface movement calculation parameters and geological mining conditions is systematically summarized, and national technical regulations and standards are compiled. The method has been widely applied in special coal mining and got enormous economic benefits, meanwhile, the method is applied in metal mine, oil and gas, groundwater, halite mining and underground engineering. In recent years, the Chinese scholars enrich and develop the probability integral method, and the prediction model of surface movement and deformation with special mining conditions, such as extremely inadequate mining and steeply inclined seam mining is established. Through introducing the Knothe infl uence function method of application in China, the 100th birthday of Professor Knothe and the great contribution to the mining subsidence prediction is commemorated.
3
Content available remote Analityczne rozwiązanie opisujace wypiętrzenia powierzchni występujące przy likwidacji kopalń przez zatopienie
75%
Fenk J.
|
|
tom T. 55, nr 11
12-14
PL
Po likwidacji kopalń podziemnych, obejmujących duże obszary zabudowane, następuje zwykle zatopienie pozostałych wyrobisk, w związku z zaprzestaniem pompowania wód gruntowych i opadowych spływających do kopalni. Porces ten powoduje podniesienie poziomu tych wód do powierzchni i tym samym wypełnienie szczelin górotworu powstałych w procesie eksploatacji górinczej. W efekcie na powierzchni terenu występują wypiętrzenia, mogące oddziaływać na zlokalizowaną tam zabudowę. Na przykładzie rejonu dawnej eksploatacji węgla kamiennego w Zwickau opracowano empiryczne algorytmy zezwalające na prognozę spodziewanych wypiętrzeń, a tym samym na ocenę zagrożeń zabudowy powierzchni.
EN
After liquidation of underground mines ecompassing big built-up areas usually follows flooding of left workings because of pumping stoppage. this process causes a rise of water level up to the surface and thus filing of rock mass cracks caused by mining. As a result occu5r uplifts of the area surface which can effect located there buildings. The empirical algorithms enabling a prognosis of expected uplifts and thus assessment of surface development hazards coal mining region at Zwickau.
4
Content available Estimation of height changes of GNSS stations from the solutions of short vectors and PSI measurements
75%
Krynski J. , Zak L. , Ziolkowski D. , Cisak J. , Lagiewska M.
Geodesy and Cartography
|
2017
|
tom Vol. 66, no. 1
73--88
EN
Time series of weekly and daily solutions for coordinates of permanent GNSS stations may indicate local deformations in Earth’s crust or local seasonal changes in the atmosphere and hydrosphere. The errors of the determined changes are relatively large, frequently at the level of the signal. Satellite radar interferometry and especially Persistent Scatterer Interferometry (PSI) is a method of a very high accuracy. Its weakness is a relative nature of measurements as well as accumulation of errors which may occur in the case of PSI processing of large areas. It is thus beneficial to confront the results of PSI measurements with those from other techniques, such as GNSS and precise levelling. PSI and GNSS results were jointly processed recreating the history of surface deformation of the area of Warsaw metropolitan with the use of radar images from Envisat and Cosmo-SkyMed satellites. GNSS data from Borowa Gora and Jozefoslaw observatories as well as from WAT1 and CBKA permanent GNSS stations were used to validate the obtained results. Observations from 2000–2015 were processed with the Bernese v.5.0 software. Relative height changes between the GNSS stations were determined from GNSS data and relative height changes between the persistent scatterers located on the objects with GNSS stations were determined from the interferometric results. The consistency of results of the two methods was 3 to 4 times better than the theoretical accuracy of each. The joint use of both methods allows to extract a very small height change below the level of measurement error.
5
Określenie czasu trwania poeksploatacyjnych deformacji powierzchni terenu dla warunków jednej z kopalń GZW
75%
Chudek M. , Strzałkowski P.
|
2006
|
tom z. 271
7-16
EN
The considerations are begun with estimation of Slovakia economic situation on the background of other countries of Europe Middle - Eastern. The main aim of the article is definition of strategy and economic policy. In order to develop Slovak Republic should intensify the economic relations both with developed countries and countries in transformation.
6
Content available New trends of automate bridge monitoring
75%
Kopacik A. , Kyrinovic P. , Erdelyi J. , Liptak I.
|
2011
|
tom z. 1/90
173-181
EN
Instruments with ATR were used in Slovak Republic for first time in year 1990 during the loading test of the Bridge Lafranconi in Bratislava within cooperation with the Institute of engineering surveying of TU Vienna. Results from at that time testing measurements were positive and support the experience of usage this type of instruments for deformation measurement during the bridge loading in the future.
7
Stan deformacji powierzchni terenu górniczego LW „Bogdanka” SA po eksploatacji pokładów 382 i 385/2 do 2015 roku
75%
Stewarski E. , Szumiński A. , Kamiński P.
|
2013
|
tom R. 64, nr 7-8
406--412
PL
Wpływ eksploatacji pokładów węgla 382 i 385/2 na stan deformacji powierzchni terenu górniczego kopalni LW „Bogdanka” SA do 2015 roku wyznaczono numerycznie przy założeniu teorii Budryka-Knothego. Skoncentrowano uwagę na rozkładach izolinii przemieszczeń, nachyleń powierzchni terenu oraz odkształceń głównych w obszarach górniczych pól eksploatacyjnych „Bogdanka”, „Stefanów” i „Nadrybie”.
EN
The impact of exploitation of seams 382 and 385/2 on the state of deformation of the mining area's surface at LW „Bogdanka" SA mine till 2015 was determined numerically with the assumption of Budryk-Knothe theory. The attention was focused on the distributions of isolines of displacements, slopes of the terrain's surface and the main deformations in the mining areas with the ongoing extraction processes, namely „Bogdanka", „Stefanów" and „Nadrybie".
8
Problem wtórnych deformacji powierzchni terenu i wstrząsów górotworu spowodowanych procesem likwidacji kopalń przez ich zatapianie
75%
Kołodziejczyk P. , Musioł S. , Wesołowski M.
|
2008
|
tom z. 286
117-125
PL
Przedstawiony artykuł stanowi wprowadzenie do dyskusji nad mało do tej pory rozpoznanym w Polsce związkiem zachodzącym pomiędzy likwidacją kopalń przez ich zatapianie, a więc zmianą stosunków wodnych w górotworze naruszonym eksploatacją górniczą a możliwością inicjacji zjawisk dynamicznych w postaci pionowych ruchów wypiętrzających górotworu i aktywności sejsmicznej w postaci wysokoenergetycznych wstrząsów. Wskazano w nim prawdopodobne przyczyny występowania tych zjawisk oraz nakreślono kierunki koniecznych badań.
EN
This article introduce into discussion about problem that is almost unknown in Poland with is connection between drowning of liquidated coal mines (so changing the water relations in rock mass broken by mining exploitation) and possibility of initiating dynamic phenomena such as vertical movement of rock mass and seismic activity such as high-energy tremors. This article show possible reasons of such phenomena and also shows the future way of indispensable researches needed to find solution of such problems.
9
Porównanie prognozy deformacji powierzchni z wynikami pomiarów
75%
Zych J. , Kruczkowski M.
|
2008
|
tom z. 286
181-190
PL
Podstawowymi czynnikami decydującym o jakości prognozy wpływu eksploatacji górniczej na powierzchnię terenu są właściwie przyjęte założenia co do wartości parametrów teorii prognozowania. W wielu przypadkach stosuje się uproszczenia, które mają wpływ na zaniżanie lub zawyżanie wskaźników deformacji. W artykule zostanie przedstawiony wpływ rozrzutu wartości parametrów teorii prognozowania wpływów na końcowe wartości wskaźników deformacji, a następnie obliczone prognozowane wskaźniki zostaną porównane z wynikami pomiarów geodezyjnych.
EN
Elemental factors determined mining effect prediction quality on land surface are correct proposition of raining effect prediction method parameters. Simplifications are used in many prediction studies. These have influence on enlargement and reduction deformation coefficients. Dispersion effect of prediction method parameters on asymptotic subsidence, slope, stain and horizontal displacement values are presented in the paper. Predicted subsidence, slope, stain and horizontal displacement are compared with geodetic survey results.
10
Deformacje powierzchni terenu a rejestrowana aktywność sejsmiczna górotworu
75%
Sokoła-Szewioła V.
|
2005
|
tom z. 270
159-169
PL
W artykule przedstawiono wyniki pomiarów obniżeń powierzchni wykonywanych w ramach badań deformacji powierzchni terenu na skutek prowadzonej eksploatacji górniczej oraz kształtowanie się w tym okresie zarejestrowanej aktywności sejsmicznej górotworu. Obserwacje wykonywano w rejonie objętym robotami eksploatacyjnymi prowadzonymi przez KWK Halemba w pokładzie 415/1. Przedstawiono wstępne wyniki przeprowadzonych analiz.
EN
The paper presents measurement results of surface area subsidence carried out within complex investigation studies on surface area deformation effected by the ongoing mining process ans seismic activity of rockmass recorded at that time. The observations were carried out in the area of mining works carried out of Coal Mine Halemba at the seam 415/1. Introductory results involving the carried out investigation studies were presented.
11
Probabilistyczna analiza wpływu eksploatacji górniczej na rurociąg
75%
Kalisz P.
|
2005
|
tom z. 270
109-118
PL
W referacie przedstawiono analizę oddziaływania deformacji przypowierzchniowej warstwy gruntu na rurociągi układane w wykopach i budowane metodami przeciskowymi. W analizie tej uwzględniono rozproszenie losowe wartości występujących na terenach górniczych poziomych odkształceń warstwy gruntu, które mają istotne znaczenie z uwagi na obciążenia rurociągów oraz na pracę ich złącz i kompensatorów.
EN
In the paper an analysis of influence of subsurface ground layout deformation on pipelines lain in excavations and built with push-through methods was discussed. In this analysis the random distribution of values of horizontal ground layout strains observed on mining terrain has been considered, which are of importance with respect to a pipeline load and an operation of connectors and compensating pieces.
12
Badania modelowe a parametry teorii. Część II
75%
Zych J.
|
|
tom z. 261
331-345
PL
Jednym z czynników prowadzących do zwiększenia dokładności prognozowania wpływów eksploatacji górniczej na powierzchnię jest dobre rozeznanie parametrów teorii. W mniejszym artykule przedstawiona będzie analiza parametrów przemieszczeń poziomych na podstawie wyników pomiarów uzyskanych z badań modelowych.
EN
Recognition of mining effect prediction theory parameters is one of factor leads to enlargement of mining effect prediction on land surface. Analysis of horizontal displacement parameters on basis model test results has been presented in this paper.
13
Doświadczenia z eksploatacji górniczej ZG "Piekary" pod dzielnicą Brzeziny Śląskie
63%
Kowalski A. , Majcher M. , Mielcarek Z. , Wojtacha P.
WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie
|
2006
|
tom nr 11
28-35
PL
W artykule przedstawiono warunki eksploatacji górniczej z uwagi na ochronę powierzchni oraz uzyskane doświadczenia zwłaszcza z eksploatacji ściany 135 z zawałem stropu. Doświadczenia obejmują wpływ prędkości frontu ścianowego na uszkodzenia budynków, opis skutków reaktywacji zrobów płytkiej eksploatacji rudnej, porównanie deformacji pomierzonych i prognozowanych a także ocenę uszkodzonych budynków w zależności od kategorii terenu górniczego. Przedstawiono działalność Zespołu Konsultacyjnego ds. ochrony terenu górniczego ZG "Piekary" i przykład komunikacji przez lokalne media z użytkownikami obiektów będących pod wpływem eksploatacji górniczej.
EN
The paper presents mining conditions in regard of surface protection and gained experience, particularly from the 135 longwall mining with caving. The experience includes impact of the longwall advancing speed on damage of buildings, description of effects of old shallow ore abandoned workings reactivation, comparison of forecast versus measured deformation, and assessment of damaged buildings according to the category of the mining area. Performance of the "Piekary" Colliery Surface Protection Consulting Team is discussed, including communication through the local mass media to users of objects subjected to mining operation effects.
14
Szczególna ochrona wybranych obiektów budowlanych na terenach górniczych
63%
Kwiatek J.
|
2006
|
tom z. 271
187-199
PL
Uszkodzenia obiektów budowlanych na terenach górniczych są nieuniknione, jednak niektóre z nich zasługują na szczególną ochronę. Przedstawiono sposób zróżnicowanej ochrony obiektów budowlanych na terenach górniczych w zależności od konsekwencji uszkodzeń. Nawiązano do stosowanej w budownictwie metody częściowych współczynników bezpieczeństwa. Zależnie od stopnia ochrony obiektów, zaproponowano stosowanie różnych wartości wskaźników niezawodności oraz różnych wartości współczynników zmienności wskaźników deformacji powierzchni.
EN
Damages of buildings' objects on mining grounds are inevitable, yet some of them deserve special protection. The way of diversified protection of building objects on mining grounds was presented depending on consequences of damages. It was referred to applied in building method of partial safety coefficients. Depending on a degree of protection of objects, applying of different value of reliability indicators as well as different values of changeability coefficients of surface deformation indices was proposed.
15
Content available The Point Nuisance Method as a decision-support system based on bayesian inference approach
63%
Rusek J.
|
|
tom Vol. 65, no. 1
117--127
EN
The article attempts to transfer information from the Point Nuisance Method (PNM) used in Poland in the issue of protection of buildings in mining areas, to the system of inference based on Bayesian formalism. For this purpose, all possible combinations occurring in PNM were selected. The number of numerically generated patterns was 6,718,464 cases. Then, based on Python package Scikit-Learn, a classification model was created in the form of the Naïve Bayes Classifier (NBC). The effectiveness of three methods used to build this type of decision-support system was analysed, from which the Categorical Multinomial Naive Bayes (CMNB) approach was finally selected. With the created classifier, its properties were verified in terms of quality of classify and generalization. For this purpose a general approach was used, analysing the level of accuracy of the model in relation to training and teaching data, and detailed, based on the analysis of the confusion matrix. Additionally, the operation of the created classifier was simulated to determine the optimal Laplace smoothing parameter α. The article ends with conclusions from the carried out calculations, in which an attempt was made to answer the question concerning potential reasons for incorrect classification of the created CMNB model. The discussion ends with a reference to the planned research, in which, among other things, the use of more complex Bayesian belief networks (BBN) is planned.
16
Content available remote Evaluation of the technical condition of the "Fryderyk" adit in Tarnowskie Góry for the purpose of eventual revitalization
63%
Duży S. , Dyduch G. , Preidl W. , Stacha G. , Czempas A. , Utko S.
|
|
tom Vol. 6(114)
85--99
EN
The "Fryderyk" adit (renamed 'Kościuszko' after World War II) is the last adit built in the area of Tarnowskie Góry, and was supposed to provide drainage for the area of exploitation of the "Fryderyk" mine. After the shutdown of the mine, the adit gained an important role in the water management of the area. The water from nearby sources flows into the river Drama through the adit. The long period of the adit’s existence and the processes occurring in its area have caused a progressive process of support degradation, which increases the danger of a loss of stability and a collapse of the roof. Allowing the collapse of the adit’s roof may cause surface depressions. The article presents the research results that show an evaluation of the technical condition and safety degree of the support for future failure-free usage. A range of activities that are meant to stop the natural degradation of the end section of the adit has also been suggested.
PL
Sztolnia "Fryderyk" (po II wojnie światowej "Kościuszko") jest ostatnią z wybudowanych sztolni w rejonie tarnogórskim i miała odwadniać rejony eksploatacji rud w obszarze kopalni "Fryderyk". Po zamknięciu kopalni sztolnia spełnia ważną rolę w gospodarce wodnej rejonu. Spływa nią woda z okolicznych źródeł do rzeki Dramy. Długi okres istnienia sztolni i procesy zachodzące w jej otoczeniu spowodowały postępujący proces degradacji obudowy powodujący wzrost zagrożenia utratą jej stateczności i wystąpienia zawału. Dopuszczenie do zawału sztolni może doprowadzić do powstania na powierzchni zapadlisk. W artykule przedstawiono wyniki badań obejmujących ocenę stanu technicznego i stopnia bezpieczeństwa obudowy pod kątem dalszego bezawaryjnego użytkowania wyrobiska. Zaproponowano również zakres działań mających na celu zahamowanie naturalnej degradacji końcowego jej odcinka.
17
Content available Analysis of horizontal displacements measured over the mining operations in longwall No. 537 at the Girondelle 5 seam of the BW Friedrich Heinrich-Rheinland coal mine
63%
Tajduś K.
|
|
tom Vol. 61, no. 1
157--168
EN
The article presents an analysis of the horizontal land surface displacements taking place as an effect of coal exploitation on the Girondelle 5 seam in the Friedrich Heinrich-Rheinland mine in Germany. The paper presents changes in displacement vectors measured on the surface following the progress of the exploitation face and an analysis of horizontal displacement measurements assuming that their magnitude is proportional to the profile of subsidence trough slope. Then, the values of horizontal displacement coefficient B are assessed for selected longitudinal and transversal calculation cross-sections of longwall No. 537.
PL
AArtykuł przedstawia analizę przebiegu przemieszczeń poziomych powierzchni terenu powstałych w wyniku eksploatacji górniczej kopalni Niemieckiej Friedrich Heinrich-Rheinland w pokładzie Girondelle 5. Autor przedstawił zarówno zmiany wektorów przemieszczeń powierzchni terenu wraz z postępem frontu eksploatacji, jak również analizę pomiarów przemieszczeń poziomych zakładając, że ich wielkość jest proporcjonalna do nachylenia profilu niecki osiadania. Następnie dla określonych przekrojów obliczeniowych wzdłuż oraz w poprzek analizowanej ściany 537 oszacowano wartości współczynnika przemieszczeń poziomych B.
18
Content available remote Oddziaływanie eksploatacji górniczej na powierzchnię i zabudowę miejską na przykładzie południowej części OG Wirek I
63%
Florkowska L. , Maj A. , Walaszczyk J. , Cygan J.
|
2009
|
tom Vol. 11, no. 1-4
21--31
PL
Prognozowanie rodzaju i wielkości oddziaływania eksploatacji w górotworze silnie naruszonym robotami górniczymi jest zagadnieniem niezwykle trudnym. Tymczasem niemal cała eksploatacja węgla kamiennego w naszym kraju przebiega obecnie w takich właśnie warunkach. Bardzo cenne jest więc prowadzenie analiz oddziaływania wybierania złoża w oparciu o materiał pomiarowy. Na tej drodze można bowiem uzyskać praktyczne informacje o zachowaniu się powierzchni naruszonego górotworu. W pracy przedstawiono analizę materiału pomiarowego z obserwacji geodezyjnych powierzchni terenu i budynków w dzielnicy Wirek, w Rudzie Śląskiej. Jej celem była ocena wpływu eksploatacji prowadzonej w latach 2005-2006 przez KWK Pokój na wymieniony obszar starej, miejskiej zabudowy. Przeanalizowano pomiary prowadzone dla linii i punktów rozproszonych na powierzchni terenu oraz na punktach zastabilizowanych na budynkach.
EN
Forecasting the extent and scale of mining impacts in the disturbed rock strata is extremely difficult and yet most mining operations nowadays are continued in such adverse conditions. It is reasonable, therefore, to investigate the impacts of mining activities on the basis of measurement data, which provide valuable practical information about the behaviour of the soil on the surface of the disturbed rock strata. This study provides the analysis of measurement and mine surveying data of the surface and buildings in Wirek, a district of Ruda Śląska (Poland). The aim of the study is to evaluate the impacts of mining operations continued from 2005 to 2006 in the colliery Pokój, on the condition of the old town buildings. Of particular importance are measurements taken at points and base lines on the surface and at control points stabilised on top of buildings.
19
Kopalnia w Posądzy - wpływ płytkiej eksploatacji złóż siarki na deformacje powierzchni
63%
Preidl W. , Wójcik A.
|
2008
|
tom z. 283
203-216
PL
Występujące w Polsce złoża siarki są zlokalizowane w utworach gipsonośnych miocenu na obrzeżu zapadliska przedkarpackiego. Do chwili odkrycia w latach 50. XX wieku złóż siarki w okolicy Tarnobrzega, górnictwo siarki istniało tylko w Swoszowicach, Czarkowych, Czajkowie i Woli Wiśniowskiej koło Staszowa, w okolicach Kokoszyc i Pszowa koło Rybnika, a także w Posądzy znajdującej się około 30 km na północny wschód od Krakowa. Uruchomienie Kopalni podziemnej nastąpiło w 1915 roku. W okresie 1919-1921 działała tu Państwowa Kopalnia Siarki. Wydobycie w latach 1916 -1921 wynosiło około 1-^-30 Mg na rok, a wyeksploatowano w sumie około 300 Mg siarki. Złoże było udostępnione przez upadową i trzy szyby oraz sztolnię. Całkowita długość wyrobisk podziemnych wynosiła około 1500 m. Przeprowadzone badania wykazały, że istnieją duże szanse na wykorzystanie rejonu dawnej eksploatacji górniczej do celów turystycznych oraz założenia poligonu do badań wpływu wydobycia siarki na środowisko naturalne.
EN
The sulphur deposits in Poland are appearing in Miocene's gypsum sediments located on the foredeep of Carpathian's subsidence basin. Up to the fifties and the discover of sulphur deposits, the sulphuric mining existed only in Swoszowice, Czarkowe, Czajków, Wola Wiśniowska near Staszów, in the environs of Kokoszyce and Pszowa near Rybnik and also in Posądza, located about 30 km northeast of Kraków. The mine was opened in 1915, in the complex of limestone and compact gypsum. After the I World War (1919 -1921), the State Sulphur Mine functioned there. The output in the years 1916 - 1921 was about 1 * 30 Mg per year. All together, 300 Mg of sulphur were extracted there. The access to deposit was through incline, three shafts and gallery. The complete length of underground working was approximately 1500 m. Conducted research stated that there is a huge possibility
20
Szkody górnicze – problemem kolei
63%
Wojdygowski Z.
Infrastruktura Transportu
|
2013
|
tom nr 5
30--32, 34
PL
Współczesne górnictwo posługuje się wieloma różnymi technikami wydobywczymi, których efektem końcowym, oprócz pozyskania cennego surowca, staje się ingerencja w środowisko naturalne. W Polsce dominuje górnictwo węgla kamiennego. Eksploatacji węgla, niezależnie od stosowanych systemów wydobycia oraz podejmowanych działań techniczno-organizacyjnych, nieodłącznie towarzyszą negatywne skutki oddziaływania na powierzchnię terenu i obiektów, przejawiające się m.in. deformacją i przekształceniem terenu, zmianą stosunków wodnych i wód powierzchniowych. Problematyka prezentowana w artykule dotyczy szkód górniczych na terenach kolejowych.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.