Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Dekomunizacja zielonogórskich urbanonimów

100%

Żuraszek-Ryś I.

|

nr 1

203-216

EN

The article describes the process of decommunization of urbanonyms in one of the Polish voivodeship capitals, Zielona Góra. It presents both the changes in naming we are witnessing currently and past ones. During the first removal of communist patrons we still had to deal with the period of the Polish People’s Republic after Stalin’s death and Władysław Gomułka’s coming to power. However, the changes introduced at that time were quite limited and concerned a small number of people who were no longer in power – Stalin and Marshal Rola-Żymierski. The proper decommunization was related to the political transformation after 1989. The previous urbanonyms, based mainly on anthroponyms, were replaced with names referring to people and events that could not be commemorated before and were to be erased from history (e.g. ul. Hanki Sawickiej changed to ul. gen. Okulickiego). In addition, the changes were motivated by the need nto commemorate local activists and heroes, and to highlight the history and topography of the city. The last decommunization was enforced by the enactment of the Act on the Prohibition of Propagation of Communism or Other Totalitarian Regimes and ended quite recently (the last street name change was voted on on March 27, 2018). Four streets in Zielona Góra have been renamed, including two referring to military organizations associated with the communist movement (ul. Armii Ludowej→ ul. Władysława Jagiełły and ul. II Armii → ul. Żołnierzy 2 Armii), and two based on dates (ul. Przylep-22 Lipca → ul. Przylep-Solidarności and ul. Przylep-9 Maja → ul. Przylep-8 Maja). Therefore, in the case of both decommunizations, ideological considerations prevailed, and to a lesser degree so did economic or cultural ones.

PL

The article describes the process of decommunization of urbanonyms in one of the Polish voivodeship capitals, Zielona Góra. It presents both the changes in naming we are witnessing currently and past ones. During the first removal of communist patrons we still had to deal with the period of the Polish People’s Republic after Stalin’s death and Władysław Gomułka’s coming to power. However, the changes introduced at that time were quite limited and concerned a small number of people who were no longer in power – Stalin and Marshal Rola-Żymierski. The proper decommunization was related to the political transformation after 1989. The previous urbanonyms, based mainly on anthroponyms, were replaced with names referring to people and events that could not be commemorated before and were to be erased from history (e.g. ul. Hanki Sawickiej changed to ul. gen. Okulickiego). In addition, the changes were motivated by the need nto commemorate local activists and heroes, and to highlight the history and topography of the city. The last decommunization was enforced by the enactment of the Act on the Prohibition of Propagation of Communism or Other Totalitarian Regimes and ended quite recently (the last street name change was voted on on March 27, 2018). Four streets in Zielona Góra have been renamed, including two referring to military organizations associated with the communist movement (ul. Armii Ludowej→ ul. Władysława Jagiełły and ul. II Armii → ul. Żołnierzy 2 Armii), and two based on dates (ul. Przylep-22 Lipca → ul. Przylep-Solidarności and ul. Przylep-9 Maja → ul. Przylep-8 Maja). Therefore, in the case of both decommunizations, ideological considerations prevailed, and to a lesser degree so did economic or cultural ones.

2

Political Parties in the Face of Decommunization in the Light of the Concept of Militant Democracy. The Case of the Czech Republic

63%

Lubik-Reczek N. , Vomlela L. , Podgórska-Rykała J.

|

nr 5(81)

281-292

PL

Poszczególne demokracje europejskie różnie reagują na antydemokratyczne tendencje polityczne, w tym na rosnącą siłę ‘wątpliwych’ partii politycznych i ich przywódców. Artykuł koncentruje się na sytuacji Republiki Czeskiej i śledząc ewolucje w obrębie systemu partyjnego po 1989 r., w świetle założeń koncepcji demokracji wojującej, stara się ustalić czy można zapobiegać działaniom antydemokratycznym, posługując się metodami i środkami niedemokratycznymi. Od 2013 r. w Czechach możemy obserwować radykalne zmiany w systemie partyjnym i zmieniającą się dynamikę rywalizacji partyjnej. Autorzy artykułu wychodzą z założenia, że choć dekomunizacja pozostaje ważnym procesem kształtowania demokratycznej tożsamości Czechów, generuje jednocześnie eurosceptyczne nastroje, a także prowadzi do wzrostu popularności partii odwołujących się do komunistycznej spuścizny. Analiza prowadzona jest z wykorzystaniem metody instytucjonalno-prawnej.

EN

Different European democracies react differently to anti-democratic political trends, including the growing power of ‘dubious’ political parties and their leaders. This article focuses on the situation of the Czech Republic and, by tracing the evolution within the party system after 1989, in the light of the assumptions of the concept of militant democracy, seeks to establish whether anti-democratic actions can be prevented by using non-democratic methods and means. Since 2013 we can observe radical changes in the party system and the changing dynamics of party competition. The authors of the article assume that while decommunization remains an important process of shaping the democratic identity of Czechs, it is simultaneously generating Eurosceptic sentiment and leading to an increase in the popularity of parties referring to the communist legacy. The analysis is conducted using the institutional-legal method.

3

Mapa wątpliwych patronów

63%

Łuczak J.

|

tom nr 9

14--15

4

Transitional Justice and the Constitutional Crisis: The Case of Poland (2015–2019)

51%

Krotoszyński M.

|

tom 3(21)

22-39

EN

During the last four years the situation in Poland has been a matter of interest to the worldwide legal community mostly due to the constitutional crisis. Yet, the years 2015–2019 were also a time of a revival of transitional justice measures, such as cleansing the public sphere of communist symbols, remodelling of lustration law, and further reduction of pensions of communist secret service employees and officers. In this paper I argue that these spheres are interconnected and that Poland’s constitutional crisis has a transitional justice dimension. I start with an overview of retrospective instruments dealing with the communist past introduced in the last four years. Next, I turn to the constitutional crisis itself, discussing its possible explanations and transitional justice aspects. In the end I claim that the dramatic constitutional backsliding that Poland has recently experienced can be explained not only as a power grab, but also as a result of the tension between the rule of law and the principle of individual responsibility on one hand – and the resort to collective accountability in an attempt to get what the government sees as justice on the other.

PL

W ciągu ostatnich czterech lat sytuacja w Polsce stała się przedmiotem zainteresowania międzynarodowych gremiów prawniczych przede wszystkich ze względu na kryzys konstytucyjny. Lata 2015-2019 były jednak także okresem powrotu do narzędzi rozliczeń z przeszłością, wśród których wymienić można usuwanie symboli komunistycznych z przestrzeni publicznej, zmianę modelu lustracji oraz dalsze obniżenie emerytur funkcjonariuszy i pracowników organów bezpieczeństwa państwa PRL. W artykule stawiam tezę, że sfery te są ze sobą wzajemnie powiązane, kryzys konstytucyjny ma zaś wymiar retrospektywny. Tekst zaczynam od przedstawienia mechanizmów sprawiedliwości tranzycyjnej dotyczących okresu komunistycznego wprowadzonych w Polsce w ostatnich czterech latach. Następne omawiam możliwe wyjaśnienia kryzysu konstytucyjnego i jego aspektów związanych z rozliczeniami z przeszłością. Analiza prowadzi mnie do wniosku, że dramatyczne zmiany ustrojowe, które współcześnie dotknęły Polskę, mogą być wyjaśnione zarówno w kategorii walki o władzę, jak i jako rezultat konfliktu pomiędzy zasadą rządów prawa i zasadą indywidualnej odpowiedzialności – a odwołaniem się do odpowiedzialności zbiorowej w celu zaspokojenia tego, co rządzący uznają za sprawiedliwość.

5

Pasikowski’s ‘Pigs’ as an Illustration of Vetting in a Transitional Society

51%

Grabarczyk M.

|

nr 1(26)

100-111

PL

Psy, film z 1992 r. w reżyserii Władysława Pasikowskiego z biegiem lat stał się legendą polskiego kina, a także źródłem wielu cytatów i przedmiotem swoistego kultu. Psy, pozostając atrakcyjne komercyjnie, zarysowują także wiele problemów związanych z transformacją ustrojową, otwierając dyskusję dotyczącą przeprowadzonej wówczas weryfikacji oficerów SB. Akcja filmu rozgrywa się w 1990 roku, w okresie przemian ustrojowych w Polsce po upadku komunizmu. Zanim na pierwszy plan wysuwa się czysto sensacyjna akcja, film w dużej mierze opowiada o reformie MSW i SB, procedurze weryfikacji ich oficerów, a także o ich losach podczas próby odnalezienia się w nowej rzeczywistości. Film pokazuje przy tym, że niezwykle trudno jest przeprowadzić reformy jednocześnie na wielu płaszczyznach: politycznej, gospodarczej i społecznej, i że może to być źródłem kryzysu. Celem artykułu jest przedstawienie Psów Władysława Pasikowskiego jako filmu ukazującego praktyczne problemy jednego z mechanizmów stosowanych w ramach sprawiedliwości tranzycyjnej, jakim jest procedura weryfikacji. Film, jako artystyczna prezentacja sytuacja poszczególnych funkcjonariuszy poddanych weryfikacji jest punktem wyjścia do refleksji nad sprawiedliwością tranzycyjną i problemem rozliczeń z niedemokratycznym systemem. Artykuł koncentruje się na ogólnym zarysie filmu, ze szczególnym uwzględnieniem komisji kwalifikacyjnych i ich wykorzystania w ramach sprawiedliwości tranzycyjnej. Przedstawiając normatywny model weryfikacji oficerów SB i zestawiając go z obrazem przedstawionym w filmie, autor ukazuje podstawowe problemy moralne i społeczne związane z tego typu mechanizmami.

EN

Pigs, a 1992 movie directed by Władysław Pasikowski, has become an iconic picture over the years, growing into a source of quotes and becoming a cult classic. The film, while remaining commercially attractive, outlines many problems within transitional justice and opens a discussion regarding the vetting of the SB officers carried out at that time, including the selected model. The plot of the film takes place in 1990, the period of political transformation in Poland after the fall of communism. Before the purely sensational action comes to the fore, the movie is largely about a reform of the MSW and the SB, about vetting of its officers and their fate while trying to find themselves in the new reality. It also shows that it is remarkably difficult to carry out reforms simultaneously in many fields: political, economic and social, and that it may be the source of a crisis. The aim of this article is to present Pasikowski’s Pigs as a film that demonstrates the practical issues related to one of the mechanisms used in the framework of transitional justice, namely the vetting process. The movie as an artistic representation of individuals subjected to vetting opens discourse on transitional justice and the problem of dealing with undemocratic system. The paper concentrates on a general outline of the movie, paying attention to the vetting committees and their function within the framework of transitional justice. While presenting the normative model of officers’ vetting and juxtaposing it with the image shown in the film, the author displays basic moral and social problems related to the vetting.