The COVID-19 pandemic has prompted governments to take radical measures to contain the virus and protect their citizens. These included successive restrictions on social distance, which have led to closing many enterprises in various industries and dismissing their employees. Introducing restrictions has significantly weakened many countries’ economies. Stock markets have noted sharp declines. Therefore, public protection has led to severe consequences for the labour market. Attempts at defining them have been undertaken in the body of literature. However, they focus mainly on analysing selected indicators. According to the authors, it is worth analysing the correlation between the number of deaths as the variable that best reflects the disease’s severity and selected unemployment rates. It was assumed that the number of deaths is a factor significantly distinguishing the periods before and after the pandemic. Therefore, it is possible to assess the correlation between the pandemic and the labour market condition.
The purpose of the article is to draw attention to the increase in morbidity and mortality resulting from cancer disease and to analyze the selected data concerning women and men in Poland and in the world. The article also shows that the morbidity and mortality resulting from cancer disease are projected to rise in the future. The prevention and the screening of the population is imperative to reduce the morbidity and mortality caused by cancer diseases.
PL
Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na wzrost zachorowalności i umieralności ludzi z powodu chorób nowotworowych. Analizie poddano wybrane dane dotyczące kobiet i mężczyzn w Polsce i na świecie. Przedstawiono także prognozowaną na dalsze lata tendencję wzrostową w zakresie zachorowań i zgonów. W redukcji liczby zachorowań i zgonów związanych z chorobami nowotworowymi istotną rolę odgrywają działania prewencyjne, w tym badania skriningowe populacji.
The objective of the article is to carry out a multidimensional comparative analysis of populations and human deaths in European countries in terms of economic security. The research applies tools of comparative analysis, first by grouping and unraveling the data and then by their charting and evaluation. The study covers 32 European countries focusing on populations and deaths of people in 2005–2018. The research question has been formulated as: "Will the application of multidimensional comparative analysis of populations and deaths of people in 32 European countries allow to detect any regularities occurring in the phenomenon?" The article provides multidimensional comparative analyses of dependent variables (32 European countries, years) and explanatory variables (population and human deaths) in terms of the impact on economic security. The results of the studies carried out are repetitive relationships in mononomial intervals — years. Detecting regularities persistent in populations and human deaths in 32 European countries using multidimensional comparative analyses may allow their predicting in the future. Death rates expressed in percentage points in populations of 32 European countries in 2005–2018 were calculated and enabled observation of similarities in the time series analyzed.
PL
Celem artykułu jest przeprowadzenie wielowymiarowej analizy porównawczej populacji i zgonów ludzi w państwach Europy w aspekcie bezpieczeństwa ekonomicznego. Do badań zastosowano wielowymiarowe analizy porównawcze. Dane poddawano grupowaniu i rozplataniu. Następnie zestawiano je na wykresach i oceniono. Podmiotem badań są 32 państwa Europy, zaś przedmiotem populacja i zgony ludzi w latach 2005–2018. Sformułowano pytanie badawcze, które brzmi: „Czy zastosowanie wielowymiarowej analizy porównawczej populacji i zgonów ludzi w 32 poszczególnych państwach Europy pozwoli wykryć prawidłowości rządzące rozpatrywanym zjawiskiem?”. Artykuł zawiera wielowymiarowe analizy porównawcze zmiennych zależnych (32 państwa Europy, lata) i zmiennych je objaśniających (populacja i zgony ludzi) w aspekcie wpływu na bezpieczeństwo ekonomiczne. Rezultatem przeprowadzonych badań są zależności powtarzające się w jednoimiennych przedziałach czasowych — latach. Wykrycie prawidłowości utrzymujących się w populacji i zgonach ludzi w 32 poszczególnych państwach Europy poprzez zastosowanie wielowymiarowych analiz porównawczych może pozwolić na ich prognozowanie na przyszłość. Wyliczono indeksy zgonów w populacjach w punktach procentowych w każdym z 32 rozpatrywanych państw Europy w latach 2005–2018. Pozwoliły one na zaobserwowanie podobieństw w analizowanych szeregach czasowych.
Celem artykułu jest przeprowadzenie wielowymiarowej analizy porównawczej populacji i zgonów ludzi w państwach Europy w aspekcie bezpieczeństwa ekonomicznego. Do badań zastosowano wielowymiarowe analizy porównawcze. Dane poddawano grupowaniu i rozplataniu. Następnie zestawiano je na wykresach i oceniono. Podmiotem badań są 32 państwa Europy, zaś przedmiotem populacja i zgony ludzi w latach 2005–2018. Sformułowano pytanie badawcze, które brzmi: „Czy zastosowanie wielowymiarowej analizy porównawczej populacji i zgonów ludzi w 32 poszczególnych państwach Europy pozwoli wykryć prawidłowości rządzące rozpatrywanym zjawiskiem?”. Artykuł zawiera wielowymiarowe analizy porównawcze zmiennych zależnych (32 państwa Europy, lata) i zmiennych je objaśniających (populacja i zgony ludzi) w aspekcie wpływu na bezpieczeństwo ekonomiczne. Rezultatem przeprowadzonych badań są zależności powtarzające się w jednoimiennych przedziałach czasowych - latach. Wykrycie prawidłowości utrzymujących się w populacji i zgonach ludzi w 32 poszczególnych państwach Europy poprzez zastosowanie wielowymiarowych analiz porównawczych może pozwolić na ich prognozowanie na przyszłość. Wyliczono indeksy zgonów w populacjach w punktach procentowych w każdym z 32 rozpatrywanych państw Europy w latach 2005–2018. Pozwoliły one na zaobserwowanie podobieństw w analizowanych szeregach czasowych.
EN
The objective of the article is to carry out a multidimensional comparative analysis of populations and human deaths in European countries in terms of economic security. The research applies tools of comparative analysis, first by grouping and unraveling the data and then by their charting and evaluation. The study covers 32 European countries focusing on populations and deaths of people in 2005–2018. The research question has been formulated as: "Will the application of multidimensional comparative analysis of populations and deaths of people in 32 European countries allow to detect any regularities occurring in the phenomenon?" The article provides multidimensional comparative analyses of dependent variables (32 European countries, years) and explanatory variables (population and human deaths) in terms of the impact on economic security. The results of the studies carried out are repetitive relationships in mononomial intervals - years. Detecting regularities persistent in populations and human deaths in 32 European countries using multidimensional comparative analyses may allow their predicting in the future. Death rates expressed in percentage points in populations of 32 European countries in 2005–2018 were calculated and enabled observation of similarities in the time series analyzed.
Największym bogactwem kraju są jego ludzie dlatego szczególnie uważnie należy śledzić tendencje zachodzące w rozwoju demograficznym kraju. Stan i struktura ludności są determinowane przez urodzenia, aktualne trendy dzietności, umieralność, saldo migracji zagranicznych oraz przeciętną długość trwania życia. Polska znalazła się w bardzo trudnej sytuacji demograficznej. Utrzymujący się przez wiele lat niski poziom dzietności, ujemny przyrost naturalny, ujemne saldo migracji zagranicznych przy wydłużaniu się przeciętnego trwania życia spowodują niekorzystną relacje osób w wieku poprodukcyjnym do osób w wieku produkcyjnym. Liczba ludności Polski będzie malała, społeczeństwo polskie będzie się starzało, odsetek ludzi starych w stosunku do liczby ludności w wieku produkcyjnym będzie jednym z najwyższych w Europie w 2060 r.
EN
The greatest wealth of a nation is its people and that is why it is necessary to monitor the trends related to the demographic of a given country. The state and the structure of a society are determined by birth, mortality and total fertility rates; and also by the net migration balance and the average life period. Poland has found itself in a very difficult demographic situation. The total fertility rate remaining low for years, the negative migration balance and population growth in conjunction with rising life expectancy will result in a disadvantageous relation between the old people and the working-age population. The population of Poland will be decreasing and aging, the ratio between the old people and the working-age population will be one of the highest in Europe in 2060.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W latach 1950-2012 przy zmieniającej się liczbie mieszkańców w Polsce (25-38,5 mln) liczba zgonów ogółem zamykała się w przedziale od 224,2 tys. w 1960 r. do 405,7 tys. w 1991 r. Z demograficznego i ekonomicznego punktu widzenia ważna jest struktura płci i wieku osób umierających. W artykule omówiono zmiany natężenia zgonów według grup wieku i płci w latach 1950-2012 oraz na przykładzie 2011 r. porównano je z wybranymi krajami europejskimi. O postępie w zmniejszeniu zgonów w Polsce świadczy udział grup wieku 0-19 oraz 70 lat i powyżej w zgonach ogółem. I tak udział najmłodszych roczników zmalał z 36,89% w 1950 r. do 0,94% w 2012 r., a udział najstarszych roczników wzrósł odpowiednio z 24,59% do 62,58%. Mimo dużego postępu, zwłaszcza w subpopulacji 0-14 lat, jaki nastąpił w Polsce w zmniejszeniu natężenia zgonów, w grupach wieku 15-69 lat natężenie zgonów mężczyzn jest około dwukrotnie większe niż w krajach europejskich reprezentujących wysoki poziom rozwoju gospodarczego. Zgony ludzi młodych i w wieku aktywności zawodowej należy traktować jako utratę drogocennego kapitału społecznego. Powstaje problem, co należy uczynić, aby obniżyć natężenie zgonów ogółem, a szczególnie mężczyzn w wieku produkcyjnym, w którym natężenie zgonów jest zbyt wysokie.
EN
The number of deaths in Poland varied from 224,2 thousands in 1960 to 405,7 thousands in 1991 in 1950-2012. It is important (from demographic and economic point of view) to analyse structure of sex and age of persons who passed away. In the article one can find the analysis of intensity of the deaths according to age and sex in 1950-2012 and taking the example of 2011 they were compared to choose European countries. The participation of the age group 0-19 and the age group 70+ in the overall number of deaths may prove the civilization progress. Younger die in the lower proportion now. 1950 they constituted 36,89% and in 2012 0,94%. Older – contrary. Their participation rose from 24,59% to 62,58%. Nevertheless the progress was visible (especially in the group 0-14), the intensity of deaths in the age span 15-69 is twice higher as in the European countries, representing high economic level of development. The deaths of young healthy persons should be treated as the loss of social capital. The author considers the ways of reducing the quota of deaths of productive men.
Te demographic history of the village Krasne (the Krasne parish included also other villages) from 1786 to the second half of XIX century was presented in the article, and was based on the parish registers. Te Krasne parish in the examined period of time demonstrated a continuity of the pastoral cast. The demographic rates used to assess the credibility of the source are positive. During the examined period there were 3794 baptisms, 725 marriages and 2 645 deaths in Krasne. They were all analyzed using a number of statistical methods. Moreover, the following aspects were analyzed, based on a reconstruction of families method: unmarried births, women performing function of midwife, deaths due to epidemics in families, generation transformations in peasant families, individual fates of given members of the rural population, persons of the underclass of rural population, owners of the village: Skrzyńscy, Kochanowscy
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przeprowadzono wielowymiarową analizę porównawczą liczby zgonów w 31 państwach Europy w latach 2018-2020 w aspekcie oddziaływania pandemii COVID-19 i bezpieczeństwa ekonomicznego. Dane do badań pozyskano ze strony internetowej Eurostatu. Zostały one poddane pogrupowaniu i przyporządkowaniu od największych do najmniejszych. Do realizacji celu pracy wyliczono i poddano analizie indeksy zgonów. Uzyskane wyniki badań nakreślano na wykresach słupkowych.
EN
The study conducted a multidimensional comparative analysis of the number of deaths in 31 European countries in 2018-2020 in terms of the impact of the COVID-19 pandemic and terms of economic security. The data for the research was obtained from the Eurostat website. They were grouped and sorted from the largest to the smallest. In order to achieve the goal of the study, death indices were calculated and analyzed. The obtained test results were plotted on bar charts.
Analizie poddano zgony w parafii farnej w Rzeszowie w latach 1876–1913. Do parafii należał Rzeszów i okoliczne wsie (Pobitna, Załęże, Rudki, Ruska Wieś, Staroniwa, Wilkowyja, Zwieńczyca). Celem badania było stwierdzenie, czy miały w niej miejsce zmiany świadczące o dokonującym się procesie pierwszego przejścia demograficznego. Zgony w liczbie 9113 (nie licząc 359 urodzeń martwych) odnotowano w księgach metrykalnych zgonów przechowywanych w Archiwum Państwowym w Rzeszowie. Rozpatrywano te aspekty zgonów, które według literatury przedmiotu przemawiają za dokonującym się przejściem demograficznym. Wyniki pozwoliły na stwierdzenie, że w parafii rzeszowskiej były to: spadek wartości współczynnika zgonów, wzrost odsetka osób starszych wśród zmarłych, wzrost (po wyłączeniu rocznika zerowego) średniej wieku zmarłych oraz zmiany w strukturze przyczyn zgonów (przede wszystkim spadek udziału chorób zakaźnych i wzrost udziału chorób cywilizacyjnych, jak gruźlica, choroby serca, rak). Nie zaobserwowano natomiast typowych dla przejścia demograficznego wzrostu odsetka zmarłych kobiet i spadku odsetka najmłodszych roczników, co może wynikać z małego zaawansowania procesu przejścia demograficznego, jak również z luk w rejestracji rocznika zerowego. Symptomy pierwszego przejścia demograficznego, które na przełomie XIX i XX wieku dokonywało się w Galicji, obserwujemy zatem również w tym czasie i w Rzeszowie.
EN
Deaths in the Rzeszów parish between the years 1876–1913 were analyzed. The parish included Rzeszów and the surrounding villages (Pobitna, Załęże, Rudki, Ruska Wieś, Staroniwa, Wilkowyja, Zwieńczyca). The purpose of the study was to confirm whether or not any changes testified to the first demographic transition that had taken place there. 9,113 deaths (excluding 359 stillbirths) had been recorded in the parish register, stored in the State Archive in Rzeszów. Aspects of those deaths which, according to the literature, testified to the first demographic transition were analyzed. The results allowed it to be stated that in Rzeszów parish the relevant factors were: a decrease in the death rate, an increase in the percentage of elderly people among the dead, an increase (after excluding the first year of life) in the average age of the deceased, and changes in the structure of causes of death (primarily a decrease in the rate of infectious diseases, and an increase in the rate of diseases of affluence, such as tuberculosis, heart diseases, or cancer). On the other hand, there was no increase in the percentage rate of deaths in women, or a decrease in the percentage rates of deaths in the youngest children, which were typical for the demographic transition. This could possibly be the result of the limited progression of the first demographic transition, along with gaps in the register of infants under one year old. Therefore, the signs of the first demographic transition which took place at the turn of the 20th century in Galicja can also be observed at that time in Rzeszów.
Celem artykułu jest przedstawienie problematyki umieralności niemowląt w polskich badaniach historycznych oraz scharakteryzowanie ważniejszych prac skupiających się na powyższym zagadnieniu. Autor poddaje analizie około siedemdziesiąt pozycji naukowych, aby odpowiedzieć na zasadnicze pytanie, w jakim zakresie poruszana jest w nich tematyka dotycząca zgonów dzieci, które nie ukończyły pierwszego roku życia. Z przeprowadzonych badań wynika, że w poszczególnych grupach prac badawczych umieralność niemowląt jest najczęściej przedstawiana w sposób ogólny oraz schematyczny. Kilkanaście prac przedstawia rzeczony problem w pobocznym nurcie zainteresowania badawczego, a tylko kilka polskich publikacji traktuje umieralność najmłodszych dzieci jako główny nurt badania i omawia zagadnienie wieloaspektowo i w szerszym kontekście.
EN
The article presents infant mortality in Polish historical research and points towards more important works focusing on the above issue. The author analyses approximately seventy academic works in order to answer the fundamental question as to what extent they deal with the issue of deaths in children under the age of one. The research shows that, in particular groups of research papers, infant mortality is most often presented in a general and formulaic manner. A dozen or so papers present this problem as a side issue in their research and only a few Polish studies have infant mortality as their main issue and discuss it in a multi-faceted and broader context.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.