Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Łacina w KorBie. Użyteczność Elektronicznego Korpusu Tekstów Polskich XVII i XVIII wieku dla filologa neolatynisty

100%

Bronikowska R. , Kryńska K.

|

tom 40

EN

The article presents the Electronic Corpus of 17th- and 18th- century Polish Texts (informally called KorBa) in terms of its usefulness for neo-Latinist research. The corpus contains approximately 0.5 million tokens annotated as Latin words, which makes them easy to find by means of the corpus search engine. The article describes examples of research that can be carried out on the material collected in the corpus, both on individual Latin phrases and on the mutual relations between the Polish language and Latin in Middle Polish texts. Some data taken from the frequency list of Latin word forms in the corpus were also presented.

PL

Artykuł przedstawia Elektroniczny Korpus Tekstów Polskich z XVII i XVIII wieku (nieformalnie zwany KorBa) pod kątem jego użyteczności dla badań neolatynistycznych. Korpus zawiera ok. 0,5 mln segmentów oznakowanych jako słowa łacińskie, co pozwala na ich łatwe wyszukanie za pomocą wyszukiwarki korpusowej. W artykule opisano przykładowe badania, jakie można prowadzić na zgromadzonym w korpusie materiale, zarówno nad poszczególnymi zwrotami łacińskimi, jak i nad wzajemnymi relacjami między językiem polskim a łaciną w tekstach średniopolskich. Zostały także zaprezentowane niektóre dane zaczerpnięte z listy frekwencyjnej łacińskich form wyrazowych znajdujących się w korpusie.

2

Rzeczownik demoralizacja w polskim dyskursie parlamentarnym

71%

Lisczyk K.

|

tom 42

115-131

EN

The aim of this article is an attempt to answer the following questions: how have the contexts of use of the noun demoralization changed in the Polish parliamentary discourse in the last century, and what specific rules of conduct must be exceeded in order for certain actions or attitudes to be described as such. 1885 sentences obtained from the resources of the Polish Parliamentary Corpus, recorded since 1919 until the end of June 2022, were analyzed. The material was divided into three periods (1919–1939, 1945–1989, 1990–2022), and then discussed in the context of topics with which the phenomenon of demoralization was associated in particular time periods. Research has shown that the noun demoralization describes the problems of breaking legal, social and moral norms important in given periods, it can also serve propaganda purposes or strengthen the message presented. However, there are moral standards, the violation of which is not called demoralization.

PL

Cel artykułu stanowi próba odpowiedzi na pytania: jak w ostatnim stuleciu zmieniały się konteksty użycia rzeczownika demoralizacja w polskim dyskursie parlamentarnym oraz jakie konkretnie reguły postępowania muszą zostać przekroczone, aby pewne działania lub postawy można było określać tym mianem. Analizom zostało poddanych 1885 zdań pozyskanych z zasobów Korpusu Dyskursu Parlamentarnego, wygłoszonych podczas posiedzeń plenarnych Sejmu i Senatu RP oraz posiedzeń komisji od 1919 r. do końca czerwca 2022 r. Materiał został podzielony na trzy okresy (1919–1939, 1945–1989, 1990–2022), a następnie omówiony ze względu na tematy, z którymi łączono w poszczególnych przedziałach czasowych zjawisko demoralizacji. Badania ukazały, że rzeczownik demoralizacja nazywa istotne w danych okresach problemy dotyczące naruszania norm prawnych, społecznych i obyczajowych, może też służyć celom propagandowym lub wzmocnieniu przekazu. Pozostają jednak normy moralne, których naruszenie nie jest określane demoralizacją.

3

Unfinished “verbization” process: the development of predicative constructions with an adjective of the feminine gender in the 17th and 18th centuries in the light of corpus data

71%

Bronikowska R.

|

tom 41

97-110

PL

Artykuł jest poświęcony zmianom średniopolskiej konstrukcji składniowej, w której forma M lp. r.ż. przymiotnika występowała w funkcji predykatywnej. Badania przeprowadzone na danych korpusowych miały na celu prześledzenie procesu, który prowadził do przekształcenia form przymiotników w czasowniki niewłaściwe (werbizacja). Analizą zostało objętych sześć najbardziej popularnych w XVII i XVIII wieku predykatywnych form przymiotnikowych: MOŻNA, NIEMOŻNA, NIEPODOBNA, WIELKA, PEWNA i SŁUSZNA. Podczas gdy pierwsze trzy z nich zmieniły swój gramatyczny status, w wypadku pozostałych proces werbizacji został zahamowany. Rozstrzygający pod tym względem był okres drugiej połowy XVIII i pierwszej połowy XIX wieku.

EN

The article is devoted to the changes in the Middle Polish syntactic construction in which the predicative function was performed by the nominative, singular, feminine form of the adjective. The research carried out on the corpus data was aimed at tracing the process that led to the transformation of those adjectival forms into defective verbs (verbization). The analysis covers six predicative adjectival forms most popular in the 17th and 18th centuries: MOŻNA ‛it is possible’, NIEMOŻNA ‛it is impossible’, NIEPODOBNA ‛it is impossible’, WIELKA ‛it is great’, PEWNA ‛it is certain’ and SŁUSZNA ‛it is right’. The first three of them changed their grammatical status, whereas for the rest the verbization process stopped. The 2nd half of the 18th century and the 1st half of the 19th century were decisive in this respect.

4

Jaki jest porządny człowiek? O wybranych użyciach przymiotnika porządny we współczesnej polszczyźnie

71%

Lisczyk K.

|

2022

|

nr 17

145-158

EN

The aim of the article is an attempt to answer the question of what Polish speakers mean when describing someone as porządny [decent]. Over 2,000 sentences taken from the MoncoPL corpus were studied, containing combinations of the adjective under study with nouns: człowiek, osoba, mężczyzna, facet, chłopak, kobieta, dziewczyna [man, person, guy, boy, woman, girl]. The analyzes were preceded by a review of lexicographic definitions as well as concepts of a decent man. Research has shown that the adjective porządny denotes a bundle of positive traits that are concretized depending on the context. Only in relation to women, the analyzed term is more precise and refers to the sexual and moral sphere.