Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Relacja forma – funkcja w myśli Ferdynanda de Saussure’a, gramatyce generatywnej i gramatyce konstrukcji. Próba zarysu

100%

Pskit W.

|

nr 2(10)

147-159

EN

Aspects of Ferdinand de Saussure’s linguistic theorizing that have exerted a profound influence on the development of modern linguistics include his view on the relation between form and meaning/function. Indeed, the very relation underlies his concept of linguistic sign. The signifying-signified dichotomy appears to be a point of departure for a number of current theoretical paradigms. This paper attempts to point to the fact that de Saussure’s conception of the link between form and function has inspired the treatment of this relation in two modern approaches: generative grammar and construction grammar. It seems that the notion of phase, crucial to the derivational mechanism in the most recent version of Chomsky’s (1995, 2001, 2008) generative grammar, i.e. the Minimalist Program, and the concept of construction in Goldberg’s (1995, 2003, 2006) construction grammar elaborate on de Saussure’s perspective on form and meaning/function. Obviously, both modern approaches go beyond de Saussure’s conception and differ from one another due to distinct theoretical and methodological assumptions.

2

The Entrenchment of Old French Li Uns L’autre: From Bound Item to Schematic Template. An Analysis of Corpus-based Data

100%

Nkollo M.

|

nr 4

595-611

EN

The paper traces the evolution of textual properties of the Old French bipartite reciprocal marker li uns l’autre originating from Latin unus alterum. The data for carrying out the analysis were retrieved mainly from two corpora: the ARTFL Textes de Français Ancien and the Perseus Digital Library (perseus.tufts.edu). The markers documented at various stages of the history are demonstrated to have been different from each other mainly as far as two criteria are concerned: the type and the selection of antecedents. Unlike in classical and late Latin, where unus alterum used to be obligatorily co-indexed, Old French li uns l’autre was occasionally able to do away with antecedents (the li uns Nsing l’autre construction). The conclusions revolve around the adequacy of the Government and Binding theory: reciprocal markers in non-configurational languages are not always amenable to the analysis conducted in terms of this theoretical framework. Instead, it is claimed that the problem is more adequately grasped if the concept of construction, i.e. form-meaning pair, is applied.

3

Gramatyka operacyjna vs gramatyka konstrukcji (na przykładzie quasi-tautologii i powtórzeń)

84%

Dobaczewski A.

|

tom 18

163-178

EN

In this article, the two linguistic approaches are confronted: the first is Construction Grammar, which has been intensively developed in recent years, mainly in cognitive linguistics, and is represented by numerous researchers of Polish, European, and world linguistics; the second is the less known, author’s methodological proposal by Andrzej Bogusławski (the so-called Operational Grammar, presented in the article Bogusławski 1978). On the example of the description of selected types of repetitive constructions (of Polish and several other languages), significant differences in the effects of applying both research approaches are shown. The main thesis is the claim that, in contrast to the fashionable and willingly practiced CG, the Polish linguist’s methodological proposal (OG), based on the fundamental idea of proportionality in language, does give tools to effectively distinguish amongst repetitive constructs: 1) the real operational units of a given language; 2) predictable and generally comprehensible constructs with tautologically filled items (intended essentially for different elements); and 3) repetitions resulting from more general, perhaps supra-linguistic rules of speech activity. Despite the diversity of the many currents of CG, it seems that it does not provide the tools to properly separate these three essentially different types of textual phenomena (and at least this is not indicated by the practice of research on repetitions influenced by CG).

PL

W niniejszym artykule przedmiotem konfrontacji są dwa lingwistyczne podejścia badawcze: tzw. Construction Grammar rozwijana intensywnie w ostatnich latach głównie w językoznawstwie kognitywnym i reprezentowana przez licznych badaczy lingwistyki polskiej, europejskiej, a także światowej oraz mniej znana, autorska propozycja metodologiczna Andrzeja Bogusławskiego (tzw. Operational Grammar, po raz pierwszy wyłożona w artykule z 1978 roku). Na przykładzie opisu wybranych typów konstrukcji powtórzeniowych polszczyzny i kilku innych języków pokazano istotne różnice w efektach zastosowania obu podejść badawczych. Główną tezą jest diagnoza, że w przeciwieństwie do modnej i chętnie uprawianej gramatyki konstrukcji propozycja metodologiczna polskiego lingwisty oparta na zasadniczej idei proporcjonalności w języku daje narzędzia umożliwiające efektywne rozróżnianie w obrębie konstrukcji powtórzeniowych 1) rzeczywistych jednostek operacyjnych danego języka; 2) przewidywalnych i zrozumiałych na ogólnych zasadach konstrukcji z tautologicznie wypełnianymi pozycjami przewidzianymi zasadniczo dla elementów różnych oraz 3) powtórzeń będących wynikiem ogólniejszych, być może ponadjęzykowych reguł działania mownego. Pomimo rozmaitości wielu nurtów gramatyki konstrukcji, wydaje się, że nie dostarcza ona narzędzi pozwalających na właściwe oddzielenie tych trzech różnych co do istoty typów zjawisk tekstowych (a w każdym razie nie wskazuje na to pozostająca pod wpływem CG praktyka badań nad powtórzeniami).

4

What-clefts with adjectives in English: A corpus-based analysis

84%

Wiliński J.

|

2022

|

nr 17

258-272

PL

W niniejszym artykule autor stawia sobie za cel zbadanie konstrukcji what-cleft z przymiot-nikami i ustalenie jej cech strukturalnych, semantycznych i dystrybucyjnych poprzez za-stosowanie semantyki ramowej i gramatyki konstrukcji, wykorzystanie danych z korpusu (COCA) i użycie ilościowej metodologii korpusowej. W tym celu autor wydobywa wystąpie-nia konstrukcji z dużego korpusu naturalnie występujących danych, określa jej strukturalne, semantyczne, dystrybucyjne i dyskursowo-funkcjonalne właściwości oraz identyfikuje przy-miotniki, które są silnie związane z omawianą konstrukcją. Artykuł wnosi znaczący wkład do rosnącej literatury na temat konstrukcji what-cleft poprzez jakościową i ilościową analizę jednego z jej wariantów, konstrukcji z przymiotnikami, który nie był do tej pory szczegółowo badany.

EN

This paper aims to investigate the what-cleft construction with adjectives and establish its structural, semantic, and distributional features by adopting frame semantics and usage-based construction grammar, exploiting the data from the Corpus of Contemporary American English (COCA), and applying quantitative corpus-based methodology. To this end, the author extracts the occurrences of the What be ADJ be-construction from a large corpus of naturally-occurring data, determines its structural, semantic, distributional, and discourse-functional properties, and identifies adjectives that are strongly associated with the construction in question. The paper makes a significant contribution to a growing body of literature on the what-cleft construction by conducting a qualitative and quantitative analysis of one of its variants, a grammatical pattern with adjectives that has not been hitherto investigated in much detail.

5

To be or not to be? Or — to not be? Dochází ke změně v postavení anglické záporky not a infinitivního to?

67%

Sláma J.

|

nr 1

60-73

XX

The paper notes that while grammars and other linguistic works assume that not precedes the infinitive marker to in English, one can quite often encounter the reverse ordering, to not. The second section provides an overview of the relevant literature. The third section compares spoken data from the British National Corpus and the Spoken BNC2014, and analyzes the written data from the Corpus of Historical American English, concluding that the frequency of to not (relative to not to) has indeed been rising significantly in recent decades. The fourth section attempts to identify some factors underlying this change, most importantly chunking and potential semantic differentiation. It is suggested that chunking might be an especially important factor affecting the change, but further analysis is needed, relying on more advanced statistical methods.

6

Nová konstrukce "Karla Gotta nemusím" v češtině a slovenštině: případ lexikalizace, pragmatikalizace nebo začínající degramatikalizace?

67%

Hansen B. , Nekula M. , Banášová M.

|

nr 4

243-267

EN

This article deals with the construction “Karla_Gotta_nemusím” [I don’t have to have Karel Gott] which has recently developed in the Czech and Slovak youth language variety and began spreading to other registers. The contribution is based on a questionnaire carried out among students in Prague, Brno and Trnava. The linguistic analysis is inspired by Construction Grammar. In this specific constructional context involving negation, the original modal verbs of necessity are used as main verbs with the new meaning ‘to dislike’, which is accompanied by a change in the complementation pattern: instead of an infinitive phrase, the modals govern a nominal phrase in the accusative. The second part of the article is dedicated to the question of whether the development of the modals muset and musieť [must, have to] into the construction “Karla_Gotta_nemusím” presents a case of a) lexicalization, b) pragmaticalization, or c) degrammaticalization. This is an instance of a change from a modal auxiliary verb to a lexical one, which could be treated as one of the very rare instances of degrammaticalization.