Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Polish literature and the Konzentrationslager. The beginning

100%

Morawiec A.

|

2017

|

tom 44

|

nr 6

23-48

EN

In the article the author discusses the beginnings of Polish camp literature, more precisely: literature referring to the Nazi German concentration camps. For decades it was assumed that the earliest Polish texts of that type were published in 1945. It appears that the first works – reports and memoirs – were published before the outbreak of WWII. In this article, the author discusses them in the historical and historical-literary contexts (mainly in the context of German writings).

2

L’espace concentrationnaire et la figure du « musulman » dans Les Boucs de Driss Chraïbi

75%

Pawlicki J.

|

nr 1

97-106

EN

The article examines the question of the concentration camp space and the figure of the “Muslim” in the novel Les Boucs (1955) by the Moroccan writer Driss Chraïbi. Published ten years after the war, the novel nevertheless uses certain motifs from the literature of the camps. Even if the geography of “Arab Paris” in North African literature has been well described and analyzed, the kinship of the Goats with concentration camp literature has not received sufficient attention. Therefore, in my study I will first recall the circumstances of publication of the novel and the main lines of its reception by critics to then move on to the analysis of the concentrationary space in the novel. The link with the space of the camps will finally be reinforced by the evocation of the figure of the “Muslim”, well known from the testimonies and expressly exploited by Driss Chraïbi.

3

Propaganda i rzeczywistość nazistowska widziana oczami dziecka w powieści Johna Boyne’a Chłopiec w pasiastej piżamie

75%

Moskała P.

|

nr 3

107-114

EN

The aim of the article is to present the Nazi reality and its propaganda as seen through the eyes of Bruno – the hero of the novel John Boyne’s The Boy in the Striped Pyjamas. The narrative shown from the perspective of a child reveals, in a unique way, the mechanics of demagogy and manipulation used by the Nazi propaganda. The symbolic fence between Bruno, the son of the concentration camp commandant, and a Jewish boy of the same age named Schmul, becomes the main theme of the novel. The story of the novel reveals the entanglement of the children in the workings of the history. Such a story construction is a starting point for the author of the article for the analysis of the complexity of propaganda measures and their influence on a young person, mainly in the affective, intellectual and social dimensions. The analysis involves not only the linguistic layer of the novel, but also the topography of the place and the characteristic use of Nazi symbols.

4

Francuzi w hierarchii więźniarskiej Auschwitz-Birkenau. GIS w badaniach historycznych – wprowadzenie do badań

63%

Chrząszcz P.

|

nr 16

PL

Celem niniejszego artykułu jest zasygnalizowanie problemu badawczego, który dotyczy francuskich więźniów obozu Auschwitz-Birkenau, a także przedstawienie wstępnych wyników badań przygotowanych na potrzeby doktoratu pisanego w Instytucie Historii PAN. Do całościowej realizacji projektu wykorzystane zostaną metody, które oferują szeroko rozumiane technologie informacyjne, takie jak System informacji geograficznej (GIS) oraz strukturalny język zapytań SQL. Autorka odwołując się do teorii aktora-sieci, w centrum rozważań stawia osoby deportowane z Francji, które stanowiły jedną z liczniejszych grup więźniów obozu Auschwitz-Birkenau. W tekście zasygnalizowano możliwe pole badawcze oraz zaprezentowano możliwości badań nad częścią obozu kobiecego w Auschwitz II-Birkenau. Dzięki wykorzystaniu technologii informacyjnych, takich jak narzędzia GIS-owskie, możliwe było ukazanie przestrzenne części kobiecej BIa i BIb obozu Auschwitz II-Birkenau wraz z wyznaczeniem jej konkretnych części, takich jak baraki, łaźnie, kuchnie, latryny itd. Wykorzystując georeferencing obrazu rastrowego, widok współczesny obozu nałożono na jedno ze zdjęć lotniczych podobozu wykonane przez Aliantów w 1944 roku.

EN

The aim of this article is to identify a research problem concerning the French prisoners of Auschwitz-Birkenau, and to discuss preliminary results of a PhD project conducted at the Institute of History, Polish Academy of Sciences. As planned, the implementation of the project will involve the use of methods offered by widely understood information technologies, such as the Geographic Information System (GIS) and the structural language of the French deportees, who were one of the more numerous groups of Auschwitz-Birkenau prisoners. The article outlines a potential research field and presents preliminary results of a study on the Auschwitz II-Birkenau women’s camp. Thanks to the use of information technologies, such as GIS tools, it was possible to map the space of sectors BIa and BIb of Auschwitz II-Birkenau with its particular parts, including barracks, baths, kitchens, latrines, etc. Using raster georeferencing, an image of the camp as it is today was superimposed on an aerial photograph of the sub-camp taken by the Allies in 1944.

5

Camp literature. Introduction

63%

Morawiec A.

|

nr 8

5-21

EN

This article includes a terminological discussion regarding the notion of camp literature. Within Polish literary science, it is usually applied to literature raising the topic of German Nazi camps, particularly concentration camps and death camps, and, though less often, to Soviet camps, particularly forced labour camps. Yet the definition has proved to be excessively narrow. It should also cover, previously less studied, works of Polish literature regarding, i.a. the Polish concentration camp in Bereza Kartuska, the communist labour camps established in post-WWII Poland, and the Spanish concentration camp in Miranda de Ebro. The notion camp literature could also be applied to works devoted to internment camps, POW camps, or even ghettoes.

6

Badania wybranych obiektów na terenie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu

63%

Wilk-Słomka B. , Szymanowska-Gwiżdż A.

|

2021

|

tom R. 77, nr 9-10

497--501

PL

Przedstawiono wyniki współpracy pracowników i studentów Wydziału Budownictwa Politechniki Śląskiej z Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau. Studenci wykonywali dokumentację techniczną terenu Brzezinki, obejmującą m.in. murowane baraki, kuchnię obozową, latryny, budynek magazynowy, schron przeciwlotniczy, wieżę wartowniczą, a także murowane trzony kominowe oraz obiekty koszarowe w Oświęcimiu

EN

The results of cooperation between employees and students of the Faculty of Construction at the Silesian University of Technology and the Auschwitz-Birkenau State Museum are presented. Students carried out technical documentation of the Birkenau site, including brick barracks, the camp kitchen, latrines, a storage building, an air raid shelter, and a guard tower, as well as brick chimney stacks and barracks buildings in Oświęcim.

7

Literatura obozowa. Wstęp

63%

Morawiec A.

|

nr 4

5-22

EN

The article contains terminological considerations concerning the term ‘camp literature’. In Polish literary studies it is most often referred to literature dealing with German Nazi camps, in particular concentration camps and death camps, and, less frequently, Soviet camps, especially forced labor camps. However, this definition turns out to be too narrow. It should also include the lesser-known works of Polish literature concerning, among others, the Polish internment camp (concentration camp) in Bereza Kartuska, communist labor camps set up in postwar Poland and the Spanish (Francoist) concentration camp in Miranda de Ebro. The term ‘camp literature’ could also include works on internment camps, prisoner camps, and even ghettos. The camp literaturę (not only Polish writings) requires, what is very important, a comparative approach.

8

Osudy deprivovaných dětí - cesta sirotků z Terezína za Annou Freudovou

63%

Preiss M. , Doubková N.

|

2022

|

tom 66

|

nr 4

437-446

EN

The article deals with connecting information about a group of children who lost their parents at an early age during World War II, were placed in the Terezín concentration camp and after the liberation of Czechoslovakia were sent to England, where they were provided with comprehensive support. The article focuses on two sources of psychoanalytically oriented authors - a study by Anna Freud and Sophie Dann entitled An experiment with group upbringing (Freud and Dann, 1951), which is an example of annual monitoring of the development of deprived children and a study by Sarah Moskovitz (1983, 1985) documenting further development of Terezín children in adulthood. From a psychological point of view, observations indicate the possibility of good adaptation even after severe deprivation in childhood. From a historical point of view, this is a documentation of the fate of Jewish children connected with their stay in Terezín, the engagement of a number of interested helpers, including Anna Freud.

CS

Článek se zabývá propojením informací o skupině dětí, které přišly v útlém věku o rodiče během 2. světové války, byly umístěny do koncentračního tábora Terezín a po osvobození Československa poslány do Anglie, kde jim byla poskytnuta všestranná podpora. Článek se zaměřuje na dva zdroje psychoanalyticky orientovaných autorek – studii Anny Freudové a Sophie Dannové s názvem Experiment se skupinovou výchovou (Freud a Dann, 1951), která je ukázkou ročního sledování vývoje deprivovaných dětí, a studii Sarah Moskovitzové (1983, 1985) dokumentující další vývoj terezínských dětí v dospělosti. Z psychologického hlediska sledování ukazují na možnost dobré adaptace i po těžké deprivaci v dětství. Z historického hlediska jde o dokumentaci osudů židovských dětí spojených pobytem v Terezíně a angažmá řady zainteresovaných pomocníků včetně Anny Freudové.

9

Stanisława Leszczyńska (1896-1974). Stan studiów nad biografią i postulaty badawcze

63%

Gliński k. W.

|

nr 1

380-393

PL

Artykuł prezentuje w sposób syntetyczny stan badań nad życiem i działalnością Stanisławy Leszczyńskiej, położnej z obozu koncentracyjnego w Auschwitz-Birkenau. Autor dotarł do nieznanych dotychczas materiałów archiwalnych znajdujących się w zasobach Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, a mianowicie opisu doświadczeń pseudomedycznych przeprowadzanych na Stanisławie Leszczyńskiej w obozie koncentracyjnym oraz oświadczeń współwięźniarek potwierdzających wykonanie tych eksperymentów. Na podstawie analizy porównawczej materiałów źródłowych udało mu się ustalić sekwencję wydarzeń związanych z pierwszymi czterema miesiącami pobytu Stanisławy w obozie. Przeprowadził też analizę krytyczną listu napisanego przez 16 więźniarek obozowych, adresowanego do Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych w Watykanie, w którym podważano heroiczność postawy położnej z Auschwitz, a także wiarygodność jej Raportu. Zasygnalizował wiele zagadkowych zdarzeń i sytuacji z życia Stanisławy, wymagających wyjaśnień i dalszych badań, przede wszystkim poszukiwań w zasobach archiwalnych Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz Instytutu Pamięci Narodowej.

10

«Выразить невыразимое» — стремление описать впечатления от концентрационного лагеря Аушвиц (на основании избранных произведений, написанных на польском языке)

63%

Páralová Tardy M.

|

tom 161

285 - 292

EN

Concentration camp literature has had its unique position within the 20th century literature. After 1945, first works by surviving prisoners or eye-witnesses of the Nazi crimes are being published. The term “eye-witness,” however, is considered by some of the former prisoners to be misleading and inappropriate. When describing their memories they had to deal with many obstacles to be able to pass on comprehensible information about their stay to the readers. The comprehensibility of their message was hindered above all by the powerful and painful character of their experience and by limits of the common language expressive means. In concentration camps a specific language was formed, the lagersprache, which penetrates into these works also. In their descriptions the writers were often limited by social and personal conventions as well. The efforts to “express the inexpressible” impinged on disbelief and misunderstanding of both publishers and readers. Despite that, today’s reception of these works bears evidence to the contrary, and it can be stated that the former prisoners managed to pass on to the readers at least “part” of their experience.

11

Doktor Herta Oberheuser i jej działalność medyczna w KL Ravensbrück w świetle zeznań świadków i ofiar eksperymentów

51%

Fronczak P.

|

nr 96

213-223

EN

Herta Oberheuser was the only woman convicted in Doctor’s trails in Nurnberg. When she was working with other doctors (for example Karl Gebhardt or Fritz Fischer) in Ravensbrück concentration camp she made many medical experiments on women prisoners. The experiments consisted of bones transplantations and also injecting bacteria and shrapnels into wounds to simulate battleground conditions. German doctors tried to work out way to inhibit and cure gas gangrene. This bacterial infection was very common under field conditions. Motive for unhuman experiments in Ravensbrück was attempt to kill Reinhard Heydrich, the head of Reich Main Security Office (RSHA). Attempt took place in 1942 and was unsuccessful, Heydrich died in the same year, due to gas gangrene infection. Article is based on Nurnberg trails witnesses and operated women prisoners memories. People who had known Herta Oberheuser described her as ruthless, cruel, Nazi fanatic and devoided of any human feels and empathy. She was dreaded among prisoners, they were terrified to meet the assistant of doctor Gebhardt.

PL

Herta Oberheuser była jedyną kobietą-lekarzem skazaną podczas procesów lekarzy w Norymberdze. W czasie jej pracy w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück wraz z innymi lekarzami, np. Karlem Gebhardtem czy Fritzem Fischerem, dokonywała eksperymentów na kobietach – zabiegi polegały na transplantacjach kości, a także na wprowadzaniu do ran m.in. bakterii, drewna i szkła, co miało oddać warunki panujące na froncie. Niemieccy lekarze chcieli znaleźć sposób na zahamowanie powszechnego zjawiska i sposobu wyleczenia zakażenia w warunkach polowych. Przyczynkiem do nieludzkich badań był zamach na szefa Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA) – Reinharda Heydricha w roku 1942 i jego śmierć wskutek zgorzeli gazowej. W artykule przedstawione są wspomnienia operowanych kobiet oraz świadków w procesie norymberskim. W relacjach osób mających bezpośredni kontakt z lekarką jawi się ona jako osoba bezwzględna, okrutna, służąca wyższej idei, pozbawiona jakichkolwiek ludzkich odruchów i uczuć. Wzbudzała ona postrach, każda z więźniarek obawiała się spotkania z asystentką doktora Gebhardta.

12

Majdanské plynové komory

51%

Chocholatý M.

|

nr 1

32-54

EN

This paper aims to analyse the gas chambers of concentration camp Lublin (Majdanek) not using only a descriptive perspective but also exploring the controversy in the interpretation of their function which appears as an integral part of historical conclusions they have been published on this topic. The structure of this paper is based on the analysis of each of Majdanek gas chambers with respect to the different opinion of particular historians they are exploring relatively thin source base. The big emphasis is put on the person of present director of State Museum at Majdanek, Tomasz Kranz, whose focus on the Majdanek gas chambers represents considerable part of his research carrier that gave an important impulse for transforming the appearance of museum’s information apparatus connected with former places where the killing by gassings took place at Majdanek. The paper uncovers the killing past of the camp as a place with homicidal gas chambers although they played more likely a shadow role in the comparison with Auschwitz-Birkenau. There is a rare source base of witnesses’ accounts they could serve for transparent reconstruction of gassing procedure in the camp as well as its background. Nevertheless some of these accounts were preserved and became an important source substance explored by the author of this paper.

CS

Studie má za cíl analyzovat plynové komory v koncentračním táboře Lublin (Majdanek) nejen z popisného hlediska, ale také s ohledem na kontroverzní interpretace jejich funkce, jež reprezentují nedílnou součást historických závěrů publikovaných na dané téma. Struktura studie staví na rozboru každé z majdanských plynových komor s přihlédnutím k lišícím se stanoviskům jednotlivých historiků, čerpajících z poměrně úzké pramenné základny. Velký důraz je kladen na osobnost současného ředitele Státního muzea na Majdanku, Tomasze Kranze, jenž problematice majdanských plynových komor věnoval značnou část své badatelské kariéry. Ta se zároveň stala důležitým impulsem k přeměně vzhledu muzeálního informačního aparátu, provázejícího bývalá místa spojená s vražděním vězňů plynem na Majdanku. Studie odkrývá vražednou historii tábora jako místa, kde byly smrtící plynové komory, přestože v porovnání s Osvětimí Březinkou zde plnily jakousi stínovou funkci. Vzhledem k tomu existuje mizivé množství svědectví, na jejichž základě by bylo možné rekonstruovat plynovací procedury v táboře a jejich zákulisí. Přesto se některá taková svědectví dochovala a stala se důležitým zdrojem, ze kterého čerpal autor předkládané studie.

13

Functions of a Fairy Tale in the Auschwitz Camp Memories of Zofia Posmysz

51%

Smyk K.

Łódzkie Studia Etnograficzne

|

2023

|

tom 62

67-80

PL

Artykuł zarysowuje wieloaspektową interpretację funkcji bajki obozowej z perspektywy folklorystyki (funkcje społeczno-integracyjne, estetyczne, dydaktyczno-wychowawcze, kompensacyjno-katartyczne i opanowanie traumy) oraz literaturoznawstwa (strategie kobiecego pisania o Zagładzie i wojnie oraz kategoria świadectwa). Podstawę analizy stanowi powieść Wakacje nad Adriatykiem (1970) i wywiad-rzeka Królestwo za mgłą (2017) Zofii Posmysz – więźniarki obozów koncentracyjnych Auschwitz, Ravensbrück i Neustadt-Glewe. Swoje wspomnienia obozowe wystylizowała na tradycyjną bajkę ludową, upamiętniając bajki opowiadane przez jej obozową przyjaciółkę Zofię Jachimczak, która nie przeżyła Auschwitz. Autorka dochodzi do wniosku, że bajka obozowa jawi się jako gatunek totalny i całościowa struktura sensu, pozwalająca wypowiedzieć niewypowiedziane.

EN

The article gives a multifaceted interpretation of the functions of a concentration camp fairy tale from the perspective of folklore studies (i.e. its socio-integrative, aesthetic, didactic/educational, compensatory/cathartic and trauma management functions) and literary studies (strategies of women’s writing about the Holocaust and the war, and the camp testimony). The author analyses the novel Wakacje nad Adriatykiem (1970) and an extended interview Królestwo za mgłą (2017) by Zofia Posmysz, an inmate of Auschwitz-Birkenau, Ravensbrück and Neustadt-Glewe, who stylised her camp memories as a traditional folk tale, thus commemorating the fairy tales told by her camp friend Zofia Jachimczak, who did not survive Auschwitz. The author comes to the conclusion that a concentration camp fairy tale seems to be a complete genre and a comprehensive structure of meaning that makes it possible to express the inexpressible.

14

The Moral Witness: The Poetics of Testimony in Modern Serbian Poetry

51%

Zorić V.

|

tom 22

PL

Tekst stanowi recenzję książki Dunji Dušanić Sa silama nemerljivim: Pesnici kao svedoci modernog terora [Siły niezmierzone. Poeci jako świadkowie nowoczesnego terroru, 2021]. Zostają nakreślone założenia metodologiczne książki. Recenzent tropi jej nadrzędną argumenację i ocenia znaczenie w wielu kontekstach naukowych, jak na przykład literatura porównawcza, krytyka literacka i historia literatury.

EN

This essay reviews Dunja Dušanić’s book Sa silama nemerljivim: Pesnici kao svedoci modernog terora [Immeasurable Forces: Poets as Witnesses to Modern Terror, 2021], outlining the methodological assumptions of the book, tracing its overarching argument, and evaluating its importance within multiple scholarly contexts, including comparative literature, literary criticism and literary history.

15

Ocena stanu betonu w fundamentach obiektów byłego Obozu Zagłady Auschwitz II-Birkenau w aspekcie prac konserwatorskich

51%

Kańka S. , Stryszewska T.

|

tom nr 2

59--62

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań wybranych właściwości fizykochemicznych betonu oraz cegły ceramicznej, z których 70 lat temu wykonano fundamenty obiektów infrastruktury byłego Obozu Zagłady Auschwitz II-Birkenau. Omówione badania przeprowadzono w ramach programu, którego celem było rozpoznanie i dokumentacja stanu zachowania budynków obozowych stanowiących bezcenne materialne obiekty historyczne o charakterze martyrologicznym. Badania prowadzono na odwiertach rdzeniowych z oryginalnych fragmentów konstrukcji budynków obozowych oraz fragmentach cegieł ceramicznych. Wyniki badań i ich analiza pozwoliły na oszacowanie wytrzymałości na ściskanie oraz stopnia degradacji betonu i cegieł w fundamentach przedmiotowych obiektów.

EN

The article presents the results of selected physico-chemical properties of concrete and ceramic bricks, of which the foundations of infrastructure facilities at the former death camp of Auschwitz II-Birkenau were made 70 years ago. The tests were conducted as part of a broad program aimed at the exploration and documentation of the condition of the camp buildings that are invaluable historical material objects of martyrdom. The study was conducted using cores taken from original parts of the camp buildings' structures and parts of ceramic bricks. The results and analysis made it possible to estimate the compression strength and the degree of degradation of concrete and bricks in the foundations of these objects.