Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Principles of ‘Newspeak’ in Polish Translations of British and American Press Articles under Communist Rule

100%

Źrałka E.

Research in Language

|

2017

|

tom 15

|

nr 1

97-118

EN

The paper analyses selected Polish translations of British and American press articles published in the magazine Forum in the years 1965 – 1989. In communist Poland, all such texts were censored before publication, which forced the translators to avoid content and language that could be banned by censors and to adopt a specific style of expression known as Newspeak. The paper lists the linguistic phenomena in the target language that represent features typical of Newspeak and identifies manipulative procedures which led to their occurrence, using a corpus of 25 English texts and their Polish translations.

2

Romuald M. Łuczyński, Losy rezydencji dolnośląskich w latach 1945-1991, Wrocław 2010, ss. 624.

86%

Siwicki M.

Studia Zachodnie

|

2014

|

tom 16

261–264

3

Old Age in Communist Poland: Preliminary Research Questions

86%

Jarosz D.

|

tom 110

EN

The article attempts at determining the most important factors shaping the social situation of aged people in Poland in the period 1945–89, seeking to describe, in vast amounts of detail, the demographic diversity (size of population concerned, gender categorisation, numerical amounts by age), residence (urban or rural region) as well as living conditions, health, and education status of the population concerned. Research has shown that the social security system in force played an increasing role in the shaping of the material situation of the elderly: in 1989 some 50 per cent retirement-aged people took advantage of its offer. That this system remained the basis for livelihoods of a definite majority of aged people in the 1980s primarily ensued from the extension of the farmer’s retirement and disability pension system. Nonetheless, a considerable group of elderly people (amounting to several dozen per cent, though estimates vary) received income below the minimum subsistence figure until the end of 1989 – thus remaining condemned to poverty and the need to seek for other, extra sources of income, such as assistance from family or acquaintances, gainful labour, and/or social protection.

4

“Autogangs”. Car Smuggle to Communist Poland in the 1980s

86%

Nawrocki K.

Studia Historiae Oeconomicae

|

2016

|

tom 34

167-182

EN

The article refers to the economic consequences of the post-war division of Europe into the capitalist West and communist East. One of the consequences of this division was the creation of peculiar crime phenomenon on the eastern side of the “iron curtain”, which consist on exploit the prices and goods availability differences between wealthy West and backward East of Europe. This being the case of illegal movement of goods, begun from the 1940s, between those two worlds. In article you can find the outline of characteristic for the whole Polish “People’s” Republic period smuggling conducts. The key subject of following text is first of all the problem of car smuggling in the 1980s, which wasn’t researched by polish historians before. In this interesting for us times in Western Europe (West Germany, Austria, France) and in Scandinavia at least few groups of organized crime were active in a areas of car stealing and smuggling a luxury goods into Poland. The essence of following article are the presentation of these groups, their bosses, criminal practices and techniques and indication of the cooperation between polish car smugglers and western countries citizens. Sources for this text are based first of all on operational and investigation records of former Security Service collected in archives of the Institute of National Remembrance.

5

Poszukiwany Józef Dolina

72%

Bednaruk W.

Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

|

2018

|

tom 13

|

nr 15 (1)

33-47

EN

The presented text describes the backstage of the great operation of the communist service aimed at one of the graduates and employees of the Catholic University of Lublin. This pre-war graduate of the Faculty of Law and Socio-Economic Sciences of the Catholic University of Lublin, assistant at the Commercial Law Department and at the same time an assessor at the Lublin court, Józef Dolina, became one of the most sought after fugitives in the “political enemies of the state” category during the PRL. The collection of the Lublin Institute of National Remembrance contains files illustrating the extensive activities of the communist secret police, whose aim was to determine the whereabouts and surveillance of an escaped employee of the Catholic University of Lublin. To carry it out, forces and means were used to testify to the scale of the threat that the security service officers felt towards Józef Dolina.

PL

Prezentowany tekst opisuje kulisy wielkiej operacji komunistycznych służb wymierzonej w jednego z absolwentów i pracowników KUL. Ten przedwojenny absolwent Wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych KUL, asystent w Katedrze Prawa Handlowego i jednocześnie asesor sądowy w lubelskim sądzie, Józef Dolina, stał się w okresie PRL jednym z najpilniej poszukiwanych zbiegów zaliczanych do kategorii „wrogów politycznych państwa”. W zbiorach lubelskiego IPN znajdują się akta obrazujące szeroko zakrojone działania komunistycznej bezpieki, których celem było ustalenie miejsca pobytu i inwigilacja zbiegłego pracownika KUL. Do jej przeprowadzenia używano sił i środków świadczących o skali zagrożenia, jakie funkcjonariusze służb bezpieczeństwa odczuwali wobec Józefa Doliny.

6

Encounters with Antisemitism

72%

Kamusella T.

Colloquia Humanistica

|

2020

|

nr 9

289-308

PL

Zagłada zniszczyła społeczności żydowskie w Europie i w Polsce. Następnie w bloku sowieckim większość Żydów, która przeżyła, wygnano lub zmuszono do wyjazdu, a pamięć o tysiącletniej obecności Żydów w Polsce została całkowicie stłumiona. Artykuł ten, z perspektywy osobistej biografii badacza, stanowi zadumę nad tym, jak fragmenty żydowskiej przeszłości mają tendencję do trwania w formie nieobecnej obecności, pomimo systemowo-narodowej normy wymazywania jakiejkolwiek pamięci o Polakach religii żydowskiej. Norma ta była dominującym rodzajem antysemityzmu w komunistycznej Polsce po roku 1968. Po upadku komunizmu raczej nic się nie zmieniło w tym względzie.

EN

The Holocaust destroyed Jewish communities across Europe and in Poland. Subsequently, in the Soviet bloc, most Jewish survivors were expelled from or coerced into leaving their countries, while the memory of the millennium-long presence of Jews in Poland was thoroughly suppressed. Through the lens of a scholar’s personal biography, this article reflects on how snippets of the Jewish past tend to linger on in the form of absent presences, despite the national and systemic norm of erasing any remembrance of Poles of the Jewish religion. This norm used to be the dominant type of antisemitism in communist Poland after 1968, and has largely continued unabated after the fall of communism.

7

„Młodzież dla postępu”. Działalność ZMS a polskie projekty modernizacyjne czasów komunizmu

72%

Sadowska J.

|

nr 2

145-159

EN

The Union of Socialist Youth (ZMS) was a political and educational organization operating in Poland from 1957 to 1976. It undertook a number of activities to modernize the economy and society, especially to support industrialization and urbanization. Among other things, the ZMS organized campaigns to raise labor productivity and innovation in the economy, and supported large industrial investments by recruiting young workers. The effectiveness of these activities was small, some of them even perpetuated the defects of the socialist economy. Of greater modernization significance was the promotion of education and, above all, the support given to young people migrating from the countryside to the cities and helping them adapt to the urban environment. The direction of the ZMS's activities testified to the gradual shift away from the communist model of modernization toward a Western model focused on individual success and consumption. It is important that ZMS members were expected to be active and flexible, which, after the overthrow of communism, helped them adapt to new conditions in a rapidly modernizing country.

PL

Związek Młodzieży Socjalistycznej był organizacją polityczno-wychowawczą działającą w PRL w latach 1957–1976. Z założenia był zorientowany na nowoczesność i podejmował działania, które miały służyć modernizacji gospodarki i społeczeństwa, a zwłaszcza industrializacji i urbanizacji. Kluczowe pytanie dotyczy efektywności tych akcji. Działania w dziedzinie gospodarki, takie np. jak podnoszenie wydajności pracy, zwiększanie innowacyjności czy wspieranie wielkich inwestycji przemysłowych poprzez werbowanie młodych pracowników, miały słabą skuteczność. Większe znaczenie miało wsparcie młodzieży w migracji ze wsi i pomoc w adaptacji w środowisku miejskim, propagowanie edukacji, a także wdrażanie do aktywności i elastyczności. Kierunek działań ZMS świadczy o stopniowym odchodzeniu od komunistycznego modelu modernizacji w stronę zachodniego, nastawionego na sukces indywidualny i konsumpcję.

8

Reformy socjalizmu i porządek klasowy. Normatywna zmiana w Europie Środkowej, 1955–1980

72%

Matyja B.

Stan Rzeczy

|

2021

|

nr 2(21) Socjologia historyczna

297-320

PL

W artykule proponuję alternatywne spojrzenie na przemiany socjalizmu państwowego w latach 1955–1980 w socjalistycznej Czechosłowacji, Polsce i na Węgrzech. Twierdzę, że w okresie tym dokonała się normatywna zmiana niosąca za sobą daleko idące przemiany w porządku klasowym społeczeństw socjalistycznych. Te ideologiczne przeobrażenia dokonywały się w sferze stosunków produkcji, we wzorach konsumpcji oraz społecznych wyobrażeniach. Zmianom podlegały także doktryny rozwojowe krajów bloku radzieckiego. W opracowaniu ukazuję, jak w ramach postępującej integracji z kapitalistycznym systemem światowym socjalistyczne ambicje poszukiwania alternatywnej nowoczesności ustępowały wizjom imitacyjnej modernizacji. Towarzyszyły temu wzrost akceptacji dla „merytokratycznych nierówności” i faktyczne pogorszenie sytuacji klasy robotniczej. Artykuł przyczynia się do reinterpretacji transformacji ustrojowej jako kontynuacji pewnych tendencji modernizacyjnych socjalizmu państwowego.

EN

In the paper, I propose an alternative perspective on the transformation of state socialism between 1955 and 1980 in socialist Czechoslovakia, Poland, and Hungary. I argue that a normative change had occurred in this period, bringing far-reaching transformations in the class order of the socialist societies. These ideological shifts took place in the spheres of relations of production, consumption patterns, and the social imaginary. The develop-mental doctrines of the Soviet bloc countries were also subject to change. I demonstrate how socialist ambitions to seek alternative modernity gave way to visions of imitative modernisation with the increasing integration into the capitalist world-system. This was accompanied by a growing acceptance of so-called “meritocratic inequalities” and the deterioration of the working class’s situation. The article contributes to the reinterpretation of the systemic transformation as a continuation of certain modernisation tendencies of state socialism.