Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Dobowy pomiar temperatury wewnętrznej i zewnętrznej ciała za pomocą systemu VitalSense

100%

Zalewski P. , Klawe J. , Buszko K. , Tafil-Klawe M.

Acta Bio-Optica et Informatica Medica. Inżynieria Biomedyczna

|

2008

|

tom Vol. 14, nr 2

133-137

PL

Prawidłowy i wiarygodny pomiar wewnętrznej i zewnętrznej temperatury ciała stanowi ważny element w monitorowaniu parametrów życiowych organizmu człowieka, zarówno w warunkach prawidłowych, jak i w różnyclh stanach chorobowych. Temperatura krwi w tętnicy płucnej jest uznawana za najbardziej zbliżoną do temperatury głębokiej ciała. Istnieje kilka sposobów pomiaru wewnętrznej i zewnętrznej temperatury ciała, m.in. przy użyciu termometru, termistorów wewnętrznych i zewnętrznych lub kapsułek telemetrycznych. W niniejszym opracowaniu przedstawiono sposób pomiaru okołodobowych zmian wewnętrznej i zewnętrznej temperatury ciała przy użyciu systemu VitalSenseŽ. Badania zostały przeprowadzone na grupie sześciu zdrowych mężczyzn w wieku 17-29 lat (średnia wieku 22,1 lat). W przypadku temperatury wewnętrznej najniższa średnia wartość wyniosła 36,8 +/- 0,47 °C, najwyższa średnia wartość wyniosła 37,19 +/- 0,19 °C. W przypadku średniej temperatury zewnętrznej najniższa średnia wartość wyniosła 33,55 +/-1,67 °C, najwyższa 34,87 +/- 0,95 °C. Najniższa zanotowana temperatura zewnętrzna wyniosła 30,03 °C, a najwyższa 36,76 °C. W każdym przypadku na poziomie istotności a=0,05 stwierdzono występowanie statystycznie istotnej różnicy między średnią temperaturą zewnętrzną Tzew a średnią temperaturą wewnętrzną Twew (p<0,05). Oserwowane różnice w analizowanych średnich temperaturach wahały się w zakresie 2,50-3,30 °C. W większości przypadków obserwuje się istotną statystycznie korelację między temperaturą wewnętrzną a temperaturą zewnętrzną. Odnotowano ujemne korelacje (r = -0,4467, p = 0,0000; r = -0,3478, p = 0,0000) między temperaturami. Zanotowane dodatnie korelacje między temperaturą zewnętrzną Tzew, a temperaturą wewnętrzną Twew były słabe (r = 0,016, r = 0,06), a w niektórych przypadkach nieistotne statystycznie (p>0,05). Bezprzewodowy system pomiaru temperatury wewnętrznej i zewnętrznej ciała VitalSenseŽ jest przydatnym i wiarygodnym narzędziem pomiaru temperatury ciała, które może znaleźć zarówno zastosowanie kliniczne, jak i naukowo--badawcze.

EN

Correct and reliable measurement of superficial and core body temperature is a very important monitoring factor of the vital body activities. It is essential to monitor both normal-physiological and abnormal-pathological body temperature. Temperature of blood in pulmonary artery (PA) is regarded as the "gold standard" measurement for the core body temperature. Body temperature may be measured by means of clinical thermometers, external and internal thermistors or telemetric capsules. This study was undertaken to examine circadian changes of external and internal body temperature that were me asured by VitalSenseŽ system. The examinations were performed on six male volunteers (age 22,1 +/- 4,8 years. The mean minimum core body temperature was 36,8 +/- 0,47C and the mean maximum core body temperature: 37,19 +/-0,19C. The minimum core body temperature amounted 35,00C and maximum 38,02 C. The mean minimum superficial body temperature was 33,55 +/- 1,67C and the mean maximum superficial body temperature was 34,87+/- 1,67C and the mean maximum superficial body temperature was 30,03C and maximum 36,76C. The range of differences between mean superficial body temperature Twew and mean core body temperature Twew was significant (p<0.05). The observed variations of mean temperatures oscillated between 2,50-3,30C. In most cases superficial and core body temperature were correlated. Minus correlations (r=-0.4467, p = 0.0000; r=-0.3478, p=0.0000) between temperatures were also observed. Weak positive correlations between superficial Twew and core body temperatures Twew(r=0,016, r=0.06) were noted, however not statistically significant (p>0,05). VitalSenseŽ is a wireless system for superficial and core body temperature measurement that can be used as a clinical or scientific device.

2

Circadian rhythms and second language performance

100%

de Bot K. , Fang f.

Studies in Second Language Learning and Teaching

|

2017

|

tom 7

|

nr 1

47-60

EN

Human behavior is not constant over the hours of the day, and there are considerable individual differences. Some people raise early and go to bed early and have their peek performance early in the day (“larks”) while others tend to go to bed late and get up late and have their best performance later in the day (“owls”). In this contribution we report on three projects on the role of chronotype (CT) in language processing and learning. The first study (de Bot, 2013) reports on the impact of CT on language learning aptitude and word learning. The second project was reported in Fang (2015) and looks at CT and executive functions, in particular inhibition as measured by variants of the Stroop test. The third project aimed at assessing lexical access in L1 and L2 at preferred and non-preferred times of the day. The data suggest that there are effects of CT on language learning and processing. There is a small effect of CT on language aptitude and a stronger effect of CT on lexical access in the first and second language. The lack of significance for other tasks is mainly caused by the large interindividual and intraindividual variation.

3

Melatonina – hormon o plejotropowym działaniu

75%

Brzęczek M. , Słonka K. , Hyla-Klekot L.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2016

|

tom 12

|

nr 2

127-133

EN

Melatonin, a tryptophan derivative, is synthesised in mammals mainly in the pineal gland. It coordinates the biological clock by regulating the circadian rhythm. Its production is dependent on light and its concentrations change with age. Thanks to its specific chemical structure, melatonin is capable of crossing all biological barriers in the organism and affecting other tissues and cells, both in indirect and direct ways. Its mechanism of action involves binding with membrane receptors, nuclear receptors and intracellular proteins. Melatonin shows antioxidant activity. Moreover, its immunomodulatory and antilipid effects as well as its role in secreting other hormones, such as prolactin, luteinizing hormone, follicle-stimulating hormone, somatotropin, thyroliberin, adrenocorticotropin hormone or corticosteroids, are essential. In the recent years, research studies have been mainly focussed on the potential influence of melatonin on the aetiology and development of various disease entities, such as sleep disorders, gastrointestinal diseases, cancers, psychiatric and neurological conditions, cardiovascular diseases or conditions with bone turnover disorders. Indications for melatonin use in paediatrics are being discussed more and more frequently. Among others, authors debate on its use in dyssomnias in children with neurodevelopmental disorders, such as attention deficit hyperactivity disorder, supportive treatment in febrile seizures and epilepsy as well as potential use in paediatric anaesthesia. The molecular mechanism and broad-spectrum action of melatonin have not been sufficiently researched and its clinical relevance is often underestimated. This hormone is a promising link in achieving alternative therapeutic solutions.

PL

Melatonina, pochodna tryptofanu, syntetyzowana u ssaków głównie w szyszynce, koordynuje pracę zegara biologicznego, regulując rytmy dobowe. Jej wytwarzanie pozostaje pod wpływem światła, a stężenie zmienia się wraz z wiekiem. Dzięki specyficznej budowie chemicznej melatonina ma możliwość przekraczania wszystkich barier biologicznych w organizmie i oddziaływania na inne tkanki i komórki w sposób pośredni i bezpośredni. Mechanizm działania tego hormonu obejmuje wiązanie z receptorami błony komórkowej, receptorami jądrowymi i wewnątrzkomórkowymi białkami. Melatonina ma działanie antyoksydacyjne; zasadniczy jest również jej wpływ immunomodulacyjny i antylipidowy, a także rola w wydzielaniu innych hormonów – prolaktyny, lutropiny, folitropiny, somatotropiny, tyreoliberyny, adrenokortykotropiny czy glikokortykosteroidów. W ostatnich latach badania naukowe skupiły się na potencjalnym wpływie melatoniny na etiologię i rozwój różnych jednostek chorobowych, takich jak: zaburzenia snu, choroby przewodu pokarmowego, choroby nowotworowe, psychiatryczne i neurologiczne, choroby układu sercowo-naczyniowego czy choroby przebiegające z zaburzeniami obrotu kostnego. Coraz szerzej opisywane są wskazania do zastosowania melatoniny w pediatrii. Obejmują one m.in. dyssomnie u dzieci z zaburzeniami neurorozwojowymi, takimi jak zespół nadpobudliwości z deficytem uwagi, leczenie wspomagające w przypadku drgawek gorączkowych i padaczki, jak również potencjalne zastosowanie w anestezji dziecięcej. Molekularny mechanizm i szerokie spektrum działania melatoniny nie zostały jeszcze dokładnie zbadane, a jej znaczenie kliniczne jest często niedoceniane. Hormon ten stanowi obiecujące ogniwo w osiągnięciu alternatywnych rozwiązań terapeutycznych.

4

Circadian rhythm of spontaneous non-linear peptidization with proteinogenic amino acids in abiotic solutions versus homochirality

75%

Maciejowska A. , Godziek A. , Sajewicz M. , Kowalska T.

Acta Chromatographica

|

2017

|

tom Vol. 29, no. 1

135--142

EN

In this short communication, we report on three striking phenomena of the circadian rhythm. One was observed with the non-linear concentration changes of the monomeric L-Cys and the non-linear yields of the L-Cys derived peptides, when undergoing spontaneous non-linear peptidization. The other one was observed with the binary L-Phe-L-Pro system, and the third one with L-Ser, D-Ser, and DL-Ser. So far, no analogous reports have been released on the circadian rhythm of the spontaneous non-linear peptidization of proteinogenic amino acids in a sterile abiotic environment (70% aqueous acetonitrile, or 70% aqueous methanol solutions). At the moment, we cannot find any rational explanation of this phenomenon, yet it seems highly probable that its origin is analogous to or even of a primordial nature for the circadian rhythm phenomena abundantly found in biological samples by other researchers. An experimentally established lack of the circadian rhythm with peptidization of the non-proteinogenic amino acid (D-Ser) can encourage us to revisit a still unsolved question of homochirality preconditions.

5

Evaluation of photobiological effects of fluorescent lamps used for general lighting purposes

75%

Domke K. , Pelko M.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2010

|

tom R. 86, nr 10

181-186

EN

There are limits for maximum exposure times to ensure photobiological safety (e.g. due to retinal injury) while at the same time opposite recommendations exists for phototherapy applications specially related to stimulating human circadian cycle ( suppression of melatonin). This article summarizes properties of fluorescent lamps as part of lighting systems influencing our being in both positive and negative effects. Evaluation is based on valued impacts (circadian factor, blue light hazard) in the visual range under different application conditions.

PL

Źródła światła w oświetleniu wnętrz coraz częściej są w sposób celowy wykorzystywane do stymulacji cyklu okołodobowego poprzez regulację strumienia świetlnego oraz temperatury barwowej. We wszystkich trybach pracy lampy muszą spełniać wymagania dotyczące bezpieczeństwa fotobiologicznego, ale parametry lamp charakteryzujące cykl okołodobowy są zwykle pomijane. W artykule podsumowane zostały wyniki badań właściwości lamp wykorzystywanych do oświetlenia wnętrz (głównie fluorescencyjnych) w różnych warunkach pracy pod kontem ich właściwości związanych z stymulacją cyklu okołodobowego. Oceniono również wpływ takich czynników jak temperatura oraz czas życia lampy.

6

A multifaceted assessment of the nutritional status, diet and eating habits of midwives working on a shift schedule in Wrocław, Poland: evaluation of macronutrients, vitamins and minerals in the diets of midwives participating in the study

75%

Gołąbek K. D. , Chmielewska A. , Karoluk E. , Regulska-Ilow B.

International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health

|

2023

|

tom 36

|

nr 5

618-631

EN

Objectives The aim of the study was to assess the nutritional status and diet of midwives working on a shift schedule in public hospitals in Wrocław, Poland, and to analyze the variation in their diet according to their working hours (day shift, night shift) and on a non-working day. Material and Methods In the group of 50 midwives, employed in 4 public hospitals in Wrocław weight and body composition, waist and hip circumference, waist-hip-ratio and BMI were assessed. The nutritional habits and quality of the study participants’ diets were assessed by 3-days food dietary recall, including 1 day shift day, 1 night shift day, and 1 non-working day. Results More than half of the subjects were assessed as having excess body weight (BMI ≥25 kg/m2). Thirty percent of participants had BMI ≥25–<30 kg/m2 and 24% BMI ≥30 kg/m2, 70% had a body fat percentage >30%. Fifty-six percent of the diets had an energy value <90% of the subject’s total daily energy expenditure. Significantly higher energy value of diets on the night shift day compared to the morning shift day (1959.05±596.09 kcal vs. 1715.36±654.55 kcal, p = 0.01) were observed. The same relationship applied to cholesterol content (349.50±155.33 mg vs. 261.39±190.59 mg, p = 0.002). A high intake of phosphorus and sodium, exceeding the recommended dietary intake, was noticed. Conclusions The occurrence of a night shift in the shift work schedule is an element of that model that may have a significant impact on the nutritional and health value of shift workers’ diets. Therefore, it seems reasonable to implement nutritional education programs promoting healthy eating choices and habits during night work.

7

Wpływ normalizacji naturalnego rytmu dobowego na regenerację organizmu

75%

Rybicki M. , Konop M. , Kłodzińska E.

|

tom nr 4

56--59

PL

Współczesne tempo życia, nadmiar pracy i olbrzymia ilość obowiązków skutkuje wydłużeniem czasu aktywności i w konsekwencji zaburzeniami snu.

8

Measuring the effects of night-shift work on cardiac autonomic modulation: an appraisal of heart rate variability metrics

75%

Fink A. M.

International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health

|

2020

|

tom 33

|

nr 4

409-425

EN

Night-shift workers may develop poor cardiovascular health. Studies about heart rate variability (HRV) metrics could identify risk factors in this population and be used to examine the effectiveness of interventions for optimizing the health of night-shift workers. The purpose of this review was to examine the use of HRV methodologies in studies about night-shift work. Overall, 34 articles met the selection criteria and underwent a methodological critique. The main conclusion across these studies was that night-shift work could increase the sympathetic influences on the variability between heartbeats. In many cases, however, important methodological details were omitted (e.g., the number and duration of electrocardiogram recordings, sampling rates, R–R segment duration, wavelet transform methods). Recommendations include adding measures of disease outcomes, using ≥250 Hz sampling rates and 600-s R–R segments, and measuring sleep and circadian rhythms. With these approaches, researchers can design investigations that identify therapeutic targets for improving the health of night-shift workers.

9

Circadian rhythm of core body temperature. Part 2, Hyperbaric environment influence on circadian rhythm of core body temperature

75%

Słomko J. , Kozakiewicz M. , Klawe J. J. , Tafil-Klawe M. , Siermontowski P. , Zalewski P.

Polish Hyperbaric Research

|

2016

|

tom nr 4(57)

19--28

EN

The aim of this study was to analyse dynamic fluctuations in the circadian rhythm of the core body temperature in healthy adults exposed to conditions in a hyperbaric chamber, using fully objective-telemetric measurement methods. The study group consisted of 13 healthy males (age 32±6.4 years, height 1.85±0.1 m, body weight 84.00±6.3 kg; BMI 24.7±1.2 kg/m2). The core body temperature (CBT) was measured with the Vital Sense telemetry system. The volunteers were placed in a hyperbaric chamber, exposed to compression of 400 kPa, with the exposure plateau of approx. 30 minutes, followed by gradual decompression. The mean core temperature was 36.71oC when registered within 10 minutes before the exposure, 37.20oC during the exposure, 37.27oC one hour after the exposure, 37.36oC 2 hours after the exposure, and 37.42oC three hours after the exposure. The conducted observations show that onehour stay in a hyperbaric chamber at a depth of 30 m results in an increase in the body temperature, particularly significant after the exposure ends, and maintained for at least 3 hours after the exposure.

PL

Celem badań była analiza dynamicznych zmian okołodobowej rytmiki temperatury głębokiej ciała u osób zdrowych poddanych ekspozycji w komorze hiperbarycznej, wykorzystując w pełni obiektywne - telemetryczne metody pomiarowe. Grupę badaną stanowiło 13 zdrowych mężczyzn (wiek 32±6,4 lat; wysokość ciała 1,85±0,1 m, masa ciała 84,00±6,3 kg; BMI 24,7±1,2 kg/m2). Pomiaru temperatury głębokiej ciała (CBT – Core Body Temperature) badanych osób dokonywano przy użyciu telemetrycznego systemu pomiarowego Vital Sense. Ochotnicy zostali umieszczeni w komorze hiperbarycznej i sprężeni do ciśnienia 400kPa, plateau ekspozycji wynosiło ok. 30 minut po czym nastąpiła stopniowana dekompresja. Średnia temperatura wewnętrzna zarejestrowana w przedziale czasowym 10 min przed ekspozycją wyniosła Twew.=36,71oC, podczas ekspozycji Twew. = 37,20oC, godzinę po ekspozycji Twew. = 37,27oC, 2 godziny po ekspozycji Twew. = 37,36oC, 3 godziny po ekspozycji Twew. = 37,42oC. Z przeprowadzonych obserwacji wynika, że godzinny pobyt w komorze hiperbarycznej na głębokości 30 m wpływa na wzrost temperatury ciała, szczególnie istotny po zakończeniu i utrzymujący się przynajmniej 3 godziny po ekspozycji.

10

Malatonin in humans

75%

Karasek M. , Winczyk K.

Journal of Physiology and Pharmacology. Supplement

|

2006

|

tom 57

|

nr 5

19-39

EN

Melatonin, the hormone of the pineal gland, received a great deal of attention in the last decade because of its availability as over-the-counter drug or food supplement in some countries and suggested role in many vital physiological processes. Melatonin secretion is not restricted to mammals but is also produced in nonmammalian vertebrates, in some invertebrates, and in many plants, with the same molecular structure. The synthesis of melatonin is strictly controlled by lighting conditions and shows a clear circadian rhythm with low values during the daytime and significant increase at night. In this survey the basic data on melatonin significance in human physiology and in pathological processes as well as its possible thrapeutic significance are reviewed and discussed.

11

Influence of symplasmic isolation on circadian rhythm of 3 H leucine incorporation to manubrial cells of Chara vulgaris antheridia

75%

Kwiatkowska M. , Poplonska K. , Gosek A. , Kazmierczak A.

|

nr 1

12

Circadian rhythm in the subcommissural organ and paraphysis cerebri of the yellow-bellied toad, Bombina variegata [L.], under laboratory conditions

75%

Sura P.

|

tom 40

|

nr 1-2

13

Developmental changes in heart contractile activity during diapause and postdiapause period in pupae of Hyles euphorbiae L.

75%

Waclawska A. , Szyngwelski R. , Rosinski G.

Pestycydy

|

2004

|

nr 3-4

14

Circadian variations of histamine binding to lymphocytes and neutrophils and skin reactivity to histamine in atopic and healthy subjects

75%

Zak-Nejmark T. , Nowak I. A. , Kraus-Filarska M.

|

tom 54

|

nr 4

15

Mass spectrometric analysis of PDF [pigment-dispersing factor] neurons of Periplaneta americana L.

63%

Neupert S.

|

2005

|

nr 3

183-187

16

Praca w nocy a prolaktyna jako czynnik ryzyka raka piersi

63%

Bukowska A. , Pepłońska B.

|

tom 64

|

nr 2

245-257

EN

Prolactin - a hormone secreted in a circadian rhythm acts as a regulator of growth and development of the mammary glands. It has been observed that working at night increases breast cancer risk in women. Night shift work, probably carcinogenic to humans (Group 2A IARC), can disrupt a circadian rhythm, and thus potentially alter the rhythm of prolactin secretion. The aim of our work was to review epidemiological evidence on the association between prolactin and the risk of breast cancer and the influence of work at night on prolactin secretion. Search was done in the Medline database by keywords (shift work, work at night, risk of breast cancer and prolactin). The increased proliferation of breast cells activated by prolactin can promote the development of cancer. The results of the largest epidemiological prospective studies suggest the association between prolactin levels and the risk of breast cancer in women. So far, only seven studies have investigated the association between work at night and prolactin secretion. In three studies lower concentrations of prolactin have been observed in night shift workers. No relationship between the night shift work duration and prolactin level in women have been reported. Night shift work can modify the profile of prolactin secretion in night workers, probably decreasing the secretion of this hormone at night. It is therefore unlikely that prolactin plays an important role in the development of breast cancer in women working at night. This conclusion is based on the results of a few epidemiological studies. Med Pr 2013;64(2):245–257

PL

Prolaktyna jest hormonem wydzielanym w rytmie okołodobowym, pełniącym funkcję regulatora wzrostu i rozwoju gruczołów piersiowych. W przypadku pracy w nocy - uznanej za czynnik prawdopodobnie rakotwórczy u ludzi - obserwuje się zwiększone ryzyko zachorowania na raka piersi u kobiet pracujących w nocy. Praca nocna może powodować zaburzenia rytmu okołodobowego, więc potencjalnie może modyfikować rytm wydzielania prolaktyny. Celem niniejszej pracy był przegląd badań epidemiologicznych dotyczących związku między prolaktyną a ryzykiem zachorowania na raka piersi oraz wpływu pracy nocnej na wydzielanie prolaktyny u pracowników. Publikacje dotyczące tej tematyki wyszukiwano w bazie Medline z użyciem słów kluczowych (praca zmianowa, praca w nocy, ryzyko raka piersi a poziom prolaktyny). Wzmożona proliferacja komórek gruczołu piersiowego aktywowana prolaktyną może być przyczyną rozwoju nowotworu. Wyniki dużych badań prospektywnych wskazują na istniejącą zależność między wysokim stężeniem prolaktyny a zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka piersi u kobiet. Jak dotąd przeprowadzono tylko 7 badań, w których analizowano wydzielanie prolaktyny u osób pracujących w nocy. W 3 badaniach, w których oznaczano stężenia prolaktyny kilkakrotnie w nocy, obserwowano niższe stężenia hormonu u osób pracujących w czasie zmiany nocnej. Nie zaobserwowano zależności między długością stażu pracy na zmiany nocne kobiet a stężeniem prolaktyny. Praca w nocy może modyfikować profil nocnej sekrecji prolaktyny u pracowników, z najprawdopodobniej zmniejszeniem wydzielania tego hormonu w nocy. Jest więc mało prawdopodobne, aby prolaktyna odgrywała istotną rolę w rozwoju raka piersi u kobiet pracujących na zmiany nocne. Wniosek ten powstał jednak w oparciu o wyniki nielicznych badań epidemiologicznych. Med. Pr. 2013;64(2):245–257

17

The value of interdisciplinary research: lessons from the 2017 Nobel Prize in chronobiology

63%

Giebultowicz J. M.

|

nr 1

EN

Since 1901, the Nobel Prize has been awarded to scientists who have made the most important discoveries for the benefit of humanity. The 2017 Nobel Prize in Physiology or Medicine was awarded jointly to Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash and Michael W. Young “for their discoveries of molecular mechanisms controlling the circadian rhythm.” It may be surprising to learn that those three scientists dedicated their entire careers to research on the fruit fly, Drosophila melanogaster. However, as their studies progressed, it became increasingly clear that the mechanism of the biological clock that they discovered in Drosophila is very similar to a timekeeping mechanism present in mammals, including humans. Through interdisciplinary work between scientists performing basic research on model organisms and doctors working in medical schools, we have learned over time that daily rhythms support human health while disruption of these rhythms is associated with a range of pathological disorders such as cardiovascular problems, metabolic, neurological, and many other diseases. This short review will highlight critical milestones on the way to understanding biological clocks, focusing on the roles played by the three Nobel Prize winners.

18

Oświetlenie skuteczne biologicznie na stanowiskach pracy zmianowej

63%

Wolska A.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2018

|

tom R. 94, nr 2

156--160

PL

Potencjalne ryzyko dla zdrowia rotacyjnego pracownika zmianowego można przypisać do dwóch głównych kategorii: związanej z zaburzeniami cyklu okołodobowego skutkującego nieregularnym cyklem snu i czuwania i związanej z ostrym hamowaniem wydzielania melatoniny po ekspozycji na światło niebieskie. Innym istotnym czynnikiem ryzyka pracowników zmianowych jest występujące u nich nadmierne zmęczenie i bezsenność, które w efekcie mogą prowadzić do ograniczenia wydajności pracy, popełniania błędów i wypadków przy pracy. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie aktualnej wiedzy dotyczącej zastosowania pozawzrokowego oddziaływania światła na organizm człowieka do celów projektowania oświetlenia skutecznego biologicznie na stanowiskach pracy zmianowe.

EN

Potential health risk for health of rotating shift worker could be related to two main categories: circadian rhythm disturbances, which affect irregular sleep-wake rhythm and acute melatonin suppression after exposure to blue light. The important risk factors of shift worker are: excessive fatigue and insomnia, which could lead to limited work performance, errors and occupational accidents. The aim of this article is to present the upto- date knowledge concerning USAGE THE non-visual light effects on human body for designing the biologically effective lighting on shift workstations.

19

The relationship between mitochondria function and circadian clock in peripheral oscillators

63%

Kazmierczak A. , Schmitt K. , Grimm A. , Strosznajder J. B. , Eckert A.

|

tom 73

|

nr 1

EN

Circadian rhythms govern a wide variety of physical, behavioral and metabolic changes that follow a roughly 24-hour cycle, responding primarily to light and darkness in an organism’s environment. These are controlled by the circadian clock mechanism, where rhythm-generating mechanism is encoded by a transcription-translation feedback loop. Numerous studies have pointed to a cyclic relationship wherein the rhythm impacts metabolic activity and metabolism feeds back to impinge upon the rhythm. Mitochondria play a pivotal role in regulating cellular energy and were shown to be strategically positioned at the intersection between circadian rhythm and cell metabolism. Nevertheless little is known about their function in controlling the circadian rhythm. In our study, we investigated the involvement of circadian clock in mitochondrial function as well as mitochondria-dependent regulation of circadian clock. The study was carried out in primary human fibroblasts, an already established model to investigate molecular clock mechanisms in vitro. We have found that mitochondria activity as well as network activities showed rhythmic changes within 24 hours. Circadian pattern was detected for mitochondrial ROS including superoxide anion production. A significant 24-hour oscillation was found for cellular redox state. Furthermore, mitochondrial ATP levels were rhythmic and the maximum of ATP production paralleled the peak of mitochondrial ROS level and the mitochondrial network formation. Circadian rhythm was also detected for calcium ions concentration. Increase of ATP synthesis as well as changes in calcium and ROS level activated AMP-dependent protein kinase (AMPK). We have found that in primary human fibroblasts AMPK protein level and activity fluctuate in an antiphase relationship with rhythmic ATP production. Summarizing, our data provide the evidence for circadian regulation of mitochondrial dynamics and suggest that changes of mitochondrial activity may directly influence cellular clock. Supported by grants from Sciex 10. 258 to A.K. as well as Swiss National foundation (SNF No 310030_122572) and Synapsis Foundation to A.E

20

The role of circadian rhythms and indiyidual differences in human attention in road transport safety

63%

Jankowski K. S. , Zajenkowski M.

Journal of KONES

|

2009

|

tom Vol. 16, No. 3

141-147

EN

In the paper the role of human attention in road transport safety was considered. In the first part, various, known in psychology aspects of attention such as: selectiveness, scanning, divided attention, shifting and sustain attention were described. Further, research about drivers attention were characterized. From this perspective, especially significant are data associated with divided attention and selectiveness. It was proved that responding simultaneously to secondary task decreases concentration on driving. In this article, the meaning of individual differences in attentional functioning was emphasized. Empirical data suggests that high generał intelligence subjects have bigger capacity of attention than individuals with low general intelligence. Another factor that influences attention is age. Younger drivers (age 23 - 46) under demanding conditions, such as sohing multiple tasks, perform better than older drivers (age 58 - 76). In the last part the work focuses on circadian rhythms in human attention and their impact on transport safety. Many studies suggest that road accidents exhibit variations with circadian (peak at 03:00), weekly and seasonal period. Besides that, many researchers were interested in dynamics of attentional functioning during the day. Results indicate different patterns of responses with respect to different aspects of attention and chronotype.

PL

W pracy przedstawiono znaczenie uwagi człowieka w bezpieczeństwie transportu drogowego. W pierwszej części zostały omówione różne, spotykane w psychologii, aspekty uwagi takie jak: umiejętność selekcji źródła informacji, zdolność do przeszukiwania pola percepcyjnego, podzielność uwagi, przerzutność oraz przedłużona koncentracja. Następnie zaprezentowane zostały badania nad uwagą u kierowców. W tym zakresie szczególnie istotne wydają się być dane dotyczące podzielności uwagi i selektywności. Wykazano, że wykonywanie dodatkowego zadania towarzyszącego jeździe samochodem obniża koncentrację na prowadzeniu. W artykule pokazano również znaczenie różnic indywidualnych w zakresie uwagi. Badania pokazują, że osoby o wysokiej inteligencji ogólnej mają większą pojemność uwagi, niż osoby o niskiej inteligencji. Innym czynnikiem, który wpływa na uwagę jest wiek. Młodsi kierowcy (w wieku 23 - 46) lepiej funkcjonują w warunkach podwójnego zadania, niż osoby starsze (58 — 76 lat). W ostatniej części pracy skupiono się na dobowych rytmach uwagi. Wiele studiów empirycznych pokazuje, że wypadki drogowe charakteryzują się zarówno dobową (szczyt o godz. 03:00 rano), tygodniową jak i roczną rytmiką. Oprócz tego wielu badaczy zajmowało się zmianami w koncentracji uwagi w ciągu dnia. Wyniki tych badań sugerują inny wzorzec reakcji w zależności od aspektu uwagi oraz chronotypu.