A point of departure for the author is thesis proposed by T.J. LeCain, who studied anthropocentrism hidden in a very nucleus of debate about antropocene. One should, in his view, comprehend and analyse culture and technology as the part or the product of a matter. The “human age” initiated in the age of the industrial revolution driven with fossil fuels turns out to be an effect of transformations, of which coal is a chief perpetrator. The turn from anthropo- to carbocene let us examine factors which are the underlying reason for development of industrial-information society. The very material factors (retaining wide understanding of the term “matter”, which can also include the temperature or the gravity) are called to the scene, and then embodied or set in motion by choreographers — Mette Ingvartsen, Agata Siniarska and Aleksandra Borys — who try to problematize in their works the issue of dispersed, material agency. In her text the author examines how the problems essential for anthropocene and carbocene debates are being choreographed.
In his work, Wirus mobilizacji, Wojciech Klimczyk presents a history of Western Europe interpreted through the changing dancing practices, or to use Klimczyk’s own vocabulary, an owerview of subsequent social choreographies. The two sizeable volumes contain several books on related topics: a history of choreography including a history of dances; a social and political history of dancing; a history of aesthetic positions with respect to dance; kinetic analyses of paintings and dramas; an overview of philosophical reflexion with an eye to how human body is defined. Klimczyk openly refers to the scholars who have supplied him with the theoretical framework for his endeavour. His curious idea of historicity is based on Foucault’s concept of épistème; following Pierre Bourdieu, he describes the mechanisms of distinction that produce social hierarchies through dance; whereas Rancière has inspired him with the atemporal concept of the perceivable, which Klimczyk uses as an analogy for his own concept of “the movable.” All of it enables him to arrive at a more general, higher-level category of kinesis whose changeable form permeates history and manifests itself not only in artistic dance, but most of all in many other cultural spectacles.
PL
Wojciech Klimczyk w dziele Wirus mobilizacji prezentuję historię Europy Zachodniej widzianą poprzez przemiany w jej praktykach tanecznych, albo – zgodnie z językiem używanym przez Klimczyka – przegląd kolejnych choreografii społecznych. W dwóch obszernych tomach zaszyto w istocie kilka książek pokrewnych tematycznie: historię choreografii wraz z historią tańców; społeczno-polityczną oraz kulturową historię tańca; historię stanowisk estetycznych w tej dziedzinie; kinetyczne analizy obrazów i dramatów; przegląd stanowisk filozoficznych wykonany z perspektywy definiowania ludzkiej cielesności. Autor bezpośrednio wskazuje też badaczy, którym zawdzięcza ramy teoretyczne. Swoją osobliwą wizję historyczności opiera na foucaultowskiej koncepcji „épistème", za Bourdieu opisuje mechanizmy dystynkcji, „wytwarzające” tańcem hierarchie społeczne, a od Rancière’a przejmuje ponadczasowe pojęcie „postrzegalnego”, przeformułowując je w „poruszalne”. Wszystko to pozwala mu na wyprowadzenie nadrzędnej, generalizującej kategorii kinesis, manifestującej się nie tylko w tańcu artystycznym, ale przede wszystkim – w wielu innych widowiskach kulturowych.
Środowisko baletowe jest bardzo specyficzną społecznością – hermetyczną i niewielką. Analizując historię i literaturę baletową, jak również przyglądając się współczesnym repertuarom wiodących zespołów, łatwo można zauważyć liczebną dominację kobiet, która nie stanowi o ich dominacji w sferze kreacyjnej (choreografia) i zarządczej. W Polsce w sezonie 2019/2020 na czele 6 z 9 największych kompanii baletowych stoją mężczyźni. Jak pokazały badania, to płeć męska od lat dominuje w choreografii, stanowiąc o pokazywanych na scenach spektaklach, a w efekcie o dziedzictwie baletowym. W artykule analizuję rynek pracy polskich choreografek pracujących w wiodących zespołach baletowych, wskazując na panujące nierówności między kobietami i mężczyznami, którzy trudnią się choreografią baletową. W badaniu stosuję metody nauk społecznych (analizę dokumentów – repertuarów i składów osobowych 9 wiodących polskich kompanii baletowych w sezonie 2019/2020), analizuję dane zebrane podczas badania "Szacowanie liczebności artystów, twórców i wykonawców w Polsce" (Ilczuk i in. 2018), a ekonomika kultury stanowi o ramach teoretycznych mojego badania. Baza teoretyczno-metodyczna pozwoliła mi naświetlić nierówności, potencjalne przyczyny i zależności panujące na rynku pracy artystów i artystek tworzących choreografie baletowe. Immanentną cechą tego rynku pozostaje deficyt kobiet.
EN
The ballet environment is very specific – hermetic and small. Analysing the history and literature of ballet as well as looking at the contemporary repertoire of leading ballet companies, it is easy to notice the numerous domination of women, which does not determine their dominance in the creative (choreography) and management sphere. In Poland, in the season 2019/2020, 6 out of 9 largest, primer ballet companies are headed by men. As research has shown, it is the male gender that has been dominating in choreography for years, constituting the spectacles shown on the stages and, as a result, the ballet heritage. The article Women tothe placards! The socio-economic situation of female choreographers in the male world of ballet art shed light on the labour market of Polish choreographers working in leading ballet companies, pointing out the prevailing inequalities between men and women who are involved in ballet choreography. In this study, I apply the methods of social sciences (documentary evidence analysis – repertoire and labour force of 9 primer Polish ballet companies in the season 2019/2020), I analyse the data collected during the study Estimation of the number of artists, creators and performers in Poland (Ilczuk et al. 2018), whilst cultural economics is the theoretical framework of my study. This theoretical-methodical base allowed me to expose the inequalities, potential causes and dependencies that exist on the labour market of artists creating ballet choreographies. An immanent feature of this market is the deficit of women.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.