Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Odkrycie najstarszej datowanej drewnianej cerkwi w Ukrainie

100%

Slobodian V.

Ochrona Zabytków

|

2014

|

nr 1

75-87

EN

The article presents the circumstances of finding the oldest wooden tserkva in Ukraine, in the village Stara Skvaryava near Zhovkva. The finding was made on the occasion of creating documentation of the renovation of that disused church. The oldest references to the village Skvaryava come from 1515, and to the church itself – from 1578. The subsequent broader information regarding the church appeared in the 18th century protocols of parish visitation. The protocols contain also information about moving the church from Glinsk to Stara Skvaryava in 1715. That building is identified as a wooden single domed eastern type church from the 16th century on the basis of an analysis of sources. Along with the church, an iconostasis with icons from various periods was moved to Stara Skvaryava. Its oldest part was probably made by the masters from Przemyśl in the 16th century, and the other parts in the 17th and 19th century. The protocol of a Dean’s visitation of 1792 informs that the church was restored at the end of the 18th century. From 1947 to 1989 the church was closed. Opened in the early 1990s, it was used until completion of construction of a new brick church in 1995. The monument, abandoned since then, needed an urgent renovation. According to some sources, the currently existing wooden church was built in 1820. However, the earlier origin of the church can be confirmed by the window openings typical of the beginning of the 18th century. The discovery in 2008 of the inscriptions on the wall of the nave: „АФИ” and „ѿ АѰ Сей цркви С лѣтъ без осми”, allows unambiguously to date the church at 1508 and confirms the information of its moving from Glińsk. The celebrations of the quincentenary of the church on Michaelmas in 2008 became a true feast for all inhabitants and unified them in the pursuit of preservation and restoration of the original look of the church. In spring 2009 renovation works began and were continued in the next years when financial resources were available. Taking into consideration a unique character of the church and its original equipment, as well as the fact that this is the oldest Ukrainian wooden eastern type church with a known date of construction, it is necessary to aim at listing it in the National Register of Cultural Heritage of Ukraine.

2

Rekonstrukcja części ołtarzowej cerkwi Zwiastowania NMP w Supraskiej Ławrze

86%

Musiuk A.

ELPIS

|

2016

|

tom 18

171-175

PL

Rekonstrukcja pochodzącej z XVI wieku cerkwi Zwiastowania NMP znajdującej się w Supraskiej Ławrze wchodzi obecnie w okres odtwarzania jej wnętrza. Z powodu sprzeczności i braku wystarczającej liczby materiałów historycznych decyzje projektowe należy podjąć na podstawie hipotez i analizy porównawczej. W pracy zaproponowano rozwiązania dotyczące programu fresków części ołtarzowej oraz ołtarza.

EN

Reconstruction of the XVI century church of the Annunciation of the Mother of God of the Suprasl Laura enters now the period of the reconstruction of the interior décor. Due to the lack of sufficient number of historical materials decisions concerning the design must be taken based on hypotheses and comparative analysis. In the work, solutions of the question of the program of frescoes in the sanctuary as well as the altar were suggested.

3

Szesnastowieczne pobizantyńskie freski z Supraśla w świetle dokumentacji konserwatorskiej – historia zniszczeń

72%

Stawecka K. , p. , Ławreszuk M. , Kostiuczuk J. , Ignatiuk K. , p. , Ławreszuk M. , Ignatiuk K.

ELPIS

|

2017

|

nr 19

PL

Artykuł poświęcony jest historii unikatowych, szesnastowiecznych pobizantyńskich fresków supraskich. Znajdziemy w nim próbę określenia czasu powstania dekoracji malarskiej cerkwi Zwiastowania Bogarodzicy w Supraślu, głównej świątyni zgromadzenia monastycznego, a także jej autorów. Zasadnicza część tekstu zawiera opisy kolejnych etapów degradacji polichromii, poczynając od uszkadzających ją nowych elementów wyposażenia wnętrza, pojawiających się w siedemnastym wieku (ikonostas,ołtarze boczne), poprzez zakrycie malowideł w XVIII w. tabulaturą i całkowitą zmianę wystroju architektoniczno-malarskiego prezbiterium,skończywszy na niemal doszczętnym zniszczeniu fresków w czasie II wojny światowej. W części tej znalazły się również odniesienia do zabiegów restauratorskich prowadzonych nad tym zabytkiem od końca XIX w. Omówienie działań ratujących ocalałe fragmenty malowideł, prowadzonych w powojennej rzeczywistości oraz dokumentacja prac konserwatorskich jakie miały miejsce w latach 1964–1965(66), jak również w 2012 i 2014 r., zamyka to opracowanie.

4

Wystrój malarski wnętrza drewnianej cerkwi w Miękiszu Starym - stan zachowania oraz problematyka konserwatorska

72%

Tomaszek T.

|

tom z. 58, nr 2

405-418

PL

Drewniane cerkwie Podkarpacia to najwspanialsze przykłady tradycyjnego budownictwa charakterystycznego dla terenów południowo-wschodniej Polski. Wśród nich szczególne miejsce zajmuje świątynia greckokatolicka pw. Pokrow Bogurodzicy z Miękisza Starego (XVII - XIX w.). Jest jedynym zachowanym na tym obszarze zabytkiem drewnianej architektury cerkiewnej o bryle wzorowanej na murowanym, barokowym budownictwie sakralnym oraz wnętrzu zdobionym iluzjonistycznym malarstwem monumentalnym o podobnej estetyce. W niniejszym opracowaniu przeanalizowano stan zachowania polichromii, przyczyny jej zniszczeń oraz ścisłe powiązanie degradacji warstwy malarskiej z korozją drewnianego podłóża. Jednocześnie nakreślono wytyczne dla konserwacji i restauracji polichromii, zakładające kompleksowe podejście do zagadnienia ratowania zabytku.

EN

The wooden orthodox churches of Podkarpacie voivodeship are the finest examples of the traditional construction from the south-eastern part of Poland. Among them the Greek-Catholic shrine of Our Lady Pokrova in Miękisz Stary (17th-19th century) takes a special place. It is the only surviving monument of the wooden architecture of this type in this territory that is modeled on a masonry, religious baroque building and has the interior decorated with the illusionist monumental paintings of a similar aesthetic. In this elaboration the conservation status of the mural paintings was examined together with the causes of its destruction and the close link between the degradation of the paint layer and the corrosion of the wooden foundation. At the same time the guidelines for the preservation and restoration of murals have been outlined, pointing on a comprehensive approach to the problem of saving the monument.

5

Problemy i tendencje ochrony zabytków sakralnych na Ukrainie

72%

Gerycz W.

Ochrona Zabytków

|

2010

|

nr 1-4

7-15

EN

Since time immemorial Ukraine has been the center of Eastern Christianity. Many temples were built in Kiev and towns nearby. The ones which survived until this day are treated as the most valuable national historic objects. In the whole country, despite the fact that religious life was being ruined in various periods, especially in the east during Soviet times, many religious historic objects exist. After Ukraine regained independence, the number of voices favoring the protection of cultural heritage began increasing. An appropriate legislation system was created, the state and individual regions readily started joining in to protect and restore historic objects, believers commenced helping with the work related with religious objects. Many good examples of church, orthodox church, monastery and wooden religious architecture restoration can be given. However, the consciousness of congregations and the representatives of the clergy is not always at theappropriate standard. Frequently, the urge to make a profit, the use of wrong technology, or the dishonesty of contractors lead historic objects – the witnesses of our history – to destruction. To improve the level of protection of historic religious objects, the dialogue between society and the clergy has to be broadened, specialists’ activity in the field must be supported, and legalregulations need to be refined.

6

Dzieje parafii unickiej pw. Kuźmy i Damiana w Klątwach do 1875 roku

58%

Frykowski J. A.

Rocznik Teologii Katolickiej

|

2016

|

tom 15

|

nr 1

EN

The history of the village of Klatwy, the seat of the Saints Cosmas and Damian Uniate parish, dates back to at least fifteenth century. In 1462, due to the incorporation of the Duchy of Belz into the Kingdom of Poland, the village of Klatwy became part of the Starosty of Tyszowce and as a royal village functioned until 1768 the first partition of Polish- Lithuanian Commonwealth, Klatwy was annexed by the Habsburg Empire, then it became part of the Duchy of Warsaw and following the joint resolutions of the Congress of Vienna it was given to Russia. Originally, the village of Klatwy belonged to the Greek Orthodox Church and after the incorporation of Red Ruthenia into the Crown of the Kingdom of Poland come under the influence of the Latin Church, therefore, the inhabitants of that region were of dual rites, both Eastern Orthodox (then Uniate) as well as Latin Church.

7

Ewolucja statusu prawnego cerkwi w Korczminie

58%

Bielecki M. , Skorniewski M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2011

|

tom 14

221-239

PL

Kościół greckokatolicki w Polsce od momentu powstania w 1596 r. narażony był na częste zmiany swojego statusu prawnego. Działo się tak dlatego, że Kościół prawosławny, nie mogąc pogodzić się ze stratą dużej liczby wiernych i licznych dóbr materialnych, usilnie dążył do powtórnego włączenia go w swoje struktury. Przedmiotem niniejszego opracowania jest ukazanie ewolucji statusu prawnego majątku będącego w posiadaniu Kościoła greckokatolickiego, na przykładzie zabytkowej cerkwi w Korczminie, położonej w powiecie tomaszowskim w województwie lubelskim. Opracowanie składała się z dwóch zasadniczych części. W pierwszej została omówiona - ograniczona do najważniejszych wydarzeń - ewolucja uwarunkowań historyczno-prawnych działalności Kościoła greckokatolickiego w Polsce, w drugiej zaprezentowane zostały wyniki badań dotyczące cerkwi w Korczminie. Artykuł ukazuje jak decyzje władz centralnych wpływały na sytuację obiektu i jego właścicieli. Autorzy zwracają ponadto uwagę na wciąż istniejący problem braku ostatecznej regulacji statusu prawnego wielu obiektów należących do Kościoła greckokatolickiego, pomimo upływu ponad 20 lat od przemian, które dokonały się w Polsce.

EN

Ever since its inception in 1596, the Greek Catholic Church in Poland has been compelled to alter her legal status several times. This was caused by the desire of the Orthodox Church, unable to come to terms with the loss of numerous adherents and property, to seek to incorporate the Greek Catholics back into its structure. This paper discusses the evolution of the legal status of the property held by the Greek Catholic Church, namely a historical Orthodox church in Korczmin near Tomaszow Lubelski, the Lublin region. The study has been structured into two main parts. The first covers the major facts of the evolving historical and legal aspects of the Greek Catholic Church in Poland; the other shows the outcomes of the research done on the Orthodox church in Korczmin. The authors demonstrate how the central government's decisions affected the status of the property and its owners. Further, they underscore the existing problem of failure to ultimately resolve the legal status of many immovables owned by the Greek Catholic Church, despite the twenty years that have passed since the political transformation in Poland.

8

Opieka społeczna w Kościele wschodnim

58%

Surdacki M.

Roczniki Humanistyczne

|

2013

|

tom 61

|

nr 2: Historia

249-271

EN

Charitable work in the Orthodox Church on the territories of the Republic of Poland was carried on mainly on the basis of Orthodox brotherhoods set up as institutions affiliated to churches or monasteries. The brotherhoods were established on a larger scale from the beginning of the 16th century in towns situated on the Eastern lands of the Polish-Lithuanian state. Members of the brotherhoods were called „brothers of mercy”, as they practiced „mercy and pious deeds”. The brotherhoods established and maintained hospitals for the poor, they organized aid for the sick and old, gave away alms, took care of funerals, organized relief and loan associations, pupils' dormitories, and a variety of charitable funds. The most intensive development of the Orthodox brotherhoods fell on the end of the 16th and the first half of the 17th centuries. In the 18th century apart from the brotherhoods already working, Uniate confraternities were affiliated to Orthodox churches. They were modeled after Orthodox associations also conducting charitable work, albeit to a lesser degree. Besides brotherhoods social care was conducted in the Orthodox Church on the basis of hospitals–shelters. Ruthenian shelters were established in bigger towns that were centers of Ruthenian settlement movement, and at the same time of the work of Orthodox brotherhoods that controlled them. After the Brest Union of 1596 also the Uniate Church established its shelters. Moreover, in the Eastern Church charitable work was also conducted by monks in monasteries (Basilian monks), establishing hospitals at their monasteries, or giving away alms at the monastery gates. In Lvov and Zamość also believers of the Armenian rite had their hospitals.

9

Z dziejów parafii unickiej p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Łykoszynie w świetle wizytacji kościelnych

58%

Frykowski J. A.

Kultura – Media – Teologia

|

2015

|

nr 22

96-123

PL

Łykoszyn to niewielka wieś położona na południowowschodnim krańcu województwa lubelskiego. Swoimi korzeniami sięga co najmniej pierwszej połowy XV stulecia, kiedy to organizacyjnie przynależała do ziemi bełskiej, podległej książętom mazowieckim. W wyniku I rozbioru Łykoszyn znalazł się w monarchii austriackiej, następnie w księstwie warszawskim, a po Kongresie Wiedeńskim w Cesarstwie Rosyjskim. Ze względu na to, że pierwotna chrystianizacja terenów Łykoszyna związana była z ekspansją państwa ruskiego na ziemie nadbużańskie, jako pierwsza na tym terenie powstała parafia prawosławna, a po zawarciu unii – greckokatolicka. Wiadome jest, że parafia ta, podobnie jak i inne wspólnoty wiernych w ciągu pierwszych lat istnienia, otrzymała konieczne podstawy ekonomiczne i wyposażenie do obrzędowości unickiej. Pewne jest, że paramenty liturgiczne zmieniały się i były uzupełniane przez okres funkcjonowania parafii. Pod koniec XVIII wieku, gdy parafia Łykoszyn znalazła się pod zaborem austriackim, w wyniku reformy józefińskiej zlikwidowano jej samodzielność I jako cerkiew filialną włączono do parafii pw. Przemienienia Pańskiego w Nabrożu, w strukturze której funkcjonowała do likwidacji unii.

EN

Lykoszyn is a tiny country village situated in the south- east corner of Lublin Province. Its roots date back to at least fifteenth century, when politically it belonged to the Duchy of Belz, which, in turn, was a constituent part of the duchy of Masovia. After the first partition of Polish-Lithuanian Commonwealth, Lykoszyn was annexed by the Habsburg Empire, then it became part of the Duchy of Warsaw and following the joint resolutions of the Congress of Vienna it was given to Russia. As the first Christianization of this land coincided with the expansion of Kievan Rus onto the headwaters of the Bug, the first parish established here was an Eastern Orthodox parish, which later became a Uniate parish. Originally, the parish constituted a one-village community of about 100 parishioners. This parish, like many other similar parishes, was granted some economic support as well as ecclesiastical utensils to conduct Uniate ceremonies and rites. The liturgical parements changed over the time and were supplemented throughout the existence of the parish.

10

Z dziejów parafii unickiej w Grodysławicach

58%

Frykowski J. A.

Roczniki Teologiczne

|

2015

|

tom 62

|

nr 4: Historia Kościoła

23-68

EN

The present paper depicts almost 200-year-old history of the Uniate parish of the Exaltation of the Holy Cross in Grodysławice (from the end of 17th century until 1875- i.e. the liquidation of the treaty and consequently the parish). The introduction of this paper provides some general information about its geographical location, its size and the place within the Church hierarchical structure. Having analyzed post- visitation protocols left by the Bishops of Chelm as well as statistical reports the look of both the church and branch churches and their accessories is recounted. As far as the available primary sources have made it possible, not only is the look of the vicarage and ancillary buildings presented but also the parish ecclesiastical benefice and its fluctuation in size and quantity throughout its history is determined. Furthermore, the total number of 14 parish priests residing in this particular parish is defined enriched with some biographical information about each and every one of them. The final part determines the number of worshipers as well as the number of Holy Communion receivers, furthermore, as far as possible, the level of religious awareness of Grodyslawice parishioners is presented.

XX

Artykuł przedstawia blisko 200-letnie dzieje parafii unickiej p.w. Podwyższenia Świętego Krzyża w Grodysławicach (od końca XVII w. do 1875 r., czyli roku likwidacji unii i tym samym parafii). Na wstępie określono położenie geograficzne parafii, jej wielkość i miejsce w strukturach organizacyjnych Kościoła. Analizując protokoły powizytacyjne biskupów chełmskich oraz wykazy statystyczne, przedstawiono wygląd świątyni parafialnej i kościołów filialnych oraz ich wyposażenie. W miarę możliwości, na ile pozwoliły źródła, ukazany został także wygląd plebanii i budynków ekonomicznych. Następnie określono beneficjum cerkiewne z uwzględnieniem zmian, jakie zachodziły w jego wielkości i jakości. W kolejnej części odtworzono listę związanych z parafią 14 duchownych, wzbogacając ją o podstawowe dane biograficzne poszczególnych kapłanów. W końcowej części określono liczbę wiernych, przedstawiono liczbę parafian przystępujących do sakramentów oraz w miarę możliwości zaprezentowano poziom religijnego uświadomienia wiernych parafii grodysławickiej.

11

Problemy Kościoła prawosławnego w Polsce w okresie międzywojennym

51%

Sawicki D. k.

Rocznik Teologiczny

|

2014

|

tom 56

|

nr 2

75-106

PL

W 1918 r. po ponad 120 latach niewoli Polska powróciła na mapy Europy. Wraz z odradzaniem się państwa wielkie przemiany sięgnęły Kościoła prawosławnego w Polsce. Przed I wojną światową był on częścią Patriarchatu Moskiewskiego, który decydował o jego kadrach, statucie, życiu liturgicznym, obrzędowości, itp. Teraz cerkiew w Polsce została oderwana od rosyjskiej. Z jednej strony władze Rzeczypospolitej pragnęły jak najmocniej zerwać z przeszłością niewoli. Dążyły więc do kościelnej niezależności polskiego prawosławia. Z drugiej strony Rosja ogarnięta pożogą Rewolucji Październikowej zamknęła się w kręgu wewnętrznych problemów. Patriarchat zmuszony był walczyć o przetrwanie. Sprawy cerkwi w Polsce siłą rzeczy miały dla niego drugorzędne znaczenie. W kraju tymczasem brakowało biskupów i duchownych. Co gorsza powracający na rodzinną ziemię przedwojenni hierarchowie i kapłani posiadali rosyjskie obywatelstwo. Ukształtowani też byli w duchu rosyjskich szkół teologicznych, z których się wywodzili i w duchowości rosyjskiego Prawosławia. Nie sprzyjało to normalizacji stosunków państwo – cerkiew. Władze nieprzychylnie patrzyły na Kościół prawosławny widząc w nim relikt zaborów. Od hierarchów wymagano pełnej lojalności włącznie z podpisywaniem deklaracji lojalności. Społeczność kapłańską podzielono na uznawaną przez państwo i nieuznawaną. Ta druga nie mogła liczyć na objęcie etatowych placówek duszpasterskich, zatrudnienie jako katecheta w szkołach publicznych, czy też uzyskanie obywatelstwa (w każdej chwili mogli być – i bywali – wydaleni poza granice Ojczyzny). Wystarczyło tylko sprzeciwiać się polonizacji cerkwi, zwalczać neounię, czy też krytykować plany autokefalii Kościoła by znaleźć się w tej grupie kapłanów „drugiej kategorii”. Władze dążyły również do ograniczenia ilości czynnych placówek duszpasterskich. Czyniono to na trzy sposoby. Po pierwsze wielu dawnym parafiom nie przyznano prawa samodzielności degradując je do rangi filii nieetatowej (nawet jeśli posiadały kilka tysięcy wiernych). Po drugie od razu po zakończeniu wojny rozpoczęła się rewindykacja prawosławnego mienia. Jeśli w przeszłości jakieś prawosławne grunta lub świątynia, choć przez kilka dni należały do Kościoła rzymskokatolickiego lub unickiego, mogły teraz być odebrane czy to w ramach wyroku sadowego czy też samowolnej akcji nieprawosławnej społeczności. Cerkiew pozbawiono kilkuset świątyń i dziesiątków tysięcy hektarów ziemi uprawnej oraz lasów. Trzecim sposobem destabilizacji życia parafialnego były akcje burzenia świątyń. Propagowane, jako rozbiórka opuszczonych świątyń w bardzo złym stanie technicznym były barbarzyńskim, zaplanowanym programem zniszczenia cerkwi w Polsce. Wysadzano, palono, rozbierano profanując, bijąc i poniżając nielicznych obrońców domów bożych. Jednocześnie z tym „fizycznym niszczeniem” państwo prowadziło „wojnę prawną”. Przez długie lata posługiwało się carskim ustawodawstwem cerkiewnym pozwalającym mu penetrować wewnętrzne życie cerkwi. Konstytucja marcowa z 1921 r. potwierdziła uprzywilejowaną rolę Kościoła rzymskokatolickiego. Tymczasowe przepisy o stosunku rządu do Kościoła prawosławnego w Polsce, jako jednostronny akt rządowy nie uwzględniały specyfiki Prawosławia. Nie rozwiązywały też najważniejszych spraw. Episkopat coraz bardziej skłaniał się, wobec zaistniałej sytuacji politycznej (niezbyt przyjazne państwo i utrudniony kontakt z kanoniczną zwierzchnością w Moskwie), w stronę starań o uzyskanie statutu autokefalii z Konstantynopola, do którego należeliśmy do XVII w. Po wieloletnich zabiegach w Moskwie i Konstantynopolu ogłoszenie autokefalii nastąpiło w 1925 r. Niezależność sprzyjała reorganizacji i rozwojowi działalności edukacyjno – wydawniczej, normalizacji struktur w terenie, ujednoliceniu życia liturgiczno – obrzędowego, organizacji duszpasterstw specjalnych (w tym wojskowego ordynariatu), działalności młodzieżowej (bractwa cerkiewne), normalizacji zagadnień narodowościowych, itp. Oczywiście pozbawiała Kościół zewnętrznej opieki i patronatu. Zyski wydają się jednak dużo większe niż straty. Tych ostatnich było całkiem sporo. Państwo ograniczało rozwój prawosławnego monastycyzmu. Dążyło do narzucenia cerkwi nowego kalendarza (gregoriańskiego) i języka polskiego jako urzędowego i liturgicznego. Nie zaprzestało, a w 1938 r. nasiliło, proceder burzenia świątyń. Czteromilionowa prawosławna społeczność (11-15% obywateli) wielokrotnie zastanawiała się czym zasłużyła sobie na tak niesprawiedliwe traktowanie. Pokonała wszystkie te problemy, choć przyszło się jej złożyć daninę łez i krwi. Pamiętajmy, że wszystko to działo się w przededniu II wojny światowej. Rzeczpospolita zamiast jednoczyć się wewnętrznie wobec śmiertelnego zagrożenia prowadziła zgubną politykę szowinizmu, ksenofobii i nietolerancji.

EN

In 1918, after over 120 years of captivity, Poland appeared once again on the map of Europe. Great changes also affected the Orthodox Church in Poland at the time of the re-emergence of the state. Before the First World War, the Orthodox Church was a part of the Moscow Patriarchate, which made decisions about its personnel, statutes, liturgical life, rites, etc. The church in Poland now has been detached from the Russian Church. On the one hand, the Republic’s authorities wanted to sever itself from the captivity of the past as much as possible. They strived for ecclesiastical independence for Polish Orthodoxy. On the other hand, Russia was overcome by the horrors of the Russian Revolution and was therefore confined to the sphere of domestic problems. The Patriarch was forced to struggle to survive. For him, the church’s situation in Poland was inevitably of secondary importance. At the time, there was a lack of bishops and priests in Poland. What’s worse, the pre-war hierarchs and priests, who were returning to their homeland possessed Russian citizenship. They were also shaped by Russian spirit of theological schools, from which they graduated, and by Russian Orthodox spirituality. This was not favourable for normalizing church-state relations. The authorities regarded the Orthodox Church in an unfavourable way, as they saw it as a relic of the partitions. The hierarchs were required to be fully loyal and to sign a declaration of loyalty. The community of priests were divided into two groups: those who were recognized by the state and those who were not. The latter could not count on receiving full-time pastoral positions, employment as catechists in public schools or obtaining citizenship (at any time they could be, and in some cases were, deported from their homeland). It was enough to oppose the polonization of the church, to fight the neo-union or criticise the plans for an Autocephalous church to find oneself in the “second category” of priests. The authorities also strived to limit the number of operational places for pastoral care. This was done in three ways. Firstly, several former parishes were not granted the right to independence, thus degrading them to the ranks of dependant parishes (even if they were made up of several thousand faithful). Secondly, immediately after the ending of the war, the process of revindication of Orthodox property commenced. If, in the past, any Orthodox land or church, even it belonged to the Roman Catholic or Uniate Church for merely a couple days, could now be re-possessed either by court ruling or by arbitrary action on the part of the non-Orthodox community. The Orthodox church was deprived of several hundred church buildings, tens of thousands of hectares of cultivated land and forests. The third way of destabilizing parish life were campaigns to destroy churches. What was propagated as dismantling abandoned churches in very poor technical condition was in fact a barbarian and planed program of destroying the Orthodox church in Poland. These churches were exploded, burned and dismantled and the few who defended the temples were mocked, beaten and humiliated. Simultaneously with the “physical destruction”, the state also waged a “legal war.” For many years, the Tsar’s church legislation, which allowed the state to penetrate into the internal life of the church was applied. The March Constitution of 1921 reaffirmed the privileged role of the Roman Catholic Church. The Provisional Regulations Concerning the Government’s Relation to the Orthodox Church in Poland as a unilateral governmental act did not take the specific nature of Orthodoxy into consideration. It also failed to resolve the most important issues. The episcopate was more and more inclined, in the face of the existing political situation (a hostile state and difficulties in contacting the canonical leader in Moscow), to strive for obtaining autocephalous status from Constantinople, to which we belonged until the 17th century. After several years of intervention in Moscow and Constantinople, autocephaly was announced in 1925. Independence allowed for the reorganization and development of education and publishing, normalization of structures within the territory, standardization of liturgical and ceremonial life, organization of specific areas of pastoral care (including the military ordinariate), youth activities (church brotherhoods), normalization of issues of nationality, etc. This, of course, deprived the Church of external protection and patronage. The gains seem to be much greater than the losses. There was a great amount of the latter. The state limited the development of Orthodox monasticism. It strived to impose on the Church the new (Gregorian) calendar and Polish as the official and liturgical language. These efforts did not cease, and in 1938 they intensified, now taking the form of destroying churches. The Orthodox community, which was composed of four million people (11-15% of citizens), repeatedly wondered why they deserved such unfair treatment. The community overcame all of these problems, but only after paying a tribute of blood and tears. Let us remember that all of this took place just before the outbreak of the Second World War. The Republic, instead of uniting itself internally in the face of the deadly threat of war, chose to pursue a fatal policy of chauvinism, xenophobia and intolerance.

12

Попытка интерпретации понятия «мистерия» в отнесении к Божественной Литургии и к храму

44%

Aleksiejuk A.

ELPIS

|

2016

|

tom 18

93-99

RU

Cтатия является попыткой взглянуть на фундаментальные события истории Спасения. Отправная точка в дискуссии это этимологическое и богословское толкование терминов «воспоминание» (греч. ανάμνησις) и «мистерия» (греч. μυστήρὶα), которые имеют громадное значение в литургической практике православной Церкви. Размышления автора являются также возможностью, чтобы подчеркнуть необходимость постоянно искать ответ на вопрос, который всегда отражается в жизни и опыте Церкви как Богочеловеческой общины верующих: чем является для нас литургическое воспоминание жизни и смерти Спасителя от Воплощения до Восшествия на Небо и Седения одесную Бога Отца. Хотя дар литургического воспоминания это непостижимая тайна, однако она совершается в храме, во времени и пространстве. Из-за этого она и есть видимый знак невидимой и спасительной благодати Триединого Бога, который любит созданного Им человека и мир и хочет быть «всем во всем».

EN

This article is an attempt to look at the most important events in the history of salvation from a liturgical perspective. This reflection begins with an etymological and theological interpretation of the concept of «anamnesis» (ανάμνησις) and «mystery» (μυστήρὶα), which have fundamental significance in the liturgical practice of the Orthodox Church. This reflection also serves as an occasion to emphasise the necessity of a continual search for answers to questions which have always had crucial importance for the life and experience of the Church as a human-divine community of the faithful: for Christians, what is the liturgical commemoration of the life and death of the Saviour Jesus Christ, from His Incarnation to Ascension into Heaven to be seated at the Right Hand of the Father? Although the liturgical gift of commemoration is a mystery, it takes place in the Temple Church. This is therefore a visible sign of the invisible, deifying and saving grace of the Triune God, which loves mankind and the world which He created and longs to be “all in all”.

PL

Artykuł jest próbą spojrzenia na fundamentalne wydarzenia historii zbawienia. Punktem wyjścia rozważań jest etymologiczna i teologiczna interpretacja pojęć «anamneza» (gr. ανάμνησις) i «misterium» (gr. μυστήρὶα), które mają zasadnicze znaczenie w praktyce liturgicznej Kościoła prawosławnego. Rozważania są okazją, aby podkreślić konieczność ciągłego poszukiwania odpowiedzi na pytanie, które zawsze miało istotne znaczenie dla życia i doświadczenia Kościoła jako Bogoludzkiej wspólnoty wiernych: czym dla nas jest liturgiczne wspomnienie życia i śmierci Zbawiciela Jezusa Chrystusa, od Jego Wcielenia do Wstąpienia na Niebiosa po to, aby zasiąść po prawicy Boga Ojca. Chociaż dar liturgicznego wspomnienia jest niepoznawalną tajemnicą to jednak dokonywany jest w świątyni, w czasie i przestrzeni. Stanowi zatem widzialny znak niewidzialnej i zbawczej łaski Trójjedynego Boga, który miłując człowieka i świat, który stworzył, pragnie być „wszystkim we wszystkim”.