Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Record of the Pleistocene at karst sites of the Świętokrzyskie (Holy Cross) Mountains region – a review

100%

Urban J. , Hercman H. , Ochman K. , Kasza A. , Urban J. , Hercman H. , Ochman K. , Kasza A.

|

tom 36

2

Oględziny i dokumentacja zdarzeń o charakterze upadku z wysokości w terenie eksponowanym i jaskiniach z udziałem ratowników Grupy Jurajskiej Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego

100%

Lisowicz M. , Motyl T.

|

tom 56

57-70

EN

The article is devoted to issues related to the use of forces and resources of mountain rescue teams during visual inspection of incident areas in exposed areas and caves. The article presents general assumptions about the organization and coordination of this type of inspection from the moment of receiving information about the event and the start of rescue operations by GJ GOPR, until the completion of collecting and securing all information and evidence as part of the inspection of the incident scene. The article contains issues related to the exchange of information between the involved entities, preparation of documentation meeting formal and legal requirements by trained GJ GOPR rescuers, securing items that may constitute evidence in subsequent proceedings, and the handling of human corpses and remains.

3

Pionowy układ jaskiń krasowych na górze Połom w Górach Kaczawskich (Sudety)

84%

Rogala W.

|

tom Vol. 51, nr 3

238-240

PL

Przyjmowana dotychczas hipoteza rozwoju systemów jaskiniowych na górze Połom zakładała jego kształtowanie się w trzech fazach korespondujących z trzema cyklami morfogenetycznymi prowadzącymi do powstania zrównań, o czym świadczyć miały tzw. horyzonty jaskiniowe. Na podstawie pomiarów wykonanych w latach 1996–2000 uzyskano dane morfometryczne o 37 jaskiniach o łącznej długości ok. 3000 m. W porównaniu z okresem, w którym powstała hipoteza „horyzontów jaskiniowych”, ilość poznanych korytarzy jaskiniowych wzrosła dziesięciokrotnie. Nowe, pełniejsze dane o krasie Połomu nie potwierdzają istnienia trzech wyraźnych horyzontów jaskiniowych w zakładanych dotychczas granicach. Obecnie obserwowany układ korytarzy, cechujący się przewagą jaskiń pionowych, wskazuje na inny sposób rozwoju systemu krasowego i całego wzgórza Połom, nie powiązany z tzw. powierzchniami zrównań. Otrzymanie odpowiedzi na pytanie o wiek i sposób uformowania systemu krasowego Połomu może istotnie przyczynić się do rekonstrukcji rozwoju paleogeograficznego całych Sudetów Zachodnich.

EN

According to the accepted hypothesis ofkarstic development in the Połom hill, the cave systemformed in three phases corresponding to three morphogenetic cycles, each resulting in regional planation. The caves were claimed to be arranged into three altitudinal cave levels. New cave inventory accomplished in 1996-2000provided morphometric data on 37 caves with total length of almost 3000 m, which means a ten time increase in relation to the data available previously. The new comprehensive picture does not confirm the existence of three cave levels in the supposed altitude ranges. The actual spatial arrangement of cave galleries, with vertical caves predominating, points to an evolutionary history which reflects continuous relief differentiation rather than discrete planation cycles. Deciphering the age and geomorphological history of the karst system on the Połom hill may provide important clues to the reconstruction ofpalaeogeographic evolution of the entire West Sudetes.

4

Origin of the palaeokarst in Miocene evaporites on the SW periphery of the Eastern European Platform in the light of palynological studies : a case study of the Zoloushka Cave, Bukovina, Western Ukraine

84%

Andreychouk V. , Worobiec E. , Gedl P. , Worobiec G.

|

2014

|

tom Vol. 84, No. 4

297--322

EN

The Zoloushka Cave belongs to a group of the largest gypsum caves in Western Ukraine (Bukovina region), developed in the middle Miocene (upper Badenian) evaporite series (Tyras Formation) on the SW periphery of the East European Platform. It is developed in the lower part of the evaporite series composed of gypsum, which is covered by a carbonate layer (Ratyn Limestone). The uneven upper surface of the gypsum at the contact with the limestone, the frequent occurrence of palaeokarst forms, and the presence of karstified fissures filled with allochthonous material indicate a sedimentation break between the gypsum and the overlying limestone. To support this thesis and to add new data on the age and palaeoenvironmental conditions of palaeokarst formation in the Bukovina region, palynological studies were carried out on material from the Zoloushka Cave. Palynofacies, sporomorphs and dinoflagellate cysts were studied. In total, over 70 sporomorph taxa and over 25 dinoflagellate cyst taxa have been identified in four samples collected from the filling of the palaeokarstic forms in the cave. The results of the analysis of sporomorphs and dinoflagellate cysts point to the formation of the palaeokarst during the sedimentation break that took place at the end of the late Badenian evaporitic cycle in the Western Ukraine region. The subsequent marine transgression led to the filling of the karst forms in gypsum with chemogenic carbonate material, precipitated from marine water (draperies) and with fine-grained, clastic material (pockets and fissures).

5

Podziemne obiekty geoturystyczne na terenie Polski

84%

Zagożdżon P. P. , Zagożdżon K. D.

|

2016

|

tom Vol. 3

267--279

PL

W opracowaniu zestawiono wybrane informacje dotyczące podziemnych obiektów turystycznych w Polsce, które mogą być traktowane jako atrakcje geoturystyczne. Wskazano obiekty naturalne (jaskinie – około 20), większą uwagę zwrócono na obiekty antropogeniczne: pogórnicze (18) i związane z działalnością wojskową (6). Z geoturystycznego punktu widzenia obiekty antropogeniczne umożliwiają poznanie budowy górotworu w bardzo zróżnicowanych geologicznie obszarach, gdzie prowadzono eksploatację tak różnorodnych surowców mineralnych, jak węgiel kamienny, sól kamienna, fluoryt, rudy Au, Ag, Pb, As, Cu, Fe, Ni i Sn oraz surowce skalne, takie jak krzemienie, kreda i piaskowce szklarskie. Ponadto dokumentują one 6,5 tys. lat historii górnictwa na terenie Polski. Obiekty te są rozmieszczone bardzo nierównomiernie. Ich znaczne skupiska znajdują się na Dolnym Śląsku oraz w rejonie śląsko-krakowskim, mniejsze – w Tatrach i na Kielecczyźnie, odosobnione obiekty zlokalizowane są w centralnej i wschodniej Polsce. Zwrócono uwagę na perspektywy i potrzebę udostępniania nowych obiektów tego rodzaju oraz na konieczność uregulowania formalnych wymogów odnośnie funkcjonowania takich tras.

EN

This paper summarizes selected information regarding underground tourist facilities in Poland which may be regarded as geotourist attractions. The article discusses the natural objects (about 20 caves) but more attention has been paid to the anthropogenic objects: post-mining (18) and those associated with military activity (6). From the geotourist point of view such anthropogenic facilities allow insights into the structure of the rock mass in areas of very diverse geology. They lead to the exploitation of such a variety of minerals like coal, rock salt, fluorite, as well as Au, Ag, Pb, As, Cu, Fe, Ni and Sn ores and rock materials, such as flint, chalk and sandstone for glass production. Moreover they document 6.5 thousand year history of mining on the territory of Poland. The distribution of these objects is very uneven. Significant groups are located in Lower Silesia and in the Silesia-Cracow region; smaller ones are in the Tatra Mountains and in the region of Kielce, while isolated objects are located in central and eastern Poland. Attention was paid to the perspectives and the need to create new objects of this kind and the need to regulate the formal requirements for the operation of such facilities.

6

Development of karst phenomena for geotourism in the Moravian Karst (Czech Republic)

84%

Migoń P.

|

tom nr 3-4

3-24

EN

The Moravian Karst in the south-eastern part of the Czech Republic has considerable potential for the development of geotourism. It is characterized by outstanding geodiversity, revealed in abundant, surface and subterranean karst landforms, as well as protracted history of karst evolution which can be traced back to the Mesozoic. An additional value is provided by the presence of cultural heritage, related to exploitation and processing of mineral resources genetically linked to the karst environment. The significance of this area is further enhanced by easy access to karst landforms and phenomena. Five caves, each of different morphology, can be visited. A dense network of educational trails, marked paths, forestry and field-access roads allows the visitor to reach all interesting features of karst morphology.

PL

Kras Morawski w południowo-wschodniej części Republiki Czeskiej jest obszarem o bardzo dużym potencjale geoturystycznym. Cechuje go znaczna georóżnorodność, wyrażająca się bogactwem form krasu powierzchniowego i podziemnego oraz złożoną historią ewolucji krasu, sięgającą ery mezozoicznej. Elementem dodatkowym są liczne obiekty dziedzictwa kulturowego, związane z eksploatacją i przeróbką surowców mineralnych genetycznie związanych ze środowiskiem krasowym. O randze obszaru decyduje także bardzo dobre udostępnienie form rzeźby krasowej. Do zwiedzania jest przystosowanych pięć jaskiń o odmiennej morfologii, wytyczono kilka ścieżek edukacyjnych, a gęsta sieć znakowanych szlaków, dróg leśnych i polnych pozwala na dotarcie do wszystkich interesujących form powierzchniowych.

7

Możliwości zagospodarowania naturalnych i pogórniczych podziemi rezerwatu „Góra Miedzianka” do celów geoturystyczych

84%

Borowiecki N. , Barzycki M. , Chudzik W.

|

tom nr 7

8--17

PL

Dla turystów, którzy interesują się górnictwem, geologią i archeologią, jednym z ciekawszych regionów Polski są Góry Świętokrzyskie. W przeszłości intensywną, podziemną eksploatację kruszców prowadzono m.in. w oddalonej o ok. 10 km od Chęcin górze Miedzianka. Obecnie na jej stokach można znaleźć ślady dawnego górnictwa kruszcowego. Niektóre z nich, w postaci sztolni i korytarzy, po odpowiednim zagospodarowaniu i przystosowaniu do ruchu turystycznego mogą stanowić ciekawą propozycję dla osób odwiedzających województwo świętokrzyskie.

EN

“Miedzianka Mountain” reserve in Chęciny municipality includes, among others, a hill having the same name, where copper ore and silver was extracted in the past on an industrial scale. As a result, a number of excavations connected with natural caves were formed and they have never been made available to visitors before. The types of ore concentrations in the deposit were mined at various stages of its exploitation, dating back to the second half of the 15th century. Two important mining drifts are described in the article: “Zofia” and “Teresa”, the qualities of which justify the purpose of making them available for tourists. It has been emphasized that adaptation of the caves and underground post-mining excavations for visitors and tourists is the right way to protect them effectively and to use them for touristic purposes.

8

Jaskinie w gipsach Niecki Nidziańskiej

67%

Urban J. , Gubała J. , Kasza A.

|

tom Vol. 51, nr 1

79-86

PL

W gipsach mioceńskich Niecki Nidziańskiej zinwentaryzowano 75 jaskin i schronisk skalnych. Najdłuższą jaskinią jest Jaskinia Skorocicka (352 m), spośród pozostałych tylko trzy mają długość powyżej 100 m, zaś 55% ma długość mniejszą niż 10 m. Wszystkie jaskinie powstały bezpośrednio lub pośrednio w rezultacie procesów krasowych i reprezentują: a) pojedyncze, poziome kanały krasowe, b) szerokie, niskie komory, c) szczeliny oraz inne pustki powstałe w wyniku zawalania się niższych form krasowych. Systemy jaskiniowe związane były przestrzennie i genetycznie ze strefą zwierciadła wód podziemnych, które było stosunkowo stabilne w dolnej części serii osadów ewaporatowych. Obecnie nadal część jaskiń znajduje się niewiele powyżej zwierciadła wód i cechuje się występowaniem okresowych lub stałych cieków bądź zbiorników wodnych. Jaskinie w gipsach Niecki Nidziańskiej różnią się od labiryntowych jaskiń w gipsach mioceńskich Zachodniej Ukrainy nie tylko rozmiarami, lecz również genezą, co spowodowane jest odmiennym wykształceniem gipsów oraz ich nadkładu i podłoża.

EN

In the Miocene gypsum rocks of the Nida basin 75 caves have been registered; the longest is Skorocicka Cave (352 m). The caves are represented by: a) single horizontal karst passages, b) wide and low chambers, c) crevices and other forms resulting from colapse of the karst passages and chambers. Length and many other features differ the caves of the Nida basin from maze (network type), very long caves in the Miocene gypsum of the Western Ukraine. This is due to the differences in the lithostratigraphic sequences of the gypsum strata, their substratum and cover, as well as in geologic structures and their genesis. Development of the caves in the Nida basin was spatially related to an aquifer zone, which has been relatively stable in lower part of the gypsum. Thus many caves are still situated close to this level and contain underground lakes and/or streams.