Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Konzentrat-Lagerstätte-type carbonate concretions from the uppermost Bajocian (Middle Jurassic) of the Częstochowa area, South-Cental Poland

100%

Zatoń M. , Marynowski L.

|

tom Vol. 48, No 4

339--350

EN

Early-diagenetic calcitic concretions of latest Bajocian (parkinsoni Zone, bomfordi Subzone) age in the Polish Jura contain an extremely rich and well-preserved macrofauna. In addition to bivalves and brachiopods, there are numerous ammonites of the (sub)genera Parkinsonia, Nannolytoceras, Lissoceras (Lissoceras), L. (Microlissoceras), as well as rare representatives of Vermisphinctes, Strigoceras (Strigoceras) and Phylloceras. Carapaces of primitive prosopid crabs are found associated. Such a diverse and well-preserved fauna (previously unknown from Bajocian epicratonic deposits of the Polish Jura), is typical of Konzentrat-Lagerstätte-type deposits. The random distribution of the concretions in exposure and the small size of the fauna may suggest that all remains were concentrated by bottom-current action in small depressions on an uneven sea-floor. The presence of numerous small-sized ammonites may be regarded as reflecting post-spawning assemblages which sufferedmass-mortality. Although cause of their death remains unclear, storm events are a possibility. Such depressions acted as natural “traps” as well as constituted a size-limiting factor for the accumulating fauna. The fact that all elements are well preserved indicates brief post-mortem transport and rapid burial, followed by early diagenesis that protected them from compaction. The absence of such fossil-rich concretions higher in the Middle Jurassic sequence clearly shows that our current assessment of biotic diversity may be an underestimate. The carbonate concretions contain a predominantly terrestrial type of organic matter (OM). Samples analysed are extremely immature, but early diagenetic transformations of OM occurred prior to concretion formation.

2

Konkrecje węglanowe jednostki skolskiej

84%

Szczepańska M.

|

tom T. 19, z. 1

5-33

PL

Konkrecje węglanowe występują dość powszechnie w całych Karpatach, w różnych utworach od dolnej kredy do miocenu. Charakteryzują się one bardzo zróżnicowanym składem mineralnym z przewagą węglanów żelaza, magnezu, wapnia i manganu. Przybierają formę różnej wielkości soczewek, bochnów i płaskurowatych ławic średnicy od paru centymetrów do kilku metrów. Konkrecje węglanowe jednostki skolskiej występują w jej profilu głównie w poziomach łupkowych. Zostały znalezione w następujących formacjach: łupków spaskich (fm), z Dołhego, z Ropianki (fm), łupków pstrych, hieroglifowej i krośnieńskiej. Przeprowadzone badania mineralogiczne (mikroskopowe - optyczne i skaningowe, chemiczne, rentgenogra- ficzne i termiczne) pozwoliły wyróżnić szereg typów tych konkrecji, charakterystycznych dla poszczególnych formacji. Konkrecje z łupków spaskich są syderoplesytami. Konkrecje z formacji z Dołhego, ropianieckiej, łupków pstrych i hieroglifowej są zbudowane głównie z węglanów żelaza i manganu, będących mieszaninami mineralnymi dwu- lub trójskładnikowych roztworów stałych. Konkrecje z warstw krośnieńskich są zbudowane z ankerytu i dolomitu żelazistego. Badane konkrecje węglanowe są utworami wczesnodiagenetycznymi.

EN

Carbonate concretions are rather widespread throughout the Carpathians, being present in various strata from Lower Cretaceous to Miocene. Their mineral composition is strongly diversified, with prevalence of carbonates of iron, magnesium, calcium and manganese. They occur as lenses, bread-like forms and irregular layers, and their diameters range from some centimetres to some metres. The carbonate concretions of the Skole Unit are reported mainly from its shaly horizons and were found in the Spas, Dołhe, Ropianka, Variegated Shale, Hieroglyphic and Krosno Formations. Mineralogical investigations (optical microscopy and scanning electron microscopy, X-ray, DTA, chemical analyses) have allowed to distinguish several varieties of these concretions, typical for individual formations. The total of carbonates in the concretions, irrespective of the horizon in which they occur, range between 70 and 90%. Besides the carbonates, the concretions contain quartz and clay minerals, and some of them feldspars and pyrite. The concretions of the Spas Fm are sideroplesites (Szczepańska 1998). Their content of FeCO3 is the highest (50-60%) among all the concretions studied. The concretions of the Dołhe, Ropianka, Variegated Shale and Hieroglyphic Fm are built of various mineral mixtures of bi- or three-component carbonate solid solutions. High total contents of FeCO3 and MnCO3, ranging from about 50 to 75%, are their common feature. In the Krosno Fm the content of FeCO3 decreases (to several percents), while the contents of CaCO3 and MgCO3 increase (CaCO3 to more than 40%). These concretions are composed of ankerite and Fe-dolomite (Rajchel, Szczepańska 1997). The content of simple carbonates in concretions from individual horizons of the Skole Unit varies with the geological time. Similar relationships were reported by Narębski (1958) from the Western Carpathians. He distinguished four geochemical facies, considering the type of sediments and the type of concretions contained in them. In the Skole Unit, the Spas Fm can be included into Narębski's (1958) siderite-pyrite facies, the Ropianka Fm into the siderite facies, the Dołhe, Variegated Shale and Hieroglyphic Fm into the variegated facies, and the Krosno Fm into the dolomite-ankerite facies. The carbonate concretions studied are of early diagenetic origin.

3

Laminowane konkrecje węglanowe z łupków krośnień- skich w oknie tektonicznym Świątkowej Wielkiej (wschodnia część polskich Karpat zewnętrznych)

84%

Bojanowski M.

|

tom Vol. 49 nr 7

627-630

PL

Kilka typów konkrecji węglanowych zostało zebranych z łupków krośnieńskich (górny eocen-najwyższy oligocen). W niniejszej pracy opisane zostały najbardziej charakterystyczne - konkrecje laminowane. Posiadają one dyskoidalne i elipsoidalne kształty i składają się z dwóch typów lamin: brunatnych marglistych i szarych wapiennych. Oprócz mikrytowego kalcytu jako głównego składnika obu typów lamin, pierwszy typ zawiera także minerały ilaste (głównie illit) stłoczone pomiędzy kryształami kalcytu, podczas gdy drugi rozproszone ziarna kwarcu i dolomitu we frakcji mułowej. Wytrącający się z wód interstycjalnych kalcyt musiał najpierw spoić laminy luźnego osadu a następnie rozpychać poszczególne jego ziarna. Skorupki otwornic planktonicznych występują wyłącznie w obrębie lamin marglistych, ponieważ zostały zdeponowane wraz z zawiesiną frakcji ilastej. Laminy są równoległe na całej swej długości, co wskazuje na najwyżej nieznaczne tempo kompakcji podczas wzrostu konkrecji. Organizmy penetrujące osad docierały do konkrecji kiedy te były jeszcze miękkie ale już utworzone i składające się z obu typów lamin: marglistych i wapiennych. Ponadto dinocysty wypreparowane z konkrecji są wyjątkowo dobrze zachowane i nie posiadają oznak wpływu kompakcji. Tak więc badane konkrecje laminowane powstawały podczas przerwy w depozycji tuż pod dnem morza i uległy wczesnodiagenetycznej lityfikacji. Szczeliny septariowe powstały po wstępnym zlityfikowaniu konkrecji i następnie zostały wypełnione miodowym kalcytem.

EN

Several types of carbonate concretions were collected from the flysch Krosno shales (upper Eocene-uppermost Oligocene). This paper describes the most characteristic type - laminated concretions. They are discoidal to ellipsoidal in shape ami consist of two types of laminae: brown marly, and gray calcium carbonate ones. Apart from micritic calcite (principal constituent ot both types of laminae), the brown marly concretions consist also of clay minerals (mainly Mite) infilling calcite intergranular spaces. whereas the second type is highlighted by scattered aleuritic quartz and dolomite grains. The calcite precipitating from interstitial water must have originally cemented laminae ofloose host sediment and then displaced sediment grains. Planctonic joraminijer tests occur exclusively within the marly laminae because they were deposited together with suspended clayey particles. The laminae are parallel which indicates that the compaction rate during the growth of concretions was extremely slow. Yet, organisms penetrating the host sediment reached the concretions when they were still soft, but already formed and composed of these two types of laminae: marly, and calcium carbonate ones. Moreover, dinocysts, extracted from these concretions, are exceptionally well-preserved having apparently avoided compactional flattening. Therefore, the examined laminated concretions formed during a deposition break close to the water-sediment interface, and underwent early-diagenetic lithification. Septarian cracks were produced after primary: lithification, and subsequently filled with light brown calcite.