Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Biografia dygresyjna. O kanoniku warmińskim i o metodzie

100%

Gregorowicz D.

|

nr 2

137-152

EN

In 2019, Wojciech Tygielski published a new book, the fruit of in-depth research on the relations between early modern Poland-Lithuania and Italy, and on the Italian settlement within the borders of the Commonwealth. The purpose of this discussion article is to present the biography of Giovanni Battista Jacobelli as an original narrative resulting from an unconventional methodological approach, and more broadly, as a significant example of contemporary biographical writing. Particular attention is paid to the numerous digressions that appear in the narrative, here considered a deliberate methodological procedure aimed at filling the gaps created by the relatively poor primary sources which constitute the basis of the research. Moreover, the relevance of the reviewed study from the point of view of the present day is raised, as the reviewed book prompts making comparisons between historical reality and modern-day experiences, and reflecting on the permanence of certain social phenomena. The discussion article also contains comments on the extensive source edition contained in the appendix to the reviewed book. The article challenges the author’s approach to presenting the early modern Italian correspondence to the reader, and to the degree of required modernisation.

2

Warmińska Kapituła Katedralna. Zarys dziejów

100%

Kopiczko A.

Studia Elbląskie

|

2018

|

tom 19

11-27

EN

The Warmia Cathedral Chapter is one of the oldest in Poland. It was established in June 1260 in Braniewo but after 18 years the headquarters was moved to Frombork. As a remuneration, it received three bailiffs: Frombork, Pieniężno and Olsztyn, from which it derived income. Initially, it included 16 canons. Representatives of all states could become members but were required to complete their three-year university studies. After the inclusion of Warmia in 1772 to Prussia it was deprived of secular power and income from land, and in this place a state subsidy was granted. In 1821 the number of members was reduced to 10 and 4 honorable canons were established. Nicolaus Copernicus was among the most famous members of this community. The most difficult times were experienced by the Chapter during Nazism and at the end of World War II, when 4 canons lost their lives. Soon after, its activity was suspended. It was not until 1951 that the Polish primate completed its composition and in 1959 the number of real canons from 8 to 12 and honorable from 4 to 12 was increased. The Warmia Cathedral Chapter had a number of privileges and one of the most important was the right to choose a bishop. It also assisted in administration of the diocese, but its primary task was to celebrate the liturgy in the cathedral church.

PL

Warmińska Kapituła Katedralna należy do najstarszych w Polsce. Została utworzona w czerwcu 1260 r. w Braniewie, ale po 18 latach siedzibę przeniesiono do Fromborka. Jako uposażenie otrzymała trzy komornictwa: fromborskie, pieniężnieńskie i olsztyńskie, z których czerpała dochody. Początkowo należało do niej 16 kanoników. Członkami mogli zostać przedstawiciele wszystkich stanów, ale byli zobowiązani do ukończenia 3-letnich studiów uniwersyteckich. Po włączeniu Warmii w 1772 r. do Prus pozbawiono ją władzy świeckiej i dochodów z ziemi, a w to miejsce zapewniono dotację państwową. W 1821 r. zredukowano liczbę członków do 10 i ustanowiono dodatkowo 4 kanonie honorowe. Wśród najbardziej znanych członków tej wspólnoty był Mikołaj Kopernik. Najtrudniejsze czasy przeżyła Kapituła w okresie nazizmu i pod koniec II wojny światowej, kiedy życie straciło 4 kanoników. Niedługo potem jej działalność została zawieszona. Dopiero w 1951 r. prymas Polski uzupełnił jej skład, a w 1959 r. zwiększono liczbę kanoników rzeczywistych z 8 do 12 i honorowych z 4 też do 12. Warmińska Kapituła Katedralna posiadała szereg przywilejów, a jednym z najważniejszych było prawo do wyboru biskupa. Pomagała też w administracji diecezją, ale jej podstawowym zadaniem było sprawowanie Liturgii w kościele katedralnym.

3

Karel Janeček: Kontrapunkt (1945-1948):

100%

Hons M. , Vomáčka I.

Hudební věda (Musicology)

|

2020

|

tom 57

|

nr 3

327-362

EN

From 1941–1946, Karel Janeček was a professor of composition at the Prague Conservatory. It was there he began to work on his major theoretical writings: Základy moderní harmonie (“Principles of Modern Harmony”, written between 1942 and 1949), and Kontrapunkt (written from 1945–1948). In his preface to the book Skladatelská práce v oblasti klasické harmonie (“Compositional Work in the Field of Classical Harmony”), of 1968, the author noted that a follow-up volume, Skladatelská práce v oblasti kontrapunktu (“Compositional Work in the Field of Counterpoint”), was already partly worked out. However, he had never published any such study, and nor has it been found in his posthumous papers. One of the present paper’s goals is to find an answer to the question whether Janeček might have regarded his unfinished textbook on counterpoint as a preliminary to the new book. Beyond that, the present text aims to compare Janeček’s theories with two earlier standard Czech works about counterpoint: Nauka o kompozici (1880–1884) by F.Z. Skuherský, and Nauka o kontrapunktu, imitaci a fuze (1936) by Otakar Šín. The present study continues by a section dealing with imitational technique and canons, and concludes with an introduction to instrumental counterpoint. Canons, a technical element on whose accomplished handling Janeček laid great emphasis, occupy a central position in his Kontrapunkt. The originality of his work consists in its distinction between the traditional invertible counterpoint, and movable counterpoint. Movable counterpoint (přenosný kontrapunkt) is defined as a melody (voice, counterpoint) which conforms in terms of melody and harmony to a given cantus firmus (c.f.), both in the original pitch and in one shifted by an interval upwards or downwards. In his reflections on contrapuntal techniques, Janeček even proceded to coin a novel category of dvojznačný kontrapunkt (“dual counterpoint”). By this term he denoted a type of counterpoint that would be fitting simultaneously for two c.f.’s, which means it would correspond to two melodies of an approximately equal length and belonging in the same tonal and metric categories.

CS

V letech 1941–1946 působil Karel Janeček jako profesor skladby na Pražské konzervatoři. Zde začaly vznikat jeho velké teoretické spisy – Základy moderní harmonie (psáno 1942–1949) a Kontrapunkt (psáno 1945–1948). V předmluvě knihy Skladatelská práce v oblasti klasické harmonie z roku 1968 je poznámka, že navazující spis Skladatelská práce v oblasti kontrapunktu je již zčásti vypracován. Žádný takový spis však nevydal a ani v pozůstalosti se nezachoval. Jedním z cílů této studie je odpověď na otázku, zda nedokončenou učebnici kontrapunktu mohl pokládat za základ této nové práce. Dalším z cílů je komparace se dvěma zásadními předchozími českými pracemi o kontrapunktu – Nauky o kompozici (1880–1884) F. Z. Skuherského a Nauky o kontrapunktu, imitaci a fuze (1936) Otakara Šína. Navazující část studie pojednává o problematice imitační techniky a kánonů a končí úvodem do instrumentálního kontrapunktu. Kánony tvoří podstatnou část Kontrapunktu a na zvládnutí této techniky autor kladl velký důraz. Originalitou spisu je odlišení tradičního převratného kontrapunktu od kontrapunktu přenosného. Přenosný kontrapunkt je definován jako melodie (hlas, kontrapunkt), která melodicky i harmonicky vyhovuje danému cantu firmu (c.f.) jak v původní poloze, tak i v poloze posunuté o určitý interval výš nebo níž. V úvahách o kontrapunktických technikách Janeček došel i k novému pojmu tzv. dvojznačného kontrapunktu. Označil tím takový typ kontrapunktu, který by se hodil současně ke dvěma c.f., tzn. odpovídal by dvěma melodiím, které mají přibližně stejnou délku, tonální a metrickou příslušnost.

4

Kanony wschodniego Kościoła starożytnego dotyczące małżeństwa i rodziny

100%

Paprocki H.

Vox Patrum

|

1985

|

tom 8

321-343

EN

translation

PL

tłumaczenie

5

Księgozbiory kolegiów kanonickich archidiakonatu wojnickiego do 1786 roku

100%

Graczyk W.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2019

|

tom 112

137-150

EN

The two collegiate churches existing in the archdeaconry of Wojnicz, in Wojnicz and Bobowa, possessed their own libraries with a similar number of books: the collegiate church in Wojnicz had 77 titles and the one in Bobowa around 50 titles. The core collections of both libraries comprised books on theology, preaching, philosophy, law and history. The Wojnicz collection acquired a special significance thanks to numerous fifteenth-century books in the surviving Gothic and Renaissance bindings which are of great value and only slightly damaged by the passage of time. Although these two libraries were established at different times (Wojnicz in 1465 and Bobowa in 1529) and circumstances, they both collected books related to pastoral work, particularly visible in the case of Bobowa. In the case of the collegiate church in Wojnicz, a number of valuable books were in the possession of canons, who collected them for their studies and work at the university, and then bequeathed them to the libraries of the collegiate churches. Undoubtedly, the library in Wojnicz ranked among the most significant book collections in terms of its content and the time of publication, while the one in Bobowa definitely served pragmatic purposes.

PL

Istniejące w granicach archidiakonatu wojnickiego dwie kolegiaty w Wojniczu i Bobowej posiadały swoje księgozbiory. Od strony zasobności były to biblioteki zbliżone, kolegiata w Wojniczu – 77 tytułów, w Bobowej – ok. 50. Trzon obydwu zasobów bibliotecznych stanowiły księgi z zakresu teologii, kaznodziejstwa, filozofii, prawa i historii. Rangę zbioru wojnickiego podnoszą zachowane do dziś cenne oprawy gotyckie i renesansowe na wielu XV-wiecznych księgach, nieco zniszczone przez upływ czasu. Obie biblioteki kolegiackie, choć powstały w różnym czasie i okolicznościach (Wojnicz – 1465, Bobowa – 1529), gromadziły księgi tematycznie związane z pracą duszpasterską, co jest szczególnie widoczne w przypadku Bobowej. Z kolei w przypadku kolegiaty w Wojniczu wiele cennych dzieł należało do kanoników, którzy wcześniej gromadzili je na okoliczność odbywanych studiów i pracy na uniwersytecie, z czasem przekazując je w drodze legatu testamentowego do zbiorów biblioteki kolegiackiej. Bez wątpienia księgozbiór kolegiaty w Wojniczu należał do znaczących pod względem zawartości treściowej ksiąg, jak również czasu ich wydania, w Bobowej zaś miał zdecydowanie charakter pragmatyczny.

6

Sakramenty święceń i małżeństwa według motu proprio Omnium in mentem Benedykta XVI

80%

Wojnarowicz P.

Kościół i Prawo

|

2014

|

nr 3 (16) nr 1

109-121

EN

This article presents a document issued in the form of the Apostolic Letter motu proprio by Pope Benedict XVI on October 26, 2009 and entitled Omnium in mentem. This document is vital to the canon law, because it is changing the contents of up to five articles of the Code of Canon Law. It is the second after the John Paul II’s 1998 motu proprio Ad Tuendam Fidem amendment to the Code. It relates to two areas – the sacrament of Holy Orders and the sacrament of Marriage. Changes made in the canons on the sacrament of Holy Orders (canons 1008, 1009) are amended dogmatic. They illuminate the difference between the common priesthood of the faithful and the ministerial priesthood, as well as organize the three-level hierarchy of the ministerial priesthood, stressing that the diaconate is not (as opposed to the episcopacy and the presbyterate) representation of Christ, the Head of the Church, but has its own ministerial appointment. The change in the law of marriage, in the canons of 1086, 1117 and 1124, involves the removal of these wordings, talking about “a person who is not by a formal act seceded from the Church”. This change is of practical significance, since putting it avoids the problems of interpretation and abuse laws.

7

The Hymnography in Honour of Saints Constantine and Helena and its Connection with Imperial Ideology

80%

Nikolaou A.

|

2022

|

tom 13

619-642

EN

This article presents an overview of published and unpublished Byzantine and post-Byzantine hymnographic texts dedicated to Saint Constantine, founder of Constantinople and first Byzantine emperor, and his mother Saint Helena. Specifically, we cite and comment upon some indicative passages primarily found in canons of the Matins, which refer to historical events from the lives of the saints and attribute to them, especially to Saint Constantine, virtues such as justice, piety, wisdom, and the defense of the true faith. These qualities are directly associated with the imperial political ideology as this was shaped principally by Eusebius of Caesarea in his works Life of Constantine and Tricennial Oration.

8

Księgozbiór kanoników i wikariuszy kapituły kolegiackiej pw. Narodzenia NMP w Tarnowie (XV-XVIII w.) w zbiorach biblioteki tarnowskiego seminarium duchownego

80%

Marszalska J.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2019

|

tom 112

219-235

EN

When the Tarnów collegiate church was established (1400), a reference library necessary for pastoral work was amassed. The collection contained the Bible, commentaries on biblical texts, philosophical and theological treatises, and books helpful in preaching, including treaties in the field of polemic theology. It grew steadily in size, especially thanks to gifts and bequests made by the Tarnów canons. Among the books of the Tarnów canons are two significant and valuable collections (due to their interesting bindings), which belonged to Szymon Starowolski and Erazm Marcinowski. These are works in the fields of history, preaching, law, biblical literature, and above all, liturgy. They are printed in Latin and come chiefly from foreign publishing houses: Paris, Antwerp, Basel, Venice, Rome and Verona. In addition to the chapter library, there was also the library amassed by the college of curates, an institution established on 10 July 1458 and assigned to the collegiate church in Tarnów. The books collected by the college of curates were useful aids in parish pastoral work, as evidenced by the large number of sermons, homilies, all kinds of thesauruses, and above all, the Bible. This library was used primarily for preaching sermons on Sundays and throughout the liturgical year. Over time, the books of the college of curates were incorporated into the library of the collegiate chapter, and then into the library of Tarnów cathedral. In the nineteenth century, when the library of the Tarnów seminary was established, the books of the collegiate curates were given to the seminary book collection, where they are still today.

PL

Od czasu powstania kolegiaty tarnowskiej (1400) gromadzony był podręczny księgozbiór, niezbędny w pracy duszpasterskiej, zawierający Biblię i jej komentarze, traktaty filozoficzne i teologiczne, a także księgi pomocne w kaznodziejstwie, w tym traktaty z zakresu teologii polemicznej. Systematycznie powiększał się, zwłaszcza dzięki darom i legatom testamentowym tarnowskich kanoników. Wśród ksiąg po kanonikach tarnowskich dają się wyróżnić dwie znaczące i cenne pod względem zawartości kolekcje: kanoników Szymona Starowolskiego i Erazma Marcinowskiego z charakterystycznymi oprawami ksiąg dla obu kolekcji. Są to dzieła z zakresu historii, kaznodziejstwa, prawa, biblistyki, a nade wszystko liturgiki. Drukowane są w języku łacińskim i pochodzą w zdecydowanej większości z zagranicznych oficyn wydawniczych: Paryża, Antwerpii, Bazylei, Wenecji, Rzymu i Werony. Oprócz zgromadzonego księgozbioru kapitulnego księgi posiadało również kolegium wikariuszów utworzone przy kolegiacie tarnowskiej 10 lipca 1458 roku. Zgromadzone przez nich księgi pełniły funkcję praktyczną, służąc pomocą w duszpasterstwie parafialnym, na co wskazuje duża liczba sermones, homiliariów, wszelkiego rodzaju thesarusy i nade wszystko Biblia. Był to rodzaj księgozbioru podręcznego, służącego przede wszystkim do głoszenia kazań niedzielnych i w okresach roku liturgicznego. Księgi kolegium wikariuszów z czasem zasiliły księgozbiór kapituły kolegiackiej, a następnie katedralnej tarnowskiej. W XIX wieku, gdy tworzono bibliotekę seminarium tarnowskiego, księgi po wikariuszach kolegiackich zostały przekazane do księgozbioru seminaryjnego, gdzie znajdują się do dzisiaj.