Obszar badań usytuowany jest w południowo-wschodniej Polsce, w brzeżnej części nasunięcia karpackiego. Rejon ten cechuje się stosunkowo dużym stopniem skomplikowania budowy geologicznej, gdyż poza obecnością licznych stref nasunięć w obrębie utworów jednostek karpackich i miocenu sfałdowanego, mamy tutaj do czynienia z krzyżowaniem się kilku dużych stref dyslokacyjnych, o różnych kierunkach przebiegu. Dotychczasowy stan rozpoznania wgłębnej budowy geologicznej analizowanego obszaru jest bardzo nierównomierny. Brak jest rozpoznania otworowego przede wszystkim z obszarów obniżonych tektonicznie, gdzie strop podłoża neoproterozoicznego zalega na dużych głębokościach (tj. poniżej 4500m). Wyniki prezentowane w ramach niniejszego artykułu uzyskano w oparciu o interpretację dziewięciu profili sejsmicznych 2 D (Rysunek 1), które zarejestrowane zostały w terenie przy zastosowaniu metody wibratorowo-dynamitowej. Jednocześnie jeden z analizowanych profili sejsmicznych poddany był reprocessingowi w Zakładzie Sejsmiki Instytutu Nafty i Gazu – Państwowego Instytutu Badawczego (Bajewski i in. 2016), a wyniki uzyskane na podstawie tego reprocessingu zostały uwzględnione w trakcie interpretacji geologicznej materiałów sejsmicznych. Zaprezentowany model strukturalno-tektoniczny obrazuje znaczny stopień skomplikowania budowy geologicznej analizowanego rejonu, a przede wszystkim podkreśla wieloetapowość zachodzących w poszczególnych okresach zjawisk tektonicznych, mających wpływ na współczesny obraz geologiczny. Obecny obraz strukturalny w analizowanym rejonie jest tak naprawdę kompilacją efektów szeregu procesów, zachodzących w kolejnych epokach geologicznych, stopniowo nakładających się na siebie. Konsekwencją tego są duże trudności, a czasami wręcz brak możliwości odtworzenia kolejności zachodzących w poszczególnych etapach zjawisk tektonicznych.
EN
The study area is located in south-eastern Poland, in the marginal part of the Outer Carpathians. The series of Neoproterozoic anchimetamorphic sedimentary rocks of the Małopolska Massif form the basement of the Carpathian Foredeep in the analyzed region. The complex of the Miocene sediments, characterized by variable total thickness (from 150 m to more than 3300 m) and facies variability, is the middle stage of study area. The youngest stage consists of allochtonous tectonic units (Stebnik, Boryslav-Pokutya and Skole) of the Carpathian orogen. The results presented in this article are based on the interpretation of the nine 2D seismic sections. One of the analyzed seismic profiles had been reprocessed in Oil and Gas Institute - National Research Institute (Bajewski et al.2016) and results have been taken into account in the geological interpretation. The presented tectonic model emphasizes the complexity of the geological structure in the analyzed area. Presented concept assumes that some of the major fault zones are very old tectonic lines (related to the Variscan orogenesis, and maybe even older), which have been repeatedly reactivated under different stress conditions. The diagonal collision of the Carpathian orogen and the basement elevations induced a reactivation of the major faults. Strike-slip faults and out-of-sequence thrusts were generated within the Carpathian units. The final phase of the large faults reactivation took place after the latest thrusting of the Carpathians.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W trzyczęściowym artykule omówiono istotne zagadnienia związane z migracją i ekshalacją gazu w nawiązaniu do zjawisk często występujących na obszarze Karpat Zewnętrznych i Zapadliska Przedkarpackiego w szczególności z utworów Fliszu Karpackiego i Miocenu Autochtonicznego. W artykule dokonano przeglądu publikacji i innych opracowań związanych z tym zjawiskiem zwracając uwagę na niekorzystny wpływ na środowisko, a jednocześnie uzasadniając uwarunkowania powstawania i wywołania zjawiska migracji i ekshalacji gazu jako czynników obiektywnych niezależnych od czynników operacyjnych czy też od innych czynników czyli barier fizycznych. W artykule poddano ocenie i omówiono w szerszym aspekcie czynniki geologiczno- tektoniczne obszaru Karpat Zewnętrznych i Zapadliska Przedkarpackiego, w tym litologię formacji geologicznych Fliszu Karpackiego i Miocenu Autochtonicznego oraz parametry fizyczne tych formacji czyli gradienty ciśnień porowych i szczelinowania jako podstawowych czynników wpływających w sposób naturalny na wywołanie zjawiska migracji i ekshalacji gazu. W artykule opisano grupę innych czynników określonych jako bariery fizyczne i operacyjne w tym kwestie właściwości płuczek wiertniczych oraz zaczynów cementowych jak również technologii i techniki wiercenia. Całość artykułu jest opracowana z powołaniem bogatych materiałów źródłowych jak również ilustracji mających na celu pokazanie przyczyn powstawania migracji i ekshalacji gazu oraz mechanizmów wywołania tego zjawiska. W artykule podano statystyki światowe i krajowe występowania zjawiska migracji i ekshalacji gazu z omówieniem również norm prawnych tak wg API jak i przepisów „pgg” w aspekcie objętości wypływającego gazu jak również uwarunkowań środowiskowych, w tym bezpieczeństwa publicznego. Artykuł został podsumowany swoistym Dekalogiem Postępowania, którego zastosowanie i przestrzeganie pozwoli na zminimalizowanie lub nawet wyeliminowanie zjawiska migracji i ekshalacji gazu z jednoczesnym stwierdzeniem, że nie ma fizycznej możliwości określenia jakiegokolwiek modelu opisującego to zjawisko, a więc w niektórych przypadkach należy przyjąć, że wyłącznie kontrola i zabezpieczenie wypływu gazu do atmosfery stanowi jedyne rozwiązanie problemu.
EN
The article discusses important issues related to the migration and exhalation of gas in relation to phenomena often occurring in the area of the Outer Carpathians and the Carpathian Foredeep, in particular from the formations of the Carpathian Flysch and the Autochthonous Miocene. The article reviews publications and other studies related to this phenomenon, paying attention to the unfavorable impact on the environment and at the same time justifying the conditions for the formation and triggering of the phenomenon of gas migration and exhalation as objective factors independent of operational factors or other factors, i.e. physical barriers. The article assessed and discussed in a broader aspect the geological and tectonic factors of the Outer Carpathians and the Carpathian Foredeep, including the lithology of the geological formations of the Carpathian Flysch and Autochthonous Miocene as well as the physical parameters of these formations, i.e. pore pressure gradients and fracturing as the basic factors naturally influencing causing the phenomenon of gas migration and exhalation. The article describes a group of other factors defined as physical and operational barriers, including the properties of drilling muds and cement slurries as well as drilling technology and techniques. The entire article is prepared with reference to many publications as well as illustrations aimed at showing the causes of gas migration and exhalation as well as the mechanisms causing this phenomenon. The article provides global and national statistics on the occurrence of the phenomenon of gas migration and exhalation, with a discussion of legal standards both according to API and “PGG” regulations in terms of the volume of outflowing gas as well as environmental conditions, including public safety. The article is summarized with a kind of Decalogue of Recommendations, the application and observance of which will allow to minimize or even eliminate the phenomenon of gas migration and exhalation, while stating that it is not physically possible to determine any model describing this phenomenon, so in some cases it should be assumed that only controlling and securing the flow of gas into the atmosphere is the only solution to the problem.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.