Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Skład chemiczny wód podziemnych bloku przedsudeckiego na przykładzie zlewni Bystrzycy

100%

Buczyński S. , Modelska M.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2005

|

tom Vol. 110, nr 42

161-171

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań hydrochemicznych wód podziemnych piętra kenozoicznego bloku przedsudeckiego w granicach zlewni rzeki Bystrzycy. Badania prowadzone były w latach 2003 - 2004 i obejmowały wykonanie pełnych analiz składu chemicznego wód w 57 punktach pomiarowych. Analiza podstawowych właściwości fizyko - chemicznych badanych wód pozwoliła zaobserwować pewne różnice hydrochemiczne pomiędzy piętrem czwartorzędowym a trzeciorzędowym. Stwierdzono też, że zaobserwowane różnice, szczególnie w składzie anionowym badanych wód, mogą być wynikiem zanieczyszczeń z powierzchni terenu bardziej na nie narażonego piętra czwartorzędowego. Charakter chemiczny wód obu badanych pięter wodonośnych wskazuje na ich bliski związek hydrauliczny co stwarza możliwość przedostawania się zanieczyszczeń z bardziej zmienionego antropogenicznie piętra czwartorzędowego do wód głębszych poziomów wodonośnych.

EN

The chemical composition of groundwaters (in 57 sampling points) of the Bystrzyca River catchment in 2004 was analysed. The study area is located in the Sudety Mts. foreground and occupies about 1500 km2. The pH of groundwater are between 6.83 and 8.34 (for quaternary aquifer) and 6.39 - 7.99 (for tertiary aquifer). Total dissolved solids are between 180.3 and 947.4 mg/dm3 (quaternary aquifer), and between 173.5 - 615.8 (for tertiary aquifer). Among microelements concentration of Fetot, (max. 42.1 mg/dm3) and Mn2+ (max. 2 mg/dm3) is significant and important. In groundwater (of both aquifers) usually predominate HCO3-, SO42-, Ca2+ and Mg2+ ions, but the quality of tertiary aquifer's groundwater is relatively better. The similar chemical composition of the both aquifer's groundwater show that the tertiary aquifer is reinforced through the water's seepage from the upper quaternary aquifer. Therefore water from quaternary aquifer could be the source of anthropogenic pollutions to tertiary aquifer.

2

Warunki hydrogeologiczne masywów krystalicznych w świetle badań rezonansem magnetycznym na przykładzie okolic Piławy Górnej

84%

Olichwer T. , Tarka R.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2016

|

tom nr 466

215--224

PL

Jedną z metod geofizycznych, pozwalających wskazać lub wykluczyć występowanie uprzywilejowanych stref przepływu wód podziemnych do 50 m p.p.t. jest sondowanie rezonansem magnetycznym (MRS). Do charakterystyki hydrogeologicznej masywów skał krystalicznych wybrano obszar złoża z czynnym wyrobiskiem górniczym w okolicy Piławy Górnej (blok przedsudecki). Do charakterystyki hydrogeologicznej masywów skał krystalicznych reprezentowanych przez gnejsy i amfibolity wybrano obszar złoża z czynnym wyrobiskiem górniczym. Wyniki obu sondowań wskazują na bardzo słabe zawodnienie strefy zwietrzeliny i masywu skalnego lub brak zawodnienia. Pokrywa zwietrzelinowa ma miąższość ok. 4 m, zawartość wody w tej strefie wynosi zaledwie 6–7%, przy współczynniku filtracji k równym 2×10–6 m/s, co zalicza ten rodzaj zwietrzelin do skał słabo przepuszczalnych. Poniżej głębokości 4 m pojawia się spękany masyw skalny, który również charakteryzuje się bardzo słabym zawodnieniem o średniej zawartości wody w skale na poziomie 4%, o współczynniku filtracji szczelinowej 10–6 m/s i wodoprzewodności T o wartości 10–5 m2/s. Współczynnik filtracji szczelinowej na głębokości 30–40 m wzrasta, osiągając 10–4–10–5 m/s. Jest również widoczny wzrost wodoprzewodności do poziomu 10–3 m2/s. Podwyższone wartości wymienionych parametrów są związane z występowaniem lokalnych zawodnień w spękanym masywie skalnym, które są widoczne m.in. w odsłonięciach na terenie kamieniołomu. Wyniki badań MRS zostały potwierdzone przez badania hydrogeologiczne przeprowadzone w otworach geologicznych odwierconych na terenie złoża.

EN

Among the geophysical methods that allow indicating or excluding the occurrence of the privileged zones of groundwater flow down to 50 m b.g.l. is magnetic resonance sounding (MRS). Two soundings were carried out approximately 1.5 km north of the village of Piława Górna (Fore-Sudetic Block). The area of active quarry was selected for hydrogeological characteristics of the crystalline rocks massifs represented by metamorphic rocks such as gneisses and amphiboles. Both series of profiling are suggestive of either very low water content in the weathering cover and the rock massif or a complete lack of it. The weathering cover is approximately 4 metres thick, its water content does not exceed 6–7%, and the hydraulic conductivity k equals 2×10–6 m/s. This type of rock waste can therefore be classified as low-permeable. At depths greater than 4 metres, the rock massif is cracked, and shows a very low water content (4%), hydraulic conductivity of 10–6 m/s, and transmissivity T equalling 10–5 m2/s. The hydraulic conductivity increases up to 10–4–10–5 m/s at depths of 30–40 metres. Research has shown a simultaneous increase in the transmissivity to 10–3 m2/s. The increase in these parameters is associated with the presence of a small local water inflow within the cracked rock massif, which is visible among others in the exposures of the nearby quarry. The MRS results were confirmed by hydrogeological investigations of boreholes drilled within the quarry.

3

Minerały akcesoryczne w skale kwarcowej rejonu Wądroża Wielkiego (blok przedsudecki) – wstępne dane

84%

Wołkowicz K.

|

tom nr 464

79--89

PL

W rejonie Wądroża Wielkiego na bloku przedsudeckim znajdują się złożowe nagromadzenia kwarcu żyłowego i metasomatycznego. Występują w nich zróżnicowane minerały akcesoryczne, zarówno kruszcowe, jak i płonne: serycyt, kaolinit, wodorotlenki Fe (goethyt), piryt, złoto, baryt, apatyt, cyrkon, siarkosól miedziowo-antymonowa z dodatkiem srebra i magnetyt. Po raz pierwszy w badanym rejonie zaobserwowano siarkosól miedziowo-arsenową, chalkopiryt, chalkozyn, kowelin, galenę, sfaleryt, chromit, kasyteryt, ksenotym, monacyt, allanit, tytanit, illit, chloryt, skaleń potasowy oraz prawdopodobne rutyl, fengit i bizmut rodzimy. Poza pirytem i chalkopirytem nie stwierdzono związku większości tych minerałów z konkretną lokalizacją, natomiast nieokreślony fluorowęglan ziem rzadkich zaobserwowano jedynie w wielkokrystalicznym kwarcu żyłowym. Geneza minerałów akcesorycznych jest związana z krystalizacją z roztworów hydrotermalnych, z metasomatycznym oddziaływaniem tych roztworów na skały otaczające i z procesami wietrzenia.

EN

Quartz deposits of vein and metasomatic origin, occuring in the region of Wądroże Wielkie (Fore Sudetic Block), contain a variety of both ore and gangue accessory minerals including sericite, kaolinite, Fe-hydroxides (goethite), pyrite, gold, barite, apatite, zircon, copper-antimony sulfosalt with silver admicture and magnetite. Copper-arsenic sulfosalt, chalcopyrite, chalcocite, covellite, galena, sphalerite, chromite, cassiterite, xenotime, monazite, allanite, sphene, illite, chlorite, potassium feldspar, probably rutile, phengite and native bismuth were observed for the first time in the study area. There is no relationship between most of these minerals and their specific location, except for pyrite and chalcopyrite, whereas indefinite REE fluorocarbonate was observed only in coarsely crystalline vein quartz. The origin of the accessory minerals is related to the crystallization from hydrothermal solutions, their metasomatic effect on the surrounding rocks and weathering processes.

4

Wody podziemne bloku przedsudeckiego-tło hydrogeochemiczne i jakość

84%

Buczyński S. , Modelska M.

Przegląd Geologiczny

|

2007

|

tom Vol. 55, nr 2

145-145, 150

EN

The study area-the Bystrzyca River catchment extends over about 1500 kmexp.2 of the Sudety Mts foreland [SW Poland]. The chemical composition of groundwater collected in 2004 from 57 sampling wells within the Holocene-Pliocene and Miocene aquifers throughout the Bystrzyca River catchment was analyzed. The results served to study the hydrogoechemical background and quality of groundwater. Groundwater of both aquifers were usually dominated by HCO3- (with the background of 47–400 mg/l and 110-260 mg/l for Holocene-Pliocene and Miocene aquifers, respectively, SO4exp. 2- [9–200 mg/l; 6-82 mg/l], Caexp.2+[20-101 mg/l; 32-72 mg/l] and Mgexp.2+[4.8-20 mg/l; 7.2-16 mg/l] ions, but the quality of groundwater from theMiocene aquifer was relatively better. The similar chemical composition of the both aquifer’s groundwater shows that the Miocene aquifer was reinforced by water seepage from the upper Holocene-Pliocene aquifer. Thus, the water from the Holocene-Pliocene aquifer could have been the source of anthropogenic pollutions to the Miocene aquifer. However, groundwater from the Miocene aquifer contain more Fetot and Mnexp.2+ ions, attributed to geogenic influences. Concentration of toxic ions like NOexp.2- and probably anthropogenic NOexp.3- and Clexp.- ions in the studied groundwaters was low, not exceeding the limits for potable water [as defined by Polish standards; Official Journal. No. 203, item1718].

5

Petrograficzne odmiany skały kwarcowej z rejonu Wądroża Wielkiego (blok przedsudecki) w nowych odsłonięciach

84%

Wołkowicz K.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2016

|

tom nr 466

343--359

PL

W skale kwarcowej z Wądroża Wielkiego, na podstawie charakterystycznych cech strukturalno-teksturalnych, wyróżniono cztery podstawowe typy: skałę kwarcową o strukturze nierównokrystalicznej, skałę drobnokrystaliczną, porowatą z dużymi kryształami kwarcu, kwarc żyłowy w zrostach wielkokrystalicznych i kwarc żyłowy w zrostach heterogranularnych. Wspólną cechą wszystkich odmian skały kwarcowej jest wieloetapowy rozwój. Jest on widoczny w narastaniu kolejnych generacji kwarcu na starszych kryształach lub ich fragmentach i w zabliźnianiu młodszym kwarcem różnego rodzaju spękań. W różny sposób przejawia się metasomatyczna geneza skały. Oprócz skupień drobnego kwarcu, serycytu i reliktów starszej mineralizacji kwarcowej, pospolite są drobne wpryśnięcia kalcytu w kwarcu. Geneza skały kwarcowej z Wądroża Wielkiego jest związana z roztworami hydrotermalnymi – z krystalizacją z tych roztworów oraz z ich metasomatycznym oddziaływaniem na skały wcześniejsze.

EN

As evidenced by specific structural and textural features, the quartz rock from Wądroże Wielkie is represented by four basic petrographic types: (1) inequicrystalline quartz rock, (2) finely crystalline porous rock with large quartz crystals, (2) vein quartz in macro¬crystalline intergrowths, and (4) vein quartz in heterogranular intergrowths. A common feature of all types of quartz rock is a multistage development. It is visible on the growing succeeding quartz generations on the older crystals and their fragments and in the fills of different kinds of fissures by the younger quartz. The metasomatic origin of the quartz rock is manifested in different ways. Small calcite inclusions in the quartz are common, accompanied by fine quartz, sericite and relics of earlier quartz mineralization. The origin of the quartz rock is related to the circulation of hydrothermal solutions and their metasomatic effect on the pre-existing rocks.

6

Mapy obszarów perspektywicznych wystąpień rud metali w Polsce w skali 1 : 200 000 – rudy niklu typu wietrzeniowego (saprolitowego) na bloku przedsudeckim (SW Polska)

84%

Mikulski S. Z. , Sadłowska K.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

tom Vol. 63, nr 9

556--560

EN

Ten prospective areas have been delineated for nickel ores of weathered type (saprolitic Ni ores) in Poland. The Ni ores are hosted by serpentinite wastes developed on the Szklary, Braszowice–BrzeŸnica and Gogo³ów–Jordanów massifs in the Fore-Sudetic Block of Lower Silesia. In total the prospective areas cover ca. 43 km2. The prospective areas were recognized on the basis of current regulations which defined marginal parameters of a specific deposit and delineated its borders. Total prognostic and prospective Ni ore resources were calculated for ca. 32.5 million Mg (ca. 120 thousand Mg Ni metal). Among them five prospective areas with prognostic resources (ca. 22 million Mg of Ni ores, ca. 89.1 thousand Mg of Ni metal) and five with prospective resources (ca. 10.5 million Mg of Ni ores, ca. 32.1 thousand Mg of Ni metal) were recognized. Modern Ni prospecting and verification of current documented resources in the Szklary Ni deposits according to new criteria should increase Ni weathered-type ore resources in Poland. Besides, the development of proper hydrometallurgical processing of low-grade Ni-saprolitic- type ores is highly required.

7

Petrologia i geochemia metabazytów masywu Niedźwiedzia na bloku przedsudeckim

67%

Awdankiewicz H.

|

tom T. 189

5--56

PL

Masyw amfibolitowy Niedźwiedzia, położony w południowo-wschodniej części bloku przedsudeckiego, stanowi jeden z największych paleozoicznych kompleksów metabazytów na Dolnym Śląsku. Badania petrograficzne, mineralogiczne i geochemiczne rdzeni wiertniczych oraz odsłonięć amfibolitów (m.in. oznaczenia składu chemicznego skał metodami XRF, INAA, ICP, a także minerałów na mikrosondzie elektronowej) dostarczyły nowych danych dotyczących ewolucji magmowej i metamorficznej masywu Niedźwiedzia. Stwierdzono występowanie różnych odmian petrograficznych i geochemicznych metabazytów oraz systematyczne zróżnicowanie ich cech w profilu pionowym. Wewnętrzną część budują głównie metabazyty toleitowe reprezentowane przez amfibolity granatowe, granatowo-piroksenowe i epidotowe oraz ich wysokomagnezowa odmiana wykształcona jako amfibolity zoizytowe. W stropie, obok metabazytów toleitowych, licznie pojawiają się metabazyty przejściowe oraz metaandezyty reprezentowane przez jasne amfibolity zwyczajne (plagioklazowo-hornblendowe) i biotytowe. Spągowa cześć zbudowana jest głównie z metabazytów toleitowych, rzadziej przejściowych, wykształconych jako amfibolity epidotowe. Petrografia i skład chemiczny minerałów wskazują, że metabazyty ulegały metamorfizmowi w warunkach zmieniających się od pogranicza facji eklogitowej, granulitowej i amfibolitowej (ok. 12,6 kbar, 774°C) do pogranicza facji amfibolitowej i zieleńcowej (ok. 6 kbar, 550°C). Protolitem metabazytów była intruzja zasadowych skał magmowych o chemizmie bazaltów typu N-MORB oraz bazaltów przejściowych o cechach oceanicznych toleitów wewnątrzpłytowych. Powstała ona prawdopodobnie w środowisku wąskiego basenu oceanicznego na etapie pośrednim między dojrzałą fazą rozwoju ryftu kontynentalnego a powstaniem otwartego oceanu.

EN

The Niedźwiedź amphibolite massif, situated in the Fore-Sudetic Block, represents one of the largest Palaeozoic metabasite complexes in Lower Silesia. The petrographic, mineralogical and geochemical studies of drill cores and field exposures (including chemical analyses of rocks and minerals by the XRF, INAA, ICPand EMPA methods) provided new data on the lithology and structure, and the magmatic and metamorphic evolution of the massif. The inner part of the massif consists of tholeiitic metabasites represented by garnet-, garnet-pyroxene-, and epidote amphibolites, and high-Mg metabasites represented by zoisite amphibolites. Towards the top there are abundant transitional metabasites and metaandesites represented by leucocratic common- and biotite amphibolites. The lower part of the massif consists of tholeiitic and transitional metabasites, both represented by epidote amphibolites. The metabasites were metamorphosed at conditions changing from the boundary of eclogite, granulite and amphibolite facies (ca. 12,6 kbar, 774°C) towards the boundary of amphibolite and greenschist facies (ca. 6kbar, 550°C). The protolith of the metabasites was an intrusion of basic igneous rocks chemically corresponding to N-MORB and transitional basalts similar to intraplate oceanic tholeiites. This intrusion probably originated in a narrow oceanic basin, in a setting transitional between a mature intra-continental rift and an open ocean.

8

Silnie krzemionkowy zażelaziony metasomatyt (birbiryt) ze strefy zwietrzenia masywu serpentynitowego w złożu niklu w Szklarach na Dolnym Śląsku

67%

Mikulski S. Z.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2014

|

tom nr 458

61--71

PL

W artykule opisano silnie krzemionkowy zażelaziony metasomatyt – birbiryt, występujący w dwóch otworach wiertniczych (Bobolice B2 i B5) zlokalizowanych w południowej części saprolitowego złoża niklu Szklary–Wzgórze Siodłowe w rejonie Bobolic na Dolnym Śląsku. Birbiryt występuje w formie 5–6-metrowej miąższości horyzontu (?soczewki) o rozciągłości co najmniej 300 ×100 m. Jest to skała twarda, charakteryzująca się jasnordzawą barwą, dużą porowatością i niskim ciężarem właściwym. W jej składzie dominuje zdecydowanie bezpostaciowa krzemionka, drobnoziarnisty rekrystalizacyjny kwarc (ok. 90 % wag. SiO2) oraz uwodnione tlenki i wodorotlenki Fe, głównie w postaci getytu (ok. 4–9 % wag. Fe2O3). Typowe dla birbirytu są również niskie koncentracje MgO (<1 % wag.) oraz śladowe ilości niklu, kobaltu i chromu. Zwietrzelina saprolitowa utworzyła się w paleogenie, w warunkach klimatu wilgotnego i ciepłego, w wyniku długotrwałych zmian egzogenicznych zserpentynizowanych i spękanych górnodewońskich perydotytów. Birbiryt jest wynikiem migracji pierwiastków (ze zwietrzeliny saprolitowej) spowodowanej wahaniami poziomu zwierciadła wód gruntowych wskutek zmian morfologii terenu wywołanych najmłodszą aktywnością tektoniczną. W birbirycie doszło do wyługowania z saprolitu Mg, Ni, Co, Cr oraz silnego wzbogacenia i rekrystalizacji Si i Fe.

EN

The paper describes strongly siliceous ferruginous metasomatite – birbirite found in two boreholes (Bobolice B2 and B5) located in the southern part of the Szklary–Wzgórze Siodłowe nickel saprolitic deposit in Lower Silesia. Birbirite forms a 5–6 m thick horizon (?lense), ca. 0.03 km2 in area (its horizontal extent is at least 300×100 m). The birbirite is a hard rock with a very characteristic light-rusty colour, strongly porous and of very low specific gravity. Amorphous silica, fine-grained recrystallized quartz (ca. 90 wt % SiO2), hydrated oxides and iron hydroxides (mainly goethite – ca. 4–9 wt % Fe2O3) definitely dominate in the birbirite composition. The birbirite is also characterised by a low MgO content (<1 wt %) and traces of nickel, cobalt and chromium. Birbirite formed as a result of strong leaching out and enrichments of saprolitic wastes (loss of MgO, Ni, Cr and Co and enrichment in amorphous silica and goethite). Saprolitic waste formed previously in the Palaeogene during exogenic changes of serpentinitized and fractured Upper Devonian peridotites in a humid and wet climate, and subsequently changed by local water table fluctuations resulting from a morphological uplift caused by the youngest tectonic activities.

9

Nowe kierunki naukowo-badawcze w polskiej części obszaru sudeckiego w aspekcie zastosowania technologii HDR i EGS

67%

Bujakowski W. , Barbacki A. , Skrzypczak R.

Przegląd Geologiczny

|

2013

|

tom Vol. 61, nr 11-2

706–-711

EN

The fast-growing discipline in the field of geothermal research is the prospecting for geological structures useful for HDR (Hot Dry Rock) or EGS (Enhanced Geothermal Systems) technologies. In Poland, an interesting area for such research is the Sudetes, particularly the Karkonosze Mts. pluton and Fore-Sudetic Block. The article presents issues of scientific projects prepared in the Division of Renewable Energy of Mineral and Energy Economy Research, Institute of the Polish Academy of Sciences in Kraków, related to the recognition of geothermal conditions of the Sudetic region. On the background of global research, these projects demonstrate an innovative character mainly by targeting research on the analysis of tectonics and volcanism of the Sudetes as important factors of the presence of local positive thermal anomalies. Implementation of the afore-mentioned projects would create the possibility of extending still modest knowledge of the deep geological structure of the Sudetic area.

10

Litologia i petrogeneza skał węglanowych z okolic wsi Stolec w metamorfiku Niemczy - Kamieńca

67%

Andrzejewski W.

Przegląd Geologiczny

|

2000

|

tom Vol. 48, nr 2

182-186

PL

Skały węglanowe z okolic miejscowości Stolec występują w formie warstw, o miąższości 1,5–4,5 m oraz wkładek wśród skał krzemianowych — łupków łyszczykowych, łupków i gnejsów skaleniowo-kwarcowych. Na podstawie badań petrograficznych wydzielono następujące odmiany skał węglanowych: bezładne marmury kalcytowe, smużyste marmury kalcytowo-dolomitowe, łuseczkowe lub laminowane marmury kalcytowo-dolomitowe z krzemianami, marmury z grafitem. Pozycja skał węglanowych wśród asocjacji metawulkanicznej, cechy petrograficzne, reliktowo zachowane przypuszczalne struktury organiczne i sedymentacyjne wskazują na płytkowodne środowisko sedymentacji osadów węglanowych. Paragenezy mineralne wskazują na metamorfizm w zakresie facji amfibolitowej oraz późniejszą retrogresję związaną z procesami mylonityzacji w facji zieleńcowej ze zwrotem transportu tektonicznego „strop ku SSW”.

EN

Carbonate rocks from the neighbourhood of Stolec occur in a 1,5-4,5 m thick layer amongst mica schists and feldspar-quartz schists or gneisses. They occur: disordered calcite marble, flaser calcite-dolomite marble, laminated or scaly cal-cite-dolomite marbles with silicate structures, marbles with graphite. Position of carbonated rocks in a metavolcanic association, petrographic features, relicts of supposed organic and sedimentary structures indicate a shallow-marine environment. Mineral parageneses point to metamorphism under the amphibolite fades conditions and later retrogression related to mylonitization under the greenschist fades conditions with top-to-the SSW kinematics.