Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Stan zachowania rękopisów podarowanych Bibliotece Jagiellońskiej przez książąt Sanguszków

100%

Baumann E.

|

tom 66

23-30

PL

Zbiory rodziny Sanguszków stanowią narodowe dobro kultury. Polski magnacki ród książąt Lubartowiczów-Sanguszków jest jednym z najbardziej znanych i zasłużonych dla polskiej kultury rodów. Losy biblioteki i archiwum książąt Sanguszków były bardzo burzliwe. Po II wojnie światowej zbiory uległy rozproszeniu – część z nich trafiła do Biblioteki Jagiellońskiej. Dopiero na mocy umowy z 2002 roku pomiędzy Biblioteką Jagiellońską a rodziną Sanguszków część zbiorów (w tym rękopisy, inkunabuły i inne druki) stała się własnością Biblioteki. Biblioteka Jagiellońska przyjęła w darze 19 jednostek inwentarzowych rękopisów, których stan zachowania został zbadany metodą opisową. W artykule przedstawiono dane bibliograficzne rękopisów, typ oprawy (gdy istnieje), papieru, rodzaj i stopień uszkodzeń opraw, papieru i bloku rękopisu, a także cechy atramentu. Według stanu zachowania rękopisy zostały podzielone na 5 kategorii. Z ogólnej oceny stanu zachowania wynika, że 7 rękopisów jest w stanie umożliwiającym ich udostępnianie i użytkowanie, natomiast 4 rękopisy wymagają planowych działań konserwatorskich.

EN

The book collection of the House of Sanguszko – which is one of the most famous Polish noble families, having a distinguished record of service to the Polish State – is one of Poland’s national cultural treasures. Their private library and archive have had a very turbulent history. After World War II the collection was dispersed and some of it found its way to the Jagiellonian Library. It was not until 2002, however, that part of the collection (including manuscripts, incunabula and other old prints) formally became the property of the Library following the signing of an agreement between the Library and the Sanguszko family. The Jagiellonian Library has accepted the donation of nineteen inventory units of manuscripts, whose state of preservation has been analysed using the descriptive method. This article presents bibliographical information concerning each of these manuscripts, i.e. the kind of binding (if any) and paper, the kind and degree of damage to the binding, paper and the body of the manuscript, as well as the characteristics of the ink. All the manuscripts have been divided into five categories, according to their state of preservation. A general evaluation of their condition has shown that seven of the manuscripts can be made available to readers, while four require restoration and conservation.

2

The State of Preservation of the Manuscripts Donated to the Jagiellonian Library by the House of Sanguszko

100%

Baumann E. , Sekułowicz A.

|

tom Special Issue

269-278

EN

The book collection of the House of Sanguszko – which is one of the most famous Polish noble families, having a distinguished record of service to the Polish State – is one of Poland’s national cultural treasures. Their private library and archive have had a very turbulent history. After World War II the collection was dispersed and some of it found its way to the Jagiellonian Library. It was not until 2002, however, that part of the collection (including manuscripts, incunabula and other old prints) formally became the property of the Library following the signing of an agreement between the Library and the Sanguszko family. The Jagiellonian Library has accepted the donation of nineteen inventory units of manuscripts, whose state of preservation has been analysed using the descriptive method. This article presents bibliographical information concerning each of these manuscripts, i.e. the kind of binding (if any) and paper, the kind and degree of damage to the binding, paper and the body of the manuscript, as well as the characteristics of the ink. All the manuscripts have been divided into five categories, according to their state of preservation. A general evaluation of their condition has shown that seven of the manuscripts can be made available to readers, while four require restoration and conservation.

PL

Zbiory rodziny Sanguszków stanowią narodowe dobro kultury. Polski magnacki ród książąt Lubartowiczów-Sanguszków jest jednym z najbardziej znanych i zasłużonych dla polskiej kultury rodów. Losy biblioteki i archiwum książąt Sanguszków były bardzo burzliwe. Po II wojnie światowej zbiory uległy rozproszeniu – część z nich trafiła do Biblioteki Jagiellońskiej. Dopiero na mocy umowy z 2002 roku pomiędzy Biblioteką Jagiellońską a rodziną Sanguszków część zbiorów (w tym rękopisy, inkunabuły i inne druki) stała się własnością Biblioteki. Biblioteka Jagiellońska przyjęła w darze 19 jednostek inwentarzowych rękopisów, których stan zachowania został zbadany metodą opisową. W artykule przedstawiono dane bibliograficzne rękopisów, typ oprawy (gdy istnieje), papieru, rodzaj i stopień uszkodzeń opraw, papieru i bloku rękopisu, a także cechy atramentu. Według stanu zachowania rękopisy zostały podzielone na 5 kategorii. Z ogólnej oceny stanu zachowania wynika, że 7 rękopisów jest w stanie umożliwiającym ich udostępnianie i użytkowanie, natomiast 4 rękopisy wymagają planowych działań konserwatorskich.

3

Polskie losy biblioteki Tyszkiewiczów z Czerwonego Dworu

80%

Romulewicz A.

|

nr 10

183-198

EN

Part of the library of Benedict John Tyszkiewicz from Czerwony Dwór left the ancestral seat at the beginning of the twentieth century. In 1918 a few thousand early printed books, mainly the ones from sixteenth and seventeenth centuries, were stored in Sucha, in the manor house of the Branicki and Tarnowski families. During World War II, the collection was dispersed. In the 40’s of the twentieth century, part of it went to Krakow. Rest of the collection was divided among the other libraries in Poland, books mostly went to the Ossolineum collection in Wroclaw. Eventually Tyszkiewicz collection has been moved to the National Library in Warsaw. Currently, the collection consists of app. 3500 early printed books. In 2014 we made a query and gathered information on the presence of books from the discussed library in the Czerwony Dwór which are now kept in Poland. Apart from Warsaw, books are dispersed in several other institutions, for example in the Library of Silesia in Katowice. A few handwritten documents from the archives of the Czerwony Dwór are stored in the National Library in Warsaw. All documents were purchased at the antique auctions. Most of the surviving books are marked with a heraldic stamp of Tyszkiewicz family or ex-libris by B. J. Tyszkiewicz. The collection consists mainly of early printed books published in Latin, more rarely in German and Polish. Many of the books from the sixteenth century had been published in Krakow. These books are not thematically homogeneous. Mostly they concern the history, politics, theology, philosophy and literature.

PL

Część biblioteki Benedykta Tyszkiewicza z Czerwonego Dworu opuściła rodową siedzibę na początku XX w. Kilka tysięcy starych druków, głównie z XVI i XVII w., w 1918 r. znalazło się w Suchej, na dworze Branickich i Tarnowskich. Podczas II wojny światowej kolekcja została rozproszona. W pierwszych latach powojennych ocalały zbiór został podzielony pomiędzy biblioteki w kraju, m.in. w Krakowie i Wrocławiu. Ostatecznie biblioteka Tyszkiewiczów trafiła do Biblioteki Narodowej w Warszawie, gdzie stanowi obecnie kolekcję składającą się z około 3500 starych druków. Ponadto w Bibliotece Narodowej w Warszawie przechowywanych jest kilka rękopisów z archiwum Czerwonego Dworu. Wszystkie dokumenty pochodzą z zakupów na aukcji antyków. Większość zachowanych ksiąg oznaczona jest pieczęcią heraldyczną Tyszkiewiczów lub ekslibrisem Benedykta Jana Tyszkiewicza. Kolekcja składa się przede wszystkim ze starych druków wydanych po łacinie, rzadziej w języku niemieckim i polskim. Wiele książek z XVI w. zostało opublikowanych w Krakowie. Tematycznie nie są one jednorodne i najczęściej dotyczą historii, polityki, teologii, filozofii literatury. W 2014 r. WBP w Olsztynie podjęła kwerendę, w wyniku której uzyskano informacje na temat książek z biblioteki z Czerwonego Dworu rozproszonych w różnych miejscach na terenie Polski (woluminy z kolekcji znajdują się m.in. w Bibliotece Śląskiej w Katowicach).

4

Biblioteka Jakuba Bliwernitza (1667–1731), burmistrza Malborka

80%

Imańska I.

|

nr 2(11)

9-30

PL

Żyjący na przełomie wieków XVII i XVIII Jakub Bliwernitz należał do grona dobrze wykształconej elity Malborka. Kilkakrotnie był burmistrzem miasta. Studiował prawo i interesował się historią regionu. Dał się poznać także jako właściciel sporego, bo liczącego około 2 tysięcy tytułów, księgozbioru. Po jego śmierci biblioteka została sprzedana na publicznej aukcji, zorganizowanej w Malborku od 16 lipca 1732 r. Wydrukowany na tę okazję katalog aukcyjny umożliwia zapoznanie się z zawartością biblioteki, która charakterem zbiorów i wielkością nie odbiegała od bibliotek prywatnych gromadzonych w tym samym czasie przez urzędników miejskich większych miast prowincji, takich jak Toruń i Elbląg. W bibliotece Bliwernitza dominowały książki z zakresu prawa i polityki oraz historii, uzupełnione o literaturę religijną, książki z czasów szkolnych i podstawowe dzieła z innych dziedzin wiedzy. Księgozbiór służył burmistrzowi przede wszystkim w wykonywaniu jego obowiązków zawodowych i realizowaniu zainteresowań historycznych.

EN

Living at the turn of the seventeenth and eighteenth centuries, James Bliwernitz was among the well-educated elite of Malbork. He was appointed the mayor of the city several times. He studied law and was interested in the history of the region. He is also known as the owner of a sizeable book collection of about 2,000 items. After his death the collection was sold at a public auction held in Malbork on 16 July 1732. A printed auction catalog presents the contents of his library, with its character and size not very different from other private libraries of the time owned by city officials of the major provincial cities such as Torun and Elblag. The Bliwernitz collection was dominated by books on law, politics and history, supplemented with religious literature, handbooks and basic works in other fields. The mayor used the books primarily to carry out his professional duties as well as to implement his historical interests.

5

Polonika historyczne i prawno-polityczne w księgozbiorze syndyka gdańskiego Gotfryda Lengnicha (1689-1774)

61%

Imańska I.

|

tom 17

59-74

PL

Gotfryd Lengnich, gdański historyk i prawnik żyjący w XVIII w. pozostawił po sobie ponad czterotysięczny księgozbiór, który po jego śmierci został wystawiony na sprzedaż na dwóch licytacjach w lipcu i listopadzie 1774 r. Katalogi aukcyjne znajdują się w Bibliotece Państwowej w Berlinie – Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kulturalnego i są dostępne on-line. Ze względu na zainteresowania naukowe Lengnicha w bibliotece znajdowało się ok. 600 poloników, z czego większość to prace z zakresu historii, prawa i polityki. Analiza tego fragmentu księgozbioru Lengnicha wykazała, że syndyk stworzył sobie doskonały warsztat pracy, gromadząc dzieła większości najważniejszych autorów polskich i obcych piszących na temat historii i prawa Polski i Prus.

EN

Gottfried Lengnich, a historian and lawyer who lived in Gdańsk in the 18th century left behind a collection of over 4,000 books. The collection was sold during two auctions in July and November 1774. Auction registers found in the State Library in Berlin – the Foundation of the Prussian Cultural Heritage – are available on-line. Owing to Lengnich’s academic interests, the collection includes 600 Polonicas, the majority of which are works concerning history, law and politics. The analysis of this fragment of Lengnich’s collection shows that it includes the majority of the most significant Polish and foreign authors writing about the history and law of Poland and Prussia.

DE

Gottfried Lengnich, der Historiker und Syndikus der Stadt Danzig aus dem 18. Jahrhundert, hinterließ eine Büchersammlung mit über viertausend Büchern, die nach seinem Tode in zwei Auktionen im Juli und November 1774 versteigert werden sollten. Die Auktionskataloge befinden sich in der Staatsbibliothek zu Berlin – Stiftung Preußischer Kulturbesitz und sind auch online zugänglich. Wegen wissenschaftlicher Interessen Lengnichs befanden sich in seiner Bibliothek ca. 600 Polonica-Drucke, die meisten davon waren Abhandlungen im Themenfeld Geschichte, Recht und Politik. Die Analyse dieses Fragments des Bücherbestands Lengnichs bewies, dass der Syndikus eine perfekte Arbeitswerkstatt für sich schuf, indem er die Werke der meisten wichtigsten polnischen und fremden Autoren, die über die Geschichte und die Gesetzgebung Polens und Preußens schrieben, sammelte.