Artykuł omawia wątpliwości dotyczące podstaw, na jakich opiera się ocena bezprawnościprzy instytucji bezpodstawnego wzbogacenia. Powyższa problematyka jest punktem wyjścia do analizywątku etyczno-moralnego: czy poza względami formalnymi kryterium „bezprawności” mogą stanowićwzględy słusznościowe? Czy miernikiem oceny „niesłusznego” nabycia korzyści mogą być kryteriależące poza sferą prawną? Celem niniejszego tekstu jest nie tylko ukazanie stanowiska doktryny w tejkwestii, ale próba zwrócenia uwagi na możliwości zmian zapatrywania na ten temat. Możliwe jest uznanieszerokiego ujęcia podstawy roszczenia o zwrot niesprawiedliwego wzbogacenia, odwołującego siędo oceny słuszności. Wydaje się, że ogólne refleksje teoretyczne mogą dostarczyć inspiracji do dalszychrozważań doktryny i służyć potrzebom praktyki. Instytucja bezpodstawnego wzbogacenia może miećszczególne znaczenie, gdyż ma ona charakter bardzo ogólny, dostosowując się do nowych, niecodziennychsytuacji. Jest częścią prawa cywilnego będącą nośnikiem sprawiedliwości społecznej. Można więcmówić o jej wyjątkowości, czy wręcz powiedzieć, że zajmuje położenie równoważne klauzulom generalnym.
This second part of the article is about banks` condiction claim regarding the reimbursement for noncontractual use of capital provided by banks in the situation of acknowledgement of invalidity (ex tunc) of credit agreement. The issue arises on the basis of judicial practice on mortgage credit agreements denominated in or indexed to foreign currencies. This issue arose on the basis of the jurisprudence concerning mortgage loan agreements denominated or indexed to a foreign currency. This part of article discusses the doubts that have arisen, based on - which requires an explicit reservation - the body of case-law, as well as proposing specific solutions. Such a solution is the result of the fact that the problem which is the subject of this paper has been created on the basis of court case law (where it was "initiated" in a way by the judgment of the Court of Appeals in Białystok on 20 February 2020; reference: I ACa 635/19) and is a strictly practical problem; thus, its solution should be drawn from the hitherto judicial output. As a result of the above, both the doctrinal considerations and the analysis of the doctrine acquis will be reduced here to the necessary minimum.
PL
Przedmiotem niniejszej, drugiej części artykułu jest zagadnienie istnienia roszczenia kondykcyjnego banków o zwrot kosztów z tytułu bezumownego korzystania przez kredytobiorców z kapitału pieniężnego udostępnionego przez banki w przypadku stwierdzenia nieważności (ex tunc) umowy kredytu. Kwestia ta powstała na gruncie orzecznictwa dotyczącego umów kredytów hipotecznych denominowanych albo indeksowanych do waluty obcej. W tej części artykułu omówiono powstałe wątpliwości, bazując na - co wymaga wyraźnego zastrzeżenia - dorobku orzecznictwa, a także proponując konkretne rozwiązania. Takie ujęcie zagadnienia wynika stąd, że będący przedmiotem niniejszego opracowania problem powstał na gruncie orzecznictwa sądowego (został niejako zainicjowany wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 20.02.2020 r., sygnatura: I ACa 635/19) i ma charakter stricte praktyczny; tym samym jego rozwiązanie powinno być niejako zaczerpnięte z dotychczasowego dorobku judykatury. W rezultacie rozważania doktrynalne, jak i analiza dorobku doktryny zostaną tutaj ograniczone do niezbędnego minimum.
The first part of this article is about banks` condiction claim regarding the reimbursement for non-contractual use of capital provided by banks in the situation of acknowledgement of invalidity (ex tunc) of credit agreement. The aim of the article is to show - based on the analysis of the existing judicature - that if a credit agreement is declared invalid ex tunc, the bank, as part of its condition, is entitled to reimbursement for noncontractual use of the capital by the borrower. This issue arose on the basis of the jurisprudence concerning mortgage loan agreements denominated or indexed to a foreign currency. This approach to the subject is the result of the fact that the problem which is the subject of this paper has been created on the basis of court case law (where it was "initiated" in a way by the judgment of the Court of Appeals in Białystok on 20 February 2020; reference: I ACa 635/19) and is a strictly practical problem; thus, its solution should be drawn from the hitherto judicial output. This article discusses the doubts that have arisen as well as proposes specific solutions.
PL
Przedmiotem pierwszej części niniejszego artykułu jest problematyka dotycząca roszczenia kondykcyjnego banków o zwrot kosztów z tytułu bezumownego korzystania przez kredytobiorców z kapitału pieniężnego udostępnionego przez banki w przypadku stwierdzenia nieważności (ex tunc) umowy kredytu. Celem artykułu jest wykazanie - na podstawie analizy dotychczasowego dorobku judykatury - że w przypadku stwierdzenia nieważności ex tunc umowy kredytu bankowi w ramach jego kondykcji należny jest zwrot kosztów z tytułu bezumownego korzystania przez kredytobiorcę z kapitału. Takie ujęcie tematu jest wynikiem tego, że będący przedmiotem niniejszego opracowania problem powstał na gruncie orzecznictwa sądowego (został on niejako „zainicjowany” wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 20.02.2020 r.; sygnatura: I ACa 635/19) i jest problemem stricte praktycznym. W niniejszym artykule omówiono powstałe wątpliwości, a także zaproponowano konkretne rozwiązania.
The article addresses the issue of the liability of the motor vehicle owner (the perpetrator of a road accident) and the third-party motor liability insurer for damages related to the costs of post-accident road cleaning. It is a polemic with the concept of a broad understanding of the scope of liability of the perpetrator and the insurer, presented by the Supreme Court and some legal doctrine, because it contradicts, among others, the statutory catalogue of obligations imposed on (particularly public) road administrators. Moreover, arguments have been advanced for a different interpretation of the terms "property damage" and "destruction" as well as the unjustified enrichment of the road administrator seeking cost refund from the perpetrator or the third-party liability insurer.
PL
W artykule podjęto problematykę odpowiedzialności posiadacza pojazdu mechanicznego (sprawcy zdarzenia drogowego) oraz ubezpieczyciela OC tego pojazdu za szkody związane z kosztami powypadkowego uprzątnięcia drogi. Opracowanie stanowi polemikę z prezentowaną przez Sąd Najwyższy i część doktryny prawa koncepcją szerokiego rozumienia zakresu odpowiedzialności sprawcy szkody i jego ubezpieczyciela, jako stojącą w sprzeczności m.in. z ustawowym katalogiem obowiązków spoczywających na zarządcy drogi (w szczególności drogi publicznej). Ponadto zostały zaprezentowane argumenty przemawiające za odmienną wykładnią terminów „uszkodzenie” i „zniszczenie” mienia oraz wystąpieniem bezpodstawnego wzbogacenia zarządcy drogi w przypadku dochodzenia refundacji poniesionych kosztów od sprawcy lub jego ubezpieczyciela OC.
This article presents the evolution of the Polish case law concerning protection of an image in the event of a breach of contract regarding the time and place of the use of an image. So far, courts in Poland have only awarded compensation for the personal injury. Recently, the Warsaw Court of Appeal (29.07.2014, VI ACa 1657/13) awarded damages in the amount corresponding to remuneration owed for an unconsented use (lucrum cessans) of an image. The most important statement of the Court concerns the qualification of this payable sum being due for an enrichment at the expense of the depleted. This means that the Court recognised a possibility of unjust enrichment at the expense of a person entitled to the right of an image being a subject of a personal right. The article deals with consequences of this recent judgment for the perception ofthis right as a personal right with economic value, but not as a property right. It is suggested that the right to use an image in advertising should be treated as a publicity right (property right).
PL
Artykuł omawia skutki reklamowego wykorzystania wizerunku poza granicami umownego zezwolenia. Na tle wcześniejszego orzecznictwa przedstawiony został przełomowy wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 29 lipca 2014 r. (VI ACa 1657/13) i jego skutki dla ochrony dóbr osobistych w Polsce. Po raz pierwszy w Polsce sąd zasądził wynagrodzenie za bezprawne wykorzystanie zamiast zwykle zasądzanego zadośćuczynienia. Sąd Apelacyjny nazwał to wynagrodzenie korzyściami (zaoszczędzonym wynagrodzeniem) uzyskanymi kosztem zubożonego. Autorka zwraca uwagę, że hipotetyczne wynagrodzenie, obliczone jako lucrum cessans, różnić się może od wysokości wynagrodzenia odpowiadającego rynkowej wartości korzystania z danego wizerunku. Przyznawanie takiego wynagrodzenia jako wydania uzyskanych korzyści będzie możliwe tylko w odniesieniu do naruszeń niektórych dóbr osobistych. Autorka omawia ponadto skutki wykorzystania w reklamie innych niż umówiono wizerunków kontrahenta, w powiązaniu z dwoma rozumieniami wizerunku (w art. 23 k.c. i art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Rola współczesnego prawa międzynarodowego w odniesieniu do polityki prawnokarnej polega przede wszystkim na harmonizowaniu systemów karnych różnych państw oraz przyjmowaniu reguł dotyczących współpracy międzynarodowej. Dotyczy to także przestępczości korupcyjnej. W opracowaniu poddano analizie dokumenty odnoszące się do zjawiska korupcji przyjmowane pod auspicjami międzynarodowych organizacji rządowych o charakterze powszechnym i regionalnym. Przedmiotem analizy prawniczej są postanowienia umów oraz przepisy prawa krajowego. W opracowaniu przedstawiono formy, pod jakimi występują w dokumentach międzynarodowych podstawowe typy przestępstw korupcyjnych, tj.: łapownictwo w sektorze publicznym w obu jego odmianach (przekupstwo i sprzedajność), handel wpływami (platan protekcja), nadużycie uprawnień oraz bezpodstawne wzbogacenie, będące najbardziej kontrowersyjnym typem przestępczości korupcyjnej. Głównym zamierzeniem było określenie znamion strony podmiotowej i przedmiotowej poszczególnych typów czynów przestępczych. Najwięcej uwagi poświęcono omówieniu podstawowej formy przestępczości korupcyjnej - łapownictwu. Rozważania poczynione przy omówieniu tego typu przestępczości korupcyjnej mają jednak zastosowanie bezpośrednio lub pośrednio także w przypadku pozostałych typów przestępstw korupcyjnych.
EN
The current role of international law, in relation to criminal policy, is harmonization of criminal justice of different states and rules relating to international cooperation. This also applies to the crime of corruption. The paper focused on documents about corruption adopted by international governmental organizations in the global and regional level. Objects of legal study are provisions of agreements and polish law. The paper presents basic types of corruption offences stipulated by international instruments, such as: bribery in the public sector (in both its forms passive and active), trading in influence, abuse of power and illicit enrichment, which is the most controversial type of corruption offences. The main aims of the paper are to determine the subjective features and objective features of corruption offences. Main attention is devoted to basic form of corruption offences - bribery. Considerations made in the area of bribery are applicable directly or indirectly also in remaining types of corruption crimes.
RU
Роль современного международного права по отношению к уголовно-правовой политике, в первую очередь по оптимизации системы уголовного правосудия в различных странах и принятие правил для международного сотрудничества. Это также относится и к преступлению коррупции. В исследовании были проанализированы документы, относящиеся к коррупции, принятой под эгидой международных правительственных организаций в целом и на региональном уровнях. Производится юридический анализ указов договоров и принципов национального права. Приведены формы, в которых выступают в международных документах основные типы коррупционных правонарушений, а именно: взяточничество в государственном секторе в обеих его формах (получение взятки и продажности), торговля влияниями (Платан фаворитизм), злоупотребление властью и неосновательное обогащение, которое является наиболее спорным типом преступления коррупции. Основной целью было определение обективных и субективных признаков сторон различных типов преступных деяний. Наибольшее внимание уделено обсуждению основной формы преступления коррупции - взяточничество. Соображения, высказанные в ходе обсуждения данного вида преступлений коррупции могут быть применены, непосредственно или косвенно, в случае других видов коррупции.