Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Artystyczna fundacja kanonika Johanna Jakoba Brunettiego dla katedry wrocławskiej

100%

Galewski A.

|

nr 5

87-105

EN

The text concerns the creation of the first Baroque chapel erected at the southern aisle of the Wrocław cathedral in 1672, and its interior. The founder of the chapel was Wrocław Canon Johann Jakob Brunetti (1629–1692), who came from Massa di Carrara, Tuscany and was laid to rest in the chapel’s crypt along with his brother Johann (1646–1703), the assistant bishop. Despite its modest size the work deserves attention for its preserved decor – the altar and two epitaphs made of Dębnik marble and rich acanthus frieze, contrasting with the dome’s vault, decorated with coffers and rosettes. The applied forms indicate good knowledge of both Italian Renaissance and early Baroque traditions displayed by the designer of the work, Carlo Rossi, who came from the vicinity of Como, Lombardy. It makes the chapel an interesting work of art of dual stylistic character, which along with the chapel of St. Cross at the Church of BVM on Piasek Island, initiated the erection of further works of this type at the cathedral and at the Dominican and Premonstratensian churches in Wrocław.

2

Francesco Placidi and Ludwig Ladislaus. On architect and sculptor partnership in the 1740s and 1750s

58%

Kluz P. , Skrabski J.

|

2023

|

tom 29

|

nr 2

121-167

PL

W środowisku artystycznym Krakowa w latach czterdziestych i pięćdziesiątych XVIII wieku istotną rolę odegrali dwaj artyści, rzymianin Francesco Placidi i pochodzący z Opawy rzeźbiarz Ludwig Ladislaus. Placidi został sprowadzony do Polski przez innego rzymskiego architekta Gaetano Chiaveriego, pod kierunkiem którego prowadził budowę dworskiego kościoła w Dreźnie, a od 1742 roku czynny był w Krakowie. Ladisalus został wpisany do akt miejskich Krakowa w 1741 roku. Obaj mieszkali na terenie tych samych parafii, pierwszej – Wszystkich Świętych, następnie Mariackiej, i obu połączyły zarówno kontakty towarzyskie, jak i zawodowe. W oparciu o analizę źródeł oraz analizę formalno-stylistyczną ustalono, że Placidi zaprojektował, a Ladilaus wykonał wyposażenie wnętrza kościoła parafialnego w Morawicy (ok. 1748–1755), ufundowanego przez Aleksandra Augusta i Marię Zofię Czartoryskich, ołtarz główny w sanktuarium Chrystusa Ukrzyżowanego w Kobylance (ok. 1750) z fundacji Jana Wielopolskiego, a także ołtarz główny w dawnej kolegiacie w Sandomierzu (1756–1757). Drobiazgowa analiza pozwoliła nakreślić genezę rozwiązań architektonicznych określonych przez Placidiego oraz uchwycić wspólne cechy stylistyczne i formalne dzieł rzeźbiarskich Ladislausa. Przykład obu osobowości stanowi jedynie przyczynek do dalszych badań nad wzajemnymi relacjami między projektantami a wykonawcami dzieł architektoniczno-rzeźbiarskich. Szczególnie w kontekście roli zarówno włoskiego architekta narzucającego (lub nie) ogólny i szczegółowy koncept dzieła, jak i rzeźbiarza podporządkowującego się idei projektanta (lub nie), ale i wnoszącego swoje własne rozwiązania formalne i stylistyczne, będące efektem jego indywidualnej drogi artystycznej (w przypadku Ladisalusa – Śląska Austriackiego). Bez wątpienia Placidi, mający rozległe kontakty z arystokracją kościelną i świecką oraz z dworem królewskim, odgrywał w Krakowie wiodącą rolę łącznika między artystami różnych profesji, z którymi utrzymywał nierzadko rodzinne i towarzyskie kontakty.

EN

Two artists, Francesco Placidi from Rome and sculptor Ludwig Ladislaus from Opava, played a significant role in Krakow artistic circles of the 1740s and 1750s. Placidi was brought to Poland by another Roman architect, Gaetano Chiaveri, under whose guidance he directed the construction of the court church in Dresden, and was active in Kraków since 1742. Ladisalus was first recorded in the records of the city of Krakow in 1741. The two lived in the same parishes, first All Saints’ and then St Mary’s, and were connected both socially and professionally. Following the study of sources and styles, it was determined that Placidi designed and Ladilaus executed the interior furnishings of the parish church in Morawica (c. 1748–55) funded by Aleksander August and Maria Zofia Czartoryski, the main altar in the Sanctuary of the Crucified Christ in Kobylanka (c. 1750) funded by Jan Wielopolski, and the main altar in the former collegiate church in Sandomierz (1756–57). A detailed investigation outlined the origin of architectural solutions defined by Placidi and captured the stylistic and formal features that Ladislaus’s sculptures share. The case is but a contribution to further research on the mutual relations between designers and makers of architecture and sculptures. Especially with respect to the roles of both the Italian architect imposing (or not) the general and/or detailed concept of the work, and the sculptor following (or not) the designer’s ideas, yet also contributing his own formal and stylistic solutions resulting from his individual artistic path of development (in the case of Ladislaus: in the Austrian Silesia). Beyond doubt, with his extensive contacts with ecclesiastical and secular aristocracy and the royal court, Placidi played an important role in Kraków, providing a link between artists of various professions, and maintaining familial and social contacts with some.

3

Projekt kaplicy elektorskiej we Wrocławiu Pompeo Ferrari a barokowy eklektyzm przełomu XVII i XVIII wieku

58%

Bernatowicz T.

|

nr 9

119-153

EN

Pompeo Ferrari’s earliest work in Poland was the design of the Elector’s Chapel at the cathedral in Wroclaw, made in 1704. We know of two drawings showing a longitudinal cross-section, allowing reconstruction and identification of the genesis of the architectural and sculptural forms. The architect, a two-time winner of the St. Luke’s Academy competitions, designed a work reflecting the currently prevailing concepts of Baroque eclecticism in Rome. These consisted in combining in one work the aclassical forms created by architects of the mature Baroque period (P. da Cortona, G.L. Bernini. F. Borromini, A. Pozzo and C. Rainaldi) with classical forms defined by Renaissance and early Baroque architects and the ancient tradition. These processes were strongly manifested in the teaching at St. Luke’s Academy – examples are the 1694 competition and the prize for A. Sperone (Speroni) or the 1696 competition and the designs of A. Rossini, L. Rusconi-Sassi and B. Spinelli. At the same time, in the fourth quarter of the 17th century, chapels and churches with eclectic Baroque features were being built in Rome. Attempts to combine elements of the language of these two traditions can be seen on the Wroclaw project. It features a classical Renaissance structure of architectural orders, combined with an onion-shaped dome, a dynamic colonnade with bulging elements of the entablature. In the design of the altarpiece we find motifs from the works of Bernini, Borromini and Carlo Fontana, the most important moderator of the eclectic approach in architectural design. Although not realized, Ferrari’s design was among the earliest examples of the transmission of the latest artistic tendencies in Rome, from which the late Baroque in Central and Eastern Europe evolved.

PL

Najwcześniejszym dziełem Pompea Ferrariego w Polsce był projekt kaplicy elektorskiej przy katedrze we Wrocławiu, wykonany w 1704 roku. Znamy dwa rysunki ukazujące przekrój podłużny, umożliwiające rekonstrukcję oraz identyfikację genezy form architektonicznych i rzeźbiarskich. Architekt, dwukrotny laureat konkursów Akademii św. Łukasza, zaprojektował dzieło odzwierciedlające aktualnie panujące w Rzymie koncepcje barokowego eklektyzmu. Polegały one na łączeniu w jednym dziele aklasycznych form stworzonych przez architektów dojrzałego baroku (P. da Cortonę, G.L. Berniniego. F. Borrominiego, A. Pozza i C. Rainaldiego) z formami klasycznymi zdefiniowanymi przez artystów renesansu, wczesnego baroku oraz tradycję antyczną. Procesy te silnie ujawniały się w nauczaniu w Akademii św. Łukasza – przykładami są: konkurs z 1694 roku i nagroda dla A. Speronego (Speroniego), czy konkurs z 1696 roku i projekty A. Rossiniego, L. Rusconiego-Sassiego i B. Spinellego. Równolegle, w 4 ćwierci XVII wieku, powstawały w Rzymie kaplice i kościoły o cechach eklektycznego baroku. Próby łączenia elementów języka tych dwóch tradycji widoczne są na projekcie wrocławskim. Występuje w nim klasyczna, renesansowa struktura porządków architektonicznych, łączona z cebulową kopułą, dynamiczną kolumnadą z wybrzuszonymi elementami belkowania. W projekcie ołtarza odnajdujemy motywy z dzieł Berniniego, Borrominiego i Carla Fontany – najważniejszego moderatora eklektycznego podejścia przy projektowaniu architektury. Projekt Ferrariego, choć nie został zrealizowany, należał do najwcześniejszych przykładów transmisji najnowszych tendencji artystycznych w Rzymie, z których wyewoluował późny barok w Europie Środkowo-Wschodniej.

4

Marmur Błogosławionej Salomei : odmiana wapienia górnojurajskiego i jego rola w małej architekturze

58%

Bromowicz J. , Figarska-Warchoł B.

|

tom Vol. 64, nr 10

848--860

EN

The paper is an attempt to evaluate the geological and quarrying conditions of the Blessed Salomea “marble”. Its physico-mechanicalproperties were determined in relation to the lithology. The probable volume of excavated rock material was compared to the volume of the small architecture elements, mainly altars and tombstones made of this stone. The comparison indicates that the rocks with similar colour and physico-mechanical properties occur also within other outcrops of Upper Jurassic limestones in the vicinity of Cracow. The “marble” of Blessed Salomea is distinguishable due to its otherfeatures. Besides the ability to take polish, these include the possibilities of cutting very large blocks and ability to be carved for figural and ornamental sculpture. These characteristics are related to the homogeneity caused by the large amount of micrite. So far, no other Jurassic limestone with these distinguishing properties has been found.