Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Autoportret niemożliwy

100%

Śliwiński P.

|

nr 21

135-143

EN

This sketch deals with Różewicz’s feeling that identity issues are unresolvable. This feeling, which became increasingly strong in the poet’s later works, led him to lose control over poetic form and employ more rhetoric as well as caused his works to be similar to performing arts. A description of the similarities between Różewicz’s cultural ideas and the ones that are present in popular rock music is an important part of this article.

2

Idea twórczości i figura artysty w singeries Davida Teniersa Młodszego, Antoine’a Watteau i Jeana Chardina

63%

Strzemecka J.

Artifex Novus

|

2020

|

nr 4

194-205

EN

This article presents the issue of artistic imitation on the example of monkeys that are depicted as painters, sculptors and art connoisseurs by David Teniers the Younger, Antoine Watteau and Jean Chardin. These scenes were a part of a visual art genre called singerie. The name has been given from French word singe – monkey, ape. Although the practise dates back to medieval drôlerie, their greatest popularity in European art fell in the 17th and 18th century. The depictions of monkeys imitating human behaviours were a perfect parody of human nature, not only in a moral way, but also in connection with creativeness. The Flemish painter David Teniers the Younger popularised the subject of the artist as an ape. This tradition was subsequently adopted by Antoine Watteau and Jean Chardin in France. The monkey was an important symbol of imitation. In result, this meaning of an animal was associated with the art imitating reality and the expression of this analogy was the metaphor ars simia naturae (art is an ape of nature). The singeries of the mentioned artists refer to the topos of imitating nature and have strong historical significance that continues the aesthetics discussions about the mimetic role of art. These, apparently funny depictions, carry much more serious meaning – emphasize the questions of originality and artistic identity. Like an art „apes” nature that the monkey became an alter ego of the painters.

PL

Niniejszy artykuł prezentuje problematykę artystycznego naśladownictwa na przykładzie przedstawień małp jako malarzy, rzeźbiarzy i koneserów sztuki, autorstwa Davida Teniersa Młodszego, Antoine’a Watteau i Jeana Chardina. Sceny te należały do gatunku satyrycznych przedstawień funkcjonujących w języku francuskim pod nazwą singerie (fr. singe - małpa, singerie - dosł. małpiarnia), ukazujących małpy podczas parodiowania przeróżnych ludzkich czynności. Niekwestionowanym mistrzem gatunku stał się flamandzki malarz David Teniers Młodszy, który spopularyzował temat małp w rolach artystów, a za nim, prawie stulecie później, podążyli Antoine Watteau i Jean Chardin. Skłonności naśladowcze, przypisywane małpie od starożytności, zaowocowały skojarzeniem zwierzęcia z mimetyczną rolą sztuki, a dosłownym wyrazem tej analogii stała się metafora ars simia naturae (sztuka małpą natury). Singeries wymienionych twórców nie tylko nawiązują do toposu naśladowania rzeczywistości, ale i przewrotnie go przekształcają w charakterystyczny dla tego tematu, ironiczny sposób. Małpa uwikłana zostaje w toczące się od czasów renesansu spory teoretyczno-artystyczne, których omawiane przedstawienia stanowią niejako kontynuację. Za pośrednictwem zwierzęcia artyści dotykają problemu imitatio i inventio, co w przypadku Watteau i Chardina przyjęło formę sprzeciwu wobec tendencji akademickich. Te, na pozór jedynie zabawne przedstawienia, niosą ze sobą znaczenie o wiele poważniejsze – poruszają kwestie oryginalności i artystycznej tożsamości. Podobnie jak sztuka „małpowała” naturę, tak dla malarzy małpa stała się ich alter ego, dlatego w artykule zaznaczony został także kontekst autoportretu.

3

Socjolog „kreślący znaki wieczne”. Jana Szczepańskiego autoportret rozproszony

63%

Szkaradnik K.

Zagadnienia Rodzajów Literackich

|

2015

|

tom 58/115 z. 1

41-55

EN

The subject of this article are the strategies as well as paradoxes of creating by Jan Szczepański his self-portrait in various genres of texts. The authoress displays how the sociologist gives a signature to his articles and essays, generalizing his personal experience (peasant roots, the Protestant primacy of a duty), and also how complex relations appear between his publications and diary. In that scattered self-portrait a key issue turns out to be the repetitions and transformations of several leitmotifs, and moreover their involving in rhetoric, which, like autocreation, both disturbs and helps with recounting “who I am”. With reference to the conceptions of i.a. Lejeune, Beaujour and Ricoeur, the authoress analyses how Szczepański arranges the project of his life and how in his works he contends with frustration resulted from (apparent) not carrying that project out. The destination of this article is to show that despite evident dissonance between the word and life in the sociologist’s writings, the imperative of creation of “work” remains his biography’s axis and the creating of self-portrait does not mean imposing an artificial order on life.

PL

Przedmiotem artykułu są strategie oraz paradoksy tworzenia przez Jana Szczepańskiego swojego autoportretu w tekstach o różnej przynależności gatunkowej. Autorka pokazuje, jak nadaje on sygnaturę artykułom i esejom, uogólniając osobiste doświadczenie (chłopskie korzenie, protestancki prymat obowiązku), a także w jak złożone relacje wchodzą publikacje socjologa z jego dziennikiem. W tym autoportrecie rozproszonym kluczowe okazują się nawroty i transformacje kilku lejtmotywów oraz ich uwikłanie w retorykę, która wraz z autokreacją tyleż przeszkadza, co pomaga w o(d)powiedzeniu „kim jestem”. W nawiązaniu do koncepcji m.in. Lejeune’a, Beaujoura i Ricoeura autorka analizuje, jak Szczepański układa projekt własnego życia i jak w tekstach przepracowuje frustrację z powodu jego (pozornego) niewykonania. Punktem dojścia artykułu jest ukazanie, że mimo wyraźnego w pismach socjologa rozdźwięku między słowem a życiem i działaniem imperatyw stworzenia „dzieła” pozostaje dla niego osią biografii, a tworzenie autoportretu nie jest narzuceniem życiu sztucznego porządku.

4

Cyberuwodziciele z Facebooka. O mechanizmach kreowania atrakcyjności fizycznej w perspektywie stereotypów płci

63%

Mateja M.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura

|

2021

|

tom 13

|

nr 1

79-94

EN

The currently most popular social networking website – Facebook – is a space that allows members of many thematic groups to communicate and cooperate. There are divorced or separated people in one of these groups, treating the community as a kind of support group. On weekends, community members can present their portraits to attract attention, make friends, initiate a romantic relationship. The subject of research was visual communication of the community. One aimed to recognize the strategies of self-presentation of men and women and find out to what extent gender stereotypes are reflected in the composition of the published self-portraits. The other goal was to examine what associations evoke the images of men and women and, finally, community members’ attitude to selfies – a convention typical for social media users. The research was carried out using semiotic analysis, which allowed for the formulation of adequate conclusions. The most important findings were about gender stereotypes in constructing divorced people’s physical attractiveness, even though community members represent different generations, professional groups, and social classes.

PL

Najpopularniejszy obecnie portal społecznościowy – Facebook – jest przestrzenią, w której funkcjonuje szereg grup tematycznych. Jedną z nich tworzą osoby rozwiedzione lub pozostające w separacji, traktując społeczność jako rodzaj grupy wsparcia. W weekendy członkowie społeczności mogą prezentować swoje podobizny w celu zwrócenia na siebie uwagi, nawiązania znajomości, zainicjowania relacji romantycznej itp. Przedmiotem badań stały się komunikaty wizualne opublikowane przez społeczność, a ich celem ustalenie, jakie są strategie autoprezentacji kobiet i mężczyzn, na ile stereotypy płci mają odzwierciedlenie w kompozycji publikowanych (auto)portretów, jakie skojarzenia budzą wizerunki kobiet i mężczyzn, wreszcie – jaki jest stosunek członkiń i członków społeczności do selfie, konwencji typowej dla użytkowników social mediów. Badania zrealizowano z wykorzystaniem analizy semiotycznej, co pozwoliło na sformułowanie adekwatnych wniosków. Do najistotniejszych należy zaliczyć obecność stereotypów płci w procesie konstruowania atrakcyjności fizycznej rozwodników i rozwódek, mimo że członkowie społeczności reprezentują różne generacje,grupy zawodowe, klasy społeczne itd.

5

Analiza fotograficznego medium w cyklu autoportretów Pawła Żaka pt. Bliski znajomy

63%

Mazela A.

|

nr 4

633-638

PL

Celem artykułu jest analiza cyklu fotografi i Pawła Żaka pt. Bliski znajomy, a dzięki temu odkrycie również istoty fotografii i jako fenomenu kulturowego. P. Żak jest artystą, któremu dokumentalizm fotografi i nie wystarcza, używa więc metafory zwierciadła do ukazania gry, jaka toczy się między osobą i jej lustrzanym odbiciem, a także między poszczególnymi zdjęciami. Cały cykl z 2004 r. stanowi metaforę wewnętrznego dialogu człowieka z samym sobą, opowieść o ludziach w ogóle, a także o artyście i jego narzędziu – fotografii.

EN

The aim of this article is commentary on Paweł Żak’s photographic series entitled A Close Acquaintance and, through this, to reveal the essence of photography as a cultural phenomenon. Paweł Żak is an artist, for whom the documentary character of photography is not sufficient. He uses the mirror as a a metaphor to show the game between the person and his mirrored image, as in the case of photographs. All series constitute a parable of an internal dialogue of the human with himself. They constitute a story about both a man in general, and about the artist and his tool, photography.

6

„Przyświecały mi pewne ideały…" Autokreacyjne strategie i pułapki we wspomnieniach i korespondencji Jana Wantuły

51%

Szkaradnik K.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2016

|

nr 2(7)

137–156

PL

W artykule rozpatrywane są sposoby kreowania obrazu autora we wspomnieniach i korespondencji Jana Wantuły (1877–1953) – chłopa i hutnika z Ustronia, samouka, znawcy historii Śląska Cieszyńskiego, starodruków i ewangelicyzmu, publicysty, pisarza ludowego i wytrawnego bibliofila. Analizie podlegają wzorce, do których nawiązuje on, tworząc własny wizerunek w listach i Pamiętnikach, centralne elementy tego wizerunku i jego znaczenie. Wskazane zostają tu typowe motywy z pamiętników chłopskich, ale również złożone strategie, jakimi posługuje się Wantuła. Zasadniczym problemem jest pytanie, czy portret bojownika o sprawy narodowe i społeczne oraz wybitnego samouka nie pada łupem konwencji. Autorka dowodzi wartości retoryki jako kulturowej przestrzeni porozumienia, a zarazem ukazuje, jak w omawianych tekstach następuje przełamywanie schematów za pomocą tego, co lokalne, konkretne, cielesne i czasowe.

EN

This article’s aim is to present the ways of creating the author’s image in memoirs and letters by Jan Wantuła (1877–1953) – a peasant and steel worker from Ustroń, self-taught person, expert on the Cieszyn Silesia’s history, old prints and Protestantism, writer, publicist and a famous bibliophile. In the sketch the author analyzes the patterns Wantuła employs while creating his self-portrait, as well as central elements of that portrait and its purport. Not only typical leitmotifs from peasant memoirs are indicated, but also complex endeavors, which the booklover uses. The principal question here is whether this social and national campaigner’s portrait has not been influenced by the means of expression it has been written in. The authoress recognizes the value of rhetoric as cultural space of agreement, but she also portrays how in Wantuła’s texts patterns are broken by that what is local, specific, physical and temporary.

7

Sobowtórzenie Witkacego

51%

Dybel P.

|

2021

|

tom 112

|

nr 1

57-74

PL

W artykule autor wychodzi od analizy relacji, w jakiej Witkacy pozostaje ze swoimi czterema odbiciami lustrzanymi na znanej jego fotografii „Autoportret wielokrotny w lustrach”. Wydobywając strukturę tych relacji pokazuje, że stanowi ona swoistą metaforę dysocjacyjnej struktury tożsamościowej Witkacego, gdyż każdy z jego zwierciadlanych sobowtórów to jedno z wcieleń jego samego. Zarazem jego dokonujące się na fotografii roz-po-czwórzenie jest punktem wyjścia do dokonującego się później w życiu pisarza sobowtórzenia, czyli nieustannego przybierania przez niego kolejnych póz i masek. Pokazuje też, że odniesieniu pisarza do każdego z jego sobowtórów odpowiadają rozliczne motywy oraz karykaturalnie skonstruowane widmowate postaci w jego dramatach i powieściach. W tym sensie struktura relacji pisarza do jego czterech sobowtórów na „Autoportrecie” może służyć za wyjściowy klucz interpretacyjny w odniesieniu do całego jego pisarskiego dorobku.

EN

The author’s basic principle in the article is an analysis of the relation borne between Witkacy and his four mirror images in the famous photography “Autoportret wielokrotny w lustrach” (“Multiple Self-Portrait in Mirrors”). Extracting the structure of the relations, the paper shows that it is conceived of as a peculiar metaphor of Witkacy’s dissociative identity structure as each of the mirror lookalikes is one of his own incarnations. Witkacy’s dividing-into-four seen in the photography is a starting point to the lookalike-converting taking place in the writer’s private life, i.e. to constant striking poses and putting on masks. The study also shows that the writer’s reference to each of the lookalikes corresponds with the many motifs and caricaturally constructed phantom-like figures in his dramas and novels. In this sense the structure of the Witkacy’s relation to the four of his lookalikes in “Autoportret wielokrotny w lustrach” (“Multiple Self-Portrait in Mirrors”) may be seen as an initial interpretive key in reference to the whole of his literary output.

8

Tajemnice "Autoportretu" Henryka Siemiradzkiego - przyczynek do badań nad warsztatem artysty

51%

Sarkowicz D. , Klisińska-Kopacz A.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2012

|

tom Nr 32

39-49

PL

"Autoportret" Henryka Siemiradzkiego, znajdujący się w zbiorach MNK, datowany na drugą połowę lat siedemdziesiątych XIX w., jest jednym z dwóch znanych, olejnych portretów/wizerunków własnych artysty. Według badaczy, jest to prawdopodobnie studium do autoportretu, zamówionego u Siemiradzkiego przez Galerię Uffizi we Florencji. Obraz nie jest ukończony. Zabiegi konserwatorskie przeprowadzone w 2010 r. stały się impulsem do dokładnego zbadania tak wyjątkowego obiektu. Na podstawie zdjęć w promieniowaniu analitycznym stwierdzono obecność jeszcze dwóch szkicowych kompozycji pod portretem mężczyzny. Analiza budowy technologicznej i techniki wykonania, połączone z identyfikacją składu warstw malarskich, zaprawy i podobrazia, pozwoliły określić warsztat malarski, z jakim mamy do czynienia w "Autoportrecie". Wnioski potwierdzają tezę, że może to być wyłącznie praca przygotowawcza do zamówionego dzieła. Rozpoznana budowa obrazu raczej wyklucza możliwość, aby była to jego ostateczna, lecz nieukończona wersja. Jeśli autoportret Siemiradzkiego dla znamienitej galerii rzeczywiście powstał to, jak do tej pory nie został odnaleziony. Niemniej, badane studium pozostaje jedną z najlepszych prac portretowych artysty ukazując rys psychologiczny oraz temperament malarski autora.

EN

The "Self-portrait" by Henryk Siemiradzki, currently in the collection of the NMK, dated back to the second half of the 1870s, is one of the two known, oil self-portraits/likenesses of the artist. According to scientists, it is likely to be a study for a self-portrait, commissioned from Siemiradzki by the Uffizi Gallery in Florence. The painting has never been finished. Conservation treatment carried out in 2010, gave an impulse for a thorough examination of such a unique object. On the basis of photographs using analytical radiation, it was revealed that two more sketchy compositions existed beneath the portrait of the man. The analysis of its technological structure and technique of execution, combined with identification of the composition of layers of paint, ground and underpainting, allowed for determining the painting method we are dealing with in the "Self-portrait". Conclusions seem to confirm the thesis, that it might only be a preparatory study for the commissioned work. The identified structure of the painting seems to rule out the possibility that it could be its final but unfinished version. If the self-portrait of Siemiradzki for the eminent gallery had really been painted, then it has not been found yet. Nevertheless, the examined study remains one of the best portrait works of the artist revealing the psychological traits and the painting disposition of its author.