Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 14

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  astrology
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
1
Content available Wróżby i wyrocznie w starożytnym Ugarit
100%
EN
This article aims to present the methods of predicting the future practiced in ancient Ugarit. The most obvious way was divination in form of hepatoscopy, teratomancy and astrology. In addition, one could turn to the oracle of deceased ancestors. Since this method has no equivalent in the dominant Mesopotamian culture, it was presented in more detail along with the first Polish translation of the ritual addressed to Ditanu, the ancestor of the Ugarit dynasty.
|
|
tom XXIV
91-99
EN
People have always been interested in distant, mysterious celestial bodies. Astrologers who explored the mysteries of the study of the stars and planets wanted to read them as predictions of future events. Astrological practices were often seen as bordering of magic, which to a large extent influenced the negative perception of this area of study and its supporters, even though astrologers were employed at the kings’ and bishops’ courts, and even at the papal court. The relationship of astrology with occult sciences, which were regarded as sinful and heretical, led to the situation when its proponents were subject to accusations. Particular attention was paid to the fact that the belief in the influence of heavenly bodies on the events taking place in the sublunary world undermines the foundation of the Christian religion, i.e. the dogma of the free will of man. This and other charges constituted a kind of a “catalogue of allegations” that were made against astrology and astrologers throughout the Middle Ages.
|
2017
|
nr 31
89-128
EN
This article describes the impact of humoral theory and astrology on the description of human body in four types of temperaments (choleric, phlegmatic, sanguine and melancholic) in the Renaissance writings. The most important of them is an antique book entitled Introductiones apotelesmaticae in Chyromantiam, Physiognomiam, Astrologiam Naturalem complexiones hominum naturas planetarum  written by Johannes Indagine and printed in 1522. Other books from this period are: Enchiridion Physiognomiae co[m] pe[n]diosu[m]: cu[m] figuris facieru[m]  (1532) by Simonenide Louicz, Problemata Aristotelis. Gadki… o składności członk.w człowieczych  (1535) by Andrzej Glaber, Phisionomia hinc inde ex illustribus scriptoribus… recollecta (1518) by Johann von Glogau. The article describes the humoral theory of diseses, which roots were created by Hippocrates and Galen, and the doctrine of the four humors dominated Medieval and Renaissance medicine. This theory held that in the body there are four humors or bodily fluids (moists) held the secret to temperaments. These humors were: blood, yellow bile, black bile and phlegm. A proper domination of each fluid was a cause of characteristic patterns of appropriate temperament: melancholic, sanguine, choleric and phlegmatic. The theory of four temperaments was also intrinsically tied to astrology, beginning with a natal birth chart interpretations to the impact of diffrent planets (Zodiac) on the organs in human body. Astrology was also helpful in the interpretation of temperaments (personality types) with their connection to the picture of human face, which was analyzed by the medieval physiognomy and also to physical appearance: shape of the body, colour of the skin, musculature and hair. The article also describes the correlations connecting the theory of four humors with birth (natal) charts and looking which planet has the impact on each temperament and human body, with negative or positive domination of diffrent character qualities. And finally, there is a detailed reconstruction of physiognomic types of human types of four temperaments, based on the book from 1522 Introductiones apotelesmaticae in Chyromantiam, Physiognomiam, Astrologiam Naturalem complexiones hominum naturas planetarum  by Indagine. The author discusses a planet’s positions and conjunctions with other planets in horoscope and their impact on temperament, physical posture, character traits, with some medical comments.
4
86%
EN
The article relates to the relationship between horoscopic astrology and the decoration of the Renaissance buildings, especially that of the Wawel Royal Castle. Such studies were conducted in Italy, where the most famous example of the Renaissance decoration based on the founder’s horoscope is the fresco by Balthazar Peruzzi in the Roman villa Farnesina, showing the arrangement of the planets at the time of birth of Agostino Chigi, as of November 29th, 1466 at 9.30 pm. Mary Quinlan-McGrath tried to reconstruct the horoscope before the actual start of construction of the villa, whose ascendant was to coincide with the horoscope’s ascendant of Agostino Chigias of 20 degrees Leo. Jolan Balogh believed that the birth horoscope of Matthias Corvinus and horoscope made on the day of his coronation as the King of Bohemia were illustrated in the vestibule of the library of the castle of Buda. The degrees of the zodiac signs became the basis for the ceiling decoration of the Hall dei Venti, in Palazzo del Tè in Mantua, a work by Giulio Romano made in the years 1525-1535 for Prince Frederick Gonzaga. There are also known Italian horoscopes related to the foundation of cities and various buildings, including the horoscope of the reconstruction of St. Peter’s Basilicain Rome made by Pope Julius II, as casting horoscopes before the start of any construction was in Italy a tradition dating back to the times of antiquity, to which Alberti (III, 13) appealed. Practicing horoscopic astrology at the Krakow Royal Court isconfirmed since the end of the 14th century, and the oldest surviving horoscope associated with the location of the corner stone (Jagiellonian Library, Ms. 3225, p. 230) comes from the year 1510 and refers to the parish school of St. Anne in Krakow. We do not know the horoscope prior to the rebuilding of the Wawel Royal Castle by King Sigismund I the Old, but according to Ptolemy (Tetrabiblios II 3 and 5), it is possible to recreate it by knowing the founder’s horoscope, by assuming the degree of the sign zodiac which is located in the 10th house of this horoscope. In the Jagiellonian Library, there are preserved the natal horoscopes of Sigismund I the Old, who was born on January 1st, 1467 in 17 degrees and 30 minutes of Libra. According to the principle of Ptolemy, the rebuilding of the Wawel Royal Castle should take place at 23 degrees of Cancer, which appears in the 10th house of the horoscope. It is known that there existed paintings of astrological nature at the Wawel Royal Castle, a fact proved by the name of one of the chambers: At Melusine (Mankib al-ğawzā - a star on the shoulders of the zodiac Gemini, presently known as Orion’s Betelgeuse α). Along the same lines, one can read the contents of the overhead ceiling decoration in the Hall of Deputies of the Wawel Royal Castle. Originally, there were 193 heads, and among the surviving 30, it was possible to identify 6 planets (Saturn illus. 15, Jupiter 18, Mars 20, Sun 23, Venus 25, Mercury 27), 6 zodiac signs (Aries illus. 29, Gemini 30, 31, Leo 35, Virgo 32, Sagittarius 33, Aquarius 34) and 13 constellations (Corona Borealis illus. 37, Corona Australis 38, Bootes 39, 40, Cassiopeia 41, Cepheus. 44, 47, Perseus 45, Orion 48, Hydrus 49, the Pleiades 50-52, Centaur 54, Auriga 55, Ophiuchus 57, Eridanus 58. Lhe alleged author of the Wawel Royal Castle horoscope may be considered Maciej Karpiga, called Miechowita, who was associated with the royal court. He probably was the main author of the castle’s dispositio, but certainly the deciding vote was that of king Sigismund I the Old, whose participation in the program of the castle and of the Sigismund Chapel were celebrated by contemporary Krzycki, Gamrat and Decjusz.
|
|
tom 139
|
nr 1-2
123-165
EN
The subject of this edition is a response to the quaestio (raised at the discussion de quodlibet organised by John Hus in 1411), “whether there are seven planets, whether they move in epicycles and on eccentric orbits, and whether their conjunction influences humans and gives rise to comets, blazing dragon (i.e. meteor), halo, rainbow, sub and asub (another meteors) and hyatus and bochim (aurora borealis or clouds coloured by sunlight).” The astronomer Zdeněk of Labouň starts with an astronomical description of the planets, their movements and conjunctions, and then he turns to the question of the influence of planetary conjunctions on earthly matters – on people as well as on the specific optical phenomena. The answers he gives are as follows: yes, there are seven planets; the planets move in epicycles and on eccentric orbits; their conjunctions influence what happens on the Earth and in the air. Zdeněk of Labouň believed that the heat produced by the planetary conjunctions might release exhalations from the Earth surface that cause specific phenomena: comets and meteors through the ignition of dry exhalations; halo and rainbow through the reflection of light rays from particles of vapour. By discussing astronomy, astrology and meteorology at the same time, this quaestio differs from typical works on these subjects. John Hus’ choice of such a unique question might have been motivated by his effort to persuade the public about a high standard of the Prague University, even in this difficult period of its history. The text of this critical edition is based on the only two preserved manuscripts: (A) National Library of the Czech Republic, Prague, Ms. X E 24, fol. 155v–165r; (B) Austrian National Library, Vienna, no. 4673, fol. 156v–159r.
|
2017
|
nr 28
33-64
PL
The paper focuses on the New Vision – one of the most important developments in the history of the twentieth-century photography, whose ambition was to modernize human perception, hence also society. A project with such an objective, characteristic of the avant-garde, required not only the use of photography as a tool of “ocularcentrism,” to use a term coined by Martin Jay, but also some more solid epistemological and ontological foundation. The author analyzes the project of the New Vision, introducing two interpretive contexts, i.e. astrology and astronomy, which are understood as specific paradigms of cognition and knowledge. First, both concepts are located in a more general discourse of the philosophy of history (Nietzsche, Benjamin), and second, they are related to the practice and theory of the New Vision and the idea of developing a new vision of reality, shown at the famous “Film und Foto” exhibition (Stuttgart, 1929). The basis of the present interpretation is methodological reflection on the ideologization of photography in the so-called revisionist studies which favor the critique of the apparatus of power. Instead, the author proposes a concept of photographic vision connecting the picture and the spectator or, in other words, calling for taking into consideration the process of reception. This proposal, close to Hans Belting’s anthropology of the image, renounces the idea of the passive spectator, subject to the picture, in favor of the analysis of its perception. In the context of the New Vision, the picture-spectator relationship has been approached in terms of astrology and astronomy.
|
|
tom R. 47, nr 3
7--16
PL
Artykuł dotyczy astronomii uniwersyteckiej w kontekście nauczania na wydziale sztuk wyzwolonych w ramach tzw. nauk ’’kwadrywialnych”, obejmujących zasadniczo cztery nauki matematyczne: arytmetyką, geometrię, astronomię i muzykę (teorią harmonii opartej na proporcjach) ale także optykę oraz elementy fizyki i kosmologii Arystotelesa. Postawiona w tytule kwestia traktowania przez astronomów krakowskich problemów, które wykraczały poza kompetencje astronomii matematycznej, jest pretekstem do podjęcia próby ukazania, w jaki sposób formacja astronomów w uniwersytecie była wynikiem ewoluującego w ciągu 15 stulecia zespołu podręczników (corpus astronomicum) oficjalnie określonego w „Statutach” wydziału sztuk wyzwolonych z 1406 roku. Stąd zwrócenie uwagi na różnice między corpus astronomicum, funkcjonującym z początkiem XV, a następnie w połowie i przy końcu tego stulecia. Wielorakie drogi (i bezdroża) rozwoju nauki, a także osobiste zainteresowania wykładowców, powodowały niekiedy podejmowanie przez astronomów problematyki kosmologicznej (filozoficzna interpretacja kosmosu) lub astrologicznej. W przypadku astrologii posługiwano się wynikami astronomii do celów pozaastronomicznych, a nawet pozanaukowych, wśród nich do celów nazywanych „praktycznymi”, realizowanych w ramach magii i wieszczbiarstwa. Na interpretacji świata w sposób astrologiczny zaciążył autorytet Ptolemeusza (150 n.e.), autora Almagestu - wielkiej syntezy astronomii matematycznej, ale też autora Opus ąuadripartitum, klasycznej summy wiedzy astrologicznej. W tym też kontekście sytuuje się zainteresowanie wiekiem kosmosu, jego początkiem, a także przyszłymi losami, łącznie z kwestią „końca świata” bądź rozpoczęcia „nowego cyklu”. Było ono wynikiem wtargnięcia w sferę dociekań astronomicznych problematyki pozaastronomicznej, z zakresu kosmologii, będącej nauką filozoficzną oraz astrologii zwróconej ku wieszczbiarstwu. Przy tym astrologia, określana przez zainteresowanych jako scientia quadrivialis (sic!), torowała sobie systematycznie drogę do oficjalnego nauczania uniwersyteckiego. W astronomicznych tekstach krakowskich, traktatach i komentarzach, problematyka kosmologiczna lub astrologiczna zwykle występowała we wstępach bądź w zakończeniach. Najczęściej miała charakter eklektyczny: oferowała zlepki teorii pochodzących od rożnych tradycji: pitagorejskiej, platońskiej, neoplatońskiej, hermetycznej, a także zlepki rożnych pod wzglądem metodologicznym dyscyplin: astronomii matematycznej, filozofii, Objawienia chrześcijańskiego, a także teologii wypracowanej w kręgu Koranu. W wykładach krakowskich są obecne w rożnym stopniu wszystkie te wątki. W przypadku kwestii uważanych za zasadnicze, jak sprawa stworzenia świata w czasie, wolności człowieka, a przede wszystkim wolności Stwórcy, a więc wolnego decydowania o losach świata, w tym o jego końcu, dominuje wizja biblijna. Stąd, nawet przy podejmowanych próbach daleko posuniętego wstecz datowania świata - aż do epoki przed potopem, aż do stworzenia Adama - i to „metodami astronomicznymi” (opartymi na wyliczaniu tzw. wielkich koniunkcji planet), nie wnioskuje się z przeszłości świata o czasie jego trwania w przyszłości.
8
72%
|
2022
|
tom 13
321-346
EN
In the ancient and Byzantine world, natural elements were used to cure a certain disease, as attested by traditional medical sources such as Hippocrates, Dioscorides and Galen. However, the therapeutic properties of these substances are also described in some compilations that transmit another type of knowledge: the Cyranides, a hermetic work that illustrates the usages of vegetable, animal and mineral species for different purposes; Cassianus Bassus’ Geoponica, an important source of the ancient agronomic-botanical tradition; the Hygromanteia Salomonis, a hermetic and esoteric treatise dedicated to planetary divination, which also illustrates the correspondences between plants, planets and zodiac signs. The herbs described in these compilations are suggested as φάρμακα for the treatment of diseases, but also for other purposes such as warding off demons or having luck (e.g. in Monacensis gr. 70, which transmits Hygromanteia Salomonis, Jupiter’s plant is χρυσάγκαθον, capable of causing extraordinary healings). This denotes the development of a parallel medicine, connected with magic and astrology, and in some cases the practices discussed still have folkloric implications today. Therefore, this contribution intends to analyse these three magico- -medical works, highlighting the similarities and differences from traditional medical sources as well as the link between medicine, magic and astrology.
|
|
nr 1(46)
183-204
PL
Eliasz z Nisibi należy do najbardziej płodnych pisarzy chrześcijańskich języka arabskiego swojej epoki. Jego siódmy mağlis z Abī l Qāsim dotyczy wyroków gwiazd i zasługuje na uwagę z powodu swej aktualności. Prezentowany przez Eliasza dyskurs można podzielić na dwie części: pierwszą mówiącą o wolności człowieka oraz drugą, w której wskazuje on na rolę ludzkiego rozumu. Te dwa elementy są głównymi argumentami w jego krytyce fatalizmu i astrologii. Jego nauczanie jest osadzone na wcześniejszym syryjskim chrześcijańskim dziedzictwie teologicznym. Jako logik niestrudzenie obnaża irracjonalny charakter wszelkich doktryn astrologicznych oraz fatalistych.
EN
Elias of Nisibis belongs to the most prolific writers of his time. His seventh mağlis with Abī l Qāsi is focused on the sentencenes of the stars and merits our attention due to its unceasing relevance. The discourse may be divided in two sections: firstly concerning human freedom, and secondly dealing with his rationality. These two factors are the main arguments in Elias’ refutation of fate and astrology. In this his teaching becomes a part of the Syriac Christian theological legacy. As a logician he exposes persistently the irrational character of any astrological and fatalistic doctrine.
|
|
nr 1
106-120
EN
The article discusses the connections of Old-Polish calendars with medicine, which were predicated upon the science of astrology and the utilitarian character of these popular prints. It analyses the health-related motifs, their place within the calendars, and their functions as seen from a rhetorical point of view. Varied content, from scholarly articles through succinct pieces of advice, verse, proverbs, and health forecasts, has been selected from almanacs published in Cracow, Gdansk, Zamosc, and Poznan. The article takes into account the evolution of the calendar genre as well as the persistence of some of its elements which survive until this day.
PL
Artykuł omawia związki staropolskich kalendarzy z medycyną. Ich podstawą była astrologia oraz utylitarność tych druków. Przeanalizowano wątki dotyczące zdrowia, miejsca ich prezentacji i funkcji, jaką pełniły w almanachach, z retorycznej perspektywy. Różnorodny materiał, od naukowych artykułów po krótkie porady, wiersze, przysłowia i prognostyki chorobowe wybrano z kalendarzy krakowskich, gdańskich, zamojskich i poznańskich. Uwzględniono ewolucję kalendarza, ale też trwałość staropolskiego modelu i obecności niektórych jego elementów aż do dziś.
12
58%
RU
Аксиологический аспект языковых явлений находится в поле зрения настоящего исследования, поскольку он тесно связан не только с семантикой, но и с прагматикой лексических единиц, а также с сопутствующими лингвокультурными факторами. Так, представленный в статье материал из сферы астрологической терминологии свидетельствует о том, что такие лексические единицы, как гороскоп и астрология, имеют схожую динамику частоты употребления. Кроме того, в течение рассматриваемого периода (с конца XX до начала XXI века) наблюдается преобладание негативной оценки, связанной с этими понятиями, что можно рассматривать как свидетельство иронического отношения к лексико-семантической группе в целом. Для достижения целей и задач исследования нами использованы данные из Национального корпуса русского языка (НКРЯ); фрагменты текста извлечены из корпуса с помощью сплошной выборки, что позволило объективизировать исследование, а также применить элементы статистического анализа, основанные на количественных данных НКРЯ. Процедура исследования включала (1) анализ фрагментов текста, содержащих упомянутые выше лексические единицы; (2) анализ корреляции между лексическими единицами, с одной стороны, и положительной/отрицательной/нейтральной частями оценочной шкалы – с другой стороны.
PL
W centrum zainteresowania niniejszego opracowania znajduje się aksjologiczny aspekt zjawisk językowych, który jest ściśle powiązany nie tylko z semantyką, ale także z pragmatyką jednostek leksykalnych oraz towarzyszących mu czynników językowych i kulturowych. Materiał przedstawiony w artykule z zakresu terminologii astrologicznej wskazuje, że jednostki leksykalne, takie jak horoskop i astrologia, mają podobną dynamikę częstotliwości używania. Ponadto w analizowanym okresie (od końca XX do początku XXI wieku) dominuje negatywna ocena związana z omawianymi pojęciami, co można uznać za dowód ironicznego stosunku do leksykalno-semantycznej jako całości. Do przeprowadzenia badań zostały wykorzystanie dane z Korpusu Narodowego Języka Rosyjskiego; fragmenty tekstu zostały wyodrębnione z korpusu za pomocą analizy całościowej, co wpłynęło na obiektywność badań, a także wykorzystanie elementów analizy statystycznej opartej na danych ilościowych. Procedura badawcza obejmowała (1) analizę fragmentów tekstu zawierających ww. jednostki leksykalne; (2) analizę korelacji między jednostkami leksykalnymi oraz ich oceną (pozytywną/negatywną/neutralną).
EN
Axiological aspect shows a reflection over the phenomena associated not only with semantics, but also with pragmatics, as well as with linguacultural factors. As it can be shown by means of the materials represented in the paper, such lexical units as horoscope and astrology have similar dynamics in terms of increasing/falling popularity. In addition, at the present time, including the period between the late XX and early XXI century, there is a predominance of negative emotions related to these concepts, and this fact can be considered as the evidence of ironic attitude to the LE horoscope and astrology, as well as to this lexical and semantic group in general. To achieve our main goal and objectives, the author used data from the National Corpus of the Russian Language; text fragments were extracted from the corpus by means of continuous sampling technique. The data excerpted from the language corpus allows us to objectify the study, as well as to use elements of statistical analysis based on the quantitative data presented in the corpus. Research procedure included (1) analysis of text fragments containing lexical units mentioned above; (2) analysis of the correlation between those words, on one hand, and positive/negative/neutral parts of the evaluation scale, on the other hand.
|
|
nr 3
71-90
EN
The starting point of this paper is the transformation of the notion of influence, which as late as in the seventeenth century was defined as acting of celestial bodies upon the Earth, and only in the nineteenth century did it take on its present, more general meaning. I sketch this transformation against the background of other processes characteristic of modernity. One of them is the eradication of astrology from the field of science, linked to the triumph of dualistic philosophy and the birth of industrial capitalism, which together objectified and commodified nature. The second of these processes is the career that the concept of influence begins to make in the nineteenth century, becoming one of the most important categories not only of the natural sciences but also of the social sciences, where, understood more as spiritual power, it allows to describe the action of ideas on society and of intellectuals on government. The third one – the birth of the modern subject with its characteristic „influence anxiety“. These contexts, outlined in the article, allow us to see modernity in a new light – as a civilization in which influence that of the environment might exert on humans is unambiguously classified as a threat. They also allow us to ask the question to what extent may the modern redefinition of the relationship between man and the cosmos held responsible for the ecological crisis.
PL
Punktem wyjścia artykułu jest przemiana, jakiej uległo – wraz z nadejściem zachodniej nowoczesności – pojęcie wpływu, który jeszcze w siedemnastym wieku był definiowany jako oddziaływanie ciał niebieskich na obszar ziemski i dopiero w dziewiętnastym nabrał dzisiejszego, bardziej ogólnego sensu. Przemianę tę zarysowuję na tle innych, charakterystycznych dla nowoczesności procesów. Jednym z nich jest wyrugowanie astrologii z pola nauki, powiązane z triumfem filozofii dualistycznej, narodzinami przemysłowego kapitalizmu, które razem wzięte uprzedmiotowiły i utowarowiły naturę. Drugi z tych procesów to kariera, jaką w dziewiętnastym wieku zaczyna robić pojęcie wpływu, stając się jedną z ważniejszych kategorii nie tylko nauk przyrodniczych, lecz również społecznych, w których – rozumiany bardziej jako władza duchowa – pozwala opisać działanie idei na społeczeństwo i intelektualistów na rząd. Trzecim w końcu – narodziny nowoczesnego podmiotu wraz z charakterystycznym dla niego „lękiem przed wpływem”. Tak zarysowane konteksty pozwalają w nowym świetle zobaczyć nowoczesność jako cywilizację, w której wpływ otoczenia na człowieka został zaklasyfikowany jako jednoznaczne zagrożenie. Pozwalają również zadać pytanie, na ile to właśnie nowoczesne przedefiniowanie relacji człowieka z kosmosem odpowiada za kryzys ekologiczny.
|
|
nr 3
227-243
PL
Augustine of Hippo was the most eminent Church theologian at the close of antiquity. His influence is perceptible until the present day. The path which led him to Christianity was typical for the period of the late Roman Empire, when various religious currents would contend. It seems that the problems of antique culture were of secondary significance in his conversion.  
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.