Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Fenomen Huty „Niemen”. Słów kilka o jednej z najważniejszych polskich wytwórni szkła

100%

Wolska-Pabian K.

|

2020

|

tom R. 71, nr 3

55--59

2

STYL NARODOWY –FORMA MANIFESTU CZY MANIFEST FORMY?

100%

Dardzińska I.

|

nr 14/II

27-41

PL

W artykule przedstawiono początki poszukiwań elementów narodowych w tendencjach stylowych na przełomie XIX i XX wieku w wybranych k rajach europejskich i U SA. Ponadto przeanalizowano kształtowanie się stylu narodowego w Polsce – genezę jego powstania i zmiany rozwojowe od XIX wieku po czasy współczesne. W Polsce poszukiwania stylu narodowego miały związek zarówno z chęcią manifestacji niepodległości, jak i z wykreowaniem nowego stylu w architekturze. W drugiej połowie XIX wieku, w polemicznym dyskursie pomiędzy zwolennikami tradycjonalizmu a propagatorami nowatorskich rozwiązań, przeważyły tendencje powrotu do minionych stylów architektonicznych. W budownictwie świeckim starano się lansować motywy ludowe, bliskie „stylowi zakopiańskiemu”, a budownictwo sakralne miało stać się kolejną odsłoną form gotyckich, nazwaną „stylem wiślano-bałtyckim”. W drugim dziesięcioleciu XX wieku, sięganie do form średniowiecznych, zwłaszcza romańskich i łączenie ich z modernizmem, miało na celu wykreowanie tzw. „stylu swojskiego”. Trendy w manifestowaniu cech narodowych w architekturze były zauważalne w innych krajach europejskich na przełomie XIX i XX wieku, np. Heimatstil w Niemczech. Awangardowe odmiany modernizmu w postaci art déco, streamline czy zig-zag stanowiły amerykański odpowiednik modernizmu Europy Zachodniej. Zastosowanie wysokiej jakości materiałów budowlanych w połączeniu z kompozycją wyjątkowych układów artykułujących elewacje sprawiło, że wiele obiektów z lat 20. i 30. XX wieku do tej pory uznaje się za symbole architektonicznej elegancji. Pewnego rodzaju próbą manifestacji stylu narodowego są m.in. pawilony wystawiennicze na EXPO. Ich formy, już w drugiej połowie XIX wieku wskazywały na stopień zaawansowania technologicznego, np. Pałac Kryształowy w Londynie. Obecnie istotniejsze wydają się prezentacje przygotowane dla zwiedzających EXPO. Jednak wybór formy pawilonu nadal pozostaje wskazówką trendu i stylistyki, z jaką dany kraj chce być utożsamiany. Część pawilonów manifestuje nowatorskie idee kształtowania bryły. Większość jednak osadzona jest w klasycznych elementach architektury, których rozpoznawalność umacnia w poczuciu bycia we wspólnej tradycji kulturowej.

EN

The article presents the beginnings of a search for national elements in style tendencies at the turn of the 19thand 20thcenturies in selected European countries and in the USA. In addition, the development of national style in Poland was analyzed: the history of creating and progressive changes from the 19thcentury to contemporary times. In Poland, the search for a national style was associated both in the need for manifestation of independence and the invention of a new architectural style. In the second half of the 19th century, a polemical discourse between traditionalism supporters and promoters of innovative solutions raised in which a tendency for returning to bygone architectural styles were dominant. In secular architecture, efforts were made to promote folk motifs close to the Zakopane style, and sacred architecture was supposed to become another line of gothic forms called the Vistula-Baltic style. In the second decade of the 20th century, referring to medieval forms, in particular Roman ones, and blending them with modernism were aimed at creating so-called a ‘native style’. Trends in the manifestation of national traits in architecture were noticeable in other European countries at the turn of the 19th and 20thcenturies, e.g. Heimatstil in Germany. Avant-garde variants of modernism in the form of art déco, streamline or zig-zag were an American equivalent of Western Europe modernism. Many buildings of the 1920s and 1930s are still considered symbols of architectural elegance owing to the use of high quality building materials in combination with an arrangement of unique façade articulating units. Some sort of an attempt of a manifestation of the national style are exhibition pavilions for EXPO, etc. Their forms, already in the second half of the 19th century, indicated the technical advancement, e.g. the Crystal Palace in London. Nowadays, presentations provided for visitors of EXPO seem to be more significant. However, selection of the form of a pavilion still remains an indication of a trend and a style a given country wants to be identified with. Some pavilions manifest innovative ideas of building body development, yet most of them are associated with classical architectural elements, the recognisability of which strengthens the sense of belonging to a common cultural tradition.

3

Projektant Julian Pietrzyk i jego współpraca z Fabryką Mebli Artystycznych Szczepana Łojka

57%

Wójcik A.

|

nr 2

149-170

EN

This article is an attempt to characterise Julian Pietrzyk’s output in the field of furniture design. The basis for the analysis are pieces of furniture attributed to the designer, as well as materials relating to his education obtained from the Archives of the Academy of Fine Arts in Cracow. The aim of the article is to place Pietrzyk’s work within the currents in Polish furniture-making in the interwar period, as well as to show it in the broader context of his education at the School of Decorative Arts and Artistic Industry in Cracow. Pietrzyk’s career in furniture design was associated with Szczepan Łojek’s company. Archival query at the Archive of New Records in Warsaw, the National Archive in Cracow, and the State Archive in Katowice (Bielsko-Biała branch) made it possible to establish the history of the Artistic Furniture Factory owned by Szczepan Łojek.

PL

Artykuł jest próbą scharakteryzowania twórczości Juliana Pietrzyka w dziedzinie projektowania mebli. Podstawą analizy są sprzęty atrybuowane projektantowi, a także materiały dotyczące jego edukacji pozyskane w Archiwum Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Celem artykułu jest wpisanie twórczości Pietrzyka w nurty w meblarstwie polskim w dwudziestoleciu międzywojennym, jak również pokazanie jej w szerszym kontekście edukacji projektanta w krakowskiej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Krakowie. Kariera Pietrzyka w dziedzinie projektowania mebli była związana z firmą Szczepana Łojka. Kwerendy archiwalne w Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Archiwum Narodowym w Krakowie oraz Archiwum Państwowym w Katowicach (oddział w Bielsku-Białej) pozwoliły odtworzyć historię Fabryki Mebli Artystycznych Szczepana Łojka.