Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Teatr… ogromny. Wizje i (niedoszła) realizacja teatru dramatycznego w Lublinie jako exemplum nowoczesnej architektury teatralnej

100%

Majewski P.

Rocznik Historii Sztuki

|

2023

|

nr 48

98-118

EN

The article presents the history of the competition and design of the building originally intended for the Juliusz Osterwa Theatre in Lublin (currently the Centre for the Meeting of Cultures). Both the concepts of the location of the building and urban conditions were discussed, as well as various conceptual designs of the theatre, awarded and distinguished in an architectural competition at the turn of the 1950s and 1960s. In the further part of the article, the concept of the experimental scene, proposed by Kazimierz Braun in the early 1970s, is discussed. The background for the reconstruction of the history of the design and construction of the building are changes in the style and arrangement of the modern theatre architecture, with particular emphasis on Central and Eastern Europe.

2

The my theatre architecture

100%

Jackiewicz W.

Zeszyty Naukowe. Architektura / Politechnika Śląska

|

2001

|

tom z. 39

157-201

EN

The architecture of the theatre is a complex field in wich many problems interlook. These problems require new technology for solution and research on new models. All areas of contemporary life make similar demands on theatre architecture, they call for greater flexibility in adopting the idea of new multiple - function structure. There are the ideas, this is the spirit behind the work of author. Theatre in Lask, National Theatre in Novy Sad in Yougoslavia, Polish Theatre in Wroclaw. Susspentional space of the stage on the Raylway Station in Wrocław and Opera in Wrocław that are include creative works of author. The origins ideas of author are - multi directionaly auditorium, the system for horizontal scenery changes, acoustic screen the self regulating acoustic resonator. In 20 last years in Europe mainly old buildings were reconstructed whereas building new ones was limited to exceptional cases. It resulted in tendency to achieve the collision less stage space.

PL

Tłem osobistej twórczości na polu architektury teatralnej jest analiza ostatnich 20 lat rozwoju przestrzeni scenicznej w całej Europie. Rewaloryzowano w większości obiekty istniejące, a budowę nowych ograniczano do wyjątkowych przypadków. Wynikiem tej działalności jest dążenie do uzyskania przestrzeni scenicznej bezkolizyjnej. W ślad za tezą z pracy doktorskiej autora, wykonanej w 1962 roku, w której określono granice praktycznej chłonności dla teatrów dramatycznych i muzycznych, dokonano analizy stanu przestrzennego teatrów w ostatnim 20-leciu w Europie i uzyskano potwierdzenie wymienionych w doktoracie wniosków teoretycznych. Przytoczone realizacje teatralne własne to - Teatr w Lasku z widownią dla 400 widzów, Narodowy Teatr w Nowym Sadzie w d. Jugosławii, Teatr o przemiennej przestrzeni scenicznej na Dworcu Świebodzkim we Wrocławiu, Teatr Polski we Wrocławiu i Teatr Opery we Wrocławiu.

3

Teatry kresowe na dawnych pocztówkach ze zbioru Jarosława Komorowskiego

84%

Komorowski J.

Pamiętnik Teatralny

|

2017

|

tom 66

|

nr 4

237-250

EN

Old postcards constitute an important part of the iconography of theater buildings. Especially in reference to buildings that no longer exist or have been substantially rebuilt, such records are of inestimable value. The same is true about performance or spectacle scenes captured in the postcard pictures: we would have known nothing about many of them, as they have not been recorded in any other way. The items presented here have been selected from a collection of postcards showing Eastern Borderlands of Poland that cover theater-related themes as well. The selection encompasses both permanent venues of theater companies as well as theater halls where touring and amateur companies performed.

PL

Pocztówki stanowią ważną część ikonografii teatralnej. Szczególnie w odniesieniu do budynków, które już nie istnieją lub zostały znacznie przebudowane, takie dokumenty mają nieocenioną wartość. Podobnie jest z uwiecznionymi na pocztówkach scenami przedstawień czy spektakli: o wielu z nich nie wiedzielibyśmy nic, gdyż nie zostały utrwalone w żaden inny sposób. Prezentowane tu pocztówki zostały wyselekcjonowane z kolekcji dotyczącej budynków teatralnych na Kresach Wschodnich. Wybór obejmuje zarówno stałe siedziby zespołów teatralnych, jak i sale teatralne, w których występowały zespoły objazdowe i amatorskie.

4

Budynek Operalni Saskiej w Warszawie

84%

Król B.

Pamiętnik Teatralny

|

1956

|

tom 5

|

nr 4

631-650

EN

The article discusses the history of the first free-standing purpose-built theater edifice in Warsaw, which, from 1725 to 1772, hosted performances by dell’arte troupes and the Dresden Opera, as well as the first permanent ensemble of Polish actors. The author refers to the scant research on this building (known as the Royal Opernhauz, Operalnia, or Saxon Theater), focusing on the findings of Martin Hammitzsch, Mieczysław Rulikowski, and Kazimierz Konarski. Based on an analysis of ten drawings and plans of the building from Dresden archives (Institut für Denkmalpflege and Landeshauptarchiv), which are reproduced in the article, she challenges Hammitzsch’s dating of the edifice in 1748 and suggests that its construction was completed as early as 1725. She also disagrees with the claim that Giuseppe Galli Bibiena, Matthäus Daniel Pöppelmann or Joachim Daniel Jauch were involved in designing the Saxon Opera House. The name of the architect remains unknown; however, it is clear that he must have been strongly influenced by the Dresden art scene, as there is a noticeable similarity between the Warsaw theater and the Kleiner Komedienhaus in Dresden. The article also discusses the available material concerning the reconstruction of the edifice in 1748, which was probably limited to the renovation of the interior and perhaps also the façade, the redecoration of the auditorium, and technical improvements to the stage. The architectural solutions used in the Opera House had a significant impact on the development of theater stages in Poland.

PL

Artykuł dotyczy historii pierwszego wolnostojącego i specjalnie wzniesionego budynku teatralnego w Warszawie, w którym w latach 1725–1772 występowały zespoły dell’arte i opery drezdeńskiej, a także pierwszy stały zespół polskich aktorów. Autorka nawiązuje do nielicznych ustaleń badaczy zajmujących się tym budynkiem (zwanym Królewskim Opernhauzem, Operalnią lub Teatrem Saskim) – zwłaszcza Martina Hammitzscha, Mieczysława Rulikowskiego i Kazimierza Konarskiego. Dzięki analizie dziesięciu reprodukowanych w artykule rysunków i planów budynku, przechowywanych w archiwum Institut für Denkmalpflege oraz w Landeshauptarchiv w Dreźnie, podważa tezę Hammitzscha datującego gmach na 1748 i sugeruje, że budowa została ukończona już w 1725 roku. Podważa również tezy o udziale Giuseppe’go Galli Bibieny, Matthäusa Daniela Pöppelmanna czy Joachima Daniela Jaucha w projektowaniu Operalni. Nazwisko projektanta pozostaje nieznane, wiadomo jednak, że był on pod silnym wpływem drezdeńskiej sceny artystycznej, gdyż zauważalne jest podobieństwo między warszawskim teatrem a tzw. Kleiner Komedienhaus w Dreźnie. W artykule omówione zostały także dostępne materiały dotyczące przebudowy gmachu w 1748 roku. Prace ograniczyły się wtedy prawdopodobnie do renowacji wnętrza, a być może i fasady, do zmiany wystroju sali widowiskowej oraz ulepszeń technicznych sceny. Rozwiązania architektoniczne zastosowane w Operalni miały istotny wpływ na rozwój scen teatralnych w Polsce.

5

The location of art in the urban space as a goal of contemporary theatre architecture

84%

Kozień-Woźniak M.

Technical Transactions

|

2019

|

tom Vol. 116, iss. 3

41--50

EN

The response of art to the social needs of the environment requires a reference to the relevant public place. Theatre architecture can regain the power to create a proper place for the art of theatre by responding to the demand for public space in the city. The ancient Greek theatre did this by opening to the surrounding urban or natural landscape. Also the medieval theatre did this, when mobile wagons called mansions stood in city squares. It is the same as the phenomenon of street theatre, when the whole city becomes a theatre. Undoubtedly, since Teatro Oficina is based on the idea of street theatre, a place belonging to the city and its inhabitants should be mentioned. Centro Cultural de São Paulo is still a current example of the architects’ striving to build a special relationship, based on the unity of the stage, the audience and the world. Teatro La Lira in Ripoll is a pure synthesis of urban public space sometimes becoming a theatre. It is a return to the very sources of European theatre.

PL

Odpowiedź sztuki na społeczne potrzeby środowiska wymaga odniesienia się do miejsca. Architektura teatralna może odzyskać moc tworzenia odpowiedniego miejsca teatralnego poprzez zaspokojenie zapotrzebowania na przestrzeń publiczną w mieście. Tak jak czynił to teatr grecki, otwarty na otaczający krajobraz miejski czy naturalny. Tak jak było w średniowiecznym teatrze, gdy mobilne wozy zwane mansjonami stawały na placach miejskich. Tak jak w fenomenie teatru ulicznego, dla którego całe miasto stawało się teatrem. Teatrem takim niewątpliwie jest Teatro Oficina, osadzony na idei teatru-ulicy, miejsca przynależnego miastu i jego mieszkańcom. Centro Cultural de São Paulo to wciąż aktualny przykład poszukiwań architektów dążących do zbudowania takiej szczególnej relacji, opartej na jedności sceny, widowni, świata. Natomiast Teatro La Lira w Ripoll to czysta synteza tego, czym jest miejska przestrzeń publiczna, która czasem tym teatrem się staje. To powrót do samych źródeł teatru europejskiego.

6

REAKCJA FORMY 1. Krótki wykład na temat architektury

84%

Monestiroli A.

Pretekst

|

2010

|

tom Nr 3

39--52

7

The archetypes of contemporary theaters on examples of athens' ancient buildings

84%

Kozień-Woźniak M.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

tom Y. 112, iss. 2-A

103--118

EN

Theatre architecture remains one of the oldest and most durable types of building. It has accompanied the European civilization from the times of ancient Greece. At that time, there were three principal types of performances. The first was dramatic plays, the second – music recitals and the third – sports events. The performances took place, respectively, in theaters, odeons and stadiums (or hippodromes). The ancient Greek theatre is indisputably a model for contemporary theatre architecture. One of the biggest Greek theatres was the Dionysus Theatre, located on the south slope of Acropolis in Athens, with an auditorium from 5th century B.C. Its neighbour is a substantially younger Herodus Atticus Odeon, an example of Roman theatre based on Greek model. The ancient odeon is also a "prototype" – its examples are the no longer existing buildings of the Pericles Odeon, or the Agrippa Odeon. The models of the contemporary en-ronde theatre can be seen in the form of Greek stadium, the prototype of Roman amphitheatre. Relations of theatre and its ancient archetypes are still very strong, and the deliberations about Greek theatre still relevant today, as they continue to serve as a basis for research of contemporary theatre architecture.

PL

Niezaprzeczalnym wzorcem nowożytnej architektury teatralnej jest antyczny teatr grecki. Pierwowzorami dzisiejszych obiektów teatralnych pozostają również starożytny odeon czy stadion. Jednym z największych teatrów greckich był Teatr Dionizosa położony na południowym zboczu Akropolu Ateńskiego. Sąsiaduje z nim znacznie późniejszy teatr Herodusa Attyka, przykład wzorowanego na greckim teatru rzymskiego, który odnieść można do barokowego teatru włoskiego. Pierwowzorem widowni wachlarzowej pozostaje starożytny odeon, którego przykładami są nieistniejące już budynki Odeonu Peryklesa czy Odeonu Agryppy. Wzorców współczesnego teatru en-ronde można poszukiwać w formie stadionu Kalimarmaro, pierwowzoru rzymskiego amfiteatru. Związki teatru z antycznymi archetypami wciąż są bardzo silne, a rozważania dotyczące teatru greckiego aktualne, nadal stanowiąc podstawę poszukiwań współczesnej architektury teatralnej.

8

Kreatywność ostatniego dwudziestolecia i osiągnięte rezultaty w rozwoju przestrzeni scenicznej

84%

Jackiewicz W.

Zeszyty Naukowe. Architektura / Politechnika Śląska

|

2001

|

tom z. 39

143-156

PL

Zrealizowane, modernizowane i rozbudowywane teatry i sale potwierdzają hipotezę postawioną na początku lat 60 przez autora niniejszego opracowania o granicach chłonności dla określonego rodzaju obiektów teatralnych. Hipoteza ta zawarta w dysertacji z 1962 roku określała przypuszczalne realne ilości widzów na widowniach dla teatrów dramatycznych i muzycznych czy też sal koncertowych, co wynikało z przeanalizowanych możliwości fizycznych, biologicznych oraz percepcji, jak też zakładanych granic opłacalności inscenizacyjnych. (W. Jackiewicz "Widownie wielokierunkowe stałe". Wrocław 1962 - 1964, maszynopis dysertacji doktorskiej, i tego samego autora "Realizacja widowni wielokierunkowej stałej" (PAN, Kraków 1969). Potwierdzenie ówczesnego domniemania [1962] znaleźć można analizując realizacje i modernizacje teatrów w ostatnim dwudziestoleciu [ 1980 - 2000 ]. Badania realizacji europejskich uzupełniono o własne doświadczenia z terenu Wrocławia. Omówiono odbudowę Teatru Polskiego, modernizację tegoż teatru, adaptację wnętrz Dworca Świebodzkiego we Wrocławiu na cele sceny zastępczej Teatru Polskiego, oraz modernizację i rozbudowę Teatru Opery we Wrocławiu.

EN

The all theatres from that last twenty years period confirmated hypothesis by power of absorption of the drama theatre, of the towns theatre and the opera. The hypothesis is from scientific work - the "Multi directionaly auditorium" from 1962. The suplement of the European Theatres research are the actualy situation in the Polish Theatre in Wrocław. Opera in Wrocław and the Susspentionaly stage on the Raylwaystation Swiebodzki in Wrocław. From 1980 to 2000 deal with the progress of stage space and is characteristic of constructing new and modernizing the old theatres. In the World mainly old buildings were reconstructed, whereas new ones was limited to exceptional cases. It resulted in tendency to achieve the noncolision less stage space.

9

Problematyka sceny i nadscenia w teatrze operowym

84%

Sygulska A.

Zeszyty Naukowe. Architektura / Politechnika Śląska

|

2006

|

tom z. 44

241-246

PL

Praca omawia problematykę sceny i nadscenia w teatrze operowym. Zagadnienie zostało przedstawione pod różnymi aspektami. Przedstawiono historię opery oraz historię pierwszych budynków operowych. Bardzo ważne było ukazanie problemów akustycznych, występujących w nadsceniu. Na przykładzie projektu Opery Kameralnej w Kaliszu pokazano trzy sposoby aranżacji sceny. Dla tych trzech wariantów przeprowadzono obliczenia.

EN

The paper discusses problems of an opera theater stage and flytower. They were presented in various aspects. The history of the opera, emerging of the first opera theatres is discussed. It was important to show acoustics problems resulting from the flytower construction. Three examples of a stagehouse shaping were shown. Finally these tliree types of stagehouse arrangements in Camera Opera in Kalisz were analyzed.

10

Czasoprzestrzenna. Architektura Teatralna Grupy Praesens.

67%

Uchowicz K.

Sztuka i Dokumentacja

|

2020

|

nr 23

21-34

EN

The idea of simultaneous theatre developed in 1928 by Szymon Syrkus and Andrzej Pronaszko, in cooperation with Zygmunt Leski, serves here as a starting point for discussing the projects of theatrical architecture by the group of artists called Praesens. My investigation reveals the new idea of the theatrical stage developed with particular attention paid to the first project of this type, namely Andrzej Pronaszko’s moveable theatre (the first version dated to 1927), and to the dialogue between modernist stage design and architecture within the practices of this avant-garde collective. To reconstruct the process of how the new stage was created, an analysis of the biographies of artists was made and subsequently collated with source material related to the projects of theatrical architecture. It considerably enriches the present state of knowledge of this canonical project of the avant-garde. The chronological order was also interlaced with the discussion of the theatrical architecture of Praesens, in relation to crucial ideas of modernism, such as movement, time, space-time, simultaneity, mock-up, stage design, and creative dialogue. Moreover, several other strategies were discussed, such as advertising practices employed by modernists to promote their achievements and the importance of precedence and novelty in the interdisciplinary artistic network. These strategies and practices determined the way that Polish avant-garde artists operated.

PL

Punktem wyjścia dla omówienia architektury teatralnej grupy Praesens jest koncepcja teatru symultanicznego opracowana przez Szymona Syrkusa, Andrzeja Pronaszkę przy współpracy Zygmunta Leskiego z 1928 roku. W rekonstrukcji procesu kształtowania nowej wizji sceny teatralnej uwypuklono pierwszy chronologicznie teatr ruchomy Pronaszki (pierwsza wersja, 1927) oraz zaprezentowano dwugłos modernistów – architekta i scenografa – w ramach działalności awangardowej formacji. W tym celu przeanalizowano artystyczne biografie i skonfrontowano z materiałem źródłowym dotyczącym architektury teatralnej, co wzbogaciło dotychczasowy stan wiedzy o kanonicznym projekcie awangardy. Oś czasu powiązano z problemowym ujęciem zagadnienia architektury teatralnej Praesensu w oparciu o kluczowe kategorie modernizmu takie jak ruch, czas, czasoprzestrzeń, symultanizm, makieta, sceno-technika, twórczy dialog. Na marginesie przybliżono kilka praktyk i strategii modernistów takich jak promocja własnych dokonań za pośrednictwem dostępnych mediów czy walka o prymat pierwszeństwa w interdyscyplinarnej artystycznej sieci, które determinowały działania polskiej awangardy.