Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 17

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  archetyp
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
|
2016
|
tom 16
EN
The aim of this article is to approach a way by which the author construes semantisation of the mother-woman in a mythological-biblical manner, taking into account a neosentimental context of poetics of the analysed text, including the basic motif of the text which is a child’s death. Apart from that, we are referring to an archetypical image of a woman present in Russian folkloristic tradition as well as in a classical 19th century one, especially the image of “a little man”. A basic idea of the short story is not only a description of a tragic calamity, but also, in connection with the text being situated in the aforementioned tradition and its traits of dialogue with it, adding new contents, a proposal of their new interpretation, mainly considering a mother’s image.
2
Content available Mircea Eliade i pojęcie archetypu
81%
|
2016
|
tom 28/2
357-374
EN
The concept of archetype used by Eliade in religious science investigations derives from his meditational experiences. Eliade, in order to be better understood by Western scholars, referred to the archetype concept by Carl Gustav Jung and the concept of ideal type used by phenomenologists. However, one should not identify Jung's concept of archetype with that of Eliade's. With Jung, it has a psychological meaning, with Eliade a metaphysical one. However, according to the Romanian scholar, the same archetypes are basis of religious, esthetical and literary symbols. It is our intention which decides about how given symbol is to be understood. Any symbols however, owe their power just to the archetypes embedded in the structure of the human psyche.
3
Content available Mazurski model współczesnego regionalizmu
72%
|
|
tom nr 34
112--119
PL
W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących spojrzenia mieszkańców Mazur na współczesny kształt budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego i przeznaczonego na turystykę w ich regionie. Wnioski z badań posłużyły jako punkt wyjścia do przygotowania propozycji projektowych współczesnych założeń krajobrazowo mieszkalnych z wykorzystaniem domów na wynajem, czy gospodarstw agroturystycznych. Dyplomowe prace inżynierskie studentów architektury są odpowiedzią na preferencje formalne mieszkańców. Zakres czasowy części opartej na badaniu ankietowym dotyczy XXI wieku, a części dotyczącej analiz archetypu sięga wieku XVII.
EN
This paper presents the results of a survey that explored how the residents of Masuria perceived the contemporary form of single-family and tourist housing in their region. The conclusions of this study were used as a starting point for preparing design proposals of contemporary landscape and housing layouts based on homes for rent or agricultural tourism facilities. Bachelor of Engineering in Architecture thesis projects became an answer to the formal preferences of the residents. The temporal scope of the section presenting the survey study concerns the twenty-first century, while the archetype analysis section reaches back to the seventeenth century.
4
Content available remote The archetypes of contemporary theaters on examples of athens' ancient buildings
72%
EN
Theatre architecture remains one of the oldest and most durable types of building. It has accompanied the European civilization from the times of ancient Greece. At that time, there were three principal types of performances. The first was dramatic plays, the second – music recitals and the third – sports events. The performances took place, respectively, in theaters, odeons and stadiums (or hippodromes). The ancient Greek theatre is indisputably a model for contemporary theatre architecture. One of the biggest Greek theatres was the Dionysus Theatre, located on the south slope of Acropolis in Athens, with an auditorium from 5th century B.C. Its neighbour is a substantially younger Herodus Atticus Odeon, an example of Roman theatre based on Greek model. The ancient odeon is also a "prototype" – its examples are the no longer existing buildings of the Pericles Odeon, or the Agrippa Odeon. The models of the contemporary en-ronde theatre can be seen in the form of Greek stadium, the prototype of Roman amphitheatre. Relations of theatre and its ancient archetypes are still very strong, and the deliberations about Greek theatre still relevant today, as they continue to serve as a basis for research of contemporary theatre architecture.
PL
Niezaprzeczalnym wzorcem nowożytnej architektury teatralnej jest antyczny teatr grecki. Pierwowzorami dzisiejszych obiektów teatralnych pozostają również starożytny odeon czy stadion. Jednym z największych teatrów greckich był Teatr Dionizosa położony na południowym zboczu Akropolu Ateńskiego. Sąsiaduje z nim znacznie późniejszy teatr Herodusa Attyka, przykład wzorowanego na greckim teatru rzymskiego, który odnieść można do barokowego teatru włoskiego. Pierwowzorem widowni wachlarzowej pozostaje starożytny odeon, którego przykładami są nieistniejące już budynki Odeonu Peryklesa czy Odeonu Agryppy. Wzorców współczesnego teatru en-ronde można poszukiwać w formie stadionu Kalimarmaro, pierwowzoru rzymskiego amfiteatru. Związki teatru z antycznymi archetypami wciąż są bardzo silne, a rozważania dotyczące teatru greckiego aktualne, nadal stanowiąc podstawę poszukiwań współczesnej architektury teatralnej.
|
|
tom 33
|
nr 1
EN
The study presents the analysis of representative images in Stanisław Piętak’s writing. The methodology is based on Gaston Bachelard’s psychoanalysis of fundamental material elements of poetic imagination. The first part of article reminds main theses of French philosopher’s conception, formed by ancient Greek philosophy and modified ideas of Freud and Jung. The next parts of the text concern three sets of literary motifs and images characteristic of Piętak. The analysis included: a great complex: water – woman – moon – mirror – death; selected descriptions of sky, flight and birds; a few poetic visions of home. The research leads to the conclusion that discussed creations correlate with Bachelard’s theory and proves that Piętak’s poetic imagination was dominated by archetypal material imaginations, connected with three of the four Empedocles’ classical elements: water, air and earth.
PL
W artykule dokonano analizy obrazów literackich reprezentatywnych dla twórczości Stanisława Piętaka, opierając się na psychoanalitycznej koncepcji wyobraźni poetyckiej Gastona Bachelarda, nawiązującej do koncepcji czterech żywiołów. Pierwsza część pracy stanowi przypomnienie głównych tez francuskiego uczonego, ukształtowanych przez filozofię starożytnej Grecji oraz zmodyfikowane idee Freuda i Junga. Kolejne partie tekstu dotyczą trzech układów motywów i obrazów literackich charakterystycznych dla Piętaka. Analizie poddano egzemplifikację wielkiego zespołu obrazowego: woda – kobieta – księżyc – lustro – śmierć, a także wybrane opisy nieba, lotu i ptaków oraz niektóre poetyckie wizje rodzinnego domu. Badania prowadzą do konkluzji na temat związku między omawianymi kreacjami literackimi a teorią Bachelarda, dowodząc, iż poetycką wyobraźnię Piętaka zdominowały archetypowe obrazy, powiązane z trzema z czterech Empedoklesowych żywiołów: wodą, powietrzem i ziemią.
|
|
tom nr 1-2(25-26)
37--43
PL
Artykuł przedstawia trzy spośród niezrealizowanych koncepcji rozbudowy Wyższej Szkoły Technicznej we Wrocławiu. Jedna z nich, opracowana przez Maxa Berga i znana jedynie w formie planu sytuacyjnego, pochodzi z roku 1913. Dotyczyła ona adaptacji obszaru na zachód od wzniesionych wcześniej najstarszych gmachów szkoły. W roku 1925 powstał projekt powiększenia Gmachu Głównego nawiązujący do stylu pierwszych budynków uczelni. Koncepcja ta jako jedyna zakładała utworzenie reprezentacyjnego wejścia od ul. Norwida. Kolejna wizja rozbudowy uczelni, opracowana również w 1925 r., przewidywała zagospodarowanie przyległych terenów po obu stronach ul. Norwida oraz wzdłuż Wybrzeża Wyspiańskiego. Fragment tego planu doczekał się realizacji - jest nim nowsza część Gmachu Głównego.
7
Content available remote Sculpture In Norwegia architecture - architectonic work
72%
|
|
tom nr 1-2(25-26)
79--88
PL
Norwegowie są często nazywani Narodem Artystów i mistrzami w aranżowaniu przestrzeni pod gołym niebem. Założenia tego typu doskonale podkreślają ich narodową tożsamość oraz bliskie związki z naturą i rodzimą kulturą. Budzą one różnorodne skojarzenia - od tych najprostszych, ściśle złączonych z konkretnym miejscem czy przeznaczeniem obiektu, po te bardziej uniwersalne, takie jak powszechne motywy doświadczania świata, wspólne i właściwe wszystkim ludziom niezależnie od ich rasy i pochodzenia. Analizując norweskie obiekty-rzeźby można pokusić się o pewną ich klasyfikację, pozwalającą dostrzec pewne wspólne dla nich wszystkich cechy. Począwszy od drobnych form wzornictwa artystycznego, poprzez małą architekturę, instalacje architektoniczne i budynki użyteczności publicznej, obecne są, przenikające się na podobieństwo nordyckiego splotu, dwa światy architektury i sztuki. Norweska twórczość artystyczna zawsze rozwijała się w zgodzie z naturą, jej kształtami, rytmami i holistycznym porządkiem. Jako stały pierwiastek wpleciony w działalność architektoniczną jest wciąż widoczna w budowlach służących bardziej miejscu i naturze niż ludzkiej próżności i chęci zaistnienia. Jak zauważył Martin Heidegger, dzieło architektoniczne jest połączeniem pierwiastka boskiego, pochodzącego z ponadczasowego świata idei, i ziemskiego - jako materialny element dodany do miejsca, dzięki któremu jego charakter staje się bardziej czytelny.Doskonałe przykłady obiektów-rzeźb napotkać można w Norwegii, począwszy od oryginalnych w kształcie małoskalowych form podkreślających piękno krajobrazu, takich jak punkty widokowe i obiekty służące obserwacji ptaków, poprzez małą architekturę wzbogacającą przestrzeń miejską po budynki użyteczności publicznej, stanowiące wielkowymiarowe kubatury o niepowtarzalnym wyrazie artystycznym.
|
|
tom Vol. 10, nr 1
21--30
EN
In 1968, a paper appeared in the Science journal outlining a macroeconomic concept referring to the problem of common use of environmental resources. Its author, Garret Hardin, stated that the natural human desire to maximise individual economic benefits led to overexploitation of environmental resources to the detriment of the whole society. The problem brought up by Hardin is very important from the perspective of the idea of sustainable development. After all, the relationships in which the pillars, or subsystems (ecological, social and economic ones), of sustainable development remain should be harmonious enough to enable simultaneous maximisation of their objectives. In particular, the social, economic and ecological subsystems should not exclude one another. However, the tragedy of the commons is a classic example of a situation where the economic subsystem is in conflict with the ecological and social subsystems. As Hardin pointed out, this phenomenon occurs in various spheres of human activity and cannot be overcome by only technical means. Observing the grazing of cattle on a commons, Hardin noticed that the commons became completely depleted, although this was not in the interest of the local community. It is not only in farming that ecological and social problems appeared as consequences of an individually rational economic activity. Hardin’ s concept found confirmation in overexploited water supplies, depleted fisheries, cleared forests, illegal rubbish dumps, and rivers degraded by sewage. It is in the vital interest of the society to better get to know and bring under control the mechanism that leads to exceeding of the environment regeneration capacities and results in its users starting to incur losses instead of benefiting from it. This issue is examined by a systemic approach to management which identifies the universal pattern of system behaviour referred to as the archetype of the tragedy of the commons. Thus, the phenomenon is systemic in origin, and we can learn more about its development in time (or even neutralise it) by means of the method of system dynamics. A system affected by the tragedy of the commons functions in a way that diverges from the idea of sustainable development. It contradicts not only the postulate of intergenerational justice (there is overexploitation of environmental resources which can even lead to their irretrievable loss), but also intragenerational one (actions of some users of the environment cause inconveniences that will afflict the whole society). Therefore, we cannot ignore the symptoms of the tragedy of the commons while trying to implement local ideas of sustainable development. The article explains the mechanism of the tragedy of the commons based on the system theory using the model of system dynamics. A systemic archetype has been discussed on the basis of which a dynamic model has been developed, and a simulation of the common resource exploitation has been carried out. Further on, possibilities of preventing the scenario of resource depletion have been discussed.
PL
W 1968 roku na łamach czasopisma Science przedstawiony został zarys koncepcji mikroekonomicznej odnoszącej się do problemu współużytkowania dóbr środowiska. Jej autor, amerykański ekolog Garret Hardin stwierdził, że naturalne ludzkie dążenie do maksymalizacji indywidualnych korzyści ekonomicznych prowadzi do nadmiernej eksploatacji dóbr środowiska przynosząc straty całemu społeczeństwu. Z punktu widzenia idei rozwoju zrównoważonego problem poruszany przez Hardina należy uznać za bardzo ważny. Wszak filary, a zarazem podsystemy owego rozwoju (ekologiczny, społeczny i ekonomiczny) powinny pozostawać względem siebie w relacjach na tyle harmonijnych, aby możliwe było jednoczesne maksymalizowanie ich celów. W szczególności podsystemy: społeczny, ekonomiczny i ekologiczny nie powinny się nawzajem wykluczać. Tymczasem tragedia dóbr wspólnych to klasyczny przykład sytuacji, podczas której podsystem ekonomiczny wchodzi w konflikt z podsystemami ekologicznym i społecznym. Jak wykazywał Hardin, zjawisko to występuje w różnych sferach ludzkiej działalności i nie da się go przezwyciężyć przy użyciu samych tylko środków technicznych. Obserwując wypas bydła na wspólnych pastwiskach Hardin zauważył, że dochodziło do ich zupełnego wyeksploatowania, choć nie było to w interesie lokalnej społeczności. Ale nie tylko w gospodarce rolnej problemy ekologiczne i społeczne pojawiały się jako skutki indywidualnie racjonalnej działalności ekonomicznej. Koncepcja Hardina znalazła swe potwierdzenie w wyeksploatowanych ujęciach wód, przetrzebionych łowiskach ryb, wykarczowanych lasach, dzikich wysypiskach śmieci i zdegradowanych ściekami rzekach. W żywotnym interesie społeczeństwa jest lepsze poznanie i opanowanie mechanizmu, który prowadzi do przekraczania zdolności odtworzeniowych środowiska i sprawia, że jego współużytkownicy zamiast odnosić z gospodarowania nim korzyści, zaczynają ponosić straty. Zagadnienie to rozpatruje systemowy nurt zarządzania wyróżniając uniwersalny wzorzec zachowania systemu zwany archetypem tragedii współużytkowania. Podłoże zjawiska ma więc charakter systemowy, a jego przebieg w czasie może zostać lepiej poznany (a nawet zneutralizowany) przy użyciu metody dynamiki systemów. System dotknięty tragedią współużytkowania funkcjonuje w sposób daleki od idei zrównoważonego rozwoju. Zaprzeczeniu ulega nie tylko postulat sprawiedliwości międzypokoleniowej (dochodzi do nadmiernej eksploatacji dóbr środowiska prowadzącej nawet do ich bezpowrotnej utraty) ale także i wewnątrzpokoleniowej (część użytkowników środowiska swym działaniem przyczyni się do uciążliwości, które dotkną całą społeczność). Nie można więc bagatelizować symptomów tragedii dóbr wspólnych chcąc zarazem wdrażać w życie lokalne idee rozwoju zrównoważonego. W artykule wyjaśniono mechanizm tragedii współużytkowania na gruncie teorii systemów przy wykorzystaniu modelu dynamiki systemu. Przedyskutowano systemowy archetyp, na podstawie którego opracowano model dynamiczny i przeprowadzono symulację eksploatacji wspólnego dobra. Następnie omówione zostały możliwości przeciwdziałania scenariuszowi jego wyczerpania.
PL
Zmiany w duszpasterskim nastawieniu Kościoła po II Soborze Watykańskim, w szczególności zaś odnowa liturgii, zaowocowały mnogością form i rozwiązań przestrzennych w architekturze sakralnej. Odmiennie niż historycznie, nowe świątynie nie pełnią we współczesnych układach urbanistycznych roli dominującej. Autorki poddają analizie wybrane przestrzenie sakralne pod kątem ich kompozycji w strukturach miejskich, koncentrując się na ich formie, usytuowaniu, uniwersalizmie, czytelności w wymiarze symbolicznym, a także wyrazie przestrzennym łączącym pierwiastki tradycji i nowoczesności. W ramach studium przypadków autorki omawiają wybrane przykłady kościołów europejskich wybudowanych po 2000 roku.
EN
Revolutionary changes after Second Vatican Council – in particular the renewal of the liturgy – resulted in a variety of forms and spatial solutions in sacred architecture. In contemporary urban layouts, they do not play a dominant role. Authors analyze selected sacred spaces regarding their composition in urban structures, focusing on their universalism, legibility in a symbolic dimension, as well as spatial expression combining elements of tradition and modernity. As a case study, authors present selected examples of European churches built after 2000.
|
|
tom 48
|
nr 2
EN
The article is an attempt to look at Thomas Nagel’s proposed typology of reasons for action in the light of the theory of archetypes, carried out in order to investigate whether the category of archetype can contribute to a better understanding of particular types of reasons. The article uses the results of research on the meaning of archetypes in philosophy carried out by Alina Motycka, and takes into account the critical remarks against the legitimacy of using the archetype which were put forward by Stanisław Lem. References to the observations of the above philosophers allowed for a balanced position on this issue, which recognizes the usefulness of archetypes to a deeper understanding of human nature but at the same time emphasizes that their normative potential is limited, not only due to their randomness, but also because there is no algorithm which would allow to draw direct conclusions about norms and values on the basis of existing archetypes.
PL
Artykuł jest próbą spojrzenia na zaproponowaną przez Thomasa Nagela typologię racji do działania w świetle teorii archetypów, w celu wstępnego zbadania, czy kategoria archetypu może przyczynić się do lepszego rozumienia poszczególnych typów racji. W artykule wykorzystane zostały badania nad znaczeniem archetypów w filozofii przeprowadzone przez Alinę Motycką oraz uwagi krytyczne, które przeciwko zasadności posługiwania się kategorią archetypu wysunął Stanisław Lem. Odniesienia do spostrzeżeń powyższych filozofów pozwoliły na zajęcie wyważonego stanowiska. Z jednej strony uwidacznia się przydatność archetypów do pogłębionego rozumienia natury i kondycji człowieka, a z drugiej strony, nie można zaprzeczyć, że ich potencjał normatywny jest ograniczony, nie tylko ze względu na wpisaną w nie przypadkowość, ale również dlatego, że nie istnieje algorytm, który by w sposób jednoznaczny pozwalał na wysuwanie twierdzeń dotyczących norm i wartości w oparciu o istniejące archetypy.
PL
Status domu jako podstawowego archetypu i toposu znajduje się w centrum zainteresowania badaczy różnych dziedzin wiedzy. W artykule omówiono topos domu na przykładzie noweli Adama Globusa o tym samym tytule. Zwrócono uwagę na fakt, że poprzez topos domu ujawniają się takie opozycje takie swój – obcy, krewny – obcy. Za szczególna cechę warsztatu Adama Globusa uznano stosowanie ekfrazy.
EN
The status of “home” as a basic archetype and topos attracts the attention of researchers who represent different branches of science. This article deals with the topos of home based on an example of the novel with the same title by Belarusian writer Adam Globus. It is emphasized that through the topos of home such oppositions as “countryman vs stranger”, “blood-related vs not blood-related” are actualized. The presence of an ekphrasis as an individual manner of Adam Globus’ writing is highlighted.
EN
The archetype of Shapeshifter is expressed by variability and readiness to change, instability and fluidity, permanent transformation and self-improvement (of body and of nature, of mind and of spiritual realm). For this reason, it is worthwhile to look at the Shapeshifter as the patron of postmodernity. The article looks at postmodern culture through the prism of views of James Hillman and the school of archetypal psychology.
PL
W artykule omówiono warunki i czynniki tworzenia dyskursu ontologicznego i estetycznego w twórczości znanego białoruskiego poety w Polsce Jana Czykwina. Uzasadniono pytanie o status bohatera lirycznego jako reakcja polemiczna na niedoskonałości i agresję dyskursu oficjalnego. Zwrócono uwagę, że skala analizy wymaga włączenia tekstów innych przedstawicieli poezji filozoficznej, co zapewni szeroką refleksję nad zjawiskiem i wyjaśnienie specyfiki strategii estetycznej stosowanej przez autora pogranicza polsko-białoruskiego.
EN
In the article conditions and factors of onthological and aesthetic discourse in the works of a well-known modern Belarusian poet in Poland Ian Czykwin are analyzed. The author validates the question concerning the status of the lyrical hero as a polemical answer to limitations and aggressiveness of an official discourse. She also emphasizes that a discoursive broad-range analysis requires texts written by other representatives of philosophical poetry, which guarantees reflections on the phenomenon and explanations of the specific features of aesthetic strategies used by the author of the Polish-Belarusian border.
14
Content available Archetype in architecture
58%
|
2018
|
tom Nr 77
261--280
PL
Celem opracowania było sklasyfikowanie archetypów modeli biznesowych oraz zbadanie wpływu wybranego archetypu na wyniki finansowe osiągane przez przedsiębiorstwa w pierwszych trzech latach działalności. W pracy po przeglądzie literaturowym sklasyfikowano archetypy. Dla przyjętej klasyfikacji przypisano archetyp dla każdego przedsiębiorstwa i dokonano analizy wyników finansowych na podstawie Rachunku Zysków i Strat. Analizowano przychody ze sprzedaży, koszty działalności operacyjnej, wynik finansowy netto jak również marżę brutto ze sprzedaży. Wskazano zastosowania oraz ograniczenia poszczególnych archetypów oraz wytypowano te, które osiągają najlepsze wyniki finansowe w pierwszych trzech latach prowadzenia działalności.
EN
The goal of the study was to classify archetypes of business models and to examine the impact of the selected archetype on the financial results achieved by enterprises in the first three years of operation. The archetypes were classified in the work after a literature review. In the adopted classification, an archetype was assigned to each company and the financial results were analyzed based on the Profit and Loss Account. Sales revenues, operating costs, the net financial result as well as the gross sales margin were analyzed. The applications and limitations of individual archetypes were pointed out and the ones that achieve the best financial results in the first three years of operation were selected.
|
|
nr 2
259-278
EN
This article focuses on the presence of mythological imagination in the work of one of the greatest post-war painters. The author defines the myth present in the works of Andrzej Wróblewski created in the 1940s and 1950s. The author presents three possible ways of understanding the myth: the myth of Orpheus, the myth of a lonely artist and the myth of a new cosmos. The author also discusses other problems: the status of his paintings in contemporary criticism, the reverse of artistic biography and languages of modernism from the 1950s.
PL
Niniejszy artykuł koncentruje się na obecności wyobraźni mitologicznej w twórczości jednego z najwybitniejszych malarzy powojennych. Autorka podejmuje w nim próbę zdefiniowania mitu obecnego w dziełach Andrzeja Wróblewskiego powstałych w latach czterdziestych i pięćdziesiątych. Zwraca uwagę na trzy możliwe sposoby jego odczytania. Stąd omówieniom poddaje mit orficki, mit odrzuconego artysty oraz mit nowego kosmosu. Interpretacja sztuki Andrzeja Wróblewskiego skierowana jest dodatkowo na omówienie kilku problemów, między innymi: statusu jego obrazów we współczesnej krytyce, rewersów biografii artystycznej, a także języków modernizmu, jakie od lat pięćdziesiątych funkcjonują w opowieściach o malarzu.
17
Content available Piąta przestrzeń
44%
|
|
nr 25
293-307
EN
This article presents the existence in human life of the proximate dimension, which constitutes a distinctive space. The author proves that a complete model of the dimensions in which individuals and collectives exist must include a fifth dimension. Symbolically named the open, primary or archetypal dimension, it complements the four dimensions already distinguished: public, social, private and intimate.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.