The practical problems of implementing the Regulation on Landscape Audits (European Landscape Convention, ELC) in Poland are discussed through the topic of landscape relief, on an example of landscape classification of three of Poland’s landscape parks. In the existing landscape typologies, various criteria are proposed, in which relief is usually considered to be one of the leading components. The study was carried out for the purposes of the Landscape Parks Conservation Plans, based on a comparison of the method under the Principles of Landscape Audits and the authors’ method. The results indicate that the landscape types set out in the regulation insufficiently take relief into account, leading to omitting the local specific nature of the terrain. The essential attributes of the terrain in the analysed parks are the morphometry of relief and its genesis. Relief helps to determine the landscape types that are more related to the terrain.
Artykuł przedstawia historię geomorfologii stosowanej i jej osiągnięcia w środowisku naukowym Zakładu Geomorfologii i Hydrologii Gór i Wyżyn (obecnie Zakładu Badań Geośrodowiska) Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN. Omówione w artykule prace dotyczą bonitacji form i oceny współczesnych procesów, obejmują przede wszystkim obszar polskich Karpat i Wyżyny Śląsko-Krakowskiej. Odrębnym nurtem prac z geomorfologii stosowanej były badania w klimacie monsunowym prowadzone w Himalajach i na ich przedpolu modelowanym, gdzie często występowały intensywne opady.
EN
The paper presents a history of applied geomorphology and its achievements and applications in the past 60 years, in the Department of Geomorphology and Hydrology in Krakow at Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Science. The research included landform assessment and studies of present processes and was mainly focused on the mountain range of the Carpathians and the Silesian-Krakow Upland. Other studies involving applied geomorphology were carried out in the monsoon climate zone, in the area of Himalaya and its foreland frequently affected by heavy rainfall.
Zagadnienia geomorfologiczne w planowaniu przestrzennym w Polsce są najczęściej uwzględniane w aspekcie przekształceń naturalnego ukształtowania powierzchni ziemi oraz zagrożenia ruchami masowymi. W ograniczonym zakresie zwraca się uwagę na inne procesy geomorfologiczne równie istotne przy określaniu uwarunkowań w gospodarowaniu przestrzenią. W artykule dokonano analizy, które informacje wynikające z rzeźby terenu są faktycznie uwzględniane w dokumentach planistycznych w krajowej i regionalnej skali. Wyciąg z dokumentów planistycznych zestawiono z typami rzeźby Polski oraz współczesnego modelowania rzeźby.
EN
Geomorphological issues in spatial planning in Poland are usually taken into account in terms of the transformation of the natural topography of the relief and the threat of mass movements. Other geomorphological processes also important in determining the conditions in space management attract the attention to a limited extent. The article summarizes what kind of information about the relief is included in planning documents at national and regional level. Extract from planning documents refers to the types of relief and types of contemporary geomorphological processes in Poland.