Artykuł ukazuje, jakie główne aporie pojawiają się w klasycznych bramińskich systemach filozoficznych, gdy starają się swoje założenia ontologiczne uzgodnić z podstawową tezą metafizyczną sformułowaną w Upaniszadach. Teza ta wyznacza określanie bytu absolutnego jako: sat ekam advitiyam – „istniejący jeden bez drugiego”. Sformułowanie to bardzo przypomina określenie bytu przez Parmenidesa. Późniejsze dzieje filozofii europejskiej uwidaczniają, jakie sprzeczności nasuwają się w kolejnych systemach, gdy chce się budować koherentny system ontologiczny, uwzględniając pojęcie Parmenidejskiego bytu. Tekst nie ma stricte porównawczego charakteru, w znacznej części analizuje wybrane systemy indyjskie. Ujawnia analogiczne procesy kształtowania się kluczowych dla danych tradycji idei metafizycznych. Wskazuje również na bardzo podobne trudności związane z przyjęciem ujęcia Parmenidejskiego bytu absolutnego w Europie, jak i tezy upaniszadowej w Indiach.
EN
The article presents the aporias that are found in classical Brahmin philosophical systems when their ontological assumptions are confronted with the fundamental metaphysical thesis formulated in the Upanishads. This thesis determines the way in which the absolute being is described: sat ekam advitiyam (existing one only, without a second). The wording considerably resembles Parmenides’ description of being. Later European history of philosophy shows various problems that appear in subsequent systems when we attempt to construct a coherent ontological system which includes the Parmenidean concept of being. The account presented is not strictly comparative, and it mostly analyses selected Indian systems. It shows analogous processes of the origination of key metaphysical ideas peculiar to given traditions. It also indicates significantly similar difficulties which are connected with assuming the Parmenidean understanding of absolute being in Europe, as well as the Upanishadic thesis in India.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.