Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Argumenty przeciwko naturalizmowi jako epistemicznemu układowi odniesienia

100%

Kilian K. J.

Filozoficzne Aspekty Genezy

|

2018

|

tom 15

71-137

PL

Artykuł bada ważniejsze argumenty przeciwko naturalizmowi metodologicznemu. Argumenty te mają stanowić podstawę do uzasadnienia następujących tez. Naturalizm metodologiczny: źle wpływa na rozwój wiedzy; utrudnia współzawodnictwo w nauce; jest tylko częścią określonej tradycji, która została zabsolutyzowana; jest wyłącznie prowizoryczną zasadą; jest arbitralną i szkodliwą regułą; jest podejściem irracjonalnym; jest złą filozofią; jest ujęciem przyjmowanym bezkrytycznie. Większość antynaturalistycznych argumentów nie jest przekonująca. Jednak kilka z nich można uznać za zasadne.

EN

This paper investigates the potentially plausible arguments that may be leveled against methodological naturalism. These are used to justify the following claims with regard to the latter: that it badly affects the development of knowledge, hinders competition in science, has elevated a mere part of one specific tradition to an absolute status, is only a provisory principle, is arbitrary and harmful as a principle, is irrational as an approach, amounts to bad philosophy, and involves uncritical acceptance. Most of these antinaturalistic arguments do not turn out to be convincing, but a few can be considered well-founded.

2

Zwrot antynaturalistyczny w polskiej estetyce

100%

Tarnowski J.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2023

|

nr 3

179-191

3

Sposób uprawiania nauk społecznych – metodologiczny problem w prawoznawstwie

100%

Gurbiel A.

Studia z Zakresu Nauk Prawnoustrojowych. Miscellanea

|

2015

|

tom V

21-35

PL

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie metodologicznego problemu w prawoznawstwie dotyczącego sposobu uprawiania nauk społecznych. W artykule przedstawiono charakterystykę stanowiska naturalistycznego i antynaturalistycznego, ze szczególnym uwzględnieniem aspektu metodologicznego tego konfliktu. Podsumowanie przedstawia próbę odpowiedzi na pytanie czy w świetle pragmatyzmu można używać tych dwóch modeli.

EN

The main aim of this thesis is to present the methodological issue regarding TO science of law and concerning the method of practicing social sciences. The article stipulates naturalistic and non-naturalistic point of view, with particular emphasis on methodological aspect of this dispute. Conclusions SET out the answer on question if - due to the pragmatism - usage of those two models is possibile.

4

One or many normativities?

100%

Piekarski M.

Studia Philosophiae Christianae

|

2018

|

tom 54

|

nr 1

5-24

EN

The aim of the present investigation is to sketch a new approach to analysing normativity. First (§1–2) I locate the problem of normativity in the landscape of contemporary philosophy and focus on the dispute between naturalism and antinaturalism. Then (§3) I discuss the so-called top-down approach to studying normativity, to which I oppose the bottom-up approach inspired by contemporary philosophy of science (§4). I see the integration of these approaches as enabling investigations of normative phenomena that do not reduce them to just one type of normativity (e.g. morality).

5

Jedna czy wiele normatywności?

100%

Piekarski M.

Studia Philosophiae Christianae

|

2018

|

tom 54

|

nr 2

61-81

EN

The aim of the present investigation is to sketch a new approach to analysing normativity. First (§1–2) I locate the problem of normativity in the landscape of contemporary philosophy and focus on the dispute between naturalism and antinaturalism. Then (§3) I discuss the so-called top-down approach to studying normativity, to which I oppose the bottom-up approach inspired by contemporary philosophy of science (§4). I see the integration of these approaches as enabling investigations of normative phenomena that do not reduce them to just one type of normativity (e.g. morality).

PL

Celem niniejszych rozważań jest zarysowanie nowego podejścia w analizowaniu, czym jest normatywność. Po pierwsze (§1–2) wskazuję na miejsce problemu normatywności we współczesnej filozofii, koncentrując się sporze pomiędzy naturalizmem i antynaturalizmem. Następnie (§3) omawiam tzw. odgórną drogę w badaniu normatywności, którą przeciwstawiam inspirowanej przez współczesną filozofię nauki, drodze oddolnej (§4). W integracji podejścia odgórnego i oddolnego upatruję możliwość takiego badania zjawisk normatywnych, które nie będzie ich redukowało do jednego z rodzajów normatywności (np. moralności).

6

Czy społeczeństwo „opętane ekologią” stanowi zagrożenie ludzkiej wolności i demokracji?

80%

Piątek Z.

Problemy Ekorozwoju

|

2011

|

tom Vol. 6, nr 1

83-94

PL

Przedmiotem rozważań jest krytyczna analiza głównych idei ekofilozofii i polityki pro-ekologicznej. Argumenty krytyczne zgłaszane ze strony zwolenników liberalnego kapitalizmu zostaną przedstawione na przykładzie po-glądów Vaclava Klausa, a ze strony przedstawicieli tradycyjnego humanizmu na przykładzie poglądów Luca Ferry’ego. Rezultatem przeprowadzonych analiz będzie wykazanie, że krytyka polityki pro-ekologicznej dokonana przez V. Klausa w kontekście jego polemiki ze zwolennikami tzw. environmentalizmu jest oparta na nieporozumieniu. Natomiast argumenty krytyczne przedstawione przez L. Ferry’ego nie uwzględniają historycznego rozwoju humanizmu. Podsumowaniem rozważań jest twierdzenie, że realizacja polityki pro-ekologicznej nie polega na zerwaniu z tradycją humanizmu – jak sugeruje Ferry, lecz wymaga zreformowania tej tradycji. Przyznanie nieinstrumental-nej wartości naturalnym ekosystemom i w konsekwencji uwzględnianie interesów naturalnego środowiska w polityce może być postrzegane jako nowy etap rozwoju humanizmu. W nowej fazie rozwoju humanizmu nazy-wanego „humanizmem jutra” doskonalenie człowieka nie polega już na działaniach prowadzących do zerwania z Naturą, ani na dążeniu do jej zdominowania i podboju, lecz na mozolnym.

EN

The aim of this paper is a critical analysis of ecophilosophy and pro-ecologial politics. I present the arguments of the supporters of liberal capitalism on the basis of Vaclav Klaus’s opinions; and the arguments of traditional humanism on the basis of the views of Luc Ferry. My analysis will demonstrate that Klaus’s polemics with the supporters of the so called ‘environmentalism’ is based on a misunderstanding. Whereas Luc Ferry’s critical arguments fail to take into account the historical development of humanism. In conclusion I demonstrate that, contrary to what Ferry claims, pro-ecological poli-tics does not involve a breach with the humanistic tradition, it only requires a reform of that tradition. In a new phase of development of humanism, which we may call the ‘humanism of tomorrow’, human improvement does not entail a breach with Nature, or a conquest of Nature, it entails a new pact with Nature that will be realized by means of sustainable development.

7

Political Science Concerning Religion in the Perspective of Moderate Methodological Naturalism

80%

Młyńczyk Ł.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2018

|

tom 60

59-73

PL

Celem artykułu jest próba określenia metodologicznego statusu postulowanej nowej subdyscypliny nauk o polityce – politologii religii. Przyjęty w tekście schemat rozumiejącego naturalizmu wskazuje wybór perspektywy poznania dla sojuszu religii i polityki jako jednego zjawiska społecznego-politycznego. Stanowisko wyrażone w tekście zmierza do znalezienia wspólnej płaszczyzny wiedzy dla dwóch najważniejszych zjawisk społecznych. Zaprezentowany postulat uwzględnia łączenie wiedzy z zakresu nauk o polityce oraz teologii, socjologii religii, religioznawstwa czy historii z klasyczną metodologią nauk, charakterystyczną dla zmatematyzowanego przyrodoznawstwa.

EN

The aim of the article is to define the methodological status of the proposed new sub-discipline of political sciences – the political science of religion (politology of religion). The diagram of naturalism adopted in the text indicates the choice of the perspective of cognition for an alliance of religions and politics as a single social and political phenomenon. The position expressed in the text aims to find a common knowledge base for the two most important social phenomena. The presented postulate takes into account the combination of knowledge in the field of political sciences and theology, sociology of religion, religiousness or history with the classical methodology of sciences, characteristic for mathematical natural science.

8

Wyjaśnianie empiryczne a wyjaśnianie interpretacyjne działań politycznych

80%

Czajowski A.

Teoria Polityki

|

2020

|

tom 4

43-60

EN

The article arranges issues related to explaining social phenomena, primarily political activities. Three types of explanation are mentioned in the literature: a reason explanation, an interpretative explanation (humanistic, understanding) and an integral explanation combining these two. The author discusses the types of explanation, where he replaces the term “causal explanation” with the term “empirical explanation”. Then he characterizes political activities and their results as an object of explanation. In the last part, on two examples, he examines the practice of empirical and interpretive explanation. With reference to the example of interpretive explanation, he recalls abductive reasoning, i.e. inference to the best explanation. In the interpretation process, in the absence of irrefutable evidence, none of the hypotheses can be confirmed. They can only be enhanced or made more attractive. Considering the imperfections of empirical and interpretive explanation, one should strive to use them complementarily.

PL

Artykuł porządkuje kwestie dotyczące wyjaśniania zjawisk społecznych, przede wszystkim działań politycznych. W literaturze wymienia się trzy rodzaje wyjaśnień: wyjaśnienie przyczynowe, wyjaśnienie interpretacyjne (humanistyczne, rozumiejące) oraz wyjaśnienie integralne, łączące te dwa. Autor omawia rodzaje wyjaśniania, przy czym termin „wyjaśnianie przyczynowe” zastępuje terminem „wyjaśnianie empiryczne”. Następnie charakteryzuje działania polityczne i ich rezultaty jako przedmiot wyjaśniania. W ostatniej części, na dwóch przykładach analizuje praktykę wyjaśniania empirycznego i interpretacyjnego. W odniesieniu do przykładu wyjaśniania interpretacyjnego przywołuje wnioskowanie abdukcyjne, czyli wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia. W procesie interpretacji, przy braku niezbitych dowodów, nie da się potwierdzić prawdziwości żadnej z hipotez. Można je tylko uprawdopodabniać lub uatrakcyjniać. Biorąc pod uwagę niedoskonałości wyjaśniania empirycznego i interpretacyjnego, należy dążyć do stosowania ich komplementarnie.

9

Co lub kogo falsyfikuje Popper? Problem ścisłej wiedzy politologicznej

80%

Młyńczyk Ł.

Studia Krytyczne/ Critical Studies

|

2017

|

nr 4

13-25

PL

Wartość poznawcza współczesnej politologii jest wynikiem utrwalonego konsensusu, który w znaczącym stopniu ignoruje metodologiczny spór pomiędzy naturalizmem i antynaturalizmem, zakładając że ścisłość wiedzy politologicznej jest mniej istotna od jej postulowanej użyteczności. Tekst podejmuje próbę wskazania perspektywy epistemologicznej, będącej odpowiedzią na formalne usunięcie wiedzy o faktach społecznych z zasobów teorii nauki przez Karla R. Poppera. Chodzi zatem o perspektywy znalezienia odpowiedzi na ile synteza wiedzy społecznej i przyrodoznawstwa może zdjąć z politologii inwektywę pseudonauki, do czego w dużym stopniu przyczynili się jej współcześni prominenci, ograniczając poznanie do kwantyfikacji typowych zachowań społecznych, a wiedzę o tym uznając za niepodważalną na gruncie metodologii.

XX

The cognitive value of contemporary political science is the result of a consensus which largely ignores the methodological dispute between naturalism and antinaturalism, assuming that the scientific of political knowledge is less important than its postulated usefulness. The text attempts to indicate the epistemological perspective, which is a response to the formal removal of knowledge about social facts from the resources of science theory by Karl R. Popper. It is therefore a question of how the synthesis of social knowledge and natural sciences can be removed from politics by the invective pseudo-science, to which its contemporary luminaries have contributed significantly, limiting knowledge to the quantification of typical social-science behaviours, and recognizing this as undeniable on the basis of methodology.

10

Naturalizm, antynaturalizm i metaetyka

70%

Woleński J.

Folia Philosophica

|

2011

|

tom 29

241-256

EN

The paper deals with dispute between naturalism and antinaturalism in meta-ethics. Different standpoints are discussed, especially those of cognitivism, non-cognitivism and emotivism, which leads to certain typology. The author introduces the category of bonitive statements, statements concerning the good, which logic is analogous to the one which determinates relations between deontic statemens. Generalized Hume’s argument on the axiological statements as impossible to be derived from non-axiological is concerned. In particular, it is argued that it does not support antinaturalistic thesis. The standpoint of axiological presentationism is proposed, which makes a link between non-cognitivism and the thesis according to which bonitive statements can be true or false and axiological presentationism can taken as a form of naturalism.

DE

Das Thema des Artikels ist der Streit zwischen dem Naturalismus und Antinaturalismus im Bereich der Metaethik. Der Verfasser bespricht verschiedene metaethische Anschauungen und insbesondere den Kognitivismus, Non-Kognitivismus und Emotivismus, was zu einer bestimmten Typologie der Anschauungen führt. Es wird hier eine Kategorie der bonitiven (vom Gute handelnden) Sätze angewandt, deren Logik zu der die Wechselbeziehung zwischen deontischen Sätzen bestimmenden Logik analog ist. Der Verfasser erörtert das verallgemeinerte Argument von Hume, dass axiologische Sätze aus nicht-axiologischen Sätzen nicht folgen. Seiner Meinung nach ist das kein Argument für den Antinaturalismus, deshalb schlägt er vor, den Standpunkt des axiologischen Präsentationismus anzunehmen, der den Non-Kognitivismus mit der These verbindet, dass bonitive Sätze entweder richtig oder falsch werden können, und der als Naturalismus interpretiert werden kann.