Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Dream of freedom in „2084. La fin du monde” (2015) of Boualem Sansal

100%

Vuillemin A.

Lublin Studies in Modern Languages and Literature

|

2019

|

tom 43

|

nr 1

DE

Der Artikel enthält Zusammenfassungen nur in Englisch.

EN

A dream, that of freedom, inspires Ati, the central character of 2084. The End of the World, a novel published in 2015, in France, by Boualem Sansal, an Algerian author. In this work, ‘the end of the world’ has taken place. The powers of the North have been wiped out. Only one country survives, the ‘Abistan’, a theocratic empire based on ‘Acceptance’, the religion of this entity. No deviance is tolerated. The title refers to George Orwell’s novel, 1984, published in 1949, in England. The subtitle suggests that all freedom has disappeared. One individual, however, Ati, began to glimpse the ‘mystery of freedom’. This dream lives in him now. How is it translated into this story by an irrepressible aspiration, by a feverish quest and a vain research?

FR

L'article contient uniquement les résumés en anglais.

2

W świecie kolorowej (anty)utopii. O animowanych cyborgach w Kongresie Ariego Folmana

87%

Woroch A.

|

2020

|

tom 28

|

nr 37

141-150

EN

The article focuses on pointing out the functions of using animation technique and elements of the science fiction genre in Ari Folman’s The Congress from 2013. The film, which is loosely based on the short story The Futurological Congress by Stanisław Lem, balances on the edge of various genres, using the techniques of both live action film and computer animation. Folman proposes a glamorous, colorful vision of an (anti)utopian future, in which pharmacologically-modified cyborg-people participate in a collective hallucination, which is an alternative reality to the post-apocalyptic real world. The director makes several significant changes to the original, thanks to which he introduces a universal message and asks questions which seem far more relevant in the context of both contemporary culture and the environmental crisis that can no longer be ignored (although the issue of an impending natural disaster was also important in Lem’s works).

3

Les anti-utopies insulaires de Michel Houellebecq et Jean-Philippe Toussaint

84%

Rachet C.

|

nr 11

181-195

EN

The characters created by Michel Houellebecq and Jean-Philippe Toussaint end up by extracting themselves from our social and geographical world whose rules and limits are too difficult to bear. In this context, retreating to existing islands appears to be a legitimate solution. If, at first glance, they seem to be alternatives to the throes of the metropolis, Lanzarote and the island of Elba do not represent utopias as ideal societies but as non-places in the etymological sense of the term: the place of nowhere or which is in no place. The two authors do not cease playing with the codes of the island utopia, while depriving them of the history and the literary references which are usually associated with the concept. The article aims to analyze the effects and manifestations of Houellebecq’s and Toussaint’s anti-utopian islands, in a world whose limits and finitude of resources have been measured.

FR

Les personnages de Michel Houellebecq et Jean-Philippe Toussaint finissent, dans leur grande majorité, par s’extraire d’un monde social et géographique dont ils peinent à supporter les règles et les limites. Dans ce contexte désenchanté, le retrait vers des îles se présente comme une solution légitime. Si elles apparaissent dans un premier temps comme des alternatives aux affres de la métropole, Lanzarote et l’île d’Elbe représentent moins des utopies décrivant des sociétés idéales que des non-lieux relégués à une acceptation étymologique du terme : le lieu de nulle part ou qui n’est en aucun lieu. Les deux auteurs ne cessent ainsi de jouer avec les codes de l’utopie insulaire, en les déchargeant de l’histoire et des références littéraires qui lui sont habituellement associées. L’article se propose d’analyser les effets et les manifestations des anti-utopies insulaires de Houellebecq et Toussaint, dans un monde dont on a mesuré les limites et la finitude des ressources.

4

Смерть и власть в литературной антиутопии

84%

Lanin B.

Slavica Wratislaviensia

|

2018

|

tom 167

249-262

EN

Death and power in anti-utopian literature In the article, through the prism of the hero’s peculiar approach to death, Russian anti-utopian literature of the twentieth and twenty-first century is discussed. The author focuses primarily on the novel by Yevgeny Zamyatin We, a short story by Vladimir Makanin Escape Hatch and the work of Vladimir Nabokov Invitation to a Beheading. The author also mentions following publications: S.N.U.F.F. of Viktor Pelevin, Leningrad of Mikhail Kozyrev as well as Moscow 2042 — anti-utopian novel by Vladimir Voinovich and Telluria, a book by Vladimir Sorokin. The researcher emphasizes that the genre structure of the plot in Russian anti-utopian literature is based on two basic pillars: death and power. Those in power manipulate subordinates by threatening them with death, thus maintaining society under their brutal control. Death becomes the best way to escape for the anti-utopian heroes from the “mandatory happiness for all” announced by the authorities. According to the author, the anti-utopian saints and all anti-utopian hagiography demonstrate a sarcastic approach to death and life in this type of society.

PL

Śmierć i władza w literaturze antyutopijnej W artykule rosyjska literatura antyutopijna XX i XXI wieku analizowana jest przez pryzmat szczególnego podejścia bohaterów do śmierci. Autor skupia się przede wszystkim na powieści Eugeniusza Zamiatina My, opowiadaniu Władimira Makanina Właz oraz dziele Vladimira Nabokova Zaproszenie na egzekucję. Wspomina również utwory: S.N.U.F.F. Wiktora Pielewina, Leningrad Michaiła Kozyriewa, powieść antyutopijną Moskwa 2042 Władimira Wojnowicza oraz książkę autorstwa Władimira Sorokina zatytułowaną Telluria. Badacz podkreśla, że główna struktura fabuły w rosyjskiej literaturze antyutopijnej opiera się na dwóch podstawowych filarach: śmierci i władzy. Posiadający władzę manipulują podwładnymi, grożąc im śmiercią, utrzymując tym samym społeczeństwo pod swoją brutalną kontrolą. Śmierć staje się jednak najlepszym sposobem ucieczki antyutopijnych bohaterów od ogłoszonego przez władze „obowiązkowego szczęścia dla wszystkich”. Według autora antyutopijni święci oraz cała antyutopijna hagiografia demonstrują sarkastyczne podejście do śmierci i życia w tego typu społeczeństwach.

5

Niepokój o wartości we współczesnej antyutopii rosyjskiej

84%

Tyszkowska-Kasprzak E.

Kultura Słowian. Rocznik Komisji Kultury Słowian PAU

|

2023

|

tom XIX

55-68

EN

Utopia as a literary genre gains popularity in transitory moments, periods of social, economic and mental transformations. Literary visions of the future can be treated as forecasts of the development of societies, or projections of dreams about a better tomorrow, but in the case of anti-utopias, these predictions are not optimistic and have their source in the reality contemporary to the author. The abundance of dystopias in the early 21st century testifies to writers’ concerns about the development of the country and society. The main theme of the latest anti-utopias is undoubtedly the problem of limiting or even depriving an individual of freedom, but the writers also showed particular concern for the future of Russia as a state, its territorial integrity, culture and special spirituality. Both the future autonomy of the country and its indivisibility were quite often questioned, and fears or even phobias were associated with the vision of the threat of Chinese colonisation.

PL

Utopia jako gatunek literacki popularność zyskuje w momentach przechodnich, okresach przemian, najczęściej społecznych, gospodarczych, ale i mentalnych. Literackie wizje przyszłości można traktować jako prognozy rozwoju społeczeństw czy też projekcję marzeń o lepszym jutrze, jednak w przypadku antyutopii te przewidywania nie są optymistyczne i mają swe źródło we współczesnej autorowi rzeczywistości. Obfitość antyutopii na początku XXI wieku świadczy o obawach pisarzy o rozwój kraju i społeczeństwa. Głównym tematem najnowszych antyutopii jest niewątpliwie problem ograniczenia czy wręcz pozbawienia wolności jednostki. Szczególną troskę ujawniali pisarze także w stosunku do przyszłości Rosji jako państwa, jego terytorialnej integralności oraz kultury i oryginalnej duchowości. Zarówno przyszła autonomia kraju, jak i jego niepodzielność dość często podawane były w wątpliwość, a obawy, czy wręcz fobie, wiązano z wizją zagrożenia chińską kolonizacją.

6

Антиутопические произведения Евгения Замятина и Василя Гигевича: к проблеме сходства и различий

84%

Alsztyniuk A.

Studia Wschodniosłowiańskie

|

2020

|

tom 20

7-22

EN

The article analyses Zamyatin’s novel We (1921) and Hihiewicz’s story Martian Journey (1990). Zamyatin is considered to be the father of the anti-utopian genre, and We became a source of inspiration for many writers, including George Orwell and Aldous Huxley. Hihiewicz, in his works, repeatedly portrayed the society of the future, completely subordinated to the system of state power. Similar issues and kinds of narration are the main features that link both analysed works. However, the transformation of Zamyatin’s protagonist is only temporary, as a consequence of which he returns to the initial situation, to the life absolutely subordinated to the state power. On the other hand, Hihiewicz’s protagonists solve existential problems by choosing between life in captivity and death.

7

Za ścianą. O kobiecie, zwierzętach i (nie)codzienności w powieści Ściana Marlen Haushofer

83%

Głuszko-Boczoń E.

Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

|

2022

|

nr 1 (11)

1-19

RU

Изданный в 1963 году роман Стена Марлен Хаусхофер принес автору широкую известность и завоевал признание читателей и критиков не только в немецкоязычных странах. Героиню в результате непонятного, необъяснимого события отсекает от внешнего мира невидимая преграда – стена. За стеной жизнь людей и животных замирает в буквальном смысле. Единственный, кто остался в живых, – наша героиня. С тех пор женщина вынуждена жить в полном одиночестве и рассчитывать только на себя. Ее единственные спутники – несколько животных, придающих смысл ее существованию. Чувство ответственности за живые существа, забота о них, а также полная изоляция и ощущение безнадежности определяют повседневность героини. Цель статьи – показать упомянутую в названии (не)повседневность героини, вызванную неожиданной катастрофой. Важным кажется исследование попыток протагонистки сконструировать собственный социум, в котором отношения между людьми заменяются отношениями с животными. Не менее важен анализ стратегии выживания, которая базируется на известных героине стратегиях времен до катастрофы. Героиня вынуждена принять новую роль в новых реалиях, которые – как оказалось – являются своего рода отражением предыдущей социальной роли. В статье представлена попытка верификации установленных общественных правил, которые перед лицом радикального изменения вынужденно обесценились. Текст Хаусхофер можно прочитать как аллегорический рассказ о современности, в которой страхи перед неизведанным (катастрофой/войной/пандемией) определяют ежедневную жизнь отдельного человека. Статья базируется преимущественно на исследовании текста Стена Хаусхофер, а проведенный анализ указывает на феминистический дискурс, экокритику и animal studies.

EN

Marlen Haushofer’s novel, The Wall (Die Wand), published in 1963, elevated the author to fame, winning the admiration of readers and critics beyond the German-speaking world. As a result of a twist of fate she can neither grasp let alone understand, the heroine is cut off from the external world by an invisible obstacle – the titular wall. Behind it, human and animal life dies away, literally. She is the sole survivor of the catastrophe. From then on, she has to live in complete seclusion, left to her own devices and to fend for herself. Her only companions are a small group of animals giving sense to her existence. The sense of responsibility she feels for those living beings, her care for them, and the total isolation and sense of hopelessness become the determinants of her everyday life. This paper aims to present the main character’s uncommonnessof daily living conveyed by the title and caused by an unexpected disaster. It seems important to investigate the protagonist’s attempts to reconstruct her own social space, where human interactions are replaced by interactions with animals. It is no less important to investigate her survival strategies, which are based on the strategies she had known before the disaster. The character has to take on a new role in a new reality that turns out to be a kind of reflection of her previous social role. This paper attempts to review the established social rules which had to become devalued to a certain extent when the character was faced with a radical change. Haushofer’s work can also be interpreted as a parable of the present time, in which fear of what is unknown (a disaster, a war, a pandemic) determines the way that the individual lives day by day. This paper is based primarily on the source text, namely M. Haushofer’s The Wall, and the analysis in this paper refers to feminist discourse, ecocriticism and animal studies.

PL

Wydana w 1963 roku powieść Marlen Haushofer Ściana przyniosła autorce duży rozgłos i zyskała uznanie czytelników i krytyków nie tylko w krajach niemieckojęzycznych. Bohaterka, na skutek niezrozumiałego i niepojętego zrządzenia losu, zostaje odcięta od świata zewnętrznego przez niewidzialną przeszkodę – ścianę. Za ścianą życie ludzi i zwierząt zamiera w sensie dosłownym. Jedyną ocalałą z katastrofy jest bohaterka. Od tej pory kobieta musi żyć w całkowitym odosobnieniu, zdana wyłącznie na siebie. Jedynymi jej towarzyszami jest kilka zwierząt, które nadają sens jej egzystencji. Poczucie odpowiedzialności za żywe stworzenia, troska o nie, a także całkowita izolacja oraz poczucie beznadziei determinują codzienność bohaterki. Samotność jednostki w obliczu katastrofy i strach przed nieznanym to tematyka powieści, która dzisiaj wydaje się być szczególnie aktualna.

8

Refleksja estetyczna nad opowiadaniem Ryūnosuke Akutagawy W krainie wodników

67%

Górecki P.

|

2018

|

nr 37

EN

For an abstract in English, scroll downPrzemysław GóreckiAdam Mickiewicz University in PoznańPoland An Aesthetic Reflection on Kappa by Ryūnosuke Akutagawa Abstract: The article is an attempt of reading the modernistic short story of Ryūnosuke Akutagawa, a Japanese “father of short story”, in terms of aesthetics. The subject of this analysis is the Polish translation of the work Kappa, also known in Poland under the title In the land of Aquarius, made by Mikołaj Melanowicz. The story shows a phantasmagoric visit to the strange country (peopled by anthropomorphic creatures) and some sober observations of this disturbingly atypical land made by the main character. Due to the multitude of culturally recognizable themes referring to the history of Gulliver, the work bears remarkable signs of anti-utopia. My analysis takes on the themes of the story that are important from the point of view of this branch of philosophy and on its symbolic dimension with its immersion in the tradition of Japanese aesthetics. Basing my interpretation on the critical revision of the basic assumptions of the Japanese aesthetics school and on the close reading of the two surfaces of the work (literal and symbolic), I consider how the text functions in a philosophical way. The article focuses both on the literally aesthetic level of expression (descriptions of the presented world) as well as on the aesthetics of narration and the way of constructing the text. Keywords: literary studies, comparative studies, Japan, modernism, aesthetics, anti-utopia

PL

For an abstract in English, scroll downPrzemysław GóreckiUniwersytet im. Adama Mickiewicza w PoznaniuRefleksja estetyczna nad opowiadaniem Ryūnosuke Akutagawy W krainie wodników Abstrakt: Artykuł jest próbą odczytania modernistycznego opowiadania Ryūnosukego Akutagawy, japońskiego mistrza małej formy, pod kątem estetycznym. Przedmiotem analizy czynię polski przekład utworu W krainie wodników, znanego w Polsce również pod tytułem Kappy, dokonany przez Mikołaja Melanowicza. Historia opowiada o fantasmagorycznej wizycie w kraju antropomorficznych istot oraz o trzeźwych obserwacjach niepokojąco nietypowej krainy czynionych przez głównego bohatera. Ze względu na mnogość rozpoznawalnych kulturowo wątków nawiązujących do historii o Guliwerze, utwór nosi znamiona antyutopii. Moja analiza podejmuje wątki opowiadania istotne z punktu widzenia tej gałęzi filozofii oraz jego symboliczny wymiar z jego zanurzeniem w tradycji japońskiej estetyki. Opierając swoją interpretację na krytycznej rewizji podstawowych założeń szkoły japońskiej estetyki i bliskim odczytaniu dwu płaszczyzn utworu (literalnej i symbolicznej), przyglądam się sposobowi filozoficznego funkcjonowania tekstu. Artykuł koncentruje się zarówno na dosłownie estetycznej płaszczyźnie wyrażania (opisy świata przedstawionego) jak i na estetyce narracji oraz sposobu konstrukcji tekstu. Słowa kluczowe: literaturoznawstwo; komparatystyka; Japonia; modernizm; estetyka; antyutopia An Aesthetic Reflection on Kappa by Ryūnosuke Akutagawa Abstract: The article is an attempt of reading the modernistic short story of Ryūnosuke Akutagawa, a Japanese “father of short story”, in terms of aesthetics. The subject of this analysis is the Polish translation of the work Kappa, also known in Poland under the title In the land of Aquarius, made by Mikołaj Melanowicz. The story shows a phantasmagoric visit to the strange country (peopled by anthropomorphic creatures) and some sober observations of this disturbingly atypical land made by the main character. Due to the multitude of culturally recognizable themes referring to the history of Gulliver, the work bears remarkable signs of anti-utopia. My analysis takes on the themes of the story that are important from the point of view of this branch of philosophy and on its symbolic dimension with its immersion in the tradition of Japanese aesthetics. Basing my interpretation on the critical revision of the basic assumptions of the Japanese aesthetics school and on the close reading of the two surfaces of the work (literal and symbolic), I consider how the text functions in a philosophical way. The article focuses both on the literally aesthetic level of expression (descriptions of the presented world) as well as on the aesthetics of narration and the way of constructing the text. Keywords: literary studies, comparative studies, Japan, modernism, aesthetics, anti-utopia

9

Literární dystopie a pokusy o její vymezení ve světovém a českém kontextu

67%

Pavlova O.

Slovo a smysl - Word & Sense

|

2018

|

tom 15

|

nr 30

110-127

EN

This article deals with anti-utopian and dystopian literature, development of the genre and attempts at its definition. The first part contains a description of attributes characteristic of the genre: newspeak, the petrified world, and the division of the world into two fields (Us vs. Them). The author then devotes attention to previous theoretical definitions of dystopia and anti-utopia, including an historical mapping of research in foreign, mainly English studies: works by George Woodcock, Fred Polak, Mark Hillegas, Krishan Kumar, Lyman Tower Sargent and others. The survey of research in the Czech academic field is based on texts by Milada Genčiová, Daniela Hodrová and Petr Hrtánek. In conclusion, the author describes the differences between anti-utopia and dystopia, their delimitation as specific genres, proceeding primarily from the theory of petrified worlds. She also stressess the importance of a political reading of the dystopian and anti-utopian literature based on the close relation between the real world and fiction in this genre.

10

„Historie przyszłości” Mickiewicza i kwestia dystopii

67%

Fiećko J.

|

nr 4(7)

333-344

EN

The author aims to identify elements of dystopia in three unfinished manuscripts by Mickiewicz which were published in one volume entitled A History of the Future. The article first examines the terminological difficulties associated with differentiating between the notions of “anti-utopia” and “dystopia”. It then proceeds to discuss aprose work by Mickiewicz which exists only in the form of a summary written by Antoni Edward Odyniec, a friend of the poet. The analysis of Odyniec’s depiction leads to a conclusion that Mickiewicz was writing an innovative work according to the poetics of science fiction, a genre largely unknown at the time, a work which would predict the directions of Europe’s development in the areas of ethics, politics, civilization and technology. It is impossible, however, to determine the potential significance of dystopian factors in that work. The largest number of dystopian features was found in the second fragment of A History of the Future which describes the final stage of aPan-European revolution against monarchal order. The last fragment of A History of the Future, which predicts the course of a political coup in France, is connected in the present article not so much with the poetics of dystopia as with the genre of “political fiction”.

11

„Wieczór… w 2217 roku” Nikołaja Fiodorowa jako protest-antyutopia

67%

Ojcewicz G.

Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze

|

2021

|

tom 31

1-19

RU

Рассказ Николая Федорова Вечер… в 2217 году был опубликован в 1906 году. В истории русской литературы он считается новаторским текстом, в котором реализуется антиутопия. С этой точки зрения интересным кажется исследование данного произведения с позиции литературного эксперимента, в котором автор приближает читателю новый мир с очень отдаленной, ибо свыше 300-летней, перспективы. Что особенно беспокоит писателя, раз проектирует он будущее, в котором, по его мнению, мы уже не найдем современных ему ценностей? Кому и чему сопротивляется автор? Почему его текст обращается к Анне Карениной Льва Толстого и служит вдохновением для Мы Евгения Замятина? Почему Федоров постоянно вдохновляет русских антиутопистов XX и XXI столетий для высказывания мнений по поводу насущных общественных проблем?

EN

One evening… in 2217, a short story by Nikolai Fyodorov, was published in 1906. In the history of the Russian literature, this story has the status of a pioneering anti-utopian text. From this point of view, it is interesting to examine the text as a literary experiment in which the author presents to his readers his vision of a new world seen from the distance of three-hundred-years. What does the author find especially worrying about a future world in which the values of the present no longer exist? Who is the author rebelling against and why? Why does his text reference Anna Karenina by Leo Tolstoy? What made his story a source of inspiration for Yevgeny Zamyatin’s We? Why does Fyodorov continue to inspire Russian anti-utopian writers of the 20th and 21st century who use this genre to voice their opinions on topical and socially significant issues?

PL

Opowiadanie Nikołaja Fiodorowa Wieczór… w 2217 roku zostało opublikowane w 1906 roku. W historii literatury rosyjskiej uchodzi za tekst prekursorski, w jakim realizuje się antyutopia. Z tego punktu widzenia interesujące jest zbadanie utworu z pozycji literackiego eksperymentu, w którym autor przybliża czytelnikowi nowy świat z odległej, bo ponad 300-letniej perspektywy. Co budzi szczególne obawy pisarza, skoro projektuje on przyszłość, w jakiej według niego nie odnajdziemy już wartości znanych mu współcześnie? Przeciwko komu i czemu buntuje się autor? Dlaczego jego tekst nawiązuje do Anny Kareniny Lwa Tołstoja i służy za natchnienie dla My Jewgienija Zamiatina? Dlaczego Fiodorow wciąż inspiruje XX- i XXI-wiecznych antyutopistów rosyjskich do zabrania głosu w kwestiach społecznie doniosłych?