Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

The Stalinist Trial of Bishop Czesław Kaczmarek, the Ordinary of the Diocese of Kielce

100%

Domański T.

|

tom 9

|

nr 2

PL

The Kielce Bishop Czesław Kaczmarek is rightly considered one of the martyrs of the Catholic Church in Poland during the Stalinist era. He was the only bishop to be tried by the communist authorities. The allegations of cooperation with Germany and spying for the US were propaganda and nothing to do with the truth. For several years, the bishop had been kept in prison and was subjected to a brutal investigation. The authorities also imprisoned a number of priests and nuns. The Kaczmarek trial, as shown by events in the courtroom, was directed not only against him but against the entire Church in Poland and the Vatican. The communist authorities did not cease their repressions against the Kielce ordinary, after 1956, seeing in Czesław Kaczmarek a determined enemy of the system.

2

The Ostpolitik of Francoist Spain

85%

Orella J. L.

|

tom 2017 (46)(4)

98-117

EN

Francoist Spain was not recognised by the Communist Bloc countries due to its support of the communities of political exiles. In 1969 a thaw in relations began at an economic level in search of markets for Spanish development. The timid contact would gradually increase and favour relationships away from political ideology, beneficial in economic terms, and this would prepare the basis of full future recognition, with the exchange of ambassadors in 1977.

3

Red danger before elections: Trick or threat?

85%

Křeček J. , Vochocová L.

|

nr 2(3)

307-318

EN

Before the parliamentary election in 2006 we focused on the tendency of the Czech soci- ety and especially media to exclude one of the parliamentary parties – the Communist Party – from the government and to actively construct its status as specific. We designate this tendency as anti-com- munism, a word commonly used in the Czech political communication. According to our outcomes, anti-communism was a remarkable trend at the pages of at least three Czech dailies: Mladá Fronta DNES, Lidové noviny and Hospodářské noviny. The anti-communism as performed in their content was not only a media representation of an all-society phenomenon. It was actively constructed and supported by the journalists, editors and publicists of these dailies. Especially the two fi rst mentioned newspapers can be perceived as actively anti-communist media both in the sense of their own involve- ment (the agenda setting, the content of editorials, etc.) and the manifest support of anti-communist voices (even PR information at the news pages). Právo, the fourth analyzed newspaper, can be by contrast characterized as anti-anticommunist or at least anti-antileftist trying to construct a more positive image of the Communist Party and challenging the anti-communist tendencies

4

Erasure of the Common: From Polish Anti-Communism to Universal Anti-Capitalism

80%

Moll Ł.

|

tom 31

|

nr 1

PL

Przedmiotem artykułu jest obecny przyrost znaczenia dyskursów antykomunistycznych na przykładzie polskiego antykomunizmu. Cel artykułu jest dwojaki. Po pierwsze, by zweryfikować użyteczności teorii hegemonii dla krytyki antykomunizmu. Twierdzę, że teoria ta pozostaje przydatna jako narzędzie analityczne pozwalające rozpoznać praktyczne zastosowania antykomunizmu w rywalizacji politycznej, ale okazuje się niezdolna do konceptualizacji bardziej systemowych i nieoczywistych przejawów logiki antykomunistycznej w maszynerii współczesnego kapitalizmu. Dlatego proponuję alternatywną propozycję interpretacji zjawiska antykomunizmu – opartą głównie na postoperaistycznym marksizmie dobra wspólnego oraz na lekcjach teoretycznych, jakie wypływają z najnowszych badań nad ludowymi, oddolnymi praktykami społecznymi w Polsce. Po drugie, przedstawia hipotezę, wedle której właściwe zrozumienie partykularnego przykładu polskiego antykomunizmu może okazać się pomocne w rozpoznaniu funkcjonowania uniwersalnego antykomunizmu, rozumianego jako reakcja na walki mające na celu instytucję tego, co wspólne.

EN

The subject of the article is the recent rise in significance of anti-communist discourses on the example of Polish anti-communism. The aim of the article is twofold. Firstly, to test the limits of usefulness of the theory of hegemony in the critique of anti-communism. I claim that it remains operative as an analytic tool to track practical uses of anti-communism in political rivalry, but it is unable to conceptualize more systemic and non-apparent operations of anti-communist logics in the machinery of contemporary capitalism. I propose an alternative interpretation of anti-communism, drawing mostly on post-operaist Marxism of the common and acknowledging its theoretical assumptions with recent research on the Polish popular classes and their bottom-up social practices. Secondly, I present a hypothesis, according to which proper understanding of the particular example of Polish anti-communism could be helpful to understand the functioning of universal anti-communism as a reaction to the struggles to institute the common.

5

Anti-communism is All Around Us

80%

Dean J.

|

tom 31

|

nr 1

15-24

PL

Prezentowany esej przedstawia cztery tezy na temat współczesnego antykomunizmu: 1) antykomunizm jest powszechny i międzynarodowy; 2) antykomunizm to narzędzie ideologii kapitalistycznej; 3) antykomunizm to polityka strachu; 4) antykomunizm to pokusa, którą powinni odrzucić komuniści. Proponuje też nową ramę teoretyczną umożliwiającą zrozumienie i kwestionowanie różnorodnych manifestacji antykomunizmu.

EN

The essay discusses four theses on contemporary anti-communism: 1) anti-communism is general and international; 2) anti-communism is an operator within capitalist ideology; 3) anti-communism is a politics of fear; 4) anti-communism is a lure that communists should reject. It proposes new theoretical framework to understand and contest many-faced manifestations of anti-communism.

6

“Roses or Bread? Anti-Communist Narration in Feminist Readings of Anna Świrszczyńska’s Poetry”

80%

Szopa K.

|

tom 31

|

nr 1

72-92

PL

Niniejszy artykuł stanowi analizę feministycznych interpretacji poezji Anny Świrszczyńskiej, jednej z najbardziej rozpoznawalnych poetek w Polsce, której twórczość charakteryzuje wyraźnie feministyczna wrażliwość. Wiele interpretatorek i interpretatorów poezji Świrszczyńskiej nie dociekało, skąd wziął się ów światopogląd poetki, twierdząc raczej, że jak na czasy PRL-u był on zjawiskiem wyjątkowym i rzadkim. W przeciwieństwie do narracji ustanowionej po 1989 roku przez interpretatorki tej poezji, uważam, że feministyczny światopogląd Świrszczyńskiej nie był zjawiskiem indywidualnym i odosobnionym, ponieważ wyłonił się w kontekście wzmożonej aktywności kobiet i w czasie wdrażania socjalistycznego projektu równości kobiet po 1945 roku. Uważam, że zarówno polityczna działalność komunistek, jak i oddolne akcje przeprowadzane przez kobiety z klasy robotniczej miały znaczący wpływ na światopogląd poetki. Jednakże kształtująca się po 1989 roku feministyczna narracja zdominowana była przez antykomunistyczny paradygmat i nie uwzględniła w historii polskiego feminizmu lewicowych ruchów kobiecych. Skutkowało to aplikowaniem do historii polskich ruchów kobiecych: 1) liberalnego ujęcia feministycznej sprawczości; 2) zachodnich teorii feministycznych pozbawionych paradygmatu teorii marksistowskich; 3) normatywnej definicji feminizmu ograniczonej wyłącznie do działalności opozycyjnej. Przyglądając się poetyckiej aktywności Świrszczyńskiej, staram się podkreślić konieczność uzupełnienia luk w historii polskich ruchów kobiecych. Strategia ta wiąże się nieodłącznie z koniecznością przemyślenia genealogii polskiego feminizmu oraz redefinicji pojęcia feministycznej sprawczości.

EN

The article discusses the question of feminist interpretations of the poetry of Anna Świrszczyńska, one of the most recognized Polish poets of international renown, whose works and activity are often associated with a strong feminist worldview. Many interpreters of Świrszczyńska’s poetry did not focus enough on the origin of the poet’s feminist attitude, claiming that it was rather exceptional and rare for the period of the Polish People’s Republic. Contrary to the narration established by the interpreters of her poetry after 1989, I argue that Świrszczyńska’s feminist sensitivity was not an isolated and individual phenomenon, as it emerged in a time of increased women’s activity and the development of the socialist project for women’s equality deployed in Poland after 1945. I believe that both the political activity of communist women and the grassroots actions taken by the working-class women in the socialist state became the main factors in shaping Świrszczyńska’s feminist worldview. The Polish feminist narrative after 1989, however, due to its anti-communist approach to the problem of feminism in the Polish People’s Republic, did not include the history of the Polish left-wing women’s movement. This results from applying to the Polish history of women’s movements 1) liberal notions of feminist agency; 2) Western feminist theories devoid of Marxist paradigm; and 3) a normative definition of feminism understood only in terms of anti-systemic activity. By taking into account Świrszczyńska’s political and cultural activity, I emphasize the necessity of filling the gaps in the story of Polish women’s movement. Such a strategy is inevitably connected with the necessity of remodelling the genealogy of Polish feminism, redefining the notion of agency, and feminism itself.

7

Tak zwani partyzanci. Z Krystyną Badurką rozmawia Monika Stec

71%

Stec M. , Badurka K.

|

2012

|

nr 1

EN

So-called partisans. Monika Stec in an interview with Krystyna Badurka Referring to the story of her father’s death in 1945, Krystyna Badurka-Rytel discusses the times before and after World War II. Before WWII, her father, Felix Badurka, was a soldier of the Home Army, while after the war he served as the chairman of the National Council and built "the new system". For decades, the Badurka family has been trying to find out who is responsible for his murder.The story of tracking perpetrators is presented against a broader background: the attitude of the population and the Church towards the underground army during and after WWII; the socio-political changes (specifically in rural areas) after World War II, as well as the modern times, in particular the attitude to the past. Krystyna Badurka-Rytel objects to the current Polish political history, because, as she believes, it glorifies the war crimes committed by the so-called “conspiracy” by honouring the participants with books and monuments.

8

Antykomunistyczne zamieszki we Francji jako reakcja na promoskiewskie stanowisko Francuskiej Partii Komunistycznej wobec powstania węgierskiego 1956 r.

71%

Wenklar M.

|

nr 2

658-679

PL

Francuska Partia Komunistyczna (PCF) przyjęła wobec wydarzeń na Węgrzech w 1956 r. jednoznacznie promoskiewskie stanowisko, krytykując powstańców i popierając sowiecką interwencję. Wywołało to gwałtowny sprzeciw społeczny, z kulminacją 7 listopada, kiedy w trakcie zamieszek doszło do prób zdobycia i podpalenia gmachów KC PCF oraz komunistycznego dziennika „L’Humanité”. W walkach ulicznych zginęły trzy osoby, wiele zostało rannych. O ile stosunek do powstania w Budapeszcie spowodował odsunięcie się wielu intelektualistów od PCF, o tyle ataki z 7 listopada wzmocniły jedność partii, która pozostała najbardziej prosowiecka z wszystkich sił eurokomunistycznych.

9

Rewolucja październikowa w Polsce: Historia antykomunistycznego wyparcia

70%

Wójcik B.

|

tom 31

|

nr 1

50-71

EN

The paper supports the following thesis: the October Revolution influenced the constituency of the Polish independent state in 1918 as well as the structure of class struggles in Poland. The history of this impact is absolutely ignored or even denied in contemporary Polish anti-communist ruling historical discourse. The centenary of the Russian Revolution triggered debates presenting this event as “a demonic source of the 20th century totalitarianism”, without mentioning the enthusiasm the Revolution provoked in Polish people (who were both actively participating in it and inspired by it). The nationalist historical policy, which idealizes Poles at any cost, attempts to erase Polish engagement in “Red October” or belittle it as an insignificant episode. For this reason, by analyzing the dominant narrative about the Bolshevik Revolution in Poland via the example of Mateusz Staroń’s book Traitors: Poles the allies of Lenin, I will show how anti-communist discourse reshapes the past to serve its own ideological purposes and present an alternative narrative about the Russian Revolution in a Polish context, against these dominant anti-communist clichés, concerning 3 issues:1. Polish participation in the October Revolution,2. The Revolution’s influence on Poland’s independence,3. The Polish workers’ council movement as a direct response to the Russian Revolution.In the context of the above, the aim of this paper is not limited to providing an alternative to the ruling discourse, being just another exercise in political and historical imagination, or attempting to bring to light repressed aspects of Polish history. Rather, it is to show the logic and structure of the anti-communist narrative as such.

PL

Podstawowa teza niniejszego artykułu jest następująca: rewolucja październikowa miała istotny wpływ zarówno na odzyskanie przez Polskę niepodległości, jak i na kształt polskich walk klasowych. Jednak historia tego wpływu jest całkowicie wypierana albo nawet jawnie negowana we współczesnym hegemonicznym prawicowym dyskursie historycznym w Polsce. Setna rocznica rewolucji wywołała publicystyczną dyskusję, w ramach której wydarzenia te były przedstawiane jako „demoniczne źródło dwudziestowiecznego totalitaryzmu”, zapoznając tym samym entuzjazm, jaki rewolucja wywołała wśród Polaków (zarówno jej uczestników, jak i pełnych nadziei obserwatorów). Nacjonalistyczna historiografia, idealizująca Polaków za wszelką cenę, stara się usilnie wymazać polskie zaangażowanie w „Czerwony Październik” albo zredukować je do rangi nieistotnego epizodu. W związku z tym tekst stanowi analizę dominującej narracji na temat rewolucji bolszewickiej w Polsce na przykładzie popularnonaukowej publikacji Mateusza Staronia Zdrajcy: Polacy u boku Lenina. Stawką tej analizy jest z jednej strony zbadanie strategii i sposobów antykomunistycznego „przepisywania” historii, podporządkowanej doraźnym celom ideologicznym, z drugiej zaś przedstawienie alternatywnej – wobec obowiązujących antykomunistycznych klisz – narracji dotyczącej rewolucji październikowej w polskim kontekście, opierającej się na trzech zagadnieniach:1. Polskiego uczestnictwa w październikowych wydarzeniach;2. Wpływu rewolucji na odzyskanie niepodległości przez Polskę;3. Polskich rad robotniczych jako bezpośredniej odpowiedzi na rewolucję rosyjską.Cel niniejszego artykułu nie ogranicza się – w związku z powyższym – do przedstawienia alternatywy dla dominującego dyskursu, wykonania kolejnego ćwiczenia w zakresie politycznej i historycznej wyobraźni czy wyciągnięcia na światło dzienne wypartych aspektów polskiej historii. Idzie tu raczej o ukazanie logiki i struktury samej antykomunistycznej narracji.

10

Communism as a General Crime: Applying Hegemony Analysis to Anti-Communist Discourse in Contemporary Poland

70%

Golinczak M.

|

tom 31

|

nr 1

94-117

PL

Załamanie się systemu socjalistycznego w Europie Wschodniej wiązało się z rozkwitem antykomunizmu, który w Polsce stał się jednym z dominujących dyskursów politycznych. Jest on ugruntowany w ustawodawstwie, oddziałuje na nauki społeczne i edukację, przenika kulturę popularną i pamięć zbiorową oraz wpływa na bieżące działania polityczne. Mimo to wciąż brakuje systematycznych analiz jego hegemonii. W niniejszym artykule podejmuję próbę zastosowania metodologii wypracowanej przez Martina Nonhoffa w oparciu o teorię dyskursu Ernesta Laclaua i Chantal Mouffe do dyskursu antykomunistycznego we współczesnej Polsce. Argumentuję, że w efekcie antagonistycznego podziału przestrzeni dyskursywnej komunizm staje się „powszechnym przestępstwem”, przeszkodą, która uniemożliwia polskiemu społeczeństwu pojednanie się z samym sobą i osiągnięcie (mitycznej) pełni.

EN

With the collapse of state socialism in Eastern Europe, anti-communism gained new momentum. In Poland, it has become a hegemonic discourse that manifests itself in (and reproduces itself through) legislation, public history, politics, and education, as well as pop culture. However, the discursive dominance of anti-communism has hardly been researched systematically. In this article, I aim to apply hegemony analysis, as developed by Martin Nonhoff – and based on Ernesto Laclau and Chantal Mouffe’s theory of discourse – to anti-communism in contemporary Poland. I give an overview of the methodology and discuss concrete analytical tools and their possible application and argue that, as a result of an antagonistic division of discursive space, communism becomes a “general crime”, an obstacle that prevents Polish society from finding “ultimate reconciliation with itself” and reaching its (mythical) fullness.

11

Lewica pozostawiona z TINA: Sztuka, alienacja i antykomunizm

60%

Dimitrakaki A.

|

tom 31

|

nr 1

25-48

EN

The article traces the haunting of the contemporary art field by a post-1989 cultural and political imaginary captured in Douglas Coupland’s novel Generation X: Tales for an Accelerated Culture (1991). This was a formative literary work for its anti-work stance but also the narrativisation of withdrawal in awe of processes of acceleration that saw production principles translating into “dazed and confused” lifestyles. The preference of Gen-Xers for “microcosms”, where withdrawal encountered low-fi collectivism, became more prevalent in subsequent decades and aligned with a democracy realised, and idealised, as the politics of “anti” (including anti-fascism) – exemplified in the art field in its association with an ethical left. Constant and glorified antagonisms join the liberal art field to the social field, forever re-scripting ‘anti’ as TINA – the principle that “there is no alternative”. TINA, it is argued, is assuming specific figurations within the largely left-inclined art terrain where commoning practices remain cut off from the propositional politics of communism while, both within and beyond the art field, technophilia is legitimised left and right as a substitute for the desire for communism. The main theses of the article are that: (a) such developments are intertwined with a political process of struggle that delivers alienation as their main outcome – that is, alienation from an imagined endpoint of the struggle and (b) that such alienation cannot be considered separately from the hegemony of acceleration in light of the traumatic withdrawal from, and of, communism and capitalism’s continuous re-working of prefigurative anti-communism.

PL

Prezentowany artykuł śledzi, w jaki sposób współczesne pole sztuki bywa nawiedzane przez kulturową i polityczną wyobraźnię właściwą dla czasów po 1989 roku, a uchwyconą w powieści Douglasa Couplanda Pokolenie X: Opowieści na czasy przyśpieszającej kultury (1991, 1998). Książka ta okazała się formacyjna z uwagi na prezentowane w niej stanowisko antypracy, jak również narrację wycofania w podziwie dla procesów przyspieszenia, która opisywała, jak zasady produkcji przekładają się na „oszołomione i zdezorientowane” style życia. Uprzywilejowanie przez przedstawicieli Pokolenia X perspektywy „mikrokosmosów” – gdzie wycofanie spotyka się z niskiej częstotliwości kolektywizmem – staje się jeszcze bardziej powszechne w kolejnych dekadach i utożsamione z demokracją realizowaną i idealizowaną w kategoriach polityki „anty” (w tym antyfaszyzmu), co znajduje liczne przykłady w polu sztuki w jego powiązaniu z etyczną lewicą. Stałe i gloryfikowane antagonizmy łączą w tym kontekście liberalne pole sztuki z polem społecznym, każdorazowo przepisując „anty” na TINA – zasadę „braku alternatywy” (ang. „there is no alternative” – TINA). TINA, jak argumentuję, przyjmuje szczególne figuracje w ramach przeważnie lewicowego obszaru sztuki, gdzie praktyki uwspólniania pozostają odcięte od polityki komunizmu, a technofilia – tak na gruncie, jak i poza polem sztuki – jest legitymizowana przez lewicę i prawicę jako substytut pragnienia komunizmu. Główne tezy artykułu prezentują się następująco: (a) opisane wyżej zjawiska są powiązane z politycznym procesem walki, którego głównym efektem jest alienacja – alienacja od wyobrażonego punktu końcowego owej walki; (b) wspomniana alienacja nie może być rozważana oddzielnie od hegemonii przyspieszenia, zwłaszcza w świetle traumatycznego wycofania z komunizmu i wycofania się samego komunizmu oraz stałego dla kapitalizmu przepracowywania prefiguratywnego antykomunizmu.

12

Jak nie postępować? Polscy socjaliści międzywojnia wobec fenomenu bolszewizmu

57%

Kuligowski P.

|

2013

|

nr 3

PL

Artykuł jest poświęcony stosunkowi polskich socjalistów okresu międzywojennego wobec fenomenu bolszewizmu. Z powodu specyfi ki rodzimej myśli socjalistycznej, która kształtowała się w warunkach braku niepodległego bytu państwowego, wiele z jej podstawowych idei nie przystawało do koncepcji, a przede wszystkim – do praktyki rządów komunistycznych w Rosji. Krytyka bolszewizmu opierała się na czterech zasadniczych fi larach, czyli negacji antydemokratyzmu, kosmopolityzmu, napiętnowaniu powszechnie stosowanego terroru oraz instrumentalnego wykorzystywania koncepcji duetu Marks-Engels.

EN

The article deals with the relationship inter-war Polish socialists to the phenomenon of Bolshevism. Due to the fact that Polish socialist thought was formed in the absence of independent statehood, many of the basic ideas do not fi t the concept, and above all - the practice of communist rule in Russia. Critique of Bolshevism was based on four main pillars: negation of anti-democratism, negation of cosmopolitanism, stigma commonly used terror and instrumental use of the concept of Marx-Engels duo.

13

Obchody świąt państwowych i rocznic narodowych w działalności Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Stanach Zjednoczonych

57%

Kardela P.

|

nr 2

EN

Artykuł dotyczy działalności Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Stanach Zjednoczonych, którzy będąc antykomunistami, manifestowali swoje przywiązanie do idei niepodległości Polski poprzez organizację uroczystych obchodów świąt państwowych i rocznic narodowych. Ta forma aktywności pozwalała im wyrażać swój sprzeciw wobec systemu politycznemu w PRL. Odtworzenie obrazu tejże aktywności członków SPK możliwe było przede wszystkim dzięki relacjom kombatanckim drukowanym w kwartalniku organizacyjnym SPK „Kombatant w Ameryce” i prasie polonijnej w Ameryce. The article presents the activities of the Association of Polish Veterans of World War II (Stowarzyszenie Polskich Kombatantów – SPK) in the United States, who, being anti-communists, manifested their attachment to the idea of Poland’s independence by organising solemn celebrations of national holidays and historic anniversaries. This form of activity allowed them to express their opposition to the political system in the Polish People’s Republic. Reconstructing a picture of this activity of the SPK members was made possible primarily thanks to veterans’ reports printed in the SPK organisational quarterly Kombatant w Ameryce and the Polish-American press in America.

14

„Kto oni są?” Propaganda antysowiecka w niemieckich broszurach polskojęzycznych z okresu II wojny światowej

57%

Grott W.

|

nr 1

101-123

EN

After 22 June 1941, the German occupier launched an anti-communist propaganda campaign on the Polish lands. The tool for its implementation became, among others, brochures written in Polish, portraying the Soviet Union as a country threatening European civilisation and wishing to destroy Polishness. For this reason, much space was devoted to the Soviet-occupied eastern Polish areas, showing the brutality of everyday life under Soviet rule.

PL

Po 22 VI 1941 r. na ziemiach polskich okupant niemiecki zapoczątkował propagandową akcję antykomunistyczną. Narzędziem jej realizacji stały się m.in. broszury w języku polskim, w których zawarto treści ukazujące Związek Sowiecki jako kraj zagrażający europejskiej cywilizacji i pragnący zniszczyć polskość. Z tego względu sporo miejsca poświęcono w nich sprawie okupowanych przez Sowietów wschodnich obszarów polskich, ukazując brutalność życia codziennego pod sowieckim panowaniem.

15

V zemi klokanů proti srpu a kladivu. Protikomunistický exil v Austrálii v první fázi studené války

57%

Nekola M.

|

nr 2

221-241

EN

Czechoslovak exile in Australia subsequent to February 1948 cannot be investigated without putting it within a wider framework and providing an overview of other national groups from Central, Eastern and South-Eastern Europe, or put more simply from behind the Iron Curtain, who also settled in the continent. Over 180 000 people from various countries of origin took it upon themselves to find their fortune on the other side of the world. In the second half of the 1940s, the vast majority of these were political refugees, exiles who refused to live under communist domination or who faced persecution. Not even the distance and a certain isolation in Australia’s international affairs would necessarily offer reliable protection. On the contrary; the Soviet Union saw it as a possible springboard for the further global spread of communism. Exiles were very sensitive to this threat, and there was no way they were going to allow Marxist ideology to penetrate further into Australian society. They founded societies and international organisations with clear anti-communist focus, published printed matter, and held demonstrations and commemorations.

16

Několik (o)bludných cest české historiografie posledních třiceti let

50%

Nečasová D.

|

nr 1

169-174

EN

In this discussion paper, presented at the Sixteenth Congress of the Slovak Historical Society (Slovenská historická spoločnosť) on 6 September 2022 in Banská Bystrica, Denisa Nečasová reflects on contemporary Czech historiography, especially contemporary history. She focuses on those trends that she considers problematic or negative. The first of these is the persistent positivist approach of many works that avoid historical interpretation and let the facts "speak for themselves". Paradoxically, however, implicit interpretations of the past sneak in, most often in the form of nationalist and anti-communist stereotypes. Politicization and ideologization, as the second negative trend in Czech contemporary history, are applied, as Nečasová argues, especially to the communist period and burden the dispute between the proponents of the theory of totalitarianism and historical revisionism, which in recent years has been litigated in the Czech academic as well as public sphere. As a third unfortunate trend, the author points to the methodological disregard of gender structures and gendered aspects of society in most historical research. This is related to the disproportionately low representation of Czech women historians in the field, and especially in its leading positions.

CS

V tomto diskusním příspěvku, předneseném na 16. sjezdu Slovenské historické společnosti dne 6. září 2022 v Banské Bystrici, se autorka zamýšlí nad současnou českou historiografií, zvláště soudobých dějin. Zaměřuje se přitom na ty její trendy, které pokládá za problematické či negativní. První z nich spatřuje v přetrvávajícím pozitivistickém přístupu řady prací, které se vyhýbají historické interpretaci a nechávají mluvit fakta takzvaně samy za sebe. Paradoxně se pak do nich ovšem vkrádají implicitní interpretace minulosti, nejčastěji v podobě nacionalistických a antikomunistických stereotypů. Politizace a ideologizace jako druhý negativní trend českých soudobých dějin se pak uplatňují zvláště ve vztahu k období komunismu a zatěžují spor mezi zastánci teorie totalitarismu a historického revizionismu, který se vede v posledních letech v České republice značně vypjatě i ve veřejném prostoru. Jako třetí neblahý trend identifikuje autorka metodologické ignorování genderové struktury a aspektů společnosti ve většině historických výzkumů. S tím souvisí disproporčně nízké zastoupení českých historiček v oboru, a zejména v jeho vedoucích pozicích.