Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Aequivocatio mater errorum? Ambiquitäten und Äquivokationen im Bereich des scherzhaften „Definierens“

100%

Wowro I.

|

tom XXIII/4

23–41

PL

Fenomen ambiwalencji przenika wszystkie wymiary egzystencji, języka i kultury. Celem artykułu jest przedstawienie tego zjawiska w obszarze humoru, ironii oraz gry językowej. W tym celu omówiono genezę oraz najważniejsze możliwości definicyjne pojęcia ambiwalencji. W dalszej kolejności ukazano możliwości typizacji ambiwalencji w języku, by następnie przedstawić wzajemne zależności ambiwalencji oraz ironii i humoru. Założenia teoretyczne zilustrowano bogatym materiałem językowym w postaci tzw. definicji humorystycznych, które jako niekonwencjonalna podstawa materiałowa stanowią nieprzebrane źródło wieloznaczności oraz jej celowego poszukiwania i generowania w celu wywołania efektów humorystycznych.

EN

The phenomenon of ambiguity permeates all dimensions of human existence, language and culture. The aim of the article is to show it in the field of humour, irony and language games. Thus, the genesis and the most important possibilities of defining this phenomenon are discussed. Then some types of ambiguities in language are presented to show interdependencies of ambiguity, irony and humour. The main theoretical principles will be exemplified by using humorous definitions, which as unconventional research data constitute a rich source of ambiguity and its deliberate use and forming in order to induce humorous effects.

2

Redukcja i proliferacja wieloznaczności: teoria kultury Zygmunta Baumana w polskim okresie jego twórczości

100%

Brzeziński D.

|

nr 1(224)

29-57

PL

Artykuł poświęcony jest krytycznej analizie teorii kultury Zygmunta Baumana, rozwijanej przez niego przed Marcem 1968 roku. Problematyka ta zaczęła zajmować w jego twórczości miejsce centralne w czasie, gdy został kierownikiem Katedry Socjologii Ogólnej na Uniwersytecie Warszawskim. Obok wielu artykułów Bauman poświęcił jej wówczas dwie książki: Kultura i społeczeństwo. Preliminaria oraz Szkice z teorii kultury. Pierwsza została wydana w roku 1966, a drugą z nakazu władz wycofano z druku i zniszczono jako element represji wymierzonych w autora w związku z wydarzeniami marcowymi. Niedawne odnalezienie niepełnego egzemplarza korektowego tej pracy, jej rekonstrukcja i publikacja – opatrzona napisanym po latach, odautorskim posłowiem – dają wreszcie podstawę do pełnej analizy wczesnej teorii kultury Baumana. Refleksja ta pozwoli przybliżyć słabo znany, a bardzo istotny – tak dla autora, jak i dla dyscypliny przez niego reprezentowanej – okres jego twórczości. Umożliwi ona także zdobycie cennej perspektywy do analizy jego późniejszych prac, ponieważ – jak tego dowiodę – wiele koncepcji, które wypracował on przed laty, było zalążkiem jego rozpoznań na temat transformacji nowoczesności. Artykuł został podzielony na dwie części. W pierwszej przedstawiam spojrzenie Baumana na kulturę jako na mechanizm redukcji wieloznaczności. Unaoczniam w niej inspiracje, jakie czerpał on w tej materii z różnych nurtów rozwijanych na gruncie socjologii i antropologii, ale przede wszystkim wskazuję na oryginalność jego teoretycznych propozycji. Część druga została poświęcona refleksjom socjologa na temat kultury jako procesu proliferacji ambiwalencji. Ów był jego zdaniem signum specificum kultury zachodniej drugiej połowy XX wieku i wyrażał się między innymi w zjawiskach: indywidualizacji, globalizacji i pluralizacji kulturowej.

EN

The paper presents a critical analysis of Zygmunt Bauman’s theory of culture before March 1968. Culture became a central issue in his sociology when he held a position as a chair of the Department of General Sociology at the Warsaw University. He wrote several articles on this topic and two books: Culture and Society: Preliminaries and Sketches on the Theory of Culture. The former one was published in 1966; the print run of the latter was destroyed after Bauman’s expulsion from the University of Warsaw in March 1968. The only one remaining copy of the latter one – to be precise: a major part of the editor’s copy – has been recently found, reconstructed and published together with an author’s afterword. This gave an opportunity to make – for the first time – a comprehensive analysis of Bauman’s early theory of culture. This analysis sheds new light on all his work, as the ways he was interpreting the transformations of modernity in the last decades had its beginnings in his papers written in the sixties of the XX century. The paper is divided in two parts. The first one presents Bauman’s interpretation of culture as a mechanism of reduction of ambivalence. It discusses both his inspirations on the field of sociology and anthropology of culture, as well as originality of his own theoretical concepts. The second part presents Bauman’s vision of culture as a process of proliferation of ambivalence. As far as he was concerned this process was a signum specificum of the western culture in the second part of the XX century. Bauman discussed its following phenomena: individualisation, globalisation and cultural pluralism.

3

Opieka nad zależnymi osobami starszymi w rodzinie: ryzyko i ambiwalencja

80%

Rosochacka-Gmitrzak M. , Racław M.

|

2015

|

nr 2(217)

23-47

PL

W artykule analizujemy pojęcie opieki nieformalnej nad osobami starszymi jako dynamiczny proces o charakterze instrumentalnym (zmienne zestawy czynności, miejsc i powiązań interpersonalnych) i emocjonalnym. Wskazujemy, że współcześnie opieka nieformalna dla opiekuna staje się ryzykiem, którego nie antycypują w adekwatny sposób polityki społeczne w krajach naszego kontynentu. Dodatkowo, w państwach posttransformacyjnych poleganie na krewnych i wykorzystywanie sieci społecznych jest często jedyną dostępną i konieczną strategią radzenia sobie przez seniora z deprywacją potrzeb – w obliczu doznawanego ubóstwa i słabości instytucjonalnego wsparcia. Zmiany socjo-kulturowe i demograficzne wskazują jednak na wzrost znaczenia emocji i dyktowanych nimi wyborów w podejmowaniu trudu opieki nad osobami starszymi. Zmieniają się relacje międzypokoleniowe, które coraz częściej będą miały charakter ambiwalentny.

EN

The paper analyzes the term of informal caregiving for frail older adults as a dynamic process of both instrumental (unsettled activity sets, places and interpersonal connections) and emotional character. We depict informal caregiver’s “social” risk as inadequately anticipated by social policies in Europe. In post-transformational countries relying on kin and social networks is generally the solely accessible and necessary strategy to adapt by frail older adult in the face of needs’ deprivation – a consequence of poverty and weakness of institutional support. However, sociocultural and demographic changes denote an increase in the meaning of emotions and resulting choices when taking up the strain of caregiving for frail older adults. Moreover, dynamic intergenerational relations are about to be of more and more ambivalent nature.

4

Zwischen Abschied und Neubeginn - die gemeinsame Erinnerung an 1918 als ökumenische Chance und Herausforderung in Europa

80%

Franzenburg G.

|

nr 7: Teologia ekumeniczna

129-149

EN

The year 1918 signifies both, the end of World War I and the beginning of state independence in the Eastern part of Europe. This ambivalence concerns different aspects of life, such as political affairs and society, arts and culture, literature, philosophy and religion. The following study discusses and considers chances and challenges of this ambivalence for an ecumenical dialogue in Europe. Therefore, these aspects of life will be analysed concerning the role of memory culture and also concerning the different kinds of remembrance in particular countries. In order to draw benefit from these results for parish oriented (adult) education and for ecumenical projects, theses considerations can be adopted as impulses for particular situations.

DE

Die Jahreszahl 1918 markiert nicht nur das Ende des Ersten Weltkriegs. Für einige Staaten steht sic für den Beginn ihrer staatlichen Unabhängigkeit. Dieser ambivalente Charakter lässt sich, wie im Folgenden untersucht wird, an mehreren Lebensbereichen aufzeigen. Dazu gehören Politik und Gesellschaft ebenso wie Kunst und Kultur, Literatur, Philosophie und Religion. Der Schwerpunkt der folgenden Überlegungen betrifft die Frage, welche Chancen, aber auch welche Herausforderungen das Erinnern an dieses ambivalente Schicksalsjahr für den ökumenischen Dialog in Europa hat. Daher werden die unterschiedlichen Lebensbereiche daraufhin befragt, welche Rolle die jeweilige Erinnerungskultur und Erinnerungsform in verschiedenen Ländern spielte und spielt. Um die Ergebnisse religions- und gemeindepädagogisch ökumenisch nutzen zu können, werden Projektanregungen gegeben, die zur jeweiligen Situation vor Ort adaptiert werden müssen

PL

Rok 1918 nic oznacza jedynie końca I wojny światowej. Dla kilku krajów jest również początkiem ich państwowej niezależności. Ten ambiwalentny charakter pozwala odnieść się, jak zostanie to przeanalizowane w dalszym toku wnioskowania, do większej liczby obszarów życiowych, takich jak polityka, społeczeństwo, sztuka, kultura, literatura, filozofia i religia. Główny punkt rozważań odnosi się do pytania, jakie szanse, ale też i wyzwania przedstawia pamięć o tej dacie dla dialogu ekumenicznego. Następnie zbadane zostały wymienione wyżej obszary pod kątem pytania, jaką rolę w poszczególnych krajach odgrywają i odgrywały kultura i formy pamięci. Aby umożliwić ekumenicznie wykorzystanie religijnych i pastoralnych wyników, przedstawione zostały sugestie projektów, które powinny być zaadoptowane do konkretnych przypadków.

5

Begrenzung und Ausgrenzung: Die Mauer in Bertolt Brechts Gedicht Der Blumengarten (1953)

70%

Hillesheim J.

|

tom 6

1-11

EN

From the beginning, Brecht’s poetry is characterized by a certain ambivalence. This could well be tactically motivated, for example when it came to opening up media in order to publish the first works. Brecht cultivated this ambiguity to the end. The Buckow Elegies were written in 1953 against the background of the workers’ uprising of June 17, 1953, which was violently ended by the Soviet army. Here again intelligent behavior was required from Brecht, who on the one hand owed a lot to the GDR and on the other hand was only too aware of the totalitarian oppression of art. With the image of a flower garden, which stands for the GDR and is bordered by a wall that fulfills different functions depending on one’s point of view, he addresses this topic – eight years before a wall was actually built.

PL

Już we wczesnej twórczości Bertolta Brechta zaznacza się pewna ambiwalencja, którą z dużym prawdopodobieństwem można uznać za rodzaj strategii: młody Brecht uciekał się do niej, by publikować w wybranych przez siebie mediach. Pisarz pozostał jej wierny do końca. Ambiwalencja charakteryzuje także powstałe w 1953 roku Elegie bukowskie, dla których tło stanowi powstanie wschodnioniemieckich robotników z 17 czerwca 1953 r., brutalnie spacyfikowane przez armię sowiecką. W obliczu tych wydarzeń Brecht musiał działać w sposób strategiczny: z jednej strony zawdzięczał wiele państwu wschodnioniemieckiemu, z drugiej strony aż nazbyt dobrze wiedział, iż w systemie totalitarnym represjonowana jest także twórczość artystyczna. Projektując obraz otoczonego murem kwietnego ogrodu, będącego symbolem NRD, spełniającego w zależności od punktu widzenia różnorakie funkcje, Brecht wprowadza do swojej twórczości motyw muru, i to osiem lat wcześniej, zanim ten faktycznie powstanie

DE

Von Beginn an zeichnet sich Brechts Dichtung durch eine gewisse Ambivalenz aus. Diese konnte durchaus taktisch motiviert sein, wenn es z.B. darum ging, sich Medien zu erschließen, um erste Werke zu veröffentlichen. Diese Mehrdeutigkeit pflegte Brecht bis zuletzt. Die Buckower Elegien entstanden 1953, vor dem Hintergrund des Arbeiteraufstands vom 17. Juni 1953, der von der sowjetischen Armee gewaltsam beendet wurde. Hier war abermals ein kluges Verhalten Brechts gefragt, der einerseits der DDR viel zu verdanken hatte, andererseits die totalitäre Unterdrückung auch der Kunst nur zu gut wahrnahm. Mit dem Bild eines Blumengartens, der für die DDR steht und von einer Mauer begrenzt wird, die, je nach Sichtweise, verschiedene Funktionen erfüllt, widmet er sich diesem Thema – acht Jahre, bevor tatsächlich eine Mauer gebaut wurde.