Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Late Weichselian and Holocene development of the small valleys in the SE part of the Niemcza Hills, Sudetic Foreland, southwestern Poland

100%

Alexandrowicz S. W. , Ciszek D.

Geologia Sudetica

|

1998

|

tom Vol. 31, nr 2

213-220

EN

The deposits which fill the small valleys of the Niemcza Hills in the Sudetic Foreland were accumulated by meandering rivers. There are sequences that consist of both the channel and overbank facies, including lateral accretion deposits and soils. The overbank deposits are composed of redeposited loess, which forms the alluvial loam described in this paper as silty loam. Two main stages of accumulation occurred: Lateglacial/early to middle Holocene and late Holocene. During the first stage, accumulation rates were very low in spite of the drastic climatic change at the Weichselian/Holocene boundary. The second stage was characterised by very high accumulation rates and generally increased slope activity, which was probably a result of human impact and extensive agriculture, present in this area since ca 2300-2500 yrs BP. The mollusc fauna changes according to the valley evolution, at first (stage I) represented by poor, redeposited, mainly cold-tolerant loess fauna, and then (stage II) rich assemblages of snails living in shady and humid habitats.

2

Właściwości sorpcyjne utworów wezbraniowych na tarasie zalewowym doliny środkowej Wisły w okolicach Magnuszewa w świetle morfogenezy form fluwialnych

75%

Falkowska E. , Falkowski T.

|

2010

|

tom Vol. 19, No. 2

35--48

PL

Celem badań, które prowadzone były na odcinku doliny Wisły środkowej w okolicach Magnuszewa było określenie związku izolacyjności utworów aluwialnych, rozumianej jako posiadanie takich cech fizykochemicznych, które w istotny sposób ograniczają możliwość infiltracji zanieczyszczeń z powierzchni do wód pierwszego poziomu wodonośnego (prace prowadzone były w ramach grantu MNiSW nr 2P04E 069 29). Badania wykazały skomplikowany układ wychodni utworów aluwialnych budujących powierzchnię tarasu zalewowego, który jest efektem ewolucji środowiska fluwialnego w holocenie, a także specyfiki przepływu wielkich wód współczesnej Wisły po powierzchni tarasu (głównie przed wybudowaniem wałów przeciwpowodziowych). Charakterystyka litologiczna utworów powierzchniowych obejmowała analizę granulometryczną, oznaczanie zawartości: węglanu wapnia, substancji organicznej, określanie pH gruntu, składu mineralnego frakcji iłowej. Określono także pojemność wymiany kationowej (CEC). Efektem badań było stwierdzenie, że odmiennym pod względem morfo- i litogenezy strefom tarasu zalewowego można przyporządkować typy profili litologicznych osadów wezbraniowych, które z kolei różnią się własnościami izolacyjnymi. Odtworzenie dynamiki procesów formowania powierzchni tarasu zalewowego powinno być zatem elementem konstruowania inżyniersko-geologicznych i sozologicznych prognoz dotyczących skutków jej zagospodarowania.

EN

Investigations carried out in the Vistula River valley in the vicinity of Magnuszew (middle course) have shown the complexity of distribution of flood facies deposits. The type of lithological profile as well as sorption properties depends on site location in distinguished morphogenetic zones of floodplain: (1) terrace zone of meandering Vistula reworked by contemporary flows, (2) erosion troughs, (3) alluvial fans (crevasses), (4) contemporary terrace.

3

Middle Weichselian Pleniglacial sedimentation in the Krasówka river palaeovalley, central Poland

75%

Wachecka-Kotkowska L. , Krzyszkowski D. , Klaczak K. , Król E.

|

2014

|

tom Vol. 84, No. 4

323--340

EN

This study from the Szczerców field of the Bełchatów open-cast mining complex, central Poland, reveals the local geomorphic and stratigraphic history of the Krasówka river palaeovalley – a major western tributary of the river Widawka. The data are from the western flank of the N-trending palaeovalley and the study combines detailed lithofacies analysis of outcrop sections, sediment petrology, AMS measurements and palynological evidence. Radiocarbon dates are of crucial importance for the reconstruction of the palaeovalley history. The study contributes to a better understanding of the response of the Central European river systems to the Vistulian Pleniglacial conditions. The Vistulian Pleniglacial sedimentation in the study area commenced with the accumulation of the latest Eemian to earliest Weichselian (≥45 ka) deposits by sheetwash processes in a local karstic topographic depression. The Krasówka river then formed to the east and shifted farther eastwards, but later approached twice the study area with a net aggradation prior to 43 ka BP – flooding it with overbank deposits. The river subsequently incised by nearly 20 m around 40 ka BP and began to fill in its valley by aggradation around 35 ka BP, while migrating eastwards and markedly decreasing its flooding capacity from 33 to 24 ka BP. The fluvial system was rejuvenated around 21 ka BP, with some initial erosion, and kept filling its valley by aggradation while flooding the valley flank. The river after filling its valley continued to aggrade, but gradually ran out of vertical accommodation and migrated westwards. The fluvial activity at this stage was increasingly accompanied by aeolian sedimentation. Once the Mid-Weichselian Pleniglacial came to an end around 14.5 ka BP, the Krasówka river had re-incised by nearly 5 m and assumed its present-day altitude in response to the post-glacial regional isostatic rebound of crustal basement.

4

Ocena wyników badań płytą VSS kruszywa ze złóż aluwialnych rejonu Tarnowa wykorzystywanego do budowy nasypów drogowych

75%

Bardel T.

|

tom T. 7, z. 2

49-58

PL

Budowa autostrad bardzo często wymaga wznoszenia nasypów o znacznych i miąższościach. Do tego celu często stosuje się materiał aluwialny łatwo dostępy w rejonie dolin rzek karpackich. Ocena jakości wykonania nasypów komunikacyjnych z materiału gruboziarnistego (np. żwiru) polega na badaniu odkształcalności nasypu pod wpływem statycznego obciążenia zewnętrznego (badanie płytą VSS). Wartości określające nośność nasypów są ujęte normach wspólnie dla różnych typów materiałów - łącznie dla piasku, pospółki i żwiru, bez względu na ich uziarnienie. Takie podejście sprawia znaczne trudności wykonawcom robót ziemnych. W artykule dokonano analizy wyników wielu badań nasypów, wykonanym z aluwiów rzeki Dunajec. Wykazano, że istotnymi cechami materiału wpływającymi na wartości parametrów odkształcalności nasypu są uziarnienie oraz kulistość ziarn. Cechy te wynikają w szczególności ze składu petrograficznego określonego materiału. Wyniki badań wskazują że celowe byłoby rozważenie możliwości indywidualnego doboru wartości niektórych parametrów odkształcalności nasypów w odniesieniu do specyficznych cech określonego kruszywa.

EN

Highways construction generates a necessity to quickly develop road embankments. For this purpose, alluvial deposits often come from the Carpathian river valleys. The evaluation of road embankments made of coarse material (eg gravel) is done by testing the deflection of embankments (Static Plate Load Testing). Normative values of the bearing capacity describing the deflection of embankments are the same for all aggregates, regardless of grain-size: coarse and fine sand and gravel. Such norm values cause problems in the field during the ground works. This article reflects research done on road embankments built from the alluvial deposits of the Dunajec River. The research shows the essential factors whose determines resistance embankment for deflection is the roundness and grain-size. The roundness and grain-size result from the pétrographie composition of a particular sediment. In conclusion of the research, it shows that normative values of the bearing capacity could be correlated with specific characteristics of a particular aggregate.

5

Koncentracja wybranych metali ciężkich w utworach wezbraniowych Wisły w okolicach Magnuszewa w świetle morfogenezy form fluwialnych (środkowy bieg rzeki, centralna Polska)

75%

Falkowska E. , Falkowski T.

|

tom nr 446 (1)

29--40

PL

Koncentracja metali ciężkich w osadach rzecznych jest ściśle związana z charakterem procesów sedymentacji, transportu i erozji rzecznej. Ich występowanie w rzekach wiąże się bowiem głównie z cząstkami mineralnymi i organicznymi przenoszonymi w zawiesinie. Z tego też względu dynamika przepływu, szczególnie wielkich wód, ma kluczowe znaczenie dla dystrybucji i wtórnego uruchamiania metali ciężkich w tym środowisku. W trakcie badań prowadzonych w dolinie Wisły w okolicach Magnuszewa stwierdzono, że rozkład koncentracji metali ciężkich w osadach powierzchniowych odzwierciedla zróżnicowanie dynamiki poszczególnych środowisk tarasu zalewowego. Najwyższe zawartości Cu, Co, Zn, V, Cr i Ni występują w obrębie osadów budujących stożki napływowe wód wezbraniowych, uformowanych u wylotu rynien przelewowych (krewasy). Największe zawartości Sr, Pb i As stwierdzono w osadach wypełniających przeobrażone starorzecza. Najniższe zawartości badanych metali ciężkich występują w osadach głównych kanałów przepływów powodziowych.

EN

The concentration of heavy metals in fluvial deposits is strictly connected with the character of the river deposition, transport and erosion processes. Their presence in river waters is mostly connected with the smallest particles, organic as well as mineral transported in suspension. The dynamics of the high waters flow is of crucial importance for heavy metals distribution and activation after alluvia reworking. Investigations were carried out in Vistula River valley near Magnuszew (middle course). Differentiation of heavy metals distribution connectedwith recognised morphodynamic zones was detected. The highest content of Cu, Co, Zn, V, Cr and Ni was established in deposits of alluvial fans formed within crevasse zones. The highest content of Sr, Pb i As was detected in deposits filling up transformed oxbow lakes. The lowest content of heavy metals was determined in the main flood flow channel zones.

6

Złoto okruchowe i inne minerały ciężkie w osadach potoku Maruszka k. Burgrabic (Sudety Wschodnie)

63%

Godlewski A. , Wierchowiec J.

Przegląd Geologiczny

|

2004

|

tom Vol. 52, nr 3

216-222

EN

Two main heavy mineral associations were found in the studied sediments: magnetite–ilmenite and garnet–zircon– pyroxene. The parental rocks for those minerals were rocks from a metamorphic complex: gneisses, amphibolites, quartzities and crystalline limestones. Furthermore, the detrital gold was found in the alluvial deposits of Maruszka stream. The shape of most gold grains is discoidal or elliptical and they show various mechanical deformations (scratches, furrows, impact, and sandwich structures). The most significant primary gold source are amphibolites, which occur in Devonian quartzities and quartz schists of Vrbno group. The morphology, surface textures, and chemical composition of the gold particles suggest that the majority of gold was transported presumably in a suspended form as flakes, scales, and small grains. Gold could have also been dissolved and transported as complex compounds, colloidal solutions or suspensions. Moreover, some of the gold could have been redeposited and entered the Maruszka stream directly as a result of erosion of the Neogene, Gozdnica Series -like sediments and of Quaternary clays.

7

Zróżnicowanie pokryw deluwialnych i aluwialnych w Sudetach Wschodnich w świetle analiz sedymentologicznych i datowań radiowęglowych

63%

Latocha A.

Przegląd Geologiczny

|

2007

|

tom Vol. 55, nr 1

38-38, 45

EN

Textural and structural diversity of slope covers and alluvial deposits in the upper parts of mid-mountain valleys in the Eastern Sudetes allows for assessing human impact on their formation. Sandy-silty colluvial deposits in the lower parts of slopes or within local flats and slope depressions originate due to enhanced surface wash from arable grounds, in contrast to underlying coarser material with solifluctional features. Similarly, fine-grained overbank alluvial deposits can be also connected with human activity, as the slope material, washed down from arable fields, was transported to the channels and deposited within the floodplains during high-water stages. Their linkages with human activity have been confirmed by radiocarbon dating of charcoal found at the bottom of these sediments. The dates show a strong correlation with the dates of foundation of villages in the study area. The development of agriculture and deforestation of slopes resulted in increasing surface wash and transportation of slope material to footslopes and river channels. The extent of deposits, which can be correlated with human activity, is much more widespread than it was suggested before and they are found as high as 800 m a.s.l. Their thickness, however, is visibly smaller in comparison to colluvial or alluvial sediments deposited in the Sudetes foreland and it is strongly influenced by the local morphology. According to the 14C dating, these sediments are also much younger than those in the foreland, which corresponds to a substantial delay in human settlement expansion into the mountain areas.

8

New datings of deposits from Odra river valley - stratigraphic consequences and interpretation at fluvial succession

51%

Gontaszewska-Piekarz A. , Szczepaniak M.

|

2019

|

tom Vol. 29, no. 3

183--199

EN

This paper presents organic sediments age analysis in Odra river valley in Słubice, western Poland. In this middle reach of Odra valley reach the uppermost fluvial deposits contain several alternate layers of organic sediments. These deposits have been mostly interpreted as the Holocene fluvial (floodplain) sediments, even if visible admixture of organic matter is not observed. However, there is also another hypothesis. Geotechnical studies conducted in several locations in Słubice, have questioned this interpretation. The main argument was the values of preconsolidation ratio in the range of 0.8 to 5.4, which may suggest, that the analysed sediments were covered by an ice sheet. Also, based on the presence of a clay layer devoid of organic matter impurities in the top of organic deposits, the second one presumes an interglacial (possibly Eemian) age of the discussed fluvial/organic sediments (peats and silts). To verify these hypotheses, six samples from six different boreholes drilled in the Odra river valley, in the centre of Słubice were collected. The results of 14C dating and its interpretation allowed to determine the age of the tested material. All analysed samples from Słubice (Odra river valley) were formed within the last 10,000 years - in Preboreal, Atlantic and Subboreal. Such a result contradicts the earlier stratigraphic interpretations.

9

Osady złotonośne doliny potoku Kraszówka (Pogórze Kaczawskie)

51%

Urbański P.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

tom nr 439 (2)

375--388

PL

Analiza petrograficzna i mineralogiczna 25 panwiowych próbek korytowych umożliwiła rozpoznanie złotonośności holoceńskich aluwiów potoku Kraszówka na Pogórzu Kaczawskim. Wystąpienia złota okruchowego odnotowano w 18 próbkach pobranych na całej długości potoku, jednak jego największe nagromadzenie stwierdzono w środkowym odcinku potoku. Większość znalezionych złocin ma formę blaszkowo-płytkową lub cementacyjno-grudkową i wykazuje różnorodne deformacje mechaniczne. Głównym Źródłem złota okruchowego w osadach korytowych potoku Kraszówka są najprawdopodobniej paleogeńskie „białe” żwiry kwarcowe oraz wodnolodowcowe piaski złotonośne związane ze zlodowaceniami południowopolskimi. Ważną rolę w genezie złota okruchowego odegrały procesy chemicznego rozpuszczania i wtórnej precypitacji złota, prowadzące do powstawania tzw. złota „nowego”. W świetle teorii o odnawialności rozsypisk złotonośnych, istnieją duże szanse na rozpoznanie w osadach aluwialnych doliny Kraszówki stref o bilansowej zawartości złota okruchowego.

EN

Samples from alluvia of the Kraszówka Stream (Kaczawskie Foothills) were subjected to petrographic analysis. After this research, gold-bearing deposits of the Holocene Kraszówka alluvia have been diagnosed. Gold occurrence was reported all along the Kraszówka Stream, but its large concentration has been localized by the author within the middle part of the stream. Gold has been identified within 18 of 25 samples collected. Most of gold grains take the foliate-plate and cementation-popular forms and show various types of mechanical deformation. Palaeogene “white” quartz gravels and gold-bearing glaciofluvial sands of the South Polish Glaciations are probably the main source of placer gold. Chemical processes of gold dissolving and reprecipitation took an important part in the origin of placer gold, leading to the formation of so-called “new” gold. In the light of gold-placer renewable theory, there is a good chance to identify zones of economic placer gold concentration in alluvia of the Kraszówka Valley.