W okresie poprzedzającym akcesję zmienił się charakter polskiego rynku żywnościowego, nastąpiły zmiany instytucjonalne handlu zagranicznego oraz modernizacja i dostosowanie przemysłu rolno-spożywczego do standardów unijnych. W rezultacie polska gospodarka żywnościowa była w dniu członkostwa dobrze przygotowana do funkcjonowania na jednolitym rynku europejskim. Ponieważ równocześnie polska oferta okazała się konkurencyjna cenowo, po akcesji nastąpił szybki wzrost eksportu rolno-spożywczego przede wszystkim do innych krajów członkowskich UE, a ujemne saldo ogółem obrotów tą grupą towarów przekształciło się w trwale dodatnie.
EN
In the years before accession the Polish food market changed its shape, the foreign trade with agricultural products was privatized and agro-food industry modernized and adjusted to the EU standards. Polish food economy was therefore in the day of accession well prepared to the functioning on the European market. Prices of Polish agro-food industry were competitive and the rapid growth of export of agro-food products after accession was observed. Poland has now an important surplus in the agro-food trade with other member countries.
Polish agri-food trade already in 2003 generated a positive balance. After accession to the EU it has rocketed and in 2013 twelve-fold surpassed its level recorded in 2003. Naturally, this success arouses great interest. It also has a number of macroeconomic implications. The article focuses on the problem of poorly recognized, i.e. on interdependencies between this trade and the state budget and public debt. On the purely theoretical basis, it was found that growing exports and net exports may reduce both the budget deficit and the public debt, as well as indicators based on them. In Polish conditions, this positive effect cannot, however, be large, because the balance of agri-food trade (net exports) recently is only 1-1.5% of GDP. Even lower (approx. 0.5%) was the share of taxes paid by exporters of the food industry in GDP. While the econometric analysis showed that the impact of exports of agri-food products and total exports of goods in GDP is positive and leads to a decline in public debt. It turned out that one-percent increase in agri-food exports lowers the above debt by 0.06%, while the same increase in total exports of goods - reduces debt by 0.14%.
General evolutions of the Romanian agri-food trade in the pre-accession period. Post-accession trends in the Romanian agri-food trade. Performances of the Romanian agri-food trade in the intra-EU market.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The aim of this article is to determine the potential trade effects of Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) for the EU agri-food sector. The ex post analysis covered the characteristics of agri-food trade between the EU and the US in the years 2004–2014 on the basis of statistical data from the database of the World Bank WITS. The ex ante evaluation was carried out using SMART – a partial equilibrium model. The results of the study indicate that although bilateral agri-food trade relations of the EU–US have relatively little importance, but it is significant at the individual industries level. TTIP agreement, which includes the reduction of tariff barriers to agri-food trade between the EU and the US, will contribute to boosting bilateral agri-food trade to a greater extent for the US. The creation of a free trade produces mostly creation effect, whereby it will be asymmetric – concentrated in a few product groups.
PL
Celem artykułu było określenie potencjalnych efektów handlowych zawarcia Umowy o Transatlantyckim Partnerstwie Handlowym i Inwestycyjnym (TTIP) dla sektora rolno-żywnościowego w UE. Analiza ex post objęła charakterystykę obrotów produktów rolno-żywnościowych UE z USA w latach 2004–2014 na podstawie danych statystycznych z bazy Banku Światowego WITS. Ocena ex ante przeprowadzona została z wykorzystaniem modelu równowagi cząstkowej SMART. W efekcie zrealizowanych badań stwierdzono, że chociaż bilateralne relacje handlowe UE–USA w zakresie produktów rolno-żywnościowych mają względnie niewielkie znaczenie, są istotne na poziomie poszczególnych branż. Umowa TTIP, obejmująca redukcję barier taryfowych w handlu rolno-żywnościowym UE–USA, przyczynić się może do pobudzenia wzajemnych obrotów rolno-żywnościowych w większym stopniu dla USA. Utworzenie strefy wolnego handlu wywoła głównie efekt kreacji, przy czym będzie on asymetryczny – skupiony w kilku grupach produktów.
The paper examines the process of convergence in labor productivity in agriculture among countries that are members of regional trade agreements in North, Central and South America–the North American Free Trade Agreement (NAFTA), the Central American Common Market (CACM), and the Southern Common Market (MERCOSUR) respectively. The authors analyze the intensity of intraregional agri-food trade within these organizations. They use the σ-convergence coefficient to estimate interregional disparities in agricultural labor productivity. Changes in agri-food flows are measured with trade interdependence indices such as the share of intra-regional trade, the intra-regional trade intensity index, and the symmetrical introversion trade indicator. The analysis covers the 1980–2010 period. The study shows that a process of convergence in agricultural labor productivity occurred only in the case of MERCOSUR. Moreover, the authors found that the intensity of intra-regional agri-food trade grew at a slower rate than the intensity of extra-regional trade. This trend was accompanied by the growing role of MERCOSUR in world agri-food trade, according to the authors. In other analyzed groupings, the steady increase in the intensity of intra-regional agri-food trade was not accompanied by changes in the σ-coefficient or there was a process of divergence in agricultural labor productivity, the authors conclude.
PL
Głównym celem artykułu jest identyfikacja procesu konwergencji w zakresie wydajności pracy w rolnictwie w regionalnych ugrupowaniach handlowych Ameryki Północnej (NAFTA), Środkowej (CACM) i Południowej (Mercosur). Analizę przeprowadzono na tle kształtowania się intensywności wewnątrzregionalnego handlu rolno-żywnościowego tych ugrupowań. Do oszacowania dysproporcji międzyregionalnych w poziomie wydajności pracy w rolnictwie analizowanych ugrupowań wykorzystano współczynnik σ-konwergencji. Ocenę efektów zmian w przepływach handlowych w ramach poszczególnych ugrupowań oparto na wskaźnikach regionalnych współzależności, takich jak: udział handlu wewnątrzregionalnego, wskaźnik intensywności handlu wewnątrzregionalnego oraz symetryczny wskaźnik introwersji handlu. Zakres czasowy badania obejmuje lata 1980–2010. Przeprowadzone analizy dowiodły, że konwergencja wydajności pracy miała miejsce jedynie w Mercosur. Jednocześnie intensywność wewnątrzregionalnego handlu rolno-żywnościowego rosła wolniej niż handlu zewnątrzregionalnego, czemu towarzyszył wzrost udziału tego ugrupowania w handlu światowym. W pozostałych analizowanych ugrupowaniach stopniowemu wzmacnianiu regionalnego ukierunkowania handlu rolno-żywnościowego nie towarzyszyły zmiany w poziomie wskaźnika konwergencji bądź występował proces dywergencji w zakresie wydajności pracy w rolnictwie.
Po wstąpieniu Polski do UE polskie artykuły rolno-spożywcze mają swobodny dostęp do rynków innych państw członkowskich, a produkty innych państw członkowskich na rynek polski. Brak danych statystycznych powoduje, że możliwa jest jedynie fragmentaryczna ocena zmian w handlu rolno-spożywczym na podstawie obserwacji rynku. Wynika z niej, że nie wzrósł import żywności z innych państw członkowskich. Nie sprawdziły się zatem obawy, iż znaczną część polskiego rynku opanują konkurenci z innych państw członkowskich. Natomiast widoczny jest wzrost zainteresowania importerów zakupami mleka i artykułów mleczarskich, cieląt, młodego bydła opasowego, bydła rzeźnego, wołowiny, mięsa drobiowego a także wieprzowiny. Jego rezultatem jest wzrost cen detalicznych artykułów mleczarskich, mięsa i wyrobów mięsnych na rynku polskim. Wzrost eksportu niektórych artykułów (mięso drobiu, wieprzowina) jest najprawdopodobniej przejściowy, natomiast wzrost popytu eksportowego na pozostałe produkty powinien być trwały. Nowa sytuacja jest jednoznacznie korzystna dla rolników, otrzymujących za swe produkty wyższe ceny. Mleczarnie i zakłady przemysłu mięsnego są natomiast zaniepokojone aktywnością zagranicznych konkurentów na rynkach surowcowych (mleko surowe, zwierzęta opasowe i rzeźne). Jedyną możliwością wygrania walki konkurencyjnej jest zapewnienie dostawcom lepszych warunków sprzedaży, w tym także cen, niż zagraniczni konkurenci.
EN
After 1st of May 2004 Polish agro-food products have unlimited free access to the markets of other EU member countries and vice versa. The lack of statistical data is the reason that a partial estimation of trade changes is possible now. It is obvious that the import of agri-food products from other member countries didn't grow. The fear that an important part of Polish agri-food market will be under control of competitors from other member countries didn't happened up to now. In the same time the importers from other member countries are interested in buying on the Polish market milk and milk products, calves, young cattle, cattle for slaughter, beef poultry meat and pork. The result was the rise of prices in Poland on raw materials, wholesale and retail markets of milk, milk products, live animals, meat and meat products. The increase of export of poultry meat and pork is probably transitory. On the contrary the dem and for other listed products should be long lasting. The situation is profitable for farmers because they receive high er prices. The milk and meat industry is anxious of activity of foreign competitors on raw materials markets (raw milk, live animals). The only one possibility to win the competition is the better purchase conditions, including prices, than those proposed by the foreign competitors.
Polski eksport rolno-żywnościowy po akcesji do UE w 2004 roku jest konkurencyjny, rośnie i rozwija się dynamicznie. Jego konkurencyjność kształtują: duży potencjał produkcyjny polskiego rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego, względnie niskie ceny zbytu produktów rolnych, niskie ceny pracy, wysoka jakość polskiej żywności, duża aktywność i witalność polskich podmiotów handlu zagranicznego. Głównym rynkiem zbytu dla polskiego eksportu rolno-żywnościowego jest UE (ponad 75,0% wartości eksportu). Rynek unijny jest bardzo opłacalny i względnie tani, ze względu na niskie koszty transportu. Polska jest eksporterem netto w zakresie produktów rolno-żywnościowych, o czym świadczy stale rosnące, dodatnie (od 2003 roku) saldo handlowe. Uogólniając, można powiedzieć, że Polska jest eksporterem mięsnym (oraz rybnym), mlecznym i owocowo-warzywnym, przy równocześnie znaczącym eksporcie takich grup towarów jak: cukry i wyroby cukiernicze, tytoń i wyroby tytoniowe oraz przetwory zbożowe. Jest to eksport głównie towarów przetworzonych, ale również surowców i półproduktów.
EN
Polish agri-food exports after EU accession in 2004 is competitive and is growing rapidly. Its competitiveness is formed by: large production potential of Polish agriculture and agri-food industry, relatively low sales prices of agricultural products, low price of labor, high quality of Polish food, great activity and vitality of Polish foreign trade entities. The main market for Polish agri-food exports is EU (more than 75.0% of exports). EU market is very cost-effective and relatively inexpensive, due to the low cost of transportation. Poland is a net exporter in the field of agri-food products, as showed by the ever-increasing, positive trade balance since 2003. Generally speaking, we can say that Poland is an exporter of meat (and fish), dairy, fruit and vegetables, while at the same time a major exporter of commodity groups such as sugars and confectionery, tobacco and grain products. This is mainly export of processed goods, but also raw materials and semi-finished products.
Lata 2004-2009 były okresem szybkiego wzrostu handlu artykułami rolno-spożywczymi zarówno w Polsce, jak i w pozostałych nowych państwach członkowskich. Ogólna pozycja nowych państw członkowskich, jako eksporterów artykułów rolno-spożywczych, jest na rynku UE nadal słaba. Wprawdzie udział nowych państw członkowskich w handlu artykułami rolno-spożywczymi na Jednolitym Rynku Europejskim podwoił się w okresie 2000-2009, ale wciąż wynosi zaledwie 10 %, natomiast udział Polski - 4 %. Potencjalne możliwości eksportu rolno-spożywczego nowych państw członkowskich nie są wykorzystywane. Polska gospodarka żywnościowa ma wciąż jeszcze możliwości wzrostu eksportu na rynki innych państw członkowskich i możliwości te systematycznie coraz lepiej wykorzystuje.
EN
The years 2004 - 2009 were a period of rapid growth in trade of agri-food products in Poland, as well as in other new Member States. The general position of new member states, as exporters of agri-food products, is on the EU market still weak. Although the share of new Member States in trade of agri-food products on the Common European Market doubled during the period 2000-2009, but still is only 10 % while Polish - 4 %. The potential for agri-food exports of the new Member States is not used enough. Polish food economy still has the possibilities of increased exports to the market of other Member States, and uses these possibilities systematically better and better.
This sectoral study of the largest food exporters in the EU focuses on the impact of foreign trade in products made from agricultural commodities on the prospects of agricultural output development. In particular, the study analyses the interdependencies between the output and exports of selected goods. The methodology of vector autoregression was applied to describe the analysed relationships. The results of analyses support the hypothesis about the stimulating role of exports for output and, in the case of certain countries, identify the opposite direction of the causal relationship. The impact of exports on agricultural output is of a short-term nature. Exports appear to be more exogenous than output. The degree of exogeneity of agri-food exports is lowest in the Netherlands.
PL
Badanie prowadzone w ujęciu sektorowym dla największych eksporterów żywności w UE koncentruje się na wpływie handlu zagranicznego produktami wytwarzanymi na bazie surowców rolnych na możliwości rozwoju produkcji rolniczej. Szczególnym przedmiotem zainteresowania są współzależności między produkcją a eksportem wskazanych towarów. Do opisu badanych związków zastosowano metodykę wektorowej autoregresji. Wyniki analiz wspierają hipotezę o stymulacyjnej roli eksportu w stosunku do produkcji, a w przypadku niektórych krajów identyfikują odwrotny kierunek relacji przyczynowej. Wpływ eksportu na produkcję rolniczą ma charakter krótkookresowy. Eksport jest czynnikiem bardziej egzogenicznym niż produkcja. Stopień egzogeniczności eksportu rolno-żywnościowego jest najniższy w Holandii.
Celem artykułu jest charakterystyka zmian, jakie zaszły w polsko-brytyjskim handlu produktami rolno-spożywczymi po brexicie oraz zmian pozycji Polski w dostawach żywności na rynek brytyjski. Od 1 stycznia 2021 r. unijno-brytyjskie relacje handlowe reguluje Umowa o handlu i współpracy między Unią Europejską a Wielką Brytanią (EU-UK Trade and Cooperation Agreement – TC A), która przewiduje m.in. bezcłowy handel między stronami. Polscy producenci żywności poradzili sobie relatywnie dobrze na rynku brytyjskim po brexicie. Co prawda, udział Wlk. Brytanii w polskim eksporcie rolno-spożywczym w latach 2020-2022 zmniejszył się o 1,3 pkt% (z 9% do 7,7%), jednakże zwiększyło się znaczenie Polski w dostawach żywności na rynek brytyjski. Polska wyprzedziła Belgię i stała się siódmym największym dostawcą produktów rolno-spożywczych do Wlk. Brytanii, odpowiadając za ponad 5% dostaw w ujęciu wartościowym. Najbardziej po brexicie polscy eksporterzy umocnili swoją pozycję na rynku brytyjskim w sprzedaży konserw mięsnych i rybnych, mięsa drobiowego, mrożonek owocowych i warzywnych, karmy dla zwierząt, a także pozostałych wyrobów tytoniowych.
EN
The aim of the article is to describe the changes that have taken place in the Polish-British trade in agri-food products after Brexit and the changes in Poland’s position in food supplies to the British market. From 1 January, 2021, EU-UK trade relations are regulated by the EU-UK Trade and Cooperation Agreement (TC A), which provides for, inter alia, duty-free trade between the parties. Polish food producers did relatively well on the British market after Brexit. Although the share of the United Kingdom in Polish agri-food exports in 2020-2022 decreased by 1.3 pp (from 9% to 7.7%), the importance of Poland in food supplies to the British market has increased. Poland overtook Belgium and became the seventh largest supplier of agri-food products to the UK, accounting for over 5% of supplies by value. After Brexit, Polish exporters strengthened their position on the British market the most in the sale of canned meat and fish, poultry meat, frozen fruit and vegetables, pet food, as well as other tobacco products.
W artykule omówiono pozycję poszczególnych branż polskiego przemysłu spożywczego na rynku europejskim. Wielkość handlu w ramach poszczególnych branż określono na podstawie danych Eurostatu na poziomie czterocyfrowej agregacji grup produktów. Dokonano analizy bilansu handlowego i oceny konkurencyjności za pomocą wskaźników ujawnionych przewag komparatywnych (RCA - Revealed Comparative Advantages i TC - Trade Coverage). W związku z tym, że 76% wymiany handlowej Wspólnoty stanowią obroty wewnątrzunijne, w badaniu skoncentrowano się wyłącznie na obrotach handlowych pomiędzy krajami Unii Europejskiej. Z przeprowadzonej analizy wynika, że jest możliwy dalszy wzrost polskiego eksportu produktów przemysłu rolno - spożywczego na rynek unijny.
EN
In the article, ranking of various branches of Polish food industry in the EU market was discussed. The volume of trade within the particular branches is determined on the basis of Eurostat data on the four-digit level of aggregation of product groups. An analysis concerns trade balance and competition assessment, using revealed comparative advantage indicators (RCA - Revealed Comparative Advantages and TC - Trade Coverage). In connection with the fact that 76% of EU trade is an intra trade, the study focuses on trade flows between the European Union countries. The analysis shows that there are further opportunities for growth of Polish agri-food exports to the EU market.
Celem artykułu jest charakterystyka wybranych elementów Umowy o handlu i współpracy między UE a Wlk. Brytanią (Trade and Cooperation Agreement – TCA) oraz dotychczasowego wpływu brexitu na polsko-brytyjski handel rolno-spożywczy. Uzgodniona zaledwie kilka dni przed upływem okresu przejściowego Umowa TCA pozwoliła uniknąć paraliżu w handlu Polski z Wlk. Brytanią. Jednakże nie obyło się bez wyraźnego załamania we wzajemnych obrotach, w szczególności w przywozie z Wlk. Brytanii. Umowa TCA przewiduje, co prawda, bezcłowy handel towarami (pod warunkiem spełnienia reguł pochodzenia), jednakże powróciły kontrole graniczne, w tym w zakresie spełnienia norm sanitarnych i fitosanitarnych, co wiąże się z obowiązkiem przygotowania odpowiedniej dokumentacji. Długofalowo Wlk. Brytania straci na znaczeniu jako rynek zbytu polskich produktów rolno-spożywczych. Skala tego spadku będzie zależeć od tego, jak szybko polskie przedsiębiorstwa zaadaptują się do nowych warunków. A to będzie widoczne już po kilku miesiącach funkcjonowania Wlk. Brytanii poza UE.
EN
The aim of the article is to describe selected elements of the Trade and Cooperation Agreement between the EU and the United Kingdom (TCA) and the impact of Brexit on current Polish agri-food trade with the UK. The TCA Agreement, agreed just a few days before the end of the transitional period (the end of 2020), allowed Poland to avoid a paralysis in trade with the UK. However, it was not without a clear breakdown in mutual trade, in particular in imports from the UK. Although the TCA agreement provides for duty-free trade in goods (subject to compliance with the rules of origin), border controls have returned, including the compliance with sanitary and phytosanitary standards, which entails the obligation to prepare appropriate documentation. In the long term, the UK will lose its importance as a market for Polish agri-food products. The scale of this decline will depend on how quickly Polish enterprises adapt to the new conditions. And this will be visible after some month of the functioning of the UK outside the EU.
Celem artykułu jest przedstawienie dotychczasowych ustaleń między Unią Europejską a Wielką Brytanią w kwestii brexitu oraz próba oceny wpływu podjętej decyzji o wyjściu Wielkiej Brytanii z UE na dotychczasowy i przyszły polsko-brytyjski handel rolno-spożywczy. Wygrana Partii Konserwatywnej w wyborach do brytyjskiego parlamentu daje w zasadzie gwarancję opuszczenia UE przez Wielką Brytanię do końca stycznia 2020 r. W okresie przejściowym (do końca 2020 r.) warunki prowadzenia wymiany handlowej z Wielką Brytanią nie ulegną zmianie. W tym czasie strony powinny zawrzeć umowę o wolnym handlu. Jednakże nie jest to takie pewne. Ryzyko twardego brexitu nadal zatem istnieje i jest on możliwy z początkiem 2021 r. A to oznaczałoby dotkliwe straty m.in. dla polskiego sektora mięsnego, w szczególności branży drobiarskiej.
EN
The purpose of the article is to present the current arrangements between the European Union and the United Kingdom concerning Brexit and assess effects of the decision about UK’s withdrawal from the EU on current and future Polish agri-food trade with the United Kingdom. The victory of the Conservative Party in UK’s parliamentary elections basically guarantees that the United Kingdom will leave the EU by the end of January 2020. During the transitional period (until the end of 2020), the trade conditions with the United Kingdom will not change. The both sides should conclude the agreement on free trade area until the end of 2020. However, this is not certain. The risk of hard Brexit still exists and is possible at the beginning of 2021. UK’s withdrawal without agreement might mean severe losses, among others for the Polish meat sector, and in particular the poultry industry.
Celem artykułu jest charakterystyka zmian, jakie zaszły w polsko-brytyjskim handlu produktami rolno-spożywczymi w 2021 r., tj. pierwszym roku funkcjonowania Wlk. Brytanii poza jednolitym obszarem europejskim. Od 1 stycznia 2021 r. unijno-brytyjskie relacje handlowe reguluje Umowa o handlu i współpracy między Unią Europejską a Wielką Brytanią (EU-UK Trade and Cooperation Agreement – TCA), która przewiduje m.in. bezcłowy handel między stronami. Polscy producenci żywności poradzili sobie relatywnie dobrze na rynku brytyjskim po brexicie. W 2021 r. eksport rolno-spożywczy na ten rynek zmalał o zaledwie 4% w porównaniu z rokiem poprzednim. Dużo gorsze wyniki odnotowano w imporcie, którego wartość zmniejszyła się o ponad 40% rok do roku. Po brexicie polscy eksporterzy umocnili swoją pozycję na rynku brytyjskim w sprzedaży konserw mięsnych, mięsa drobiowego, kiełbas, mrożonek owocowych, przetworów zbożowych, a także wyrobów tytoniowych.
EN
The aim of the article was to describe the changes that took place in the Polish-British trade in agri-food products in 2021, i.e. the first year of the functioning of the United Kingdom outside the European Single Market. From January 1, 2021, EU-UK trade relations are regulated by the EU-UK Trade and Cooperation Agreement (TCA), which provides, inter alia, duty-free trade between the parties. Polish food producers did relatively well in the British market after Brexit. In 2021, agri-food exports to this market decreased by only 4% compared to the previous year. Much worse results were recorded in import, the value of which decreased by over 40% year on year. After Brexit, Polish exporters strengthened their position on the British market in the sale of canned meat, poultry, sausages, frozen fruit, processed cereals and tobacco products.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.