Due to progression of European societies’ aging process the need for treatment, rehabilitation and daily care for an increasing population of disabled persons in older age becomes one of the most important social problems. Special pedagogy has the potential to respond to this issue in its scientific, didactic and vocational domain, by recognizing and meeting the specific needs of older adults with disability. Within its specialty – special geragogy – may deal with effective prevention and improvement of functional disorders in older adults and thus contribute to reducing their negative individual and social consequences. Contemporary problems of aging societies requires from special education to include within its interests the issue of disability on every stage of life. The purpose of this article is to justify the need for development of special geragogy in the area of science, education and practice
Celem artykułu jest zaprezentowanie autorskiej koncepcji badania jakości życia ofiar wypadków drogowych w wieku zaawansowanym. Ofiary te spotykają się najczęściej z wykluczeniem z życia społecznego, zaś niwelowanie nierówności społecznych poprzez zapewnienie wysokiej jakości życia wszystkim członkom społeczeństwa stanowi nadrzędny cel polityki społecznej i gospodarczej współczesnych państw. W Polsce najliczniejszą grupę ofiar śmiertelnych wypadków drogowych stanowią osoby w wieku 60+. Przegląd literatury dotyczącej jakości życia ofiar wypadków drogowych wykazał, że publikacje na ten temat są nieliczne. Dodatkowo, ich autorzy prezentują rozbieżne podejścia do tematyki, metodologii oraz narzędzi badawczych. Niniejszy artykuł odpowiada na zdefiniowaną potrzebę rozszerzenia badań nad oceną jakości życia wśród osób poszkodowanych w wypadkach w celu opracowania rozwiązań modelowych, które pozwolą ofiarom tych wypadków powrócić do pełni życia społecznego.
EN
The objective of the article is to present an original concept the study into the quality of life of road accidents victims at old age. Social exclusion from life most often affects these victims. Eliminating social inequalities by ensuring a high quality of life all members of society is the overriding goal of social and economic policy of contemporary countries. People over the age of 60, are the largest group of road accident fatalities in Poland. Available literature regarding quality of life among injured in road accidents has shown that there are few publications on this subject. Moreover, divergent approaches to topics, methodologies and research tools are presented. This paper responds to an identified need for more research into QoL of road accidents victims for the purpose of developing model solutions for victims recovery of a normal social life.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The diverse preferences and expectations of elderly people pose a new challenge to the housing policies. The future role of housing policy is not as straightforward as it may seem at first glance. The group of elderly people will be requiring modified dwellings and access to other innovative solutions which will make possible spending the rest of life in suitable housing conditions. The article presents main problems connected with aging societies, increasing housing needs and housing policy.
PL
Zróżnicowane preferencje i oczekiwania osób starszych stanowią nowe wyzwanie dla polityki mieszkaniowej. Przyszła rola polityki mieszkaniowej nie jest tak prosta jak może się wydawać. Seniorzy będą potrzebować dopasowanych do potrzeb zasobów mieszkaniowych, dostępu do innych innowacyjnych rozwiązań, które umożliwią spędzenie reszty życia w odpowiednich warunkach mieszkaniowych. Niniejszy artykuł prezentuje podstawowe problemy związane ze starzeniem się społeczeństw, wzrastającymi potrzebami mieszkaniowymi a polityką mieszkaniową.
This paper presents the results of research conducted at the (Faculty of Architecture, Poznan University of Technology) in the area of urban design geared towards the new needs of ageing residents. The first part presents the original proposal of a typology of residential environments for seniors based on own research, supported by the realisations of architectural objects in the last 15 years in Poland and worldwide. Then, the article also draws on research carried out on a group of over 800 young residents of Poznań to assess the potential of architectural and urban space to support health and living comfort, referring to the basic functional and spatial needs of the living environment for seniors. The text is accompanied by an introduction describing the contemporary conditions and historical context related to senior housing in Poland.
PL
W artykule przedstawiono wyniki badań prowadzonych (na Wydziale Architektury w Politechnice Poznańskiej) w obszarze projektowania urbanistycznego ukierunkowanego na nowe potrzeby starzejących się mieszkańców. W pierwszej części omówiono autorską propozycję typologii środowiska zamieszkania dla seniorów w oparciu o badania własne, poparte realizacjami obiektów architektonicznych z ostatnich 15 lat w Polsce i na świecie. W dalszej części artykułu przedstawiono badania przeprowadzone na grupie ponad 800 młodych mieszkańców Poznania w celu oceny potencjału przestrzeni architektoniczno-urbanistycznej do wspierania zdrowia i komfortu życia, odnosząc się do podstawowych potrzeb funkcjonalno-przestrzennych środowiska życia seniorów. Tekstowi towarzyszy wprowadzenie opisujące współczesne uwarunkowania i kontekst historyczny związany z mieszkalnictwem senioralnym w Polsce.
Economic and political consequences of population aging is increasingly being diagnosed in Poland and in the world, but there is lack of determination to resist this process. Economic growth and innovation are generated by people of twenty and thirty years old, whereas people of forty and fifty years old only sustain economic activity. The key to the state and local government, which receives up to 50% of the personal income tax, should be to promote family-friendly policy to maintain growth and prevent the collapse of their own finances. The decisive factor in family policy is exceeding the effect of the initial growth of the family, the result of which is expected social and economic acceleration. Unfortunately, in 2013 predominance of deaths over births was the highest in our post-war history, as the number of births decreased compared to the previous year by nearly 15 thousand., and the fertility rate in Poland is currently 1,299, which puts us at the 212th place in the classification of 224 countries of the world. The reason that less and less Poles are born is among others that people who were born in "solidarity demographic growth" are becoming older, and the fact of mass emigration abroad. Today, women of that demographic growth are over 30. Unfortunately, they can not have many children, if at all. Therefore, in order to provide in Poland simple replacement of generations, with lower number of younger people, fertility should increase threefold. It is an unimaginable task when it comes to the need to change social consciousness, but that is the direction we should constantly keep. This must be revealed by significant financial transfers for people with children or people likely to have them. So drastic decrease in births was a result of twenty-five years of anti-family policy. It manifests itself in the fact that the maintenance of children of treated at all times as a luxury that should be taxed. Moreover, such a phenomenon is also influenced by demoralization instilled by mass media, and also widely promoted new culture of childless lifestyle. As a result, even after the signing of the Treaty of Lisbon Polish elites did not even consider the need for a pro-natalist policy, which would compensate dramatic loss of Polish importance in the European Union. Therefore, it must be feared that because of 25 years of neglect we will enter not into the debate about the need for sacrifice, but into the discussion about quality of life and a decent death - "serious" discussion about euthanasia. To save the public finances and prevent the debate from ethically questionable discussions on euthanasia, the financial analysis should take into account the aging of the population and actively prevent the situation where we lack approx. 4 million children to the simple replacement of generations. Continuation of anti-family policy in the nearest future will lead to a situation in which Poland will become a great home for the aged who will be neglected, a home for the aged which would be demoralized, and the lack of taxpayers will lead to the fact that there will not be enough people to fund essential needs of an aging population. It is necessary to provide an adequate response to these challenges by introducing family-friendly policies, job creation and budgeting, and these three pillars should be based on a solid foundation of Christian values. If delineated action will not occur, there is a very real danger, almost a certainty that the current flawed economic policies and the lack of family-friendly activities will result in such a high work load in Poland, that it will become unprofitable for not numerous young generation in Poland. At the same time Western countries need workers and "carers" for their old generation. They will attract Polish workers, using the fact that the richer societies will have resources for better education of their children and grandchildren. In Poland there will remain a huge group of pensioners who may not receive proper benefits. As a result of neglect, less numerous generations working in a "sandwich" generation (in the need to finance the young and the old) will be subjected to immense economic pressure. Increased workload will cause an increase in taxation, on the other hand, it will cause the pressure to reduce pension benefits and reducing the availability of health care.
PL
Ekonomiczno-polityczne konsekwencje procesu starzenia się społeczeństw są coraz częściej diagnozowane w Polsce i na świecie, aczkolwiek brakuje determinacji do przeciwstawienia się temu procesowi. Wzrost gospodarczy i innowacyjność generują dwudziesto- i trzydziestolatkowie, podczas gdy czterdziesto- i pięćdziesięciolatkowie jedynie podtrzymują aktywność gospodarczą. Kluczowe dla państwa i samorządu, który uzyskuje aż 50% z podatków PIT, powinno być wspieranie polityki prorodzinnej, aby utrzymać wzrost gospodarczy i zapobiegać zapaści swoich własnych finansów. Decydującym czynnikiem w polityce prorodzinnej jest przekroczenie efektu początkowego wzrostu rodziny, w rezultacie którego występuje oczekiwane przyspieszenie społeczne i gospodarcze. Niestety, w 2013 roku przewaga zgonów nad urodzeniami była największa w naszej powojennej historii, gdyż liczba urodzeń zmniejszyła się w porównaniu z poprzednim rokiem o blisko 15 tys., a współczynnik dzietności w Polsce wynosi obecnie 1,299, co plasuje nas na 212. miejscu w klasyfikacji 224 krajów świata. Przyczyną tego, że na świat przychodzi coraz mniej Polaków, jest m.in. to, że coraz starsze są osoby, które urodziły się w „solidarnościowym miniwyżu” demograficznym, oraz masowa emigracja za granicę. Obecnie kobiety z tego wyżu mają powyżej 30 lat. Niestety, nie będą mogły mieć wielu dzieci, jeśli w ogóle je będą miały. Dlatego, aby w Polska miała prostą zastępowalność pokoleń, przy niższej liczebności młodszych roczników dzietność powinna wzrosnąć aż trzykrotnie. Jest to niewyobrażalne zadanie, jeśli chodzi o konieczność zmiany świadomości społecznej, niemniej jednak jest to kierunek, którego powinniśmy stale się trzymać. Musi to się objawić znacznymi transferami finansowymi na rzecz osób mających dzieci lub mogących je mieć. Tak drastyczny spadek urodzeń spowodowała dwudziestopięcioletnia polityka antyrodzinna. Objawia się ona w tym, że utrzymanie dzieci traktowane jest cały czas jako dobro luksusowe, które należy opodatkowywać. Ponadto na takie zjawisko wpływ ma także demoralizacja wpajana przez środki masowego przekazu oraz szeroko promowana kultura nowego bezdzietnego stylu życia. W efekcie nawet po podpisaniu traktatu lizbońskiego polskie elity nawet nie rozważały konieczności wprowadzenia polityki pronatalistycznej, która kompensowałaby dramatyczną utratę wagi głosu Polski w Unii Europejskiej. Dlatego należy się obawiać, że z powodu ćwierćwiecza zaniechań wkroczymy nie w debatę o konieczności wyrzeczeń, lecz dyskusję o jakości życia i godnej śmierci – rozmowy „na serio” o eutanazji.Aby ocalić finanse publiczne oraz uchronić debatę przed wątpliwymi etycznie dywagacjami na temat eutanazji, w analizach finansowych należy uwzględniać starzenie się społeczeństwa i aktywnie przeciwdziałać sytuacji, w której brakuje nam ok. 4 mln dzieci do prostej zastępowalności pokoleń. Kontynuowanie polityki antyrodzinnej już w najbliższym czasie doprowadzi do sytuacji, w której Polska stanie się dużym domem starców, z którym nikt nie będzie się liczył, zdemoralizowanym i skłóconym międzypokoleniowo, a brak podatników doprowadzi do tego, że nie będzie wystarczającej liczby osób do finansowania niezbędnych potrzeb starzejącej się populacji. Konieczne jest udzielenie adekwatnej odpowiedzi na te wyzwania poprzez wprowadzenie polityki prorodzinnej, tworzenie miejsc pracy i budżetowanie zadaniowe, a te trzy filary winny być oparte na stabilnym fundamencie wartości chrześcijańskich. Jeśli wytyczone działania nie nastąpią, to istnieje bardzo realne niebezpieczeństwo, niemalże pewnik, że obecna błędna polityka gospodarcza oraz brak działań prorodzinnych spowodują tak wysokie obciążenia pracy w Polsce, że w kraju stanie się ona nieopłacalna dla nielicznego młodego pokolenia. Jednocześnie kraje zachodnie potrzebujące pracowników i „opiekunów” dla swojego starego pokolenia przyciągną polskich pracowników, korzystając z tego, że bogatsze społeczeństwa będą miały środki na lepsze wykształcenie swoich dzieci i wnuków. Natomiast u nas pozostanie olbrzymia grupa rencistów i emerytów, którzy mogą należnych im świadczeń nie otrzymywać. W efekcie zaniechań coraz mniej liczne generacje pracujących w pokoleniu „sandwich” (od uścisku konieczności finansowania młodych i starych) będą poddane olbrzymiej presji ekonomicznej. Zwiększone obciążenie będzie powodowało wzrost opodatkowania, a z drugiej strony presję na zmniejszenie świadczeń emerytalnych i ograniczenie dostępności do służby zdrowia.
Tematem artykułu są zagadnienia dotyczące rozwoju architektury mieszkaniowej w kontekście coraz bardziej zauważalnego procesu starzenia się społeczeństw. Dzięki zdobyczom współczesnej medycyny, poprawiającym się warunkom bytowym, zwiększeniu zamożności żyjemy coraz dłużej. Udział procentowy seniorów w globalnej populacji rośnie. Jednym z najważniejszych problemów w tej sytuacji jest potrzeba zapewnienia im odpowiednich warunków egzystencjalnych. Ze względu na różnego rodzaju ograniczenia związane z wiekiem istnieje konieczność dostosowania struktur mieszkalnych do specyficznych wymagań osób w podeszłym wieku. Powstają nowe typologie budynków i mieszkań o innowacyjnych zasadach funkcjonowania oraz zróżnicowanych konfiguracjach przestrzennych. Artykuł sygnalizuje zagadnienia, które w zbiorowej świadomości są coraz bardziej obecne i akcentowane. Autor przedstawia wybrane aspekty kształtowania środowiska przyjaznego ludziom starszym. Prowadzone badania stanowią dobrą okazję do weryfikacji poglądów na temat projektowania założeń mieszkalnych, ich uniwersalności i otwartości w kontekście zmieniających się realiów i potrzeb społecznych.
EN
The subject of the article are issues related to the development of housing architecture in the context of an increasingly noticeable aging process. Thanks to the achievements of modem medicine, improving living conditions, and increasing wealth, we live longer and longer. The percentage of seniors in the global population is increasing. One of the most important aspects in this situation is the need to provide them with adequate existential conditions. Due to various age-related restrictions, there is a need to adapt residential structures to the specific requirements of the elderly. New typologies of buildings and apartments are emerging with innovative functioning principles and diverse spatial configurations. The article signals problems that are increasingly present and emphasized in the collective consciousness. The author presents selected issues related to shaping the environment friendly for the elderly. Observations and studies are an opportunity to verify general views on the design of residential premises, their universality and openness in the context of changing realities and social needs.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.