Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Świetlista natura rzeczywistości

100%

Kudelska M.

Kwartalnik Filozoficzny

|

2023

|

tom 51

|

nr 1-4

59-78

EN

In this essay, I analyse the concept of reality presented as naturally luminous. Light is distinguished either as source or as reflected light, by adopting either a metaphysical or an epistemic perspective. The subsequent analyses are based on a further distinction between two dimensions of reality – the absolute and the relative. I attempt to show that these two dimensions of reality are consistently predicated using words derived from the following roots: as (to exist) and bhū (to arise, to be, to be active, to happen) and, further, that there is a close correlation between the light source and the absolute dimension as well as between reflected light and the presented reality. I limit myself to two schools – Advaita and Sankhya-yoga – because there the idea of luminosity is the most evident, since they use the technical term prakāśa (shining), for the absolute dimension of reality. In the Advaita system, there is also the distinction between the term jyotisha, used when talking about the nature of the absolute, and prakāśa, used to indicate how this absolute presents itself.

2

The Hierarchy of the Transcendentals According to Advaita Vedānta

86%

Kudelska M.

Estetyka i Krytyka

|

2014

|

nr 1(32)

81-96

EN

In advaita vedānta, the status of real existence is ascribed to the Brahman only. The Brahman is the transcendental ultimate reality and it is not possible to describe it by any attribute. The present paper will focus on the problem of values. What is the status of values according to the pure monistic system? When advaita vedāntists call the empirical world sad-asad-anirvacanīya (real-unreal-indefinable), are we entitled to speak about the existence of values? And if they are real, what does ‘real’ mean in this context? All the attributes by which we describe the world can be grasped in groups. This division depends on the way in which we experience the world. One group encompasses objects experienced by the external organs, by the senses; its realm is responsible for aesthetic values. The second group leads to discrimination; its domain is ethics. The third prejudges the status of the world and advances metaphysical arguments. These three groups are arranged hierarchically. This order includes the cosmological and the soteriological model as well; thus the vision of the world in classical Indian thought appears as total harmony.

3

Pojęcie osoby w myśli indyjskiego adualizmu

81%

Sajdek P.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2018

|

tom 9

|

nr 2

5-19

PL

Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy w myśli indyjskiego adualizmu (advaita) można mówić o pojęciu osoby. Rozważania są prowadzone w aspekcie ewentualnego pojęcia osobowości Brahmana oraz duszy indywidualnej człowieka. Przyjętym wstępnie punktem odniesienia jest klasyczna definicja osoby, sformułowana przez Boecjusza.

EN

The article is an attempt to answer the question whether in the thought of Indian adualism (advaita) one can speak about the concept of a person. The considerations are conducted in the aspect of the possible concept of Brahman personality and the individual soul of man. The predefined reference point is the classic definition of a person, formulated by Boethius.

4

Czy można pragnąć poznania Brahmana?

81%

Sajdek P.

Diametros

|

2018

|

nr 56

39-50

PL

Śankara nie zaczyna swojej Brahmasūtrabhāṣyi od komentarza do pierwszej sutry, co było zwykłą w takich przypadkach praktyką, lecz definiowania dwóch terminów: „nakładania” (adhyāsa) i „niewiedzy” (avidyā), poświęcając temu specjalny rozdział wstępny, znany powszechnie jako Adhyāsabhāṣya. Rodzi się pytanie – dlaczego uznał, że początkową sutrę musi poprzedzić dodatkowe wyjaśnienie? Pewne światło rzuca na to zagadnienie Bhāmatī, komentarz Vācaspatiego Miśry do Brahmasūtrabhāṣyi. W świetle advaity zwrot „pragnienie poznania Brahmana” (brahmajijñāsā) wydaje się na pierwszy rzut oka pozbawiona sensu. Stąd też wstępny komentarz jest wyjaśnieniem idei Brahamna obcej dla advaity.

EN

Śankara did not comment on the first sūtra in his Brahmasūtrabhāṣya, which was a common practice in such cases; rather, he started by defining two terms: ‘superimposition’ (adhyāsa) and ‘ignorance’ (avidyā), in a special introductory chapter known to a wider audience as Adhyāsabhāṣya. The question arises as to why he deemed it necessary to precede his commentary to the initial sūtra with these additional elucidations. Bhāmatī, Vācaspati Miśra’s commentary on Mahāsūtrabhāṣya, seems to shed some light on the problem. According to the doctrine of advaita, the phrase ‘desire to know Brahman’ (brahmajijñāsā) in the first sūtra seems prima facie to have no meaning. Thus, the introductory commentary is an explanation of an idea of Brahman which is foreign to advaita.

5

The liberation doctrine in Brahmasiddhi of Maṇḍanamiśra

81%

Sajdek P.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2019

|

tom 9

|

nr 1

43-56

EN

The issue of liberation is a recurrent theme in all schools of Indian classical thought. In case of advaita-vedānta it is deeply rooted in ontology. The problem of ontological status of the world was the bone of contention for two competing non‑dualist schools of vedānta - vivaraṇa and bhāmatī. Maṇḍana’s Brahmasiddhi can be regarded as an important source of inspiration for the latter. The present paper is an analysis of Maṇḍana’s statements pertaining to the issue of mukti (or mokṣa) in contrast with those of Śankara, the exponent of advaita commonly (though erroneously) considered the creator and the most prominent representative of the school.

6

Doświadczenie poznania unicestwiającego w myśli adwajtystycznej

72%

Sajdek P.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2012

|

tom 2

|

nr 2

309-316

PL

Znana anegdota o Śaṅkarze uciekającym przed szarżującym bykiem świadczy o istnieniu swego rodzaju realności i wewnętrznej logiki w świecie empirycznym. Wynika z niej także istnienie pewnej hierarchii realności, gdy myślimy o istnieniu zakorzenionym w niewiedzy (avidyā). W artykule przytoczone zostały dwie rozbieżne opinie o tej hierarchii w filozofii advaity, głoszone przez wybitnych uczonych – E. Deutcha i P. Hackera. Bezsprzecznie hierarchia dotyczy wyłącznie rzeczywistości nałożonej. Z punktu widzenia wiedzy (vidyā) wszystkie poziomy istnienia zjawiskowego nie mają znaczenia. Poznanie rzeczywistości ostatecznej (bādha) Deutch określa terminem sublation, Hacker zaś contradiction. Obecny artykuł zawiera propozycję nowego, prawdopodobnie bardziej stosownego terminu „poznanie unicestwiające”, ponieważ poznanie rzeczywistości ostatecznej pociąga za sobą w sposób nieunikniony pewność nieistnienia i iluzorycznego charakteru świata zjawiskowego.