Artykuł, w oparciu o wybrane aspekty konkretnych teorii społecznych, zwięźle przedstawia trzy rodzaje wpływu myśli psychoanalitycznej Zygmunta Freuda na teorię socjologiczną. W pierwszej części pracy ukazane zostały wpływy psychoanalizy freudowskiej na sposób ujmowania dynamiki zjawisk oraz procesów społecznych na przykładzie niektórych komponentów teorii Jürgena Habermasa. Następnie pokazano rodzaj oddziaływania, polegający na zapożyczeniu pojęć i konstruktów teoretycznych opracowanych przez Freuda do analizy i opisu zjawisk społecznych. Do zilustrowania tego rodzaju oddziaływania posłużono się elementami myśli Talcotta Parsonsa. Artykuł zamyka syntetyczna analiza trzeciego rodzaju oddziaływania, przyjmującego formę samodzielnego paradygmatu, a przejawiającego się w ramach ukształtowania nowego sposobu myślenia o zjawiskach społecznych.
EN
This article concisely outlines three types of influence that Sigmund Freud's psychoanalytical thought has had on sociological theory, based on selected aspects of various social theories. In the first part of the paper the impact of Freudian psychoanalysis is shown with regards to describing the dynamics of social phenomena and processes, as illustrated by chosen components of Jürgen Habermas’ social theories. The next influence discussed consists of adopting concepts and theoretical constructs developed by Freud for the purpose of analyzing and describing social phenomena. The argument is exemplified by elements of Talcott Parsons’ social thought. The paper concludes with a synthetic analysis of the third type of influence, which manifests itself in the form of a separate paradigm, which can be observed as a completely new way of thinking about social phenomena.
This article is an attempt to interpret the final scene of The Leopard by Giuseppe Tomasi di Lampedusa (in which Concetta buries the remains of a decomposing stuffed dog) and to present an analysis of the motif of hope chests. Tracing Freudian anachronisms in the novel’s narration, the author proves that Concetta’s never-opened hope chests are a sign of her “mummified” memories of erotic unfulfillment. The decayed dowry kept in the chests is an image of “memory traces” (Freud) which harm the unmarried woman, turning her life into a “hell of memories.”
PL
Artykuł stawia pytanie o znaczenie finałowej sceny Geparda Giuseppe Tomasiego di Lampedusy (grzebania przez Concettę szczątków psiej kukły) i w całości przedstawia analizę motywu skrzyń posagowych. Tropiąc Freudowskie anachronizmy w narracji powieści, autor dowodzi, że nieotwarte nigdy skrzynie są dla Concetty znakiem „zmumifikowanej” pamięci o erotycznym niespełnieniu. Zbutwiała w zamkniętych skrzyniach wyprawa posagowa stanowi zatem obraz „resztek wspomnieniowych” (Freud), które przez lata raniły niezamężną kobietę, zamieniając całe jej życie w „piekło wspomnień”.
Powieść Granica zapomnienia (2010) Siergieja Lebiediewa (ur. 1981) – przedmiot naszej analizy – to jednen z pierwszych literackich przykładów nowego nurtu w rosyjskim dyskursie memorialnym, dotychczas koncentującym się wyłącznie na upamiętnieniu ofiar rezimu stalinowskiego i pomijającym całkowitym milczeniem postacie katów. Przełamując społeczno-kulturowe tabu pisarz kreuje bohatera – byłego oprawcę rezimu, którego zbrodnicza natura ujawnia się poprzez cielesne praktyki pamięci. Celem artykułu jest analiza semantyczna języka ciała kata (gesty, mimika, wzrok, milczenie). Koncentracja Lebiediewa na aspektach cielesno-fizjologicznych pozwala zdemaskować skrzętnie skrywaną biografię oprawcy.
RU
Роман Предел забвения (2010) Сергея Лебедева (р. 1981) – предмет нашего анализа – справедливо можно назвать одним из первых явлений, поспособствовавших открытию новых граней мемориального дискурса в России; доныне сфокусированного прежде всего на увековечении памяти жертв и одновременно полностью замалчивающего авторов насилия. Сделать бывшего начальника лагеря – и ему подобных, спрятавшихся под разными масками и личинами – видимым, значит материализовать его, наделить его тело личным языком, что и заложено в основу идеологической концепции романа.
EN
The novel Oblivion (2010) by Sergei Lebedev (born in 1981) - the subject of our analysis - is one of the first literary examples of a new trend in a Russian memorial discourse, so far focused solely on commemorating the victims of the Stalinist regime and ignoring the figures of executioners in a complete silence. By breaking the social and cultural taboos, the writer creates a hero - a former torturer of the regime whose criminal nature is revealed through the practices of a bodily memory. The purpose of this article is to semantically analyse the executioner's body language (i.e., gestures, facial expressions, eyesight,silence). Lebedev's concentration on bodily and physiological aspects makes it possible to unmask a carefully hidden biography of the torturer.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.