Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zwiastowania Guida Reniego w kontekście pragmatyki językowej

100%

Pięcińska A.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2018

|

tom 17

261-269

PL

Przedmiotem badań są cztery obrazy Guida Reniego ukazujące scenę Zwiastowania Marii Pannie. Celem artykułu jest przeprowadzenie analizy tych obrazów za pomocą narzędzi wypracowanych na gruncie pragmatyki językowej. Autorka wskazuje najpierw na źródła tekstowe tematu ikonograficznego Zwiastowania; następnie podstawowy dla niego tekst, czyli fragment Ewangelii św. Łukasza, rozpisuje na poszczególne akty mowy, po czym bada, które z wyodrębnionych aktów zostały ukazane na obrazach. O określeniu typu aktu mowy wnioskuje na podstawie niewerbalnych i konsytuacyjnych komponentów współtworzących dany akt. Analizę pragmalingwistyczną uzupełnia o charakterystykę stricte malarskich środków, pozwalających artyście na gruncie sztuk plastycznych wykreować własną wizję sceny utrwalonej w tekście literackim.

EN

The subject matter of the research presented in the article are four paintings by Guido Reni depicting the Annunciation. The purpose of the article was to analyse those paintings with the instruments created within the discipline of linguistic pragmatics. Firstly, the author of the article indicates the textual sources of the iconographical theme of the Annunciation; secondly, she divides the main text, namely a fragment of the Gospels according to St Luke, into particular speech acts, and next she investigates which of those acts appeared in the paintings. It is possible to define the type of particular speech acts on the basis of non-verbal and accompanying components that contribute to a given act. She supplements the pragmalinguistic analysis with a description of purely painting means, which allowed the artist to create his own version – within visual arts – of a scene immortalised in a literary text.

2

Szczęśliwa, która uwierzyła (Łk 1,45)

100%

Adamczewski B.

Verbum Vitae

|

2004

|

tom 5

75-87

PL

In the Gospel scene of the Visitation Luke hints at three basie aspects ( or better to say: levels) of Mary's faith. The first one is the "parental" faith ofthe Virgin, believing that she has really become pregnant - the words of Elisabeth are for Mary the first clear evidence of this fact. The second aspect is the "theological" belief that Mary's Son will be the Messiah and the divine Deliverer of all the oppressed God's people. And finally, the "model" faith: all the disciples of Christ should imitate Mary's total and active obedience to the Word ofthe Lord, which can be transmitted somehow or other. All these aspects shape the Lucan picture o f Mary as new Abraham of the new epoch of the history o f salvation.

3

Matka Boża Dziewica w poezji Młodej Polski

84%

Nosek A.

Rocznik Teologii Katolickiej

|

2015

|

tom 14

|

nr 2

EN

The article analyses the motifs of the Virginity and the Annunciation of the Virgin Mary in Young Poland poetry. They appear in the writings of many poets, i.e. Maria Konopnicka, Leopold Staff, Jan Kasprowicz, Bronisława Ostrowska, Kazimiera Zawistowska, Józef Ruffer and others. The interest in the Motherhood of God in this period stemmed mostly from a general increase in religiousness but it also had its national and patriotic roots. The expansiveness of the motifs of Virginity and the Annunciation of St. Mary after 1900 was also connected with the 50th anniversary commemoration of the announcement of the doctrine of the Immaculate Conception. The changes in the world-view in the era initialized by vitalism, the fascination with spirituality, broad-sense purity, folk nature and the Franciscan philosophical trend were also significant for the poetic presentation of St. Mary.

4

Scena Zwiastowania na poliptyku z Olkusza

84%

Kliś Z.

Folia Historica Cracoviensia

|

2007

|

tom 13

EN

Among many Annunciation scenes represented in panel painting in Little Poland - which is especially abundant in iconographie motifs “describing” the mystery of the Incarnation - is a panel of the polyptych (1485) in St. Andrew’s Church in Olkusz. The polyptych was painted in fulfilment of a request by Anna Sperhozowa of Olkusz, before her death. It is the work of Jan Wielki, a nephew of the late founder of the church. When Jan was battered by Jan Waligóra, and it seemed he would not survive, the work was completed by Jan Stary. A brother of Jan Wielki’s wife Katarzyna - Jan Wolny, bachelor of arts, subsequently St. Panthaleo’s altarist in Our Lady’s Church in Krakow and altarist of the Most Holy Virgin Mary in Olkusz - arranged all the legal formalities for the recognition of the altarpiece as the Family Worship Altar in St. Andrew’s Church1. It is therefore rather certain that the ideological aspect of the altarpiece was provided by a theologian with a personal interest in this particular work of art.

PL

Wśród wielu przedstawień Zwiastowania reprezentowanych w tablicowym malarstwie w Małopolsce uwagę zwraca scena z poliptyku z kościoła św. Andrzeja w Olkuszu. Został on ufundowany przez bogatą mieszczkę Annę Sperhozową i jej siostrzeńca, ks. Jana Wolnego, który, jako wykonawca testamentu ciotki, zamówił nastawę ołtarzową u swojego szwagra, malarza krakowskiego Jana Wielkiego. Poliptyk został ukończony w 1485 r. Początkowo znajdował się on na ołtarzu Bożego Ciała i Wniebowzięcia NMP, przy sakramentarium, obok ściany tęczowej (pomiędzy prezbiterium a nawami). Na początku XVII w. poliptyk został przeniesiony do kaplicy św. Anny przy prezbiterium. Najprawdopodobniej wówczas w części środkowej nastawy, na tle renesansowej niszy, umieszczono późnogotycką figurę Matki Boskiej z Dzieciątkiem.

5

X͞E MAPIA. Graffito z Groty Zwiastowania w kontekście historyczno–teologicznym

67%

Paczkowski M.

Vox Patrum

|

2021

|

tom 80

269-302

EN

The article presents the history of the Grotto of the Annunciation from the earliest manifestations of the cult. We then focus on the meaning of the graffito X͞E MAPIA from Nazareth. The documentation concerning the inscription in question was examined. Thanks to the graffiti you can see the peculiar Christian memory concerning the person of the Virgin Mary and the annunciation. The grotto of the Annunciation underwent many changes over the centuries. Numerous architectural elements that are part of these older buildings were discovered out of position, showing religious symbols and graffiti, among which a special value assumes the graffito „Hail Mary”. In reality, it is a sure historical document of the Marian cult before the council of Ephesus of the slightly later context. In the first centuries of the Church, the words of the angelic greeting were reread in different perspectives, revealing a multiplicity of interpretative nuances. They are not just a simple greeting, but an invitation to joy, then they announce the newness of the times and the new saving economy. The same words become prayer addressed to Mary and are connected with the various Marian titles and liturgical expressions.

PL

W artykule zostaje przedstawiona historia kultu miejsca Zwiastowania, począwszy od pierwszych jego przejawów. Kolejna część opracowania skupia się na znaczeniu graffito X͞E MAPIA. Wzięto pod uwagę dokumentację odnoszącą się do analizowanej inskrypcji. Dzięki analizowanemu graffito można przyśledzić pobożność chrześcijańską odnoszącą się do osoby Dziewicy Maryi i tajemnicy Zwiastowania. Analizowany dokument epigraficzny jest pewnym dowodem historycznym na kult maryjny w Nazarecie przed soborem Efeskim lub krótko po nim. W pierwszych wiekach Kościoła słowa Łk 1,28 były odczytywane w różnych perspektywach, ujawniając równorodność odcieni interpretacyjnych. „Witaj, Maryjo” nie było tylko zwykłym pozdrowieniem, lecz zaproszeniem do radości, objawieniem pełni czasów i dzieła zbawienia. Te same słowa stają się modlitwą kierowaną ku Maryi i wiążą się z Jej tytułami oraz praktykami liturgicznymi.

6

Mary in the Annunciation as a Type of Baptism

67%

Żelazny J. W.

Vox Patrum

|

2021

|

tom 80

211-220

PL

W tradycji orientalnej pomiędzy sceną zwiastowania opisaną przez Łukasza a liturgią chrztu istnieje pełna symetria. Wynika to z jednej strony z odmiennych konotacji filologicznych w kręgu języka aramejskiego, z drugiej z innego teologicznego podejścia do samego chrztu. Temat narzucił strukturę artykułu. Wychodząc od analizy pojęcia ruḥā i ḥailā w ich filologicznym syryjskim znaczeniu, omówiono działania Ducha Świętego i Słowa w zwiastowaniu i chrzcie świętym. To pozwoliło na ukazanie koncepcji oczyszczenia i włączenia do ludu Bożego nowoochrzczonych, ukazując inny wymiar namaszczenia w czasie liturgii, jednocześnie wskazując na dalsze paralele. Ukazana została jedność dzieła odkupienia, w którym wszystkie elementy są ze sobą powiązane, a mariologia jest nierozerwanie związana ze zbawczym dziełem Chrystusa. Opierając się na dostępnych tłumaczeniach tekstów Ojców Syryjskich i współczesnych opracowań chrztu w liturgii orientalnej, artykuł ukazuje nieznany wymiar egzegezy sceny zwiastowania, jak i mariologii syryjskiej.

EN

The study shows that there is a full parallel between Mary in the Annunciation and the baptism of believers. In the Oriental interpretation, the two-stage approach observed in the Annunciation scene: the Holy Spirit who cleanses and the Son who incarnates have their counterpart in the birth of a new man – a Christian who receives the Holy Spirit through the anointing with oil, and becomes a member of Christ in the waters of baptism. So we have a Mariology which is soteriologically oriented and inseparably connected with the person of Christ. This approach, biblical and in line with tradition, seems to be particularly interesting because it allows us to see the not always empha sized dimension of our Marian devotion.

7

Relacje Maryi do osób Trójcy Święttej w świetle VIII rozdziału Konstytucji Dogmatycznej o Kościele "Lumen Gentium"

67%

Bujak J.

Colloquia Theologica Ottoniana

|

2018

|

nr 2

23-42

PL

Celem niniejszego artykułu jest ukazanie relacji, które łączą Maryję z Osobami Trójcy Świętej – z Ojcem, Synem i Duchem Świętym – w kontekście nauczania zawartego w VIII rozdziale Lumen gentium, posoborowej wykładni Kościoła i opracowań teologów. Maryja jest tam ukazana jako Córka Ojca, Matka Syna Bożego i Oblubienica Ducha Świętego. Przesłanie Soboru Watykańskiego II stało się podstawą do analizy relacji między Maryją a Trójjedynym Bogiem, najistotniejszym odniesieniem jest Wcielenie Syna Bożego, stanowi bowiem moment, w którym po raz pierwszy w dziejach zbawienia dokonało się pełne objawienie misterium trynitarnego

EN

The purposed of this paper is to show the relationships that connect Mary with the Persons of the Holy Trinity, i.e. with the Father, the Son and the Holy Spirit, based on the teaching of Chapter VIII of Lumen gentium, the post-conciliar teaching of the Church and the contribution of theologians. Mary is depicted there as the Daughter of God the Father, Mather of the Son of God and the Bride of the Holy Spirit. Following the teaching of the Council, the mystery of the Incarnation of the Son of God was chosen as a starting point to show Mary in relation to the Triune God because it is the moment in which the full revelation of the Trinitarian mystery happened for the first time in the history of Salvation.

8

Rozmowy „wierszami i o wierszach”

59%

Fiut A.

Konteksty Kultury

|

2022

|

tom 19

|

nr 1

124-141

EN

The subject of reflection in this paper is the epistolary dialogue between Czesław Miłosz and Tadeusz Różewicz about their writings. It is expressed not only in direct opinions and evaluations of individual works, but also in the preliminary, later modified versions of poems that are found in the letters, all of which allows us to look at the relationship of the two poets from a slightly different perspective. Miłosz, who in the era of Socialist Realism played the role of mentor to Różewicz, over time transforms into his insightful reader and polemicist. Różewicz matures from his role as a student, gradually turning into an equal partner. Both emphasize in their friendly and long-lasting epistolary dialogue the similarities and differences in their worldviews and their poetic practices. Of particular importance in this respect are Miłosz’s poems – “Różewicz” and “Unde malum,” and Różewicz’s – “Myrmekologia (dalszy ciąg bajki o Guciu zaczarowanym)” and “Zaćmienie światła.” While Miłosz remains the poet of antinomy, Różewicz seems to be the poet of paradox.

PL

Przedmiotem refleksji jest dialog, jaki Czesław Miłosz i Tadeusz Różewicz toczą w korespondencji o swoim pisarstwie. Wyraża się on nie tylko w bezpośrednich opiniach oraz ocenach pojedynczych utworów, ale także w nierzadko pierwotnych, później modyfikowanych wersjach zamieszczanych w listach wierszy, co pozwala spojrzeć na relacje obydwu poetów z trochę odmiennej perspektywy. Miłosz, który w dobie socrealizmu pełnił wobec Różewicza funkcję mentora, przeobraża się z czasem w jego wnikliwego czytelnika oraz polemistę. Różewicz wyrasta z roli ucznia, stając się stopniowo równorzędnym partnerem. Obydwaj w przyjaznym, toczonym przez dziesiątki lat korespondencyjnym dialogu uwyraźniają podobieństwa i różnice zarówno swoich światopoglądów, jak i praktyki poetyckiej. Szczególnie ważne są pod tym względem utwory poetyckie: Miłosza – Różewicz oraz Unde malum, Różewicza – Myrmekologia (dalszy ciąg bajki o Guciu zaczarowanym) i Zaćmienie światła. Miłosz pozostaje poetą antynomii, Różewicz jawi się jako poeta paradoksu.

9

Stanowisko Marcina Lutra wobec Maryi Panny

59%

Herok P.

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

|

2023

|

tom 62

|

nr 2

117-140

EN

The author investigates Martin Luther’s writings in order to present his theological views on the Virgin Mary. After outlining the characteristics of Marian piety in the late Middle Ages, the author deals with a new understanding of Marian devotion proposed by the Wittenberg Reformer. To this end, he analyzes Luther’s statements in the Commentary on the Magnificat, the Commentary on Ave Maria and in his sermons. The author then presents modifications to the liturgical year proposed by the Reformer, along with the Marian feasts he has preserved – the Annunciation, Visitation and Purification – at the same time showing their theological justification proposed by Luther. In the next step, the author deals with Martin Luther’s view of other Marian feasts together with the place he gives to the Virgin Mary in the Vespers and in the Creed. In the final conclusion, the author states that in Luther’s concept, the Virgin Mary is present throughout the church year, and the Reformer opposed not the Virgin Mary herself, but abuses in her worship, subordinating it to the primacy of Christ at the same time.

PL

Autor podejmuje się zbadania pism Marcina Lutra w celu przedstawienia jego teologicznych poglądów na Maryję Pannę. Po zarysowaniu charakterystyki pobożności maryjnej późnego średniowiecza, autor przedstawia nowe rozumienie kultu maryjnego, zaproponowane przez wirtemberskiego Reformatora. W tym celu analizuje wypowiedzi Lutra zawarte w Komentarzu do Magnificat, w Komentarzu do Ave Maria oraz w jego kazaniach. Następnie autor przedstawia charakterystykę roku liturgicznego, zaproponowanego przez Reformatora, wraz z zachowanymi przez niego świętami maryjnymi (Zwiastowanie, Nawiedzenie i Oczyszczenie), przedstawiając jednocześnie ich teologiczne uzasadnienie zaproponowane przez Wirtemberczyka. W kolejnym kroku zostają przedstawione zapatrywania Marcina Lutra na inne święta maryjne oraz miejsce, jakie daje Maryi Pannie w liturgii nieszpornej i w wyznaniu wiary. We wniosku końcowym autor stwierdza, że w koncepcji Lutra Maryja jest obecna na przestrzeni całego roku kościelnego, a Reformator przeciwstawił się nie samej Maryi, ale nadużyciom w Jej kulcie, podporządkowując go jednocześnie prymatowi Chrystusa.