Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

MUZEA UTRACONEGO „NIEMIECKIEGO WSCHODU”. WARUNKI DZIAŁANIA I EWOLUCJA WYSTAW W KONTEKŚCIE POLSKO-NIEMIECKIM

100%

Sacha M. I.

|

tom 59

68-78

PL

Artykuł omawia tzw. muzea wschodnio -niemieckie oraz ich funkcjonowanie w świetle dokumentu przyjętego w 2016 r. przez Bundestag. Dokument dotyczył dalszego rozwoju działań przy realizacji paragrafu 96. Ustawy o wypędzonych z 1953 r., zwanego potocznie paragrafem kulturowym. Pojęcie „niemieckiego Wschodu” odnosi się do historycznych terenów osadnictwa niemieckiego przed 1945 r., których dziedzictwo jest tematem pracy placówek muzealnych, instytucji naukowych i upowszechniających kulturę we współczesnych Niemczech. W przeglądzie omówiono bliżej muzea wschodnioniemieckie, których obszarem zainteresowania są m.in. tereny obecnie należące do Polski: Krajowe Muzeum Prus Wschodnich (Ostpreuβisches Landesmuseum) w Lüneburgu, Krajowe Muzeum Prus Zachodnich (Westpreuβisches Landesmuseum) w Warendorfie, Krajowe Muzeum Pomorskie ( Pommersches Landesmuseum) w Gryfii, Muzeum Śląskie (Schlesisches Museum) w Görlitz.

2

"Orzecznictwo Sądu Okręgowego w Głogowie z siedzibą w Nowej Soli w wybranych sprawach o przestępstwa szczególnie niebezpieczne w okresie odbudowy państwa w latach 1946-1950"

100%

Siemaszko K.

|

nr 1

211-232

PL

Orzecznictwo sądów powszechnych dotyczące przestępstw przewidywanych przez tzw. mały kodeks karny zachowywało daleko idącą jednolitość na obszarze całego kraju 104 . Wymiar kar orzekanych przez sądy okręgowe w tego rodzaju sprawach był stosunkowo łagodny. Miało to miejsce również w wypadku orzeczeń Sądu Okręgowego w Głogowie z siedzibą w Nowej Soli. Można zatem przyjąć, że budowa od podstaw nowych struktur społecznych, a także polskiego wymiaru sprawiedliwości na tzw. ziemiach odzyskanych nie wywierała znaczącego wpływu na wymiar kary wymierzanych sprawcom omawianych typów czynów zabronionych

3

Organizacja oddziałów Narodowego Banku Polskiego po II wojnie światowej na tzw. „Ziemiach Odzyskanych” na przykładzie Oddziału NBP w Raciborzu w latach 1945-1947

75%

Pokoj J.

|

nr 2

67-81

PL

Celem niniejszego artykułu jest omówienie zagadnienia organizacji oddziałów Narodowego Banku Polskiego na Ziemiach Odzyskanych, na przykładzie Oddziału Narodowego Banku Polskiego w Raciborzu. W pierwszej kolejności przeanalizowana została kwestia stosunku władz komunistycznych do system bankowego. Następnie zbadane zostało ustawodawstwo w dziedzinie bankowości, w szczególności zaś przepisy dekretu z dnia 15 stycznia 1945 o Narodowym Banku Polskim. Następnie przedstawiono wyniki badań archiwaliów dotyczących organizacji Oddziału Narodowego Banku Polskiego w Raciborzu. Końcowa część artykułu została poświęcona wnioskom z przeprowadzonych badań.

EN

The aim of this paper is to analyse the issues regarding the process of organising branches of National Bank of Poland in the so-called “Recovered Territories” on the example of National Polish Bank’s Branch in Racibórz. In the first place the matter of the communist authorities’ attitude towards the banking system was discussed. Secondly the legislation in the field of banking was analysed, especially the decree on National Bank of Poland of 15th January, 1945. Subsequently the archival sources regarding the National Polish Bank’s Branch in Racibórz were analyzed. The last part of the paper was devoted to conclusions drawn from the research.

4

Hierarchia Kościoła rzymskokatolickiego wobec Ziem Odzyskanych w latach 1945–1951 – wybrane perspektywy

75%

Cichocka M.

|

tom 30

223-251

EN

The article is another attempt to consider the subject of the organization of church administration in areas which in 1945 were transferred from German into Polish hands, called by Poles The Recovered Territories. This time, the problem of the Polish and German perspectives has been discussed, which has been so far considered in the literature for the sake of complains of German hierarchs to the Polish primate August Hlond, about the way in which he made personal and border changes of ecclesiastical units. The controversies, among scholars on both sides, are still raged by special privileges conferred on the Polish primate by Pope Pius XII. These issues provide an interesting opportunity to show how historical facts can be evaluated and interpreted differently depending on the point of view. Apart from the Polish and German views, it was also decided to draw attention to the previously unexplored reception of events, from the period immediately after the Second World War, by the inhabitants of the land in dispute. It was examined how important the discussed issue were for the newly formed society of West Pomerania and its adaptation in the new place. In addition to the mentioned Pius XII and August Hlond, the primate Stefan Wyszyński was also an important figure, because during the time of him being the head of the Church in Poland important decisions were made to regulate the Church’s administrative situation in the Recovered Territories.

PL

Artykuł stanowi kolejną próbę rozważań na temat organizacji administracji kościelnej na terenach, które w 1945 roku przeszły z rąk niemieckich do polskich, nazywanych przez Polaków Ziemiami Odzyskanymi. Tym razem proponuje się ujęcie problemu z różnych perspektyw, polskiej i niemieckiej, które dotąd rozpatrywane były w literaturze ze względu na pretensje hierarchów niemieckich do polskiego prymasa Augusta Hlonda o sposób, w jaki dokonał zmian personalnych i granicznych jednostek kościelnych. Kontrowersje wśród badaczy z obu stron wciąż wzbudzają także specjalne uprawnienia nadane polskiemu prymasowi przez papieża Piusa XII. Zagadnienia te stwarzają interesującą możliwość ukazania, jak fakty historyczne mogą być różnie oceniane i interpretowane w zależności od punktu widzenia. Poza spojrzeniem polskim i niemieckim postanowiono dodatkowo zwrócić uwagę na dotąd niezbadany odbiór wydarzeń z okresu zaraz po drugiej wojnie światowej przez mieszkańców ziem, o które toczył się spór. Zbadano, na ile istotne były omawiane sprawy dla tworzącego się dopiero społeczeństwa Pomorza Zachodniego i jego adaptacji w nowym miejscu. Ważną dla tematu postacią, poza wspomnianym Piusem XII i Augustem Hlondem, był również prymas Stefan Wyszyński, ponieważ to za czasów sprawowania przez niego funkcji głowy Kościoła w Polsce podjęte zostały istotne decyzje dotyczące uregulowania sytuacji administracji kościelnej na Ziemiach Odzyskanych.

5

Lubuskie panopticum Janusza Olczaka, czyli wyczerpane inspiracje pojałtańskiej deterytoryzacji (Szyld pisany antykwą)

75%

Szydłowska J.

Prace Literaturoznawcze

|

2013

|

nr 1

113-128

EN

The aim of this article is scientific research, in what way in Polish literature from the 70. of XX thoughts about describtion of experience of dislocation after Jałta was being rebuilt. We analised Janusz Olczak’s novel, telling about Ziemia Lubuska. We catagolised changes of literary patterns including character’s creation and political and social problems. The burlesque is very important category in this case.

6

Klepsydry z lat 1946–1949 — wyjątkowe świadectwo powojennych losów

75%

Śleziak M.

|

tom 9

85-94

EN

The article makes Polish obituaries from post-war period the centre of attention. Obituaries seem to be particularly important for researchers because of being a part of ephemera — items expected to have only short-term usefulness, that have never been analyzed by linguists. Thanks to Wroclaw University Library collection, it is possible to analyze the unique obituaries published in so-called Regained Territories in very post-war period. Firstly, there is an association with other popular funeral genre (published in press) discussed. Then, there are three aspects taken under consideration: structure of obituary (composition, symbols, typical phrases), language (stylistics, syntax, values), reference to political and social reality.

7

Powojenne działania urbanistyczne w Kołobrzegu i ich wpływ na współczesne kształtowanie miasta

63%

Brechelke A.

|

2022

|

tom Z. 10

47--61

PL

Powojenna odbudowa Kołobrzegu, zniszczonego w wyniku działań wojennych w ok. 90%, odbywała się w trzech etapach - spontanicznej odbudowy, modernistyczną i w nurcie retrowersji. Różniły się założeniami, przyjętymi rozwiązaniami formalnymi i podejściem do dziedzictwa architektonicznego. Działania skupiały się początkowo na odbudowie portu dla zbudowania podstaw gospodarczych, a w kolejnej fazie prace przebiegały dwubiegunowo, koncentrując się na uzdrowisku i śródmieściu. Odbudowa starego miasta w nurcie retrowersji w połowie lat 80 XX w. wprowadziła zupełnie nową zabudowę odwołującą się do historycznych gabarytów. Decyzje urbanistyczne podejmowane w procesie wieloetapowej odbudowy wpłynęły na powstanie nowych zagrożeń w mieście, na które nakładają się wyzwania współczesności. Są to przede wszystkim postępująca ekspansja terytorialna oraz monofunkcyjność poszczególnych węzłów strukturalnej sieci Kołobrzegu.

EN

The post-war reconstruction of Kolobrzeg, which had been destroyed by around 90% as a result of the war effort, took place in three stages - spontaneous reconstruction, modernist reconstruction and in the retroversion style. The assumptions, formal solutions adopted and the approach to the architectural heritage were different. Activities focused initially on the reconstruction of the harbour to build an economic foundation, and in the next phase work proceeded in a bipolar manner, concentrating on the health resort and the downtown area. The reconstruction of the old town in the mid-1980s introduced completely new buildings referring to the historical dimensions. The urban planning decisions taken in the process of multi-phase reconstruction created new threats to the city, which are combined with the challenges of the present day. These are above all the progressive territorial expansion and the mono-functionality of the individual nodes of Kolobrzeg's structural network.

8

Powojenne zadania leśników na terenie tzw. Ziem Odzyskanych (1945–1953). Przykłady nadleśnictw Niedźwiady i Miastko

63%

Gorczynska-Przybylowicz B.

|

nr 16

9

Elżbieta Kazimierzówna w Szczecinku. Przyczynek do dziejów pamięci stosunków polsko-pomorskich w średniowieczu i ich znaczenia w Polsce Ludowej

63%

Migdalski P.

|

nr 2

5-29

PL

Artykuł poświęcony jest kreowanej w okresie Polski Ludowej legendzie o księżniczce Elżbiecie, córce króla Polski Kazimierza Wielkiego, pochowanej w Szczecinku-Świątkach (przed 1945 r. Marienthron), która wpasowywała się w panującą po 1945 roku ideologię zachodnią wyrażaną w mitologii Ziem Odzyskanych. W artykule omówiono wszelkie ślady kultywowania pamięci po księżniczce w Szczecinku, jak: nazwa ulicy Księżnej Elżbiety, nazwa miejscowa Elżbiecin Piastowski, badania archeologiczne i publikacje o miejscu spoczynku księżnej, nadanie imienia księżnej miejscowej szkole.

EN

The article is concerned with the legend of Duchess Elisabeth, daughter of King Casimir the Great, supposedly buried in Szczecinek – Świątki (known as Marienthron before 1945). The legend was propagated during the period of Polish People’s Republic and it fit into the western ideology expressed in the mythology of the so-called Recovered Territories. This paper describes all the traces of the memory of Duchess Elisabeth having been cultivated, such as: the street name Księżnej Elżbiety (Duchess Elisabeth Street), the place name Elżbiecin Piastowski (references the name Elisabeth as well as the House of Piast), archaeological research and publications regarding the duchess’ place of final rest, and naming the local school after the duchess.

10

Restoration of the Market Square in Opole as the creation of a new vision of the city's history

63%

Szczepańska B.

Architectus

|

2021

|

tom Nr 3 (67)

35--44

EN

The article aims to present the post-war restoration of the Market Square in Opole as a process of creating the city's new history. The research subject included the tenement houses in the frontages of Opole's Market Square, which were destroyed in 1945 and rebuilt in the 1950s. The article analyses the process of restoring Opole's Market Square, which is presented in the context of Opole's changed national affiliation and the ideological and identity issues, therefore, ultimately impacting the form of restored tenement houses. The archival materials analysed during the research process were: written materials, kept in the State Archive in Opole, and design projects, kept in the State Archive in Katowice. The research is complemented by subject literature, in which the topic of Old Town restoration was present, historical publications concerning Opole and local press. Our research established that Opole's Market Square's post-restoration image differs significantly from how it looked before World War II. The analysis of iconographical materials (pre-war postcards and photographs, as well as contemporary photographs) showed that, in the restoration process, the 19th-century tenement houses that differed from each other stylistically, became replaced with unified baroque-like buildings. The analysis of archival materials pertaining to the restoration of Opole's Market Square proves that this process was not only meant to restore the Old Town's spatial cohesion, reconstruct inner-city infrastructure and create new apartments, but also to present local authorities' resourcefulness and to show that Opole has always been a Polish city, brought back to its Motherland in 1945. Stark differences between the pre- and post-war image of Opole's Market Square provoke questions concerning identity in the context of restoration, values related to particular architectural styles and attempts to create a brand new vision of Opole's history, in which "Polish" elements were displayed to legitimise incorporating the city into Poland and to constitute the city’s brand new identity.

PL

Celem artykułu było zaprezentowanie powojennej odbudowy Rynku w Opolu jako kreacji nowej historii miasta. Przedmiotem prac były kamienice tworzące pierzeje Rynku w Opolu, które zostały zniszczone w wyniku działań wojennych w 1945 r. i odbudowane w latach 50. XX w. W artykule przedstawiono proces odbudowy opolskiego Rynku w kontekście zmienionej przynależności państwowej Opola i związanych z tym kwestii ideologicznych i tożsamościowych, które miały wpływ na ostateczną formę odbudowanych kamienic. Podczas badań dokonano analizy przede wszystkim materiałów archiwalnych: piśmienniczych, przechowywanych w Archiwum Państwowym w Opolu, oraz projektowych, znajdujących się w Archiwum Państwowym w Katowicach. Badania uzupełniła literatura przedmiotu, w której poruszany był temat odbudowy obszarów staromiejskich, publikacje historyczne poświęcone Opolu oraz lokalna prasa. W czasie prac udało się ustalić, że wygląd opolskiego Rynku po jego odbudowie znacznie różni się od tego, jak obszar ten prezentował się przed II wojną światową. Analiza materiałów ikonograficznych (przedwojennych pocztówek i fotografii oraz fotografii współczesnych) pozwoliła ukazać, że podczas odbudowy XIX-wieczne kamienice o zróżnicowanej szacie stylistycznej zastąpione zostały w dużej mierze przez zunifikowane barokizujące budowle. Analiza materiałów archiwalnych poświęconych odbudowie opolskiego Rynku wskazuje, że proces ten miał nie tylko przywrócić spójność przestrzenną obszarowi staromiejskiemu, odtworzyć śródmiejską infrastrukturę i zapewnić nowe mieszkania, ale także ukazać zaradność lokalnych władz i udowodnić, że Opole było miastem odwiecznie polskim, które w 1945 r. powróciło do Macierzy. Wyraźne różnice pomiędzy przed- i powojennym wyglądem opolskiego Rynku każą zadawać pytania o tożsamościowe znaczenie procesu odbudowy, wartości wiązane z konkretnymi stylami architektonicznymi oraz próby kreacji zupełnie nowej wizji historii Opola, w której wątki „polskie” zostają wyeksponowane po to, by legitymizować włączenie miasta do granic Polski i ukonstytuować zupełnie nową tożsamość miasta.

11

Ruchliwość społeczna na wsi mazurskiej. Lata minione i współczesne

63%

Perepeczko B.

Wieś i Rolnictwo

|

2018

|

nr 1

PL

Musimy badać wieś jako zbiorowe siedlisko sił społecznych, badać przeszłość wsi polskiej, by zrozumieć jej teraźniejszość, badać pilnie najnowsze kierunki energii i woli w łonie naszej wsi odbywające się (Grabski 1936, s. 2). Streszczenie: Zmiana granic po zakończeniu II wojny światowej wywołała wzmożoną mobilność społeczną, zwłaszcza na nowych terenach naszego kraju. Przesiedlenia miały charakter wymiany ludności na ziemiach nazwanych wpierw Odzyskanymi, a potem Zachodnimi i Północnymi. Różne były sytuacje i motywy przesiedlających się ludzi. Wielu z nich nie miało wpływu na wybór miejsca osiedlenia. Odmienne sytuacje i motywy osadników stały się podstawą weryfikacji tezy o pozytywnym związku pomiędzy mobilnością terytorialną nowych mieszkańców a ich predyspozycją do przedsiębiorczości. Po analizie ich działalności okazało się, że warunkiem niezbędnym dla pozytywnego związku pomiędzy mobilnością terytorialną i zawodową a zachowaniem przedsiębiorczym jest podmiotowość migrantów. Postawy i zachowania przedsiębiorców są przejmowane przez następne pokolenia i urzeczywistniają się w postaci ich ekspansji poza miejsce zamieszkania i poza rolnictwo. Tworzy się nowy kapitał społeczny – wpierw na bazie indywidualnych poczynań nowych przedsiębiorców, potem na zasadzie wspólnoty zawodowej, czasem jako członków grup producenckich czy stowarzyszeń.

EN

This paper describes the history of the post-WWII social mobility triggered by shifting Polish borders, which caused increased resettlement of people from the formerly Polish eastern territories to the western territories which belonged to Germany before WWII. Settlers arriving from the East replaced autochthonous inhabitants of the former German areas on the west and north, which now belonged to Poland. The majority of them had no choice as to where their new home would be. This diversity of the mobility circumstances is the basis for a verification of the thesis on a positive relationship between horizontal type of mobility and entrepreneurial behaviour of rural settlers. The analysis of the post-WWII history of the development of the surveyed village points out to empowerment being a vital precondition for a positive catalyst between the territorial and employment-related mobility and entrepreneurial attitute of the migrants. Business attitudes and actions are taken over by the next generation leading to expansion beyond farming, into new locations and forms of business activity.

12

Status prawny nieruchomości kościelnych

63%

Stanisławski T.

Studia Prawnicze KUL

|

2013

|

nr 2 (54)

71-79

PL

Z racji zmiany przynależności państwowej po zakończeniu II wojny światowej tzw. Ziem Odzyskanych, również nieruchomości kościołów i innych związków wyznaniowych doświadczyły skutków zmian ustrojowych w Polsce. Państwo polskie uznało się za właściciela wszystkich nieruchomości tzw. poniemieckich i opuszczonych, w tym nieruchomości kościelnych. Spór o tę własność stał się elementem szerszej polityki wyznaniowej w Polsce Ludowej. Z czasem Kościół odzyskiwał swoją własność a pierwsze etapy tego procesu w latach 70. XX w. stanowiły pierwsze próby tzw. regulacji własności nieruchomości kościelnych w Polsce.

EN

Due to the change of adhesion of the Regained Territories after the end of World War II, also the real estate owned by the Church and the other religious associations faced the results of the constitutional changes in Poland. The Polish government has decided that the state was the owner of all real estate in regards to the so called post-German and abandoned lands, including the Church real estate. The dispute of their ownership was the element of broader religious policy in the People’s Republic of Poland. At time the Church was allowed to reclaim its property. The first part of this process began in the 70s. and it constituted the first attempts of so called regulation of ownership of the Church real estate in Poland.

RU

В связи с изменением государственнoй принадлежности после Второй мировой войны, так называемых Возвращенные Земли, также костельныe недвижимости и недвижимости других религиозных организаций испытывали влияние политических изменений в Польше. Польское государство признало себя владельцем всех так называемых бывший немецкий и оставленных недвижимости, включая костельныe недвижимости. Спор об праве собственности стал частью более широкой религиозной политики в коммунистической Польше. C течением времени Костeл восстановил свою собственность, a первыe этапы этого процесса в 70-х годах XX векa были первыми попыткaми так называемых регулирувания собственности костельнoй недвижимости.

13

Powojenne kształtowanie arterii komunikacyjnych w odbudowywanym Kołobrzegu

63%

Brechelke A.

|

2022

|

tom Z. 11

121--134

PL

Układ historycznych ulic śródmieścia Kołobrzegu, kształtowany od momentu likwidacji twierdzy do końca lat 30. XX w., zachował się do dzisiejszych czasów niemal w niezmienionej formie - pomimo wojennych zniszczeń miasta. W czasie odbudowy, rozpoczętej w połowie lat 60. XX w., nastąpił gwałtowny rozrost dzielnicy uzdrowiskowej - oddzielonej od centrum pasem zieleni, torowiskiem i rozproszoną, głównie przemysłową zabudową. Konieczność powiązania uzdrowiska z resztą miasta i otwarcie na turystów, wymusiło powstanie nowych połączeń komunikacyjnych między wschodnią częścią miasta a uzdrowiskiem, dotychczas skomunikowanym jedynie od zachodu. Jednocześnie w latach 60. XX w. poszerzono i wzmocniono rangę dróg okalających śródmieście, tworząc arterię komunikacyjną omijającą zniszczoną i potencjalnie nieatrakcyjną dla przyjezdnych starówkę oraz śródmieście. Połączyła ona wschodnią część miasta z przemysłową dzielnicą portową, zlokalizowaną wzdłuż lewego brzegu Parsęty. Autorka artykułu ukazuje kształtowane po II wojnie światowej i współcześnie relacje komunikacyjne uzdrowiska z centrum Kołobrzegu oraz będące ich konsekwencją zmiany urbanistyczne.

EN

The layout of the historic downtown streets of Kołobrzeg, formed from the ti me of the fortress' liquidation until the end of the 1930s, has remained almost unchanged to the present day despite the city's wartime destruction. The period of reconstruction which began in the mid 1960s saw the rapid growth of the spa district - separated from the centre by a green belt, a railway track and dispersed buildings - mainly industrial. The need to connect the resort to the rest of the city and open it up to tourists necessitated the creation of new transport links between the eastern part of the city and the resort, which had hitherto only been connected to the west. At the same time, in the 1960s, the roads surrounding the town centre were widened and strengthened, creating a thoroughfare that bypassed the damaged and unattractive old town and the town centre. It connected the eastern part of the city with the industrial port district located along the left bank of the Parsęta River. The article shows the communication relations between the spa and the centre of Kołobrzeg and the urban development that resulted from it.

14

Działalność szkoleniowa na Ziemiach Zachodnich i Północnych w okresie 1965-1969

51%

Rymarz J.

Przegląd Mleczarski

|

1970

|

tom 19

|

nr 07

15

Monument of Earl Aleksander Fredro. Concepts of location in Wrocław's spatial structure

51%

Majczyk J.

Architectus

|

2021

|

tom Nr 3 (67)

45--54

EN

The Monument to Aleksander Fredro was brought to Wrocław in 1956 and placed in the Wrocław Market Square to become a favourite meeting place of the city inhabitants after some years. The final location decision was preceded by a discussion, reported in detail in the press. Initially, it was thought that the small and rather cosy monument form precluded its placement in the large, open space of a central city square. After all, Leonardo Marconi's work was designed for the small Lviv Academic Square, located in the vicinity of the Fredro family's residence gardens. However, the writer's sculpture took a special meaning in post-war Wrocław. Firstly it was perceived as a symbol of Polishness, a metaphorical link between the Recovered Territories and the lost Eastern Borderlands, and secondly, it was the first "Polish" monument to be unveiled in the centre of former Breslau. This is why the monument was finally placed in the city's most important square, in place of the equestrian monument to Friedrich Wilhelm III, demolished after Word War II, thus symbolically "sacralising" the Wrocław market square. This paper aims to present a discussion, now forgotten, on the location of the Fredro monument, to which not only decision-makers but also citizens of the city were invited. The paper presents previously unpublished concepts for the location of the monument in various, nowadays not obvious, spots in Wrocław.

PL

Pomnik Aleksandra Fredry przywieziony do Wrocławia w 1956 r. i ulokowany na wrocławskim rynku stał się po latach ulubionym miejscem spotkań mieszkańców miasta. Ostateczną decyzję lokalizacyjną poprzedziła dyskusja, którą szczegółowo relacjonowano w prasie. Początkowo uważano, że kameralne formy pomnika wykluczają umieszczenie go w dużej, otwartej przestrzeni centralnego placu miejskiego – dzieło Leonarda Marconiego było w końcu projektowane z myślą o niewielkim lwowskim placu Akademickim, położonym w sąsiedztwie ogrodów rezydencji Fredrów. Tymczasem w powojennym Wrocławiu rzeźbie pisarza nadano szczególne znaczenie – po pierwsze postrzegano ją jako symbol polskości, metaforyczne powiązanie Ziem Odzyskanych z utraconymi Kresami Wschodnimi, po drugie zaś była pierwszym „polskim” monumentem odsłoniętym w centrum dawnego Breslau. Dlatego właśnie zdecydowano o postawieniu go na najważniejszym placu miasta, na miejscu zburzonego po wojnie konnego pomnika Fryderyka Wilhelma III, symbolicznie „sakralizując” tym samym wrocławski rynek. Celem artykułu jest przedstawienie zapomnianej dziś dyskusji na temat lokalizacji pomnika Fredry, do której zaproszono nie tylko decydentów, ale też mieszkańców miasta. W pracy zaprezentowano niepublikowane wcześniej koncepcje usytuowania pomnika w różnych, nieoczywistych dziś punktach Wrocławia.

16

Ludność rodzima znad jezior Łebsko i Gardno w publicystyce polskiej w latach 1960-1989

51%

Mastalerz-Krystjańczuk M.

|

nr 3

167-190

EN

The article concerns the evolution of the image of the native populace from the area of the lakes Gardno and Łebsko known as the Slovincians in the Polish journalism. The paper focuses on the period during which the most intense conflict between the native and extraneous populace would fade – with its finale in the 1980s, when the “Slovincian question” has ended with the departure of the last native inhabitants of Kluki to Germany. The most commonly appearing notions regarding this topic are: the sense of national belonging of the Slovincians, their assimilation in the Polish environment, the economic situation of Kluki, the open museum in Kluki – its founding, development and goals.

PL

Artykuł dotyczy ewolucji obrazu ludności rodzimej znad jezior Gardno i Łebsko zwanej słowińską w publicystyce polskiej. Opracowanie odnosi się do okresu, w którym wygasały najostrzejsze konflikty między ludnością napływową a rodzimą, aż do lat osiemdziesiątych XX wieku, gdy „sprawa słowińska” zakończyła się wraz z wyjazdem ostatnich rodzimych mieszkańców Kluk do Niemiec. Najczęściej podejmowane w tym temacie wątki w publicystyce to: poczucie przynależności narodowej Słowińców, ich asymilacja w polskim środowisku, sytuacja gospodarcza Kluk, skansen w Klukach – powstanie, rozbudowa, cele.

17

Z SAMBORA „DO RZECZYPOSPOLITEJ”. AKCJA PRZESIEDLEŃCZA 1944–1946 W DOKUMENTACH I PAMIĘCI SAMBORZAN

51%

Nizińska E.

|

nr 1(21): Historia

203-227

EN

The paper focuses on resettling people from the Eastern Borderlands to the Recovered Territories in the years 1944-1946 presenting the case of Polish people from Sambir. It considers the public feeling at the end of the war, the motivation to leave as part of the “repatriation” campaign, the preparation and process of the resettlement action and the first moments in the new place. The author discusses the process of adaptation to the new environment, attempting to assume the vantage point of the members of community, using not only documents from the local repatriation office, but also Sambir people’s memories. What concludes the text is an attempt to answer the question what place the resettlement action occupies in their collective memory.

18

Regionalne zróżnicowanie zachowań wyborczych Polaków w latach 1989-2001

38%

Kowalski M.

|

nr 211

19

Osiągnięcia mleczarstwa na Ziemiach Zachodnich i Północnych

38%

Izydorczyk J.

|

tom 14

|

nr 05

20

Mleczarstwo Dolnego Śląska

26%

T.W.

|

tom 14

|

nr 05