Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Lata help
Autorzy help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 129

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 7 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  Wind energy
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 7 next fast forward last
XX
Celem niniejszego artykułu jest analiza i ocena rozwoju morskich farm wiatrowych pod kątem spełnienia zasad zrównoważonego rozwoju. Artykuł podzielono na siedem części, w których przeanalizowano zasady zrównoważonego rozwoju. Autorka skoncentrowała się na kluczowych filarach (zasadach) zrównoważonego rozwoju, wpływających znacząco na wprowadzanie i odpowiednie kształtowanie pożądanego rozwoju energetyki wiatrowej. Dotychczas nie powstała żadna morska farma wiatrowa w Polsce. Morska energetyka wiatrowa posiada wystarczający potencjał, aby sprostać ambitnym celom polityki energetycznej i klimatycznej. Głównym wnioskiem wypływającym z rozważań jest zgodność rozwoju morskiej energetyki wiatrowej z zasadami zrównoważonego rozwoju. (abstrakt oryginalny)
EN
The aim of the article is the analysis and assessment of the offshore wind power development in order to fulfill sustainable development principles. The paper is divided on seven parts, in which sustainable development principles are analyzed and discussed. The authoress focuses on the leading pillars (principles) of sustainable development significantly influencing the introduction and the suitable formation of desirable sustainable development of wind power. Offshore wind power has not been implemented in Poland yet. It plays a key role in the EU and has enough potential for meeting ambitious energetic and climate policy targets. The main conclusion of the paper is that offshore wind power is compatible with sustainable development rules. (original abstract)
XX
W artykule zaprezentowano krajowe i europejskie wskaźniki dotyczące analizowanej problematyki oraz wskaźniki referencyjne wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w poszczególnych krajach UE. Ponadto przedstawiono gospodarcze i prawne uwarunkowania wykorzystywania siły wiatru w wytwarzaniu energii. W końcowej części autor ukazał perspektywy dla tego źródła energii w regionie. (abstrakt oryginalny)
XX
W artykule przyjęto tezę, iż energetyka wiatrowa może stanowić trwały czynnik wywołujący rozwój regionalny. Ścisłe przestrzenne osadzenie tej formy aktywności w regionie przyczynia się do tworzenia nowych miejsc pracy, wzrostu dochodów, a w konsekwencji poprawy sytuacji ekonomicznej. Rozwój regionalny stanowi współcześnie o rozwoju gospodarczym kraju, należy więc do bardzo istotnych obszarów badań naukowych i analiz ekonomicznych. Oczekuje się, że właściwe rozpoznanie czynników endogenicznych i adekwatny poziom inwestycji może zainicjować rozwój gospodarczy i zniwelować występujące dysproporcje w rozwoju gospodarczym polskich regionów. (fragment tekstu)
XX
Jedną z charakterystycznych cech współczesnej cywilizacji jest tzw. transfer technologii, czyli przenikanie technologii tworzonych i eksploatowanych przez określone dziedziny przemysłu na inne pola. Przykładem na polu budownictwa jest wykorzystanie badań układów aerodynamicznych, powstających pod wpływem zderzenia mas powietrza z budynkami. Wywołują one określone efekty atmosferyczne w przestrzeniach miejskich, np. gwałtowne zawirowania i przyspieszanie wiatru, zastoje mgły, oraz mają kluczowe znaczenie dla przewietrzania miast. Artykuł jest próbą zaprezentowania, w jakim zakresie możliwe jest wykorzystanie wiedzy na temat zjawisk aerodynamicznych na potrzeby architektury i urbanistyki. Przedstawia także metody badawcze zarezerwowane dotychczas dla przemysłu lotniczego czy motoryzacyjnego, pozwalające na analizę układów aerodynamicznych, jakie tworzą się wokół budynku w relacji z zabudową sąsiadującą. Wykorzystano światowe przykłady budynków projektowanych w ostatnich latach, w przypadku których badania aerodynamiczne miały istotny wpływ na proces ich projektowania, oraz badania przeprowadzone we współpracy Wydziału Architektury i Wydziału Energetyki i Lotnictwa PW w ramach seminarium studenckiego Aerodynamika w architekturze. Wnioski końcowe dotyczą konieczności współpracy architektury zrównoważonej - efektywnej pod względem ekologicznym, ekonomicznym i użytkowym.interdyscyplinarnej w projektowaniu budynków i układów urbanistycznych oraz wypracowania narzędzi wspomagających pracę architektów, jako niezbędnych warunków tworzenia. (abstrakt oryginalny)
EN
Dynamic air flows when hitting the surface of buildings cause a number of phenomena, which are essential to the comfort of utilizing buildings and urban spaces. They also harbor potential for ventilating cities, their sections and individual buildings, as well as the use of wind energy. The first part of the article tries to see if it is useful to use aerodynamic research (so far applied to aircraft industry or car industry) to the area of architecture and urbanism. The second part of the article presents a contemporary application of the research methods that allow analyzing the aerodynamic phenomena. These are characterized from the perspective of their usefulness in the process of designing buildings and directing air flows through urban structures. This is followed by examples of buildings for which reference to aerodynamic phenomena was essential to define basic conceptual assumption of the project and its successive concretization. Reference is also made to empirical testing of aerodynamic research to complete projects undertaken by students of the Faculty of Architecture at the Warsaw Technical University. Final conclusions draw on the need to find place for interdisciplinary cooperation in the process of designing buildings and urban settings, as well as elaboration of tools, which support the work of architects, as necessary conditions to create balanced architecture effective both from theperspective of ecology, economics and utility. (original abstract)
XX
Laboratorium wiatrowe Centrum Transferu Technologii w obszarze Odnawialnych Źródeł Energii zajmuje się szerokim spektrum zagadnień badawczych. Część z nich dotyczy meteorologii oraz klimatologii i obejmuje analizę warunków wiatrowych pod kątem energii użytecznej do pracy turbin wiatrowych. Inne są związane z badaniami w tunelu aerodynamicznym i dotyczą inżynierii wiatrowej, w tym konstrukcji turbin wiatrowych oraz przewietrzania i napowietrzania terenów zurbanizowanych. Zaplecze obliczeniowe pozwoli na prowadzenie analiz rozkładów i symulacji numerycznych mierzonych wielkości. (abstrakt oryginalny)
EN
Wind Laboratory of Transfer Technology Centre Renewable Energy Sources performs wide research spectrum. It concerns meteorology, climatology as well as analysis of wind as a useful energy source for wind turbines. Works based on aerodynamic tunnel investigations focuses on wind engineering, wind turbine construction as well as airing and aerification of urban zones. (original abstract)
6
Content available remote Stan i rozwój energetyki wiatrowej w Unii Europejskiej
60%
XX
Na tle konwencjonalnego rozwoju polskiej i unijnej polityki energetycznej przeprowadzono analizę stanu i perspektywy rozwoju energetyki wiatrowej w kontekście kształtowania energetyki odnawialnej, która podobnie jak energetyka wodna jest najszybciej rozwijającym się działem wykorzystywanych źródeł energii w krajach wysoko uprzemysłowionych na świecie. Na podstawie wielorakich źródeł międzynarodowych i krajowych, z uwzględnieniem danych statystycznych oraz literatury naukowej, autorzy uwidocznili tendencje wzrostowe energetyki wiatrowej jako charakterystyczny trend gospodarczy, niepodważalny we współczesnych europejskich geopolitycznych warunkach, bardzo aktualny dla rozwoju polskiej gospodarki i polityki energetycznej w kontekście ogólnego podejścia do polityki energetycznej Unii Europejskiej. Wyeksponowano rolę rozwoju energetyki wiatrowej jako nieodłącznego elementu polskiej i unijnej strategii rozwoju regionalnego, trwałego i zrównoważonego gospodarczego postępu, dywersyfikacji źródeł i dostaw surowców energetycznych, uniezależnienia się od upolitycznienia tej dziedziny. (abstrakt oryginalny)
EN
On conventional background of both Polish and European Union development of energy policy, an analysis was carried out of condition and perspectives of wind energy development in the context of renewable energetics, which as well as water energy is the fastest growing renewable energy field in industrialized countries all over the world. Based on different international and national sources, with taking into consideration statistical data and scientific literature, authors revealed upward trends in wind energetics as characteristic economic trend, irrefutable in modern European geopolitical conditions, current for Polish economy development and energy policy in context of overall approach to European Union energy policy. In the paper the role of wind energy development is presented as inherent Polish and European strategy of regional development, permanent and sustainable development, diversification of energy supply, gaining independence from manning the domain political. (original abstract)
7
Content available remote Kierunki rozwoju rynku energii wiatrowej
60%
|
|
nr nr 101
149-165
XX
Energetyka odnawialna rozwija się bardzo dynamicznie. Część działań podejmowanych w zakresie tej energetyki jest efektem prowadzonej przez państwa i międzynarodowe organizacje polityki energetycznej wynikającej nie tylko z dbałości i troski o środowisko naturalne, ale także o bezpieczeństwo energetyczne poszczególnych regionów. Spośród różnych źródeł energii odnawialnej na szczególną uwagę zasługuje energetyka wiatrowa. To w tym sektorze zachodzą najbardziej dynamiczne zmiany. Także w Polsce w sektorze energetyki wiatrowej podejmowane są znaczące przedsięwzięcia. O ile kilka lat temu powstawały pierwsze profesjonalne projekty farm wiatrowych, o tyle obecnie sektor ten zaczyna odgrywać coraz istotniejszą rolę. W 2010 r. energetyka wiatrowa stała się dominującym źródłem energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w Polsce.(abstrakt oryginalny)
EN
The renewable energy is developing very dynamically. Some actions taken in the area of this kind of energy is an effect of the energy policy pursued by countries and international organizations. It results from the diligence and care about the natural environment as well as from the need of energy safety in particular regions. From among different renewable energy sources the special attention is worth to be put to the wind energy. This is the sector where the most dynamic changes are being made. Significant changes are also made in the polish wind energy sector. Few years ago, in Poland were standing up first professional wind farms projects. Nowadays, this sector of energy is starting to play more and more relevant role. In 2010 wind energy became a dominant renewable energy source in Poland.(original abstract)
8
Content available remote Energetyka wiatrowa w Polsce : diagnoza i perspektywy rozwoju
60%
XX
Głównym celem jest analiza stanu i perspektyw rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce. W artykule zbadana została rola źródeł odnawialnych i energii z wiatru w bilansie energetycznym Polski oraz w innych państwach, przedstawione zostały także mechanizmy wsparcia energetyki odnawialnej, w tym wiatrowej, ukazano perspektywy rozwoju rynku energii z wiatru w Polsce i na świecie oraz efekty ekonomiczne, jakie może przynieść szersze wykorzystanie wiatru do produkcji energii. (fragment tekstu)
EN
The Electricity Sector in Poland holds a position of great importance. The reason being is the EU's energy policy. The main aim of the EU's energy policy, is to promote the development of renewable energy. The renewable energy market in Poland is not yet developed enough, however the aim of policy is to increase this market in Poland to 15% by the year 2020. The utilitisation of Wind energy gives the EU a chance to reach its aims. In spite of the global economic crisis, investments in new wind turbines continues to increase. Wind Energy production worldwide is doubling every third year. Many governments have sent signals that they want to accelerate wind development in their countries and indicate that investment in the using wind as an energy resource is seen as the answer to the financial as well as to the still ongoing energy crisis. Wind sector development will help increase economic growth as well as providing a source of employment for many. This article is an analysis of Wind Sector in Poland. (original abstract)
|
2011
|
tom 14
|
nr z. 1
271-280
XX
Wzrost mocy zainstalowanej w źródłach odnawialnych w Polsce w ostatnich latach zawdzięczamy głównie turbinom wiatrowym. Zmienność i nieprzewidywalność warunków pogodowych w pewnych okresach roku powoduje trudności w bilansowaniu energii wiatrowej. W artykule przedstawiono problem zabezpieczenia produkcji energii elektrycznej z wiatru oraz przykład współpracy farmy wiatrowej z układami kogeneracyjnymi. Wyniki obliczeń zostały oparte na danych rzeczywistych. (abstrakt oryginalny)
EN
Increase of installed capacity from renewable sources in Poland in recent years mainly due to the wind turbines. Variability and unpredictability of the weather conditions at certain times of the year makes it difficult of balancing of wind energy. The paper was presented to the problem of security of electricity production from wind and the wind farm example of joint operation of the CHP units. The results of the calculations were based on real data. (original abstract)
XX
W ramach niniejszego artykułu przedstawiono kolejno: narzędzie obliczeniowe (zarys metod MCDM oraz główne założenia metody AHP - Analytic Hierarchy Process), wybrany rodzaj inwestycji (elektrownie wiatrowe wraz z problematyką sporządzania raportów o oddziaływaniu danego przedsięwzięcia na środowisko), a także teoretyczny przykład (próbę implementacji metody AHP do wybranego problemu decyzyjnego).(fragment tekstu)
EN
The paper proposed an instrument for supporting the choice of the optimal location for the selected investment. At the beginning was presented outline of stream MCDA (multi-criteria decision analysis) and main guidelines of AHP (Analytic Hierarchy Process). Moreover, due to the subject matter, in the paper described information about development of wind energy in Poland. Theoretical considerations have been enriched an example, an attempt of implementation of AHP to the selected decision-making problem (the optimal location of wind power stations).(original abstract)
EN
Until recently, horizontal-axial wind turbines with blades having a wing profile occupied a predominant position in the world wind energy market. But currently, vertical-axial wind units are of increasing interest and this is understandable from the point of view of their important features as: no requirements for the orientation of the wind turbine to the wind, the possibility of placing electrical and other equipment on the ground, no requirements for changes of blade chord installation angle along its length. The article discusses the aerodynamics of the vertical-axis wind turbines: the range of changes of angles of incoming flow attack on the blade, the dynamics of changes in the magnitude of the absolute speed of flow of the blade on a circular trajectory of its movement depending on the turbine rapidity, and also obtained in experiments interaction effect of the blades in the rotor. The experiments were carried out on wind turbines with original blades (basic version), which were designed to eliminate the shortcomings of low-speed rotors Savonius (low coefficient of use of wind energy) and high-speed rotors Darrieus (lack of self-start). (original abstract)
XX
Artykuł skupia się na problematyce dotyczącej internacjonalizacji innowacyjnych małych i średnich przedsiębiorstw. Autorka przedstawia również sam proces internacjonalizacji (m.in. jego tempo, przebieg, strategia, metody). Ponadto zaprezentowano główne tezy pojawiające się W dyskusji na temat badań internacjonalizacji MSP oraz wykorzystywanych ram teoretycznych. (abstrakt oryginalny)
EN
Much of the recent literature provides clear evidence of rapid and dedicated internationalization by "born global firms". Their main source of competitive advantage is often related to a more sophisticated knowledge base. The article focuses on internationalization process of innovative SMEs. It also explores differences in behaviour due to the firm's internationalisation trajectory (traditional, born global, born global again). (original abstract)
13
60%
XX
Rynek energetyki wiatrowej w ostatnim dziesięcioleciu rozwijał się w Polsce bardzo dynamicznie, co w znacznym stopniu wynikało z polityki państwa wspierającej inwestycje w odnawialne źródła energii. W artykule podjęto kwestię wpływu wybranych instrumentów rynku energetycznego na efektywność ekonomiczną farm wiatrowych. Celem artykułu jest identyfikacja głównych czynników determinujących efektywność inwestycji wiatrowych oraz charakterystyka tych spośród nich, które kształtowane są przez państwo. Przedstawiony problem ma istotne znaczenie w kontekście przygotowywanych zmian systemu wsparcia dla OZE(abstrakt oryginalny)
EN
The construction of a wind farm in Poland is a investment project assessed in terms of economic apprisal. The paper discusses the impact of selected instruments of energy policy on the economic efficiency of wind farms. The purpose of the paper is to identify the main factors determining the profitability of wind farms, and to present thier characteristics. Presented issue has significant value in the context of the prepared changes in support system for renewable energy(original abstract)
14
Content available remote Instruments Supporting the Development of Renewable Energy Sources in Poland
60%
XX
W ciągu ostatnich kilku lat można zaobserwować w Polsce boom pod względem budowy elektrowni wiatrowych, w szczególności na tych obszarach, które dotąd uważano za nieodpowiednie. Wskaźnik wzrostu potencjału elektrowni wiatrowych wyniósł w 2010 roku około 53% i był jednym z najwyższych na świecie. Inwestycje w pozyskiwanie energii wiatru odgrywają kluczową rolę w strategii zrównoważonego rozwoju UE, a co więcej - mogą istotnie przyczynić się do osiągnięcia ambitnych celów polityki energetycznej oraz dotyczącej zmian klimatycznych, zarówno w UE, jak i w Polsce. Celem niniejszego artykułu jest ocena mechanizmów wsparcia, regulacji oraz instrumentów finansowych wspomagających rozwój sektora odnawialnych źródeł energii, a w szczególności energii wiatrowej.(abstrakt oryginalny)
EN
During the last few years a boom in the construction of wind farms in Poland could be observed in particular on locations which were considered as undiscovered or not available until now. The growth rate of installed capacity in wind power was in 2010 about 53% - one of the highest in the world. Investment in wind power plays a key role in the EU sustainable development strategy and can significantly contribute to the achievement of the ambitious energetic and climate policy targets of the UE and Poland. The aim of this article is to assessment of support mechanisms, regulations and financial instruments supporting the development of the renewable energy sources sector, in particular wind Energy.(original abstract)
15
60%
XX
Celem niniejszego artykułu jest prezentacja wyników analizy wybranych zagadnień dotyczących wyceny parków elektrowni wiatrowych. Wycena projektów elektrowni wiatrowych jest niewątpliwie procesem zindywidualizowanym. Autorzy widzą potrzebę usystematyzowania teorii wyceny specyficznych obiektów, jakimi są elektrownie wiatrowe. Dzięki temu możliwe będzie rzetelne odzwierciedlenie ich wartość na każdym etapie procesu inwestycyjnego. Możliwe to będzie dzięki uwzględnieniu standardów wartości poszukiwanych przez różnych adresatów wyceny. Na początku artykułu w zaprezentowano uwarunkowania rozwoju analizowanego sektora energetyki w Polsce, a następnie zwrócono uwagę, na różne kategorie wartości występujące w praktyce wyceny. Następnie wskazano na zróżnicowanie faz realizacji projektów wiatrowych, rekomendując metodę zdyskontowanych przepływów pieniężnych, jako uniwersalne narzędzie wyceny, możliwe do wykorzystania na każdym z etapów cyku życia projektu. (abstrakt oryginalny)
EN
Presenting the wind power industry as one of sources of the renewable. A presentation of problems concerning the evaluation of wind farms was a purpose of this article. The evaluation of wind power stations is an individualized proces. Therefore authors can see the need for systematizing the theory of the evaluation of wind power stations. This precise reflecting value of these objects will enable at every stage of their investment process. It will be possible thanks to considering standards of sought value through different stakeholders. At the beginning of the article we presented in conditioning of the development of the sector of the power industry was presented in Poland. Next we payed attention, to diversified categories of value appearing in the evaluation. Then we showed the realization of wind projects for diversifying phases, recommending the discounted cash flow as the universal tool of the evaluation of value. It is possible to use this method at every stage of the cycle of the life of the project. (original abstract)
EN
Since 2009/10 Poland has experienced a dynamic growth of wind energy production. Currently, wind energy is the most popular resource of renewable energy in Poland. Despite the importance of wind energy for the Polish economy, there is no reliable and comprehensive research on the causal effects of wind farm facilities on property prices. The aim of this article is to critically review existing research related to the impact of wind farms on prices of nearby residential properties. The article concentrates on Polish as well as international scientific literature. Besides presenting the main findings obtained from the review of literature, the article clusters these findings based on information that is crucial to the analysis: methodology, data, and subject of study. The literature review is followed by a description of the characteristics of wind energy in Poland, which includes differences in the location of wind farms between Poland and other countries. The article concludes that despite the fact that some international research points to a significant causal effect of wind farms on property prices, these results cannot be easily transposed to Polish circumstances. Based on the reviewed literature, the article moreover shows directions for improving future analyses in Poland, particularly with respect to the methodology. (original abstract)
XX
Zanalizowano podstawy prawne dotyczące funkcjonowania elektrowni wiatrowych oraz dokonano charakterystyki farm wiatrowych istniejących na obszarach wiejskich województwa zachodniopomorskiego. Na podstawie badań przeprowadzonych wśród pracowników urzędów gminnych przedstawiono korzyści związane z inwestycjami w elektrownie wiatrowe. (abstrakt oryginalny)
EN
The article analyzes the legal bases for the operation of wind turbines and wind farms have been described existing in rural areas of Western Pomeranian province. Based on surveys conducted among employees of municipal offices presented the benefits of investing in wind power. The greatest benefit of municipalities studied is environmental protection and revenue increases. (original abstract)
|
|
nr nr 2
47-65
EN
This article is focused on analysing the present state of renewable electricity production and consumption coverage in Germany, concentrating on the intermittence of wind and solar energy production and considering the signifi cance of the wind silence phenomenon. The development and promotion of renewable energy is a major goal set out by politicians of which one example is the German plan "Energiewende". The author examines wind and solar energy complementarity and attempts assessing the possibility of basing Germanys' electricity production on renewable energy sources, without signifi cant advancements in technology and changes in consumer behaviour. Using the analysis based on hourly data of consumption and production by source of electricity in Germany in 2016, the research addresses the issues of renewable energy source effectiveness, intermittence and points to the critical matter of periodical unavailability of wind and solar energy. (original abstract)
XX
Sektor energetyki wiatrowej jest w początkowej fazie rozwoju i stopniowo usuwane są najistotniejsze bariery tzn. przepisy prawne są doskonalone i rewidowane pod względem stymulacji rozwoju sektora. W latach 2005-2006 nastąpił znaczny zwrot w pokonywaniu barier w sektorze. Wydano niezbędne rozporządzenia, znowelizowano ustawy, ułatwiono dostęp do źródeł finansowania odnawialnych źródeł energii. (fragment artykułu)
EN
In the last few months, wind power sector has been developing very intensively (exponential growth). There are realistic chances for doubling this year's capacity installed in Poland in 2006, but there are many essential obstacles, which may make difficult to succeed. The goal of the article is to indicate, analyze and rank current barriers of wind power in Poland. Especially, the study outlines the need for minimalization or liquidation of barriers and shows new ways for improving wind power in Poland. (original abstract)
20
Content available remote Efektywność inwestycji w energię wiatrową w krajach UE
60%
XX
Celem pracy jest ocena efektywności inwestycji w energię wiatrową w krajach Unii Europejskiej. Wnioskowanie oparto na modelu BCC (dopuszczający zmienne korzyści skali) metody Data Envelopment Analysis (DEA), zorientowanym na nakłady. W podstawowym wariancie jako zmienną wejścia przyjęto zainstalowaną moc elektrowni wiatrowych, zmienną wyjściową jest zaś produkcja energii elektrycznej. Kolejne warianty analizy biorą pod uwagę oprócz produkcji energii elektrycznej także czynnik środowiskowy oraz ekonomiczny. Trzy kraje: Dania, Wielka Brytania oraz Słowacja, okazały się efektywne. W przypadku wzięcia pod uwagę efektu środowiskowego największy przyrost efektywności obserwowano w krajach mających duży udział węgla w produkcji energii elektrycznej. W przypadku efektu ekonomicznego najwięcej zyskiwały kraje z dużym udziałem gazu oraz ropy naftowej(abstrakt oryginalny)
EN
The aim of the study is to assess the efficiency of investing in wind energy in the European Union countries. The assessment is based on the BCC method in Data Envelopment Analysis (DEA), which is an input-oriented approach. In the basic variant of the model, the installed wind capacity is assumed as the input variable. The output variable is generation of electricity. Other variants of the analysis account for environmental and economic factors in addition to electricity generation. Three countries, Denmark, the United Kingdom and Slovakia, prove to be efficient. When the environment is taken into account, the greatest increase in efficiency is observed in countries with high shares of coal in their electricity generation, while from the perspective of economy, the countries with the largest shares of gas and oil gain the most(original abstract)
first rewind previous Strona / 7 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.