Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zarys personalizmu integralnego Wincentego Granata

100%

Kosche M.

Teologia w Polsce

|

2013

|

tom 7

|

nr 2

157-171

EN

The paper presents the outlines of integral personalism by W. Granat, Polish theologist and a late Rector of The John Paul II Catholic University of Lublin. Granat believed that the human being can be described adequate only in personalism, because only personalism indicates the person as a starting point of meaning the whole world. He connected the knowledge of man not only from theology but also from philosophy, sociology, psychology and medicine. In that way he built integral definition of human person. According to him the human being consists of three dimensions: psychological level, moral level and social level. This paper is composed of three parts, in which the author has taken into consideration the issue of methodology, philosophical anthropology and theological anthropology by W. Granat.

PL

Człowiek od dawna próbował rozumieć siebie samego oraz otaczający go świat. Historia ludzkiej myśli obfituje w wielu uczonych, którzy przy użyciu rozmaitych systemów filozoficznych, etycznych, społecznych czy religijnych, a w czasach najnowszych także za pomocą wysoko rozwiniętej aparatury technicznej, próbowali i próbują wyjaśnić fenomen człowieka. Na tym tle niezwykle interesująca jawi się droga personalistyczna. Stara się ona wyjaśnić istotę bycia człowiekiem za pomocą kategorii ściśle związanych z tym, co prawdziwie ludzkie: z jego doświadczeniem; z jego egzystencją; z relacjami, w których żyje i działa. Współczesna polska myśl antropologiczna posiada co najmniej kilku wybitnych przedstawicieli tego prądu. Jednym z nich był znakomity lubelski personalista i teolog Wincenty Granat.

2

Duch Święty kształtujący osobowość chrześcijanina

100%

Kosche M.

Teologia w Polsce

|

2021

|

tom 15

|

nr 1

123-135

EN

The article discusses the issue forming the personality of the Christian by the Holy Spirit. The initial intuition located at the base of the text is belief that the Christian personality is the result of divine influence of the Holy Spirit on the process of forming thehuman personality so that it becomes a reflection of the personality of Jesus of Nazareth. A more detailed analysis of how the Third Person of the Trinity creates the personality in this document are organized according to the three levels of personality (psychological, ethical and social), which singled out and characterized Wincenty Granat.

PL

Celem artykułu jest próba ukazania tego, w jaki sposób Duch Święty kształtuje osobowość chrześcijanina. Pojęcie „osobowości” zostało wybrane nieprzypadkowo, ponieważ posługuje się nim wiele współczesnych nauk o człowieku. Dlatego też bardzo dobrze nadaje się do multidyscyplinarnego dyskursu o osobie ludzkiej. Oczywiście fenomen osobowości ma nieco inne pole semantyczne w psychologii, socjologii, etyce czy pedagogice. W niniejszym opracowaniu terminy: „osobowość” oraz „osobowość chrześcijańska” będą rozumiane personalistycznie, zgodnie z intuicjami zaczerpniętymi od Wincentego Granata. Próba odpowiedzi na pytanie o to, w jaki sposób Duch Święty kształtuje osobowość człowieka, będzie prowadzona zgodnie z zaproponowaną przez Granata hermeneutyką osoby przez osobowość. Zdaniem lubelskiego personalisty można mówić o trzech płaszczyznach (rodzajach) osobowości ludzkiej: psychicznej, etycznej i społecznej. Jednakże należy pamiętać o tym, że za każdym razem chodzi o „osobę integralną”, ujmowaną wszakże w perspektywie pewnego wyodrębnionego spektrum jej bytowania i działania.

3

Duch Święty kształtujący osobowość chrześcijanina

99%

Kosche M.

Teologia w Polsce

|

2021

|

tom 15

|

nr 1

123-135

PL

Celem artykułu jest próba ukazania tego, w jaki sposób Duch Święty kształtuje osobowość chrześcijanina. Pojęcie „osobowości” zostało wybrane nieprzypadkowo, ponieważ posługuje się nim wiele współczesnych nauk o człowieku. Dlatego też bardzo dobrze nadaje się do multidyscyplinarnego dyskursu o osobie ludzkiej. Oczywiście fenomen osobowości ma nieco inne pole semantyczne w psychologii, socjologii, etyce czy pedagogice. W niniejszym opracowaniu terminy: „osobowość” oraz „osobowość chrześcijańska” będą rozumiane personalistycznie, zgodnie z intuicjami zaczerpniętymi od Wincentego Granata. Próba odpowiedzi na pytanie o to, w jaki sposób Duch Święty kształtuje osobowość człowieka, będzie prowadzona zgodnie z zaproponowaną przez Granata hermeneutyką osoby przez osobowość. Zdaniem lubelskiego personalisty można mówić o trzech płaszczyznach (rodzajach) osobowości ludzkiej: psychicznej, etycznej i społecznej. Jednakże należy pamiętać o tym, że za każdym razem chodzi o „osobę integralną”, ujmowaną wszakże w perspektywie pewnego wyodrębnionego spektrum jej bytowania i działania.

EN

The article discusses the issue forming the personality of the Christian by the Holy Spirit. The initial intuition located at the base of the text is belief that the Christian personality is the result of divine influence of the Holy Spirit on the process of forming the human personality so that it becomes a reflection of the personality of Jesus of Nazareth.A more detailed analysis of how the Third Person of the Trinity creates the personality in this document are organized according to the three levels of personality (psychological, ethical and social), which singled out and characterized Wincenty Granat.

4

Miejsce filozofii w teologii Wincentego Granata

85%

Adam A.

Rocznik Tomistyczny

|

2023

|

tom 1

|

nr 12

171-189

EN

Wincenty Granat (1900–1979) is considered to be one of the Polish precursors of personalism. His personalism is based on a Biblical vision of human being, his approach is realist and comprehensive, and at the same time he takes into consideration the internal and external conditions of human’s development. In his thought Granat followed two major currents of the Christian thought: Thomism and Augustinianism. From St. Thomas he adopted the synthetic- comprehensive conception of the world and human being, while in the Augustinian thought he admired the approach toward human being from the perspective of his life dynamism, problems experienced, difficulties, and even existential and social dramas. Following St. Augustin in his theodicy, Granat was discovering God in human being: his truth, conscience, pursue for happiness and search for the sense of life. Against classical philosophical thought Granat argued that philosophy should rather focus on the world of persons, not on the world of things (world of substances) and also that the substantial philosophy in its sheer shape is unable to deal with a description of multi-coloured reality, which is the internal world of human being. That is why the Lublin personalist sought for new ways of approaching a mysterium of human being when attempted to show it in the perspective of a wide spectrum of possible approaches in domain of philosophy, sociology, psychology, theology. It did not however meant the entire departure from the Thomistic thought, as in his research he frequently turned to St. Thomas Aquinas adopting him as an authority and drawing from his thought that what was considered valuable. The Lublin personalist however exceeded Thomism in direction of Augustinianism and both existentialism and phenomenology. What is interesting in Granat’s work is a possibility for tracing how his position developed from the Thomistic thought, dominant in his works prior the Second Vatican Council, to the Christian personalism characteristic for the post-Conciliar period of the Lublin dogmatist.

5

Zarys personalizmu integralnego Wincentego Granata

80%

Kosche M.

Teologia w Polsce

|

2013

|

nr 2

157-171

PL

Człowiek od dawna próbował rozumieć siebie samego oraz otaczający go świat. Historia ludzkiej myśli obfituje w wielu uczonych, którzy przy użyciu rozmaitych systemów filozoficznych, etycznych, społecznych czy religijnych, a w czasach najnowszych także za pomocą wysoko rozwiniętej aparatury technicznej, próbowali i próbują wyjaśnić fenomen człowieka. Na tym tle niezwykle interesująca jawi się droga personalistyczna. Stara się ona wyjaśnić istotę bycia człowiekiem za pomocą kategorii ściśle związanych z tym, co prawdziwie ludzkie: z jego doświadczeniem; z jego egzystencją; z relacjami, w których żyje i działa. Współczesna polska myśl antropologiczna posiada co najmniej kilku wybitnych przedstawicieli tego prądu. Jednym z nich był znakomity lubelski personalista i teolog Wincenty Granat

EN

The paper presents the outlines of integral personalism by W. Granat, Polish theologist and a late Rector of The John Paul II Catholic University of Lublin. Granat believed that the human being can be described adequate only in personalism, because only personalism indicates the person as a starting point of meaning the whole world. He connected the knowledge of man not only from theology but also from philosophy, sociology, psychology and medicine. In that way he built integral definition of human person. According to him the human being consists of three dimensions: psychological level, moral level and social level. This paper is composed of three parts, in which the author has taken into consideration the issue of methodology, philosophical anthropology and theological anthropology by W. Granat.

6

Milosť v teológii Wincenta Granata v kontexte filozofie Tomáša Akvinského

43%

Adam A.

Rocznik Tomistyczny

|

2012

|

tom 1

49-63

EN

Since the Middle Ages after Vatican II theological doctrine of grace is essentially built on the teachings of Thomas Aquinas, who has distinguished between the natural (innate) human life ends and supernatural ends. A man realises the first one with natural forces of nature, while the second end, which is not only superior to the natural target, but also achieved more than our natural strength and capabilities, is achieved through the special help of God, which is called grace. In this regard, the doctrine of the grace of the Second Vatican Council is not significantly different from the teaching of Aquinas. Wincenty Granat performs traditional scholastic, division of grace. From the point of view of the wide distribution he discusses the relationship of nature and grace in man. Also he notes that even God respects and protects human free will. God’s grace does not destroy any of the possibilities of human nature, but supports and promotes it. Both nature and grace come from God, and so it is clear that between grace and nature there is can not be a conflict. What is more, the grace builds on nature as a foundation. This scholastic thesis in terms of W. Granat does not interfere with the truth that human nature is weakened by original sin, but it is not destroyed by it and, therefore, can be the foundation grace. Grace – in turn – coming reinforces the same nature preserves in man a foundation. In this way, a man living by God’s grace perfects his humanity, is expanding his personal individuality and personal integrity.

PL

Od czasów średniowiecza po Sobór Watykański II teologiczna doktryna łaski budowała się zasadniczo na nauczaniu Tomasza z Akwinu, który odróżnia naturalne (przyrodzone) cele życia człowieka i cele nadprzyrodzone. Pierwsze realizuje człowiek przyrodzonymi siłami natury, natomiast cel drugi, który nie tylko przewyższa cel naturalny, ale również jego osiągnięcie przekracza ludzkie naturalne siły i możliwości, osiągany jest dzięki specjalnej pomocy Boga, którą nazywa się łaską. W tym zakresie również doktryna o łasce ostatniego Soboru nie różni się istotnie od nauczania Akwinaty. Wincenty Granat dokonuje tradycyjnego, scholastycznego, podziału łaski: 1) łaska Boga i łaska Chrystusa Odkupiciela, 2) łaska stworzona i łaska niestworzona, 3) łaska zewnętrzna i wewnętrzna, 4) łaska jako dar i łaska przetwarzająca, 5) łaska habitualna i łaska uczynkowa, 6) łaska działająca i współdziałająca, 7) łaska pobudzająca i wspomagająca, 8) łaska uprzedzająca, towarzysząca i następcza, 9) łaska lecznicza i podnosząca, 10) łaska skuteczna i dostateczna. Z punktu widzenia tego podziału omawia szeroko relację natury i łaski w człowieku. Zauważa, że Bóg szanuje i nawet chroni wolną wolę człowieka. Łaska Boża nie niszczy żadnej z możliwości natury ludzkiej, ale je wspiera i wspomaga. Od Boga pochodzi zarówno natura, jak i łaska, a więc oczywiste jest, że między łaską a naturą nie może być konfliktu. Co więcej: to łaska buduje się na naturze jako fundamencie. Ta scholastyczna teza w ujęciu W. Granata nie koliduje z prawdą, że natura ludzka jest osłabiona przez grzech pierworodny, lecz nie jest przezeń zniszczona i wobec tego może stanowić fundament łaski. Łaska – z kolei – przychodząc wzmacnia samą naturę, utrwala więc swój w człowieku fundament. W ten sposób człowiek żyjąc łaską Bożą udoskonala swoje człowieczeństwo, rozwija swoją osobistą indywidualność i osobową integralność.