Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zabawa jako wartość?

100%

Mysona Byrska J. M.

|

nr 25

DE

Im Artikel lege ich Hauptmerkmale von ludischen Einstellungen im gegenwärtigen Konsumerismus dar, indem ich vor allem auf die in ihm auftretenden Werteaspekte hinweise. In der Welt des Konsums scheint alles möglich und für jeden zugänglich zu sein. Das Leben soll angenehm sein und wird mit der Unterhaltung assoziiert. Der Mensch spielte immer, das Spiel sicherte Erholung nach der Arbeit, es war Preis für Mühe und Anstrengungen. Heute soll der Mensch möglichst oft spielen, weil das als ein Zeichen des Erfolgs in der Konsumwelt gilt. Spielen kann jedoch nur jemand, der Zeit und Geld für Unterhaltung hat. Gute Unterhaltung zeugt vom sozialen Status. Im Endergebnis wächst ihre Bedeutung: Das Spiel wird zur Pflicht. Die soziale Bedeutung erwächst nicht aus der Art der ausgeführten Arbeit oder aus ihren Ergebnissen, sondern aus der Art der Unterhaltung des Konsumenten. In der Konsumwelt wird das Spiel eine Art Wert, also etwas, was dem Leben des Konsumenten den Sinn gibt.

EN

In the world of consumption everything seems to be possible and accessible for everybody. The life should be pleasant, and such a life is connected with fun. The man has been always having fun; the entertainment helped him to rest after the work. It was a reward for the effort and self – sacrifices. Nowadays, the man should have fun as often as possible, as this is a sign of the success for the standards of the world of consumption. Thus, having fun is reserved only to those who have time and money to use for entertainment. Having a good fun indicates a social status. In consequence its significance grows. It is well seen to have fun. Namely, social significance is given not by the kind of work and its effects, but by the way the consumer is having fun. In the world of consumption having fun is becoming a kind of value, in other words that, what gives the reason for the consumer’s life.

PL

W artykule opisuję główne cechy postaw ludycznych we współczesnym konsumpcjonizmie, zwracając uwagę przede wszystkim na występujące w nim aspekty aksjologiczne. W świecie konsumpcji wszystko wydaje się możliwe i dla każdego dostępne. Życie ma być przyjemne, a takie życie wiąże się z zabawą. Człowiek zawsze się bawił, zabawa pozwalała na odpoczynek po pracy, była nagrodą za trud i wysiłek. Obecnie człowiek powinien bawić się jak najczęściej, ponieważ jest to oznaką sukcesu na miarę świata konsumpcji. Bawić może się jednak ten, kto ma czas i pieniądze na zabawę. Dobra zabawa świadczy o statusie społecznym. W efekcie jej znaczenie rośnie. Należy się bawić. Społeczne znaczenie nadaje nie rodzaj wykonywanej pracy i jej efekty, lecz to, w jaki sposób konsument się bawi. W świecie konsumpcji zabawa staje się rodzajem wartości, czyli tym, co nadaje sens życiu konsumenta.

2

O nieistnieniu i normatywności wartości

100%

Niemczuk A.

|

nr 28

DE

Der Artikel hat zum Ziel, zwei Behauptungen zu begründen: 1) dass die Werte nicht zum Bereich des Begriffs der Existenz gehören; 2) dass sie für das Subjekt geltend sind, obwohl sie keine objektive Existenz besitzen. Der erste Teil des Artikels beinhaltet die Kritik der Werteontologie. Im nächsten Teil legt der Verfasser die Argumentation nach folgenden positiven Thesen vor: 1) Wertgegenstände sind Gegenstände der richtigen Gefühle; 2) das Kriterium der Richtigkeit der Gefühle bildet die durch Selbstwissen und Verstand festgestellte Nicht-Widersprüchlichkeit ihrer Inhalte mit dem Glück des Subjekts; 3) der durch freie Entscheidung (Vorentscheidung) bejahte Inhalt des Glücks bildet den Inhalt der ersten axiologischen Prämisse in praktischen Überlegungen; 4) die Quelle des normativen Wertes ist das menschliche Bedürfnis nach Subjektsein, das die Bejahung eigener Freiheit und Rationalität umfasst. Der im Artikel vorgeschlagene axiologische Standpunkt befindet sich zwischen zwei kritisierten Extremen: der objektivistischen Werteontologie und dem subjektivistischen Emotivismus.

EN

The main purpose of the paper is to prove that values do not belong to the concept of being and that they are obligatorily attached to the subject, even though they do not exist objectively. The author censures the ontology of value. Presented are arguments in support of positive theses that: (1) valuable objects are subjects of correct feelings; (2) lack of inconsistency between the substance of feelings and the subject’s happiness as indicated by self-knowledge and reason, evidences correctness of feelings; (3) the content of happiness, affirmed by free decision (pre-decision) represents the content of the first axiological premise in practical reasoning; (4) it is human desire of being the subject affirming one's own freedom and rationality that represents the source of normativity of values. The axiological position proposed by the author is placed between two censured extremes, that is objectivist ontology of values and subjectivistic emotivism.

PL

Celem artykułu jest uzasadnienie dwóch twierdzeń: 1) że wartości nie należą do zakresu pojęcia bytu; 2) iż są dla podmiotu obowiązujące, pomimo że nie mają obiektywnego istnienia. Pierwszy fragment artykułu zawiera krytykę ontologii wartości. We fragmentach następnych autor przedstawia argumentację za następującymi tezami pozytywnymi: 1) obiekty wartościowe to obiekty uczuć słusznych; 2) kryterium słuszności uczuć jest, stwierdzana przez samowiedzę i rozum, niesprzeczność ich treści ze szczęściem podmiotu; 3) treść szczęścia, afirmowana przez wolną decyzję (pradecyzję), jest treścią pierwszej aksjologicznej przesłanki w rozumowaniach praktycznych; 4) źródłem normatywności wartości jest ludzkie pragnienie bycia podmiotem, które obejmuje afirmację własnej wolności i racjonalności. Proponowane w artykule stanowisko aksjologiczne sytuuje się pomiędzy dwiema krytykowanymi skrajnościami: pomiędzy obiektywistyczną ontologią wartości i subiektywistycznym emotywizmem.

3

Modus operandi komunikowania politycznego

80%

Zdybel J.

|

nr 26

DE

Der Artikel setzt sich zum Ziel, die Eigenart (spezifische Merkmale) der politischen Kommunikation und ihre Bedeutung für das richtige Funktionieren der demoliberalen Politik zu zeigen. Im gegenwärtigen politischen Raum haben wir mit einer "kollektiven Hysterie" zu tun, die ihre Quelle im allgemeinen Unverständnis von grundsätzlichen politischen Ideen hat. Politische Kommunikation soll dem entgegenwirken, indem sie bestimmte positive ˗ informative, bildende, identifizierende, integrative und mobilisierende ˗ Funktionen erfüllt. So die Idee. Die Praxis ist jedoch anders. Die Medialisierung der Politik bewirkt eine Deformierung dieser Idee. Zu festen Bestandteilen der politischen Kommunikation gehören heutzutage Desinformation, Provokation, Lüge, Manipulation. Das führt zur Schlussfolgerung, dass die politische Kommunikation in jetziger Gestalt zur Erosion der politischen Kultur beiträgt, statt sie auf ein höheres Niveau zu heben.

EN

The aim of this article is to reveal the intricacy (characteristic traits) of the political communication and its significance for the proper functioning of demo - liberal politics. On the modern political scene we constantly encounter a “mass hysteria”. Its source is a common misunderstanding attached to the basic political ideas. The phenomenon of political communication is obviously supposed to counter and solve such problems. Moreover, it contains certain specific, positive functions: informational, educational, and those of identifying, integrating, mobilizing which stand as the core of the idea, in theory. In practice, the constant elements of contemporary political communications are: misinformation, provocation, lie and manipulation. The conclusion is the following: political communication in politics, instead of raising it to a higher cultural level, unfortunately contributes to the decay of the political culture.

PL

Celem artykułu jest ujawnienie specyfiki (charakterystycznych cech) komunikowania politycznego oraz jego znaczenia dla prawidłowego funkcjonowania demoliberalnej polityki. We współczesnej przestrzeni politycznej mamy bowiem do czynienia ze „zbiorową histerią”. Jej źródłem jest powszechne nierozumienie podstawowych idei politycznych. Komunikowanie polityczne, z założenia, ma temu przeciwdziałać. Przypisano mu bowiem określone, pozytywne funkcje: informacyjną, edukacyjną, identyfikacyjną, integracyjną, mobilizacyjną. Taka jest jego idea. Praktyka jest inna. Medializacja polityki skutkuje wypaczeniem tej idei. Stałymi elementami komunikowanie politycznego są teraz: dezinformacja, prowokacja, kłamstwo, manipulacja. Wniosek jest taki, że komunikowanie polityczne, tym kształcie, zamiast podnosić kulturę polityczną na wyższy poziom, przyczynia się do jej erozji.

4

Wątpliwości wokół wartościowania kreatywności

70%

Szymański K.

|

2017

|

nr 24

DE

Im Artikel werden die möglichen Auswertungsweisen der Kreativität untersucht. Ich stelle drei mögliche Herangehensweisen dar: 1) die alltägliche, die die Kreativität als etwas Gutes auffasst; 2) die von Robert McLaren vorgeschlagene Herangehensweise, die die "dunkle Seite der Kreativität" akzentuiert und die Kreativität je nach ihren Folgen als gut oder böse einstuft; 3) die Herangehensweise von Mark Runco, nach dem die Kreativität sich nicht bewerten lässt. Bei der Analyse der Konzepte wird auf theoretische Probleme hingewiesen.

EN

In the article, I make analyses related to possible ways of evaluating creativity. I present three possible shots: 1) colloquial, which captures creativity as something good; 2) the approach about the "dark side of creativity", proposed by Robert McLaren, who claims that creativity can be rated as good or bad depending on its effects; 3) the view of Mark Runco, who claims that creativity cannot be valued. I analyse the above-mentioned concepts, pointing out their theoretical problems.

PL

W artykule dokonuje analiz związanych z możliwymi sposobami wartościowania kreatywności. Przedstawiam trzy możliwe ujęcia – potoczne, które ujmuje kreatywność jako coś dobrego; tzw. „ciemną stronę kreatywności” zaproponowaną przez Roberta McLarena, który przypisuje kreatywności możliwość wartościowania jako coś dobrego lub złego w zależności od skutków oraz ujęcie Marka Runco, który twierdzi, że kreatywności nie można wartościować. Podejmuję również analizy wymienionych koncepcji, wskazując na ich problemy teoretyczne.

5

Rozpoznawanie kryzysu w kulturze

70%

Rosińska Z.

|

2016

|

nr 17

DE

Das erwogene Hauptproblem bildet die Frage nach der Möglichkeit, die Krise in der Kultur zu erkennen. Durch Anerkennung verstehe ich die kognitive Intuition, die den Weg zu weiteren Stufen des Wissens ebnet, d.h. die Unterscheidung fremder, separater Phänomene und ihre Identifizierung als Krise. Die Krise wird hier als eine Übergangsetappe begriffen, als ein dramatischer Wechsel in der Wertestruktur. Die Symptome der Krise, deren einige Beispiele im Artikel dargestellt werden, wurden bereits in der Antike erkannt. Ich weise nach, dass eine solche Erkenntnis dank der Existenz einer Resonanz zwischen den Prozessen in der Kultur und den Prozessen in uns selbst möglich ist. Die Analyse des Phänomens führe ich anhand der Überzeugungen von zwei Autoren durch: des Künstlers und Philosophen Witkacy und des Kulturphilosophen und Ästhetikers Stefan Morawski.

EN

The main problem I will consider is the question of the possibility of recognizing a crisis in culture. By recognition I mean the cognitive intuition that paves the way for subsequent stages of knowledge, i.e., the distinguishing of a given phenomenon as different and separate and its identification as a crisis. Crisis here is to be understood as a transitional state, a dramatic upturn in axiological structure. Manifestations of crisis recognition were present already in Antiquity and I will discuss some examples in my talk. I will argue that such recognition is possible owing to the resonant structure between the goings on in culture and goings on within ourselves. The analysis of the phenomenon will be carried out on the basis of the ideas of two authors: Witkacy, an artist and philosopher, and Stefan Morawski, a philosopher of culture and aesthetician.

PL

Główny rozważany problem to kwestia możliwości rozpoznania kryzysu w kulturze. Poprzez rozpoznanie rozumiem poznawczą intuicję, torującą drogę dla późniejszych stadiów wiedzy, tj. wyróżnienie pewne obcych, odrębnych zjawisk i zidentyfikowanie ich jako kryzysu. Kryzys jest tu rozumiany jako stan przejściowy, jako dramatyczny przewrót w strukturze aksjologicznej. Objawy kryzysu były już rozpoznawane w starożytności; kilka przykładów przedstawię w artykule. Będę wykazywała, że takie rozpoznanie jest możliwe dzięki istnieniu rezonansu między procesami w kulturze i procesami w nas samych. Analizę zjawiska przeprowadzę na podstawie poglądów dwóch autorów: Witkacego – artysty i filozofa oraz Stefana Morawskiego – filozofa kultury i estetyka.

6

Doświadczanie codzienności jako klucz do świata artystek. O wartościach w sztuce współczesnej

70%

Sulikowska-Dejena A.

|

2017

|

nr 23

DE

Der Artikel beschreibt das Schaffen der Künstlerinnen der visuellen Künste, die in polnischer Kunst um 2000 debütierten und deren Arbeiten zu der als "Kunst der Frauen" bezeichneten Strömung gehören. Der Schlüssel zu ihrer Welt ist der Alltag, der im Kontext der traditionellen sozialen Rollenbilder der Frau als Hausfrau, Ehefrau und Mutter erfahren wird. Die Künstlerinnen rebellieren gegen die Schwierigkeiten mit dem Berufsaufstieg, gegen die Geringschätzung ihrer Tätigkeit als weniger wertvoll sowie gegen die persönlich gemünzten Anspielungen auf die natürliche Berufung der Frauen, indem sie auf ironische Weise die Bestandteile ihrer beruflichen Lage und ihrer Frauenrolle künstlerisch verarbeiten. Sie laden den an erweiterte Metaphern und versteckte Symbole gewöhnten Zuschauer zum Miterleben des Alltags, zur Konfrontation mit Stereotypen, aber auch zum Nachdenken über die Werte ein.

EN

Described is the creativity of women in visual arts following their debut about the year 2000. Women artists representing this Polish feminist art movement are drawing inspiration from their everyday life experienced in their social roles traditionally attributed to women as housewives, wives and mothers. Revolting in face of consequent impediments to building their career, berating hints by some as to maintaining the traditional role of women in society and taking issue with critics derogating the feminist art movement, the artists set out to portray aspects of their vocational life and consequences of being a woman in an artistically paradoxical way. Viewers long used to extended metaphors and hidden symbols are invited by the artists to intuit women’s everyday life experiences, challenge gender stereotypes and reflect on values.

PL

Artykuł opisuje twórczość artystek sztuk wizualnych, które debiutowały w polskiej sztuce około 2000 roku, a prace ich zaliczane są do nurtu nazwanego „sztuką kobiet”. Kluczem do ich świata jest codzienność, doświadczana w kontekście ról społecznych tradycyjnie przypisanych kobietom, takich jak gospodyni domowa, żona i matka. Artystki buntując się przeciwko trudnościom jakie napotykają w budowaniu kariery, lekceważeniu ich twórczości jako mniej wartościowej czy kierowanym pod ich adresem aluzjom dotyczącym naturalnego powołania kobiet, zaczęły w sposób ironiczny artystycznie przepracowywać składowe swojej sytuacji zawodowej i położenia wynikającego z bycia kobietą. Przyzwyczajonego do rozbudowanych metafor i ukrytych symboli widza, artystki zapraszają do współprzeżywania codzienności, do konfrontacji ze stereotypami, ale również refleksji nad wartościami.

7

Lewisa Mumforda krytyka kultury technicznej

70%

Szymański K.

|

2017

|

nr 21

DE

Im Aufsatz wird der Gedanke von Lewis Mumford und seine Wahrnehmung der technischen Kultur rekonstruiert, die in den Werken Technik und Zivilisation und Der Mythos der Maschine enthalten sind. Es wird gezeigt, dass die von den Forschern seiner Ideen unterschiedenen Phasen viele gemeinsame Momente aufweisen, die mit der kritischen Auffassung des Einflusses der Technik und der Wissenschaft auf Menschenleben verbunden sind.

EN

Reviewed are Lewis Mumford's ideas and the perception of technical culture as outlined in his Technics and Civilization and The Myth of the Machine. The purpose of this review is to take note of the common points in Mumford’s critical notion evolving over the years regarding the impact of technique and science on man’s life as singled out by scholars of his works.

PL

W artykule dokonuję rekonstrukcji myśli Lewisa Mumforda i jego postrzegania kultury technicznej, zawartych w dziełach Technika a cywilizacja oraz Mit maszyny. Tom 2. Pentagon władzy. Badacze zajmujący się myślą Mumforda dzielą jego krytyczne podejście do kultury technicznej na dwie fazy, która to myślą zawarta jest we wspomnianych pracach. Sądzę jednak, że fazy które są wyodrębniane posiadają tak naprawdę wiele wspólnych momentów, przez co twardy podział proponowany przez Carla Mitchama czy Thomasa Hughesa może budzić pewne wątpliwości.

8

Teoria wartości w filozofii Andrzeja Chmieleckiego

61%

Niemiec A.

|

2022

|

nr 33

63-81

DE

Die Philosophie von Andrzej Chmielecki bleibt immer noch wenig bekannt. Das von ihm entwickelte System der integralen Ontologie ist äußerst umfangreich und enthält viele bemerkenswerte Lösungen. Teil dieser Ontologie ist auch eine originelle Werttheorie. Der Autor des Artikels versucht zu zeigen, wie dieses System grundlegende Fragen nicht nur in der Axiologie, aber auch in der Ontologie beantwortet. Die wichtigsten Fragen, die in dem Artikel angesprochen werden, sind u. a. die Art und Weise, wie Werte existieren, die Möglichkeit ihrer Hierarchie und ihrer Erkenntnis durch den Menschen. Der Artikel schildert auch den Platz, den Werte und Bewertungen in der allgemeinen Struktur von Wesen einnehmen, und wie sie sich voneinander unterscheiden. Der Autor stellt auch die Möglichkeiten der Begründung in der Ethik vor, unter besonderer Berücksichtigung der Begründung von Werten und Urteilen sowie Wertbewertungen. Die verwendeten Materialien sind die Quellentexte, d.h. Monographien und Artikel von Andrzej Chmielecki, die sich mit den im Artikel aufgeworfenen Fragen befassen.

EN

Andrzej Chmielecki’s philosophy is still poorly understood. The system of integral ontology he has created is extremely extensive and includes many solutions worthy of our attention. The original theory of value is a part of this ontology. The author of this article tries to show how Chmielecki’s system answers fundamental questions not only in axiology, but also in ontology. The most important issues raised in the article include the way of existence of values and the possibility of their hierarchization and recognition by man. The article also discusses the place which values and valuations occupy in the general structure of beings and how they differ from each other. The author also presents the possibilities of justification in ethics, with parti-cular emphasis on the justification of values and judgments as well as value judgments. The materials used are the source text, i.e., monographs and articles by Andrzej Chmielecki dealing with the issues discussed in the article.

PL

Filozofia Andrzeja Chmieleckiego jest wciąż bardzo słabo poznana. System ontologii integralnej, który stworzył, jest niezwykle rozbudowany i zawiera w sobie bardzo wiele rozwiązań wartych uwagi. Częścią tej ontologii jest także oryginalna teoria wartości. Autor artykułu stara się pokazać, jak ów system odpowiada na pytania zasadnicze nie tylko w aksjologii, ale także w ontologii. Najważniejsze kwestie poruszane w artykule to m.in. sposób istnienia wartości, możliwość ich hierarchizacji i rozpoznania przez człowieka. Omawiane jest również miejsce, jakie w ogólnej strukturze bytów zajmują wartości i wartościowania, oraz czym różnią się jedne od drugich. Autor prezentuje także możliwości uzasadniania w etyce, ze szczególnym uwzględnieniem uzasadnienia wartości i sądów oraz ocen wartościujących. Wykorzystane materiały to teksty źródłowe, tj. monografie i artykuły Andrzeja Chmieleckiego traktujące o poruszanych w artykule kwestiach.