Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Praca postpamięci w Kartografie Juana Mayorgi

100%

Łapicka K.

Politeja : Pismo Wydziału Studiów Miedzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2017

|

nr 47

85-96

PL

The Cartographer of Juan Mayorga was inspired by a visit to Warsaw in 2008. The author went on a ‘walk through an invisible Warsaw’, as he himself described it. It was a journey which followed the places pictured in photographs from the ghetto, which Mayorga saw at an exhibition at the Nożyki Synagogue. I was able to find them. Since photographs play an ‘essential role as a medium of postmemory’, as stressed by Marianne Hirsch, one of the leading researchers on postmemory processes in her paper The Generation of Postmemory, I would like to consider the means by which the photographs from the ghetto have initiated the effect of (affiliative) postmemory on this contemporary playwright (born in 1965), who has no connection to the Holocaust either through his family or even national background. I would also like to explore their effect on the dramatic developments of The Cartographer which take place within two time frames – Warsaw in 1940 as well as contemporarily.

2

All those rumors occupy people's thoughts...’. On the relationship between rumors and knowledge about the Holocaust in the Warsaw ghetto

88%

Ferenc Piotrowska M.

Rocznik Antropologii Historii

|

2018

|

nr 11, Kulturowa historia wiedzy

139-158

XX

This article analyzes the relationship between rumors about the Holocaust and the process of the formation of knowledge about the Shoah among ordinary residents and public opinion in the Warsaw ghetto during World War II. Rumor is defined here as a specific medium, encumbered with a high risk of distortion, but still sometimes carrying true information. I analyzed war-time personal documents and testimonies of survivors. I focused in particular on rumors regarding the extermination of Jews in other towns and letters that were supposedlyreaching the Warsaw ghetto from residents deported purportedly to the East, but who wereactually murdered in the Treblinka death camp. To interpret this phenomenon, I used theoretical approaches from the social sciences (awareness context theory and symbolic interactionism theory). I stressed the impact of the existential experience of Shoah victims on their ability to accept the news of mass murder. Special attention was paid to the process of pushing aside thoughts about the possibility of one’s own death.

3

Mur i okno. Gruz getta warszawskiego jako przestrzeń narracyjna Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN [Wall and window: the rubble of the Warsaw Ghetto as the narrative space of the POLIN Museum of the History of Polish Jews]

75%

Matyjaszek K.

|

nr 5

EN

Wall and window: the rubble of the Warsaw Ghetto as the narrative space of the POLIN Museum of the History of Polish JewsOpened in 2013, the Warsaw-based POLIN Museum of the History of Polish Jews is situated in the center of the former Nazi Warsaw ghetto, which was destroyed during its liquidation in 1943. The museum is also located opposite to the Monument to the Ghetto Heroes and Martyrs, built in 1948, as well as in between of the area of the former 19th-century Jewish district, and of the post-war modernist residential district of Muranów, designed as a district-memorial of the destroyed ghetto. Constructed on such site, the Museum was however narrated as a “museum of life”, telling the “thousand-year old history” of Polish Jews, and not focused directly on the history of the Holocaust or the history of Polish antisemitism.The paper offers a critical analysis of the curatorial and architectural strategies assumed by the Museum’s designers in the process of employing the urban location of the Museum in the narratives communicated by the building and its main exhibition. In this analysis, two key architectural interiors are examined in detail in terms of their correspondence with the context of the site: the Museum’s entrance lobby and the space of the “Jewish street,” incorporated into the main exhibition’s sub-galleries presenting the interwar period of Polish-Jewish history and the history of the Holocaust. The analysis of the design structure of these two interiors allows to raise a research question about physical and symbolic role of the material substance of the destroyed ghetto in construction of a historical narrative that is separated from the history of the destruction, as well as one about the designers’ responsibilities arising from the decision to present a given history on the physical site where it took place.Mur i okno. Gruz getta warszawskiego jako przestrzeń narracyjna Muzeum Historii Żydów Polskich POLINOtwarte w 2013 roku warszawskie Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN stanęło pośrodku terenu dawnego nazistowskiego getta warszawskiego, zburzonego podczas jego likwidacji w 1943 roku, naprzeciwko powstałego w roku 1948 Pomnika Bohaterów i Męczenników Getta; jednocześnie pośrodku obszaru dawnej, dziewiętnastowiecznej warszawskiej dzielnicy żydowskiej i powojennego modernistycznego osiedla Muranów, zaplanowanego jako osiedle-pomnik zburzonego getta. Zlokalizowane w takim miejscu Muzeum przedstawia się jako „muzeum życia”, opowiadające „tysiącletnią historię” polskich Żydów, niebędące instytucją skoncentrowaną na historii Zagłady Żydów i historii polskiego antysemityzmu.Artykuł zawiera krytyczną analizę kuratorskich i architektonicznych strategii przyjętych przez twórców Muzeum w procesie umieszczania środowiska miejskiego w roli elementu narracji historycznej, komunikowanej przez budynek Muzeum i przez jego wystawę główną. Szczegółowej analizie poddawane są dwa kluczowe dla projektu Muzeum wnętrza architektoniczne: główny hall wejściowy oraz przestrzeń „żydowskiej ulicy” stanowiąca fragment dwóch galerii wystawy głównej, poświęconych historii Żydów w Polsce międzywojennej oraz historii Zagłady. Analiza struktury projektowej tych dwóch wnętrz służy próbie sformułowania odpowiedzi na pytanie badawcze dotyczące właściwości fizyczno-symbolicznych materialnej substancji zniszczonego getta w odniesieniu do narracji abstrahującej od historii jego zniszczenia oraz odpowiedzialności projektantów wynikającej z decyzji o umieszczeniu narracji historycznej w fizycznej przestrzeni, w której wydarzyła się historia będąca tej narracji przedmiotem.

4

Nieistniejący mur? Problemy z opisem Muranowa

71%

Przymuszała B.

Przestrzenie Teorii

|

2015

|

nr 24

97-108

EN

The article presents the problem of recovering the memory of the Warsaw district of Muranów, the site of the WW2 ghetto in recent literature. Referring to one of the first works devoted to this subject (Jarosław Marek Rymkiewicz’s Umschlagplatz), the author reveals subsequent changes in the treatment Jacek Leociak, Beata Chomątowska and Elżbieta Janicka’s of the issue in their books. Indicating the oscillation between remembrance and forgetting about the ghetto, the authors adopt different perspectives to touch upon the ambiguous presence of the area's former inhabitants in the consciousness of today’s Varsovians. Their ways of focusing attention on this question may be termed a commemorative perspective, focused on the psychology of space and critical discourse. Though signaling the problem differently, the authors are united in emphasising the problems related to the Polish memory of the Warsaw ghetto.

5

Herman Czerwiński – zapomniany krytyk z getta warszawskiego w świetle publicystyki teatralnej «Gazety Żydowskiej»

63%

Dąbrowska A. , Parnes J.

Pamiętnik Teatralny

|

2022

|

tom 71

|

nr 4

123-147

EN

This article analyses the work of Herman Czerwiński as a leading theater critic of Gazeta Żydowska (Jewish Gazette), published by Jewish journalists under the control of the Nazis in 1940–1942 in the General Governorate for the Occupied Polish Region. To date, his contributions to the Gazeta Żydowska have received little scholarly attention, whether in publications about Jewish press or about Jewish theater during the Second World War. The authors of the article focus on Czerwiński’s opinions on the activity of Warsaw Ghetto theaters, his assessment of their repertoire policy, and his way of reviewing performances staged in the ghetto. The primary research method was quantitative-qualitative content analysis of all 279 editions of Gazeta Żydowska. In order to determine how Czerwiński was perceived in the ghetto, the research also included Gazeta Żydowska articles mentioning him, as well as diaries and memoirs of members of the Jewish intelligentsia. The research also reconstructed the critic’s earlier life, particularly his links with theater, based on pre-war publications from Polish and Jewish press.

PL

W artykule przeprowadzono analizę dorobku Hermana Czerwińskiego jako wiodącego krytyka teatralnego „Gazety Żydowskiej” (GŻ) wydawanej przez żydowskich publicystów pod kontrolą hitlerowskiego okupanta w latach 1940–1942 na terenie Generalnego Gubernatorstwa. Jego publicystyka w GŻ nie doczekała się dotychczas szerszego omówienia ani w publikacjach naukowych dotyczących żydowskiej prasy ani w pracach poświęconych teatrowi żydowskiemu w czasie II wojny światowej. Przedmiot zainteresowania autorów artykułu stanowi w szczególności stosunek Czerwińskiego do działalności teatrów z getta warszawskiego, jego ocena ich polityki repertuarowej, a także jego sposób recenzowania gettowych spektakli. Podstawową metodę badawczą stanowiła ilościowo-jakościowa analiza zawartości wszystkich 279 wydań GŻ. Aby ustalić, jak Czerwińskiego postrzegano w getcie, w badaniu uwzględniono także poświęcone mu teksty z GŻ, a także dzienniki i wspomnienia przedstawicieli żydowskiej inteligencji. W celu zrekonstruowania wcześniejszych losów krytyka, w tym zwłaszcza jego związków z teatrem, w analizie wykorzystano także publikacje z przedwojennej prasy polskiej i żydowskiej.

6

Wobec śmierci i przeciwko śmierci. Taktyki oporu lekarek i pielęgniarek w getcie warszawskim

63%

Judzińska N.

Civitas Hominibus. Rocznik filozoficzno-społeczny

|

2016

|

tom 11

105-114

EN

Strategies of resistance against the occupier are primarily associated with armed resistance, fighting, or the use of force. Culturally, resistance is attributed to men, as those who can use physical force to oppose another man. According to Nazi policy in the early 1940s, European Jews were physically isolated from the rest of society and condemned to extermination. Despite this, in many Jewish ghettos, the struggle for survival, both for oneself and for others, continued until the very end. I identify these efforts, carried out in defiance of the authorities' plans at the time, as forms of resistance. This article is therefore an attempt to highlight certain actions not based on physical violence, which, although meeting the criteria of resistance-specifically civil resistance-are not typically recognized as such.

PL

Strategie oporu wobec okupanta przede wszystkim kojarzone są z oporem zbrojnym, walką czy rozwiązaniem siłowym. Kulturowo opór przypisany jest mężczyźnie, jako temu, który przy pomocy siły fizycznej potrafi przeciwstawić się innemu mężczyźnie. Zgodnie z polityką nazistowską początku lat czterdziestych XX wieku, europejscy Żydzi zostali fizycznie odizolowani od reszty społeczeństwa i skazani na zagładę. Mimo to, w wielu zamkniętych dzielnicach żydowskich, do samego końca toczyła się walka zarówno o życie własne, jak i próby utrzymania przy życiu innych osób. Starania te jako prowadzone wbrew planom ówczesnych władz, identyfikuję jako opór. Artykuł ten jest więc próbą wskazania pewnych działań nie opartych na przemocy fizycznej, które mimo iż spełniają kryteria oporu – w tym przypadku cywilnego – jako opór nie są identyfikowane.

7

Wykorzystanie technologii GIS do ochrony i zachowania pamięci o przeszłości Muranowa

63%

Gadawska A. , Osińska-Skotak K. , Mućko M.

Teledetekcja Środowiska

|

2017

|

tom T. 56

13--23

PL

Historyczny Muranów powstał w XVII w. na terenie niegdysiejszych podwarszawskich jurydyk. W XIX wieku obszar Muranowa zasiedliła ludność żydowska, co dało początek powstania miasta w mieście - dzielnicy żydowskiej, o bogatej kulturze i pełnej kontrastów. W wyniku II Wojny Światowej Muranów został prawie doszczętnie zniszczony. Do dnia dzisiejszego pozostało niewiele śladów po ówczesnej barwnej dzielnicy. Korzystając z możliwości oferowanych przez nowoczesne technologie informacyjne zaprojektowano i zaimplementowano w oprogramowaniu GIS model pojęciowy bazy danych przestrzennych obiektów dziedzictwa kulturowego dla obszaru historycznego Muranowa. Dzięki zgromadzonym danym wieloźródłowym uzyskano obraz przeszłości Muranowa. Na podstawie tych danych wykonano analizy przestrzenne i analizy sieciowe, które posłużyły m.in. do zaprojektowania tematycznych tras turystycznych, dedykowanych określonym grupom odbiorców. Zarówno zgromadzone dane, jak i propozycje tras turystycznych zostały udostępnione w postaci geoportalu, dzięki czemu każdy turysta może w łatwy sposób skorzystać z jego funkcjonalności i badać ślady przeszłości historycznego Muranowa.

EN

Historic Muranów was established in the 17th century in the area of the former Warsaw juridical sites. In the 19th century, the Muranów area was inhabited by the Jewish population, which gave rise to the creation of a city in the city - a Jewish district, rich in culture and full of contrasts. As a result of the Second World War, Muranów was almost completely destroyed. To this day, there are only few traces of the then colorful district. Using the possibilities offered by modern information technologies, a conceptual model of spatial database of cultural heritage objects for the area of the historic Muranów was designed and implemented. Based on collected data, spatial and network analyses were carried out. They aimed, inter alia, to design thematic tourist routes dedicated to specific groups of recipients. Both collected data and proposals for tourist routes have been made available as a geoportal. Thanks to this, each tourist can easily explore traces of the past of the historic Muranów.

8

Zdzisław Askanas (1910–1974) – materials for a physician’s biography

51%

Epsztein J.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2020

|

tom 55

|

nr 3

143-171

EN

This article is an attempt to recreate the biography of Zdzisław Askanas (1910–1974), one of the greatest Polish cardiologists and founder of a cardiology school, mentor of numerous physicians, social worker, proponent of cardiac disease prevention, professor of the Medical University of Warsaw, and participant in the September 1939 campaign and Warsaw Uprising.

PL

Artykuł jest próbą odtworzenia biografii Zdzisława Askanasa (1910-1974), jednego z największych polskich kardiologów, twórcy szkoły kardiologicznej, wychowawcy wielu lekarzy, społecznika, propagatora profilaktyki kardiologicznej, profesora Akademii Medycznej w Warszawie, a także uczestnika kampanii wrześniowej i powstania warszawskiego.

9

Losy urologów pochodzenia żydowskiego na ziemiach polskich (Warszawa i Lwów) na tle prześladowań ludności żydowskiej w okresie okupacji hitlerowskiej i sowieckiej (1939−1945)

44%

Ciesielska M.

Archiwum Historii i Filozofii Medycyny

|

2015

|

tom 78

26-39

PL

Polscy lekarze ginęli od pierwszych dni września 1939 roku biorąc udział w walkach z Wehrmachtem jako zawodowi ofi cerowie oraz jako lekarze cywilni. W kampanii polskiej 1939 roku zginęło około 66 000 polskich żołnierzy i ofi cerów. Wielu z nich dostało się do niewoli sowieckiej i zostało rozstrzelanych w Katyniu, Charkowie czy Miednoje. Wśród nich znaczną część stanowili lekarze pochodzenia żydowskiego. W 1940 roku niemieckie władze okupacyjne rozpoczęły na terenach okupowanej Polski tworzenie gett przeznaczonych dla ludności żydowskiej. W obrębie zamkniętych dzielnic znaleźli się także żydowscy lekarze. Szacuje się, iż w murach największego getta – getta warszawskiego – znalazło się od 750 do 1000 lekarzy Żydów. Większość kontynuowała pracę na terenie getta. Warunki panujące w żydowskich szpitalach i przychodniach pogarszały się dramatycznie z tygodnia na tydzień z powodu olbrzymich niedoborów środków leczniczych i żywności. Niestety, z biegiem czasu leczenie ograniczyło się do podstawowych czynności pielęgnacyjnych, a szpitale i poradnie stopniowo zamykano. Mimo wszystkich trudności lekarze Żydzi pracowali z prawdziwym poświęceniem, nauczali na tajnych kursach medycyny, a nawet prowadzili badania nad przewlekłym głodzeniem, które nazwano wówczas „chorobą głodową”. Zarówno w trakcie masowych akcji deportacyjnych, jak i w późniejszym okresie, niektórzy żydowscy lekarze zbiegli z getta i ukryli się po „stronie aryjskiej”. Niejednokrotnie było to możliwe dzięki pomocy przedwojennych przyjaciół. Pozostali zginęli w gettach i obozach zagłady. Podobny los spotkał lekarzy z getta lwowskiego oraz wszystkich gett tworzonych na zajmowanych przez Niemców ziemiach. Literatura wspomnieniowa oraz powojenne relacje ocalonych pozwalają dziś na odtworzenie historii grupy zawodowej lekarzy urologów jako uniwersalnego przykładu losu ludności żydowskiej w Polsce podczas II wojny światowej.

EN

Polish physicians died from the earliest days of September 1939, taking part in battles with the Wehrmacht as professional offi cers as well as civilian doctors. In the Polish Campaign 1939 about 66 000 Polish soldiers and offi cers were killed. Many of them got captured by the Soviets and were executed in Katyń, Kharkov and Miednoje. Th ere was a large part of Jewish physicians among them. In 1940, the Nazi authorities decided to establish a “Jewish residential districts” and forced all Jewish inhabitants to move there. When the Warsaw ghetto was sealed, there were between 750 and 1000 physicians among its Jewish population. Most of the physicians continued to practice their profession in the ghetto. Unfortunately the conditions of hospital care and outpatient treatment in the ghetto deteriorated virtually from week to week due to dramatic shortage of medical supplies and food. Over time, the scope of medical services off ered became limited to basic nursing tasks, and the number of hospitals and clinics dwindled dramatically. In this truly desperate situation, the ghetto doctors worked with fortitude, training medical students and even pursuing research on the eff ects of persistent starvation (which they termed “hunger disease”). During the mass deportations and in the period following them, some doctors managed to escape “to the Aryan side” and went into hiding thanks to the help of Polish doctors (usually former colleagues from the pre-war days.) Th e others, almost all of them, perished in the ghettos and concentration camps. A similar fate befell the doctors of the Lviv ghetto and all the other ghettos created by the Germans in occupied Poland. Literature of memoirs and post-war survivors relationships allow to create the history of a small professional group of urologists as a universal example of the fate of the Polish Jews during World War II.