Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Polityka multikulturalizmu i problemy mniejszości na Warmii i Mazurach

100%

Domagała B.

Forum Politologiczne

|

2005

|

tom 2 - Wielokulturowość w dobie globalizacji oraz integracji europejskiej

73-100

EN

Author ties the long period of works on the Law of National Minorities in Poland with domination of Polish language society. In communities where minorities have at least 20 % inhabitants they are going to be given the right to use their native language in public sphere. The paper presents attitudes and opinions of Ukrainians themselves about the planned Law of National Minorities and works on it.

2

Вармия и Мазуры глазами современных писателей и поэтов региона в переводах Игоря Белова

100%

Borys I.

Acta Polono-Ruthenica

|

2018

|

tom Tom 1 Nr XXIII

103-112

EN

The article describes Russian translations of literary works by authors from Warmia and Mazury: Marek Barański, Tomasz Białkowski, Alicja Bykowska-Salczyńska. Zbigniew Chojnowski, Wojciech Kass, Włodzimierz Kowalewski, Jan Pietrzyk and Krzysztof Szatrawski, from the perspective of the perception of the national, social and cultural identity of Warmia and Mazury. All these works have been translated by Igor Belov and published in the journal “Baltika-Kaliningrad” (2017/4).

3

Próba klasyfikacji gmin województwa warmińsko-mazurskiego z punktu widzenia ich sytuacji finansowej

89%

Wichowska A.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2017

|

tom 79

|

nr 3

225-239

EN

This article is an attempt to classify the municipalities (gminas) of Warmia and Mazury from the point of view of their financial condition. The research was carried out in years 2010-2014, and covered all the municipalities of the region. To achieve the purpose a method of group k-means was used. Four budget indicators proposed by the Ministry of Finance were hallmarks of local budgets used in the research. As a result of the classification, five groups of municipalities were identified and characterised by their budgetary situation. Next a ranking of the groups of municipalities was made. The groups of municipalities were also profiled with regard to their legal status and geographical location. The studies have shown that in the analysed period,only 57 of the 116 municipalities of the Warmia-Mazury enjoyed a relatively good financial condition. Other municipalities received a low evaluation of the budget and have been classified into three other groups of municipalities.

PL

W artykule podjęto próbę klasyfikacji gmin województwa warmińsko-mazurskiego z punktu widzenia oceny ich sytuacji finansowej. Zakres badań objął lata 2010-2014 i dotyczył wszystkich gmin województwa. Do realizacji celu badań posłużono się metodą grupowania k-średnich. Cechami charakteryzującymi budżety gmin były cztery wskaźniki budżetowe wybrane spośród wskaźników proponowanych przez Ministerstwo Finansów. W rezultacie klasyfikacji otrzymano pięć grup gmin, które zostały scharakteryzowane pod kątem ich sytuacji budżetowej, a następnie utworzono ranking poszczególnych grup. Dokonano także profilowania grup gmin z punktu widzenia statusu prawnego oraz położenia geograficznego gmin. Badania wykazały, że w badanym okresie tylko 57 spośród 116 gmin województwa warmińsko-mazurskiego (łącznie dwie grupy gmin) charakteryzowały się relatywnie dobrą sytuacją budżetową. Pozostałe gminy uzyskały niską ocenę budżetu i zostały zaklasyfikowane do trzech pozostałych grup gmin.

4

Affects in Autobiographical Accounts and Poetic Statements about the Plebiscite in Warmia, Mazury and Powiśle in 1920

88%

Chłosta-Zielonka J.

Prace Literaturoznawcze

|

2019

|

nr 7

141-162

EN

The aim of this article is to illustrate the manner in which the circumstances of the plebiscitein Warmia, Mazury and Powiśle, held in 1920, were interpreted in both memoirs and poetic workswritten by authors who participated in those events, and to refer to their subjective assessmentsbased on their own emotions. The memoirs of Jan Boenigk, Jerzy Kolendo, Michał Lengowski,Anna Łubieńska, Karol Małłek and Adam Uziembło, as well as the poems by Michał Kajka, MichałLengowski, Alojzy Śliwa and Maria Zientara-Malewska are examined. This article uses relevanthistorical sources. The presented examples clearly testify to the affective attitude adopted by theauthors.

5

Level of Service Discipline of Militiamen Illustrated By the Example of Olsztyn Voivodeship

88%

Płotek M.

Security Dimensions: International & National Studies

|

2016

|

tom 18(18)

148-162

EN

The article reveals militia work from Olsztyn voivodeship. It shows the first years of the command and the problems handled by the officers, the state of professional discipline, the level of education and training.

6

Cyrylometodejskie dziedzictwo piśmiennicze na Warmii i Mazurach

88%

Jaroszewicz-Pieresławcew Z.

Acta Polono-Ruthenica

|

2015

|

nr 20

33-42

EN

It was the aim of the study to register and analyze manuscripts and prints written in the Cyrillic which have been collected in Warmia and Mazury. The article describes written monuments from the collections of libraries in Olsztyn: the library in Warmia and Mazury Seminary Hosianum (parchment leaves from the 14th century), University of Warmia and Mazury Library (manuscript Swiatcy from 1848), and Museum of Warmia and Mazury Library (two copies of the Lvov publication of the Ałtar Gospel Book from 1897), as well as the municipal and regional libraries (Monthły Menaion for October printed in Moscow in 1750) and a private collection (the Altar Gospel Book from 1815 printed in Poczajów. A volume of Służebnik (Wilno-Supraśl, 1692-1695) is in the possession of a Greek-Catholic parishioner from Giżycko. Additionally, volumes from the Old Believers’ monastery and Orthodox church in Wojnowo were described. Courtesy of their owners, the study is based also on manuscripts and prints which belong to the Old Believers from Ukta, Wojnowo, Ruciane-Nida and Piaski. The guardian of the Old Believers Monastery of Saviour and Holy Trinity allowed the author to photograph and describe the manuscripts and prints which have not been so far academically analysed. They are now stored in the Digital Library of the University of Warmia and Mazury thanks to a project financed by the National Science Centre. The described volumes, mainly liturgical in their character, served the needs of Christians in the east: Orthodox Christians, Old Believers and Greek-Catholics.

7

Instytut Mazurski w Olsztynie w świetle źródeł Archiwum Zakładowego Instytutu Zachodniego w Poznaniu. Sytuacja organizacyjno-finansowa (1948-1953)

88%

Lewandowska I.

Przegląd Zachodni

|

2022

|

nr 3 (384)

217-232

EN

The Mazurian Institute in Olsztyn was the Research Station of the Institute of Western Affairs in Poznań from 1948 to 1953. The aim of the present study is to examine to what extent the documents collected at the Institute for Western Affairs reflect the situation of the Olsztyn institution. The research problem was an attempt to answer the question: under what organisational and financial conditions did the Mazurian Institute function as the Research Station of the Institute for Western Affairs? Did these change, and if so - to what extent, upon its management being taken over by the Institute in Poznań? The research methods consisted of a critical analysis of documents deposited in the Archive of the Institute for Western Affairs and literature needed to draw a broader picture. The conclusions were no surprise to the author of the text. Firstly, the sources provide a picture of the Institute in Olsztyn as a small unit, struggling with many difficulties -organisational issues, accommodation, staffing and, of course, funding. However, the extensive factual reports show the enormous work carried out by the Station Manager Emilia Sukertowa- Biedrawina and her very modest team. The Mazurian Institute cannot therefore be compared in status and scientific significance to the Institute for Western Affairs or the Silesian Institute, although the very name of these three institutions might suggest so.

8

Gwara a tożsamość kulturowa przedszkolaków – na przykładzie placówek przedszkolnych z terenu województwa warmińsko-mazurskiego

75%

Lisowska K.

Podstawy Edukacji

|

2019

|

tom 12

155-168

EN

In the article, I discussed the problem of shaping cultural identity through the educational activities of a local kindergarten from the area of Warmian-Masurian Voivodeship. I presented the forms of use of the warlord and Mazurian bustes in preschool work. The content of the work is the result of the analysis of the statutes, the concept of work and the annual work plans of preschool from Warmia and Mazury for the years 2012–2017. In the studies, I used a qualitative strategy, a method of collecting data in the form of a searchable secondary source. I have analysed materials from 100 local government offices, which have accrued during their activities in the years 2012–2017. The sources come primarily from the Olsztyn district and partly from Mrągów and Giżycki. The educational activities carried out by the warlord and Mazurian bustly lead to the shaping of cultural identity among preschoolers through territorial, historical and cultural roots.

PL

W artykule poruszyłam problem kształtowania tożsamości kulturowej poprzez działania edukacyjne przedszkoli samorządowych z terenu województwa warmińsko-mazurskiego. Przedstawiłam formy wykorzystania gwary warmińskiej i mazurskiej w pracy przedszkoli. Treści zamieszczone w pracy są wynikiem analizy statutów, koncepcji pracy oraz rocznych planów pracy przedszkoli z Warmii i Mazur za lata 2012–2017. W badaniach posłużyłam się strategią jakościową, metodą zbierania danych w postaci przeszukiwania źródeł wtórnych. Dokonałam analizy materiałów pochodzących ze 100 placówek samorządowych, narosłych w toku ich działalności w latach 2012–2017. Źródła pochodzą przede wszystkim z powiatu olsztyńskiego oraz częściowo z mrągowskiego i giżyckiego. Działania edukacyjne prowadzone przy wykorzystaniu gwary warmińskiej i mazurskiej prowadzą do kształtowania tożsamości kulturowej wśród przedszkolaków poprzez zakorzenienie terytorialne, historyczne i kulturowe.

9

Nazwy wzgórz i wzniesień w nowej warstwie nazewniczej województwa warmińsko-mazurskiego

75%

Wolnicz-Pawłowska E.

Prace Językoznawcze

|

2021

|

tom XXIII/2

79–90

PL

Artykuł nawiązuje do opracowania prof. Marii Biolik o oronimach motywowanych nazwami zwierząt na Warmii i Mazurach. Niniejszy tekst wykorzystuje materiały Państwowego Rejestru Nazw Geograficznych. Autor scharakteryzował zbiór oronimów z województwa warmińsko-mazurskiego, w szczególności zaś przyjrzał się nazwom wzgórz motywowanym nazwami zwierząt. Zmiany w zasobie oronimów odzwierciedlają zmiany cywilizacyjne. Dawniej nazywano obiekty terenowe ze względu na ich wartość dla rolnika i hodowcy, dziś – obiekty ważne dla mieszkańca, turysty i administratora terenu. Zwraca uwagę zmniejszanie się zasobu nazw motywowanych nazwami zwierząt hodowlanych, natomiast wzrasta liczba oronimów od nazw dziko żyjących ptaków. Prawdopodobnie ma to związek z powstaniem rezerwatów dzikiej przyrody w województwie warmińsko-mazurskim.

EN

The article refers to Prof. Maria Biolik’s studies on oronymy of the regions of Warmia and Mazury motivated by expressions denoting animals. It is based on toponymy included in Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych [Polish National Register of Geographical Names]. The author outlines the oronymy of the Warmińsko-Mazurskie Voivodship, paying special attention to the names of hills motivated by expressions standing for animals. Changes occurring in oronymy reflect civilizational changes. In the past, terrain features useful for farmers and breeders were named, nowadays objects important for inhabitants, tourists, and area administrators are given names. There are fewer toponyms motivated by expressions based on livestock, while the number of oronyms derived from names of wild birds is increasing. This is probably related to the establishment of wildlife reserves in the Warmińsko-Mazurskie Voivodship

10

Słownictwo z zakresu zwyczajów i obrzędów jako przyczynek do badań współczesnego stanu gwar społeczności ukraińskiej na Warmii i Mazurach

75%

Czetyrba-Piszczako M.

Acta Polono-Ruthenica

|

2015

|

nr 20

157-167

EN

The article analyses the speech of the Ukrainian community in Warmia and Mazury after 65 years of its existence in an alien linguistic milieu, which additionally has not been conducive to its religious, political and cultural life. It was the aim of the author to determine the present state of Ukrainian dialects in the constantly growing linguistic pluralism which leads to linguistic assimilation. The research material was collected in the group of respondents who were interviewed by the author. The author limited the range of conversation topics to vocabulary connected with cultivating customs and traditions of different festivals as well as rituals connected with wedding, baptism and funeral. The performed analysis shows that the processes of assimilation threaten both city dwellers as well as villagers. Still, in villages these processes are less visible and even postponed by one generation.

11

Uniwersytety Trzeciego Wieku na Warmii i Mazurach w czasie pandemii COVID-19 jako lokalne centra lifelong education

63%

Lisowska K. , Łojko M.

Praca Socjalna

|

2022

|

tom 37(3)

89-101

EN

In social sciences, especially in educational sciences, it is emphasized that a lifelong education meaning lifelong learning, refers to the acquisition of knowledge throughout a person's life. It is a concept that combines many different formats of learning including both elements of adult education, lifelong learning, self-education as well as the promotion of the ideal of an individual who fully realizes their potential, both personal and professional. One of the forms of implementation of this concept of education are Universities of the Third Age (UTA), which focus primarily on the development and activation of elderly people. The article focuses on the specificity of continuing education in the functioning of the University of the Warmia and Mazury during the SARS-CoV-2 pandemic. The presented text was prepared based on the analysis of research material collected through semi-directed, problem-focused interviews and foundational databases – primarily at hand, traditional and electronic archives of the UTAs in Warmia and Mazury and digital reports of the Marshal's Office in Olsztyn. The research presented in this article shows that the changing social and health conditions posed new challenges to the universities and caused the need to revise the existing curricula, forms and ways of transferring knowledge and practical skills. During the pandemic Warmia and Mazury UTAs didn`t cease contact with their students and did not renounce continuing education. The period of isolation contributed to an increase in digital competence of the UTA students and digitization of continuing education.

PL

W naukach społecznych, zwłaszcza w naukach o wychowaniu, podkreśla się, że lifelong education, czyli uczenie się przez całe życie, odnosi się do zdobywania wiedzy praktycznie przez całe życie człowieka. Jest to koncepcja, która łączy w sobie wiele różnych formatów uczenia się obejmując zarówno elementy edukacji dorosłych, kształcenia ustawicznego, samodzielnego uczenia się jak również promocję ideału jednostki, która w pełni wykorzystuje swój potencjał zarówno osobisty jak i zawodowy. Jedną z form realizacji tej koncepcji edukacji stanowią Uniwersytety Trzeciego Wieku (UTW), które skupiają się przede wszystkim na rozwoju i aktywizacji osób starszych. Artykuł koncentruje się na specyfice edukacji ustawicznej w ramach funkcjonowania warmińsko-mazurskich UTW w dobie pandemii SARS-CoV-2. Prezentowany tekst przygotowano na podstawie analizy materiału badawczego zgromadzonego za pośrednictwem wywiadów częściowo kierowanych, skoncentrowanych na problemie oraz baz danych zastanych – przede wszystkim podręcznych, tradycyjnych oraz elektronicznych archiwów UTW na Warmii i Mazurach oraz raportów cyfrowych Urzędu Marszałkowskiego w Olsztynie. Zaprezentowane w artykule badania pokazują, że zmieniające się warunki społeczno-zdrowotne postawiły przed Uniwersytetami nowe wyzwania i spowodowały potrzebę zrewidowania dotychczasowych programów kształcenia, form i sposobów przekazywania wiedzy oraz umiejętności praktycznych. W czasie pandemii warmińsko-mazurskie UTW nie zaprzestały kontaktu ze swoimi słuchaczami oraz nie zrezygnowały z edukacji ustawicznej. Okres izolacji przyczynił się do zwiększenia kompetencji cyfrowych słuchaczy UTW i cyfryzacji kształcenia ustawicznego.

12

Związek Bojowników o Wolność i Demokrację na Warmii i Mazurach w latach 1947-1975. Zarys dziejów

63%

Korejwo M.

Komunizm: system – ludzie - dokumentacja

|

2015

|

nr 4

171-209

EN

Society of Fighters for Freedom and Democracy was formed in 1949 as a merger of almost all previously existing veterans’ associations. At the regional level, the most important element of the Association was the regional board and the superordinate bodies were poviate boards and clubs. Within the Regional Board there were merit-based commissions (e.g. verification, propaganda, health, medals, social), and after 1956 - also the so-called social group commissions (e.g. political prisoners, participants of revolution fights, fighters for the independence of Warmia and Mazury). In the years 1949-1956, the Association was in fact only a tool of political indoctrination and was strictly governed by political authorities that aimed at liquidating the Association. After 1956, the Association became totally independent and the veterans were given a limited possibility of postulating, mainly in social matters. The condition for being a member of the Association was loyalty towards the communist state.

13

Duchowieństwo Kościoła katolickiego na Warmii i Mazurach wobec wyborów do Sejmu PRL I kadencji z 26 października 1952 r. w ocenie aparatu bezpieczeństwa

63%

Syrwid R.

Komunikaty Mazursko-Warmińskie

|

2022

|

tom 318

|

nr 3

434-460

EN

This article presents an assessment by the security apparatus of the attitudes of the clergy of the Catholic Church in the Olsztyn province towards the election campaign and the elections to the Sejm of the Polish People’s Republic of the first term of 26 October 1952. The analysis was made on the basis of a document prepared by the employees of Department V of the Voivodeship Office of Public Security in Olsztyn for the needs of Department V of the Ministry of Public Security in Warsaw. It contains selected characteristics of lay and religious clergy, as well as general characteristics of female and male religious orders – drawn up in terms of their attitude to participation in the electoral act. In the presented material – with its dichotomous division into “positive” and “hostile” clergy – the information on the behavior of the so-called “patriotic priests” and on the repressions applied to the clergy contesting the progressing process of Stalinisation of the state system is of particular importance.

PL

W artykule przedstawiono ocenę postaw duchownych Kościoła katolickiego na terenie województwa olsztyńskiego wobec kampanii wyborczej i wyborów do Sejmu PRL I kadencji z 26 października 1952 r., dokonaną przez aparat bezpieczeństwa. Analizie został poddany dokument opracowany przez pracowników Wydziału V Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Olsztynie na potrzeby Wydziału V Departamentu V Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie. Zostały w nim zamieszczone wybrane charakterystyki duchownych świeckich i zakonnych, jak i ogólne zakonów żeńskich i męskich – sporządzone pod kątem ich stosunku do udziału w akcie wyborczym. W prezentowanym materiale – przy zastosowanym w nim dychotomicznym podziale na kler „pozytywny” i „wrogi” – istotne znaczenie posiadają zwłaszcza informacje o zachowaniach tzw. księży-patriotów oraz dotyczące represji zastosowanych wobec duchownych kontestujących postępujący proces stalinizacji systemu ustrojowego państwa.

14

Agroturystyka w rozwoju przestrzennym pogranicza Warmii i Mazur. Studium przypadku Świerkocina

63%

Stanek D.

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2021

|

tom Vol. 1

129--156

PL

Artykuł jest wynikiem badań możliwego wpływu agroturystyki na rozwój przestrzenny pogranicza Warmii i Mazur na podstawie studium przypadku wsi Świerkocin. Wykorzystano metodę analizy krytycznej oraz badania in situ dla zakresu wsi Świerkocin oraz regionu, mającego bezpośredni wpływ na omawianą miejscowość. Potencjał zaistnienia struktur agroturystycznych został omówiony na tym przykładzie ze względu na dogodną lokalizację oraz kierunki rozwoju proponowane przez władze powiatowe. Wieś posiada sprzyjające warunki dla rozwoju struktur agroturystycznych, związane z bardzo niską intensywnością zabudowy, charakterystycznym archetypem architektonicznym, rozwiniętą aktywnością turystyczną oraz lokalizacją w naturalnych obszarach Pojezierza Mazurskiego. Artykuł przedstawia potencjał rozwoju agroturystki w Świerkocinie na podstawie analiz znaczenia tej formy turystyki zarówno w całej Polsce, jak i w regionie pogranicza Warmii i Mazur.

EN

The article is a result of a research on a possible impact of agritourism on the spatial development of the borderland of Warmia and Mazury, based on the case study of the village Świerkocin. Text was built with the method of critical analysis and in situ research for the scope of the village Świerkocin and the region that have a direct impact on the discussed place. The potential for the emergence of agritourism structures has been discussed on this example due to the convenient location and development directions proposed by the poviat authorities. The village has favorable conditions for the development of agritourism structures related to a very low intensity of buildings, a characteristic architectural archetype, developed touristic layer and location in the natural areas of the Masurian Lake District. The article describes potential of agritourism development in Świerkocin. It is based on the analysis of significance of this touristic form, both in Poland and in the border region of Warmia and Mazury.

15

Wykorzystanie terenów przyrodniczo cennych województwa warmińsko- -mazurskiego w terapii lasem: konteksty, możliwości, ograniczenia

63%

Bielinis L. , Bielinis E. , Zawadzka A. , Omelan A. , Makowska M. , Kuszewska K.

Ekonomia i Środowisko

|

2016

|

tom nr 1

236--245

PL

W niniejszym artykule zadajemy sobie trud uporządkowania faktów i oddzielenia ich od mitów odnoszących się do mniej lub bardziej różnorodnych, aczkolwiek w swej podstawie wciąż jednolitych, form terapii mieszczących się w kategorii „silvoterapia”. Mamy tym samym nadzieję, iż wpłynie to chociaż w niewielkim stopniu na upowszechnienie wiedzy i tym samym na przychylne nastawienie opinii społecznej. Zawarliśmy też listę „zaleceń dobrej praktyki”, której wypełnianie ma służyć maksymalizacji wykorzystania rodzimych drzewostanów przez środowiska zainteresowane prowadzeniem silvoterapii.

EN

In this article we try to put in order the facts and separate them from the myths related to more or less varied forms of therapy situated within the category of ‘silvotherapy’. We also try to estimate the possibilities of applying the silvotherapy under the Warmia-Mazury regional conditions, associating it with the objectives of national and international tourism. After all, in the context of conducting the silvotherapy, we positively assess the usefulness of forest stands in the region and propose a list of ‘principles of good practice’, which is designed to maximize the use of native forest stands by local groups interested in ‘silvotherapy’.

16

Olsztyńskie „Dzikie Pola”. Rabunek i dewastacja wsi na Warmii i Mazurach przez wojska sowieckie w latach 1945–1948

63%

Gross R.

Dzieje Najnowsze

|

2022

|

tom 54

|

nr 3

109-130

EN

This article presents the process of destruction of villages in Warmia and Mazury after World War II, plundered and devastated by Soviet troops. Basing on a thorough analysis of the Polish civil administration and the Provincial Office of Public Security files, the author describes the plunders of Soviet soldiers that contributed to a significant depletion of the agricultural property of Warmia and Mazury. This seriously hampered the post-war settlement, reconstruction and development of these areas, where agriculture was the primary economic branch.

PL

W artykule przedstawiono proces niszczenia wsi na Warmii i Mazurach po II wojnie światowej w wyniku rabunków i dewastacji dokonywanych przez wojska sowieckie. Na podstawie analizy akt polskiej administracji cywilnej, a także Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego opisano działania wojsk sowieckich prowadzące do znaczącego uszczuplenia majątku rolnego Warmii i Mazur, co w poważnym stopniu utrudniło powojenne osadnictwo, odbudowę i zagospodarowanie tych obszarów, na których rolnictwo było podstawową gałęzią gospodarczą.

17

Zarządzanie krajobrazem kulturowym małego miasta. Przeobrażenia urbanistyczno-architektoniczne miasta Szczytno na przestrzeni XX wieku

63%

Liżewska I.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2008

|

tom nr 10

69--77

EN

The 20th century has fundamentally changed the Warmian and Mazurian urban landscape. Only within the space of one hundred years, this territory has been twice suffered the war damage. The first time, in 1914 – during the Russian army offensive 35 East Prussian towns were destroyed, next time, during the winter and spring of 1945 – as the results of the Soviet army activities and post‐war economy, most of Warmian and Mazurian historical urban complexes suffered huge losses again. In both cases, the post‐war rebuilding was conducted on a great scale and with significant urban landscape results. The last strong note appearing at the turn of the 21st century were some investment activities which were taken just as in violent and significant way without any rules in protecting the public view and spatial or architectural value. The result of such activities was the erasing of the historical town nature and the demotion of its value. Szczytno is one of the small town centers situated on the territory of the Southern Mazuria (the seat of the county, the area – 9,96 km2, the population – 25 759). At the turn of the 20th century, this rapidly developing town, destroyed and rebuilt twice during the 20th century, violently changed its view on the eve of the 21st century. It is a kind of classical example of the changes and processes to which Warmian and Mazurian urban complexes were and still are subjected. These processes are still accompanied by the same problems and questions – how to adjust modern civilization standards and requires to the tradition and past value. With such problems it must has been wrestled during the both of the past‐war town’s rebuilding. The first rebuilding was accompanied with the efforts in referring to the local, building tradition, whereas the next one was quite opposite to the past cultural patterns. In both cases also modernity and landscape modernization were the distinctive background. The analysis of these processes, their ideological, economic and organizing frames is a kind of attempt to answer the general question – how to manage the town’s landscape.

18

Profesor Kazimierz Nitsch – życie i dzieła

63%

Biolik M.

Prace Językoznawcze

|

2009

|

nr 11

209-212

EN

This work shows the profile of Professor Kazimierz Nitsch – the distinguished Polish linguist and recalls his achievements in dialectology and his written works. The text has been shown as a media presentation during the research session entitled “Professor Kazimierz Nitsch – the researcher of East Prussian dialects”.

19

Armia Sowiecka na Warmii i Mazurach w latach 1945–1948. Szkic do monografii

63%

Gieszczyński W.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2013

|

tom Zeszyt

|

nr XXVII

59-75

EN

In the light of preserved literary sources and the existing knowledge, it would be difficult to further advance the thesis that in 1945 the territory of East Prussia was „liberated” by the Red Army. The above thesis appears absurd today, and during the communist era the term was used purely for propaganda purposes. It should be stressed that after the Second World War, nearly half of the Polish territory was annexed and incorporated into the Soviet Union, and the Poles who had been living there for centuries were forced to leave their homeland which was cut off from the main part of Poland. Particular attention should be paid to a wave of rapes and robberies committed by Soviet soldiers, which had a destabilizing effect on both the settlement process and public safety. Plunder and theft increased the size of war damage and caused considerable financial losses, thus hindering the rebuilding of war-torn Warmia and Mazury.

PL

W świetle zachowanych źródeł, jak i dotychczasowego stanu wiedzy na ten temat obecnie raczej trudno już obronić tezę o „wyzwoleniu” w 1945 r. Prus Wschodnich przez Armię Czerwoną. Dzisiaj brzmi ona absurdalnie zwłaszcza, że w okresie rządów komunistycznych twierdzenie to miało czysto propagandowy charakter. Warto też przypomnieć, że po wojnie blisko połowa terytorium Polski została zagarnięta i wcielona do Związku Sowieckiego, a zamieszkująca od wieków te ziemie ludność polska w praktyce zmuszona do opuszczenia swoich ojczystych stron, które zostały odcięte od macierzy. Należy też podkreślić liczne przypadki gwałtów i przestępstw dokonywanych przez żołnierzy sowieckich, które wywierały destabilizujący wpływ zarówno na przebieg akcji osadniczej, jak i stan bezpieczeństwa na tych terenach. Z kolei rabunki i grabieże, nie tylko znacząco powiększały skalę zniszczeń, ale również w istotny sposób powodowały straty finansowe i tym samym znacznie utrudniły powojenną odbudowę gospodarczą Warmii i Mazur.

20

Echa wypadków gryfickich i drawskich w 1951 roku na Warmii i Mazurach w świetle materiałów KW PZPR i WUBP w Olsztynie (część 2)

51%

Gross R.

Komunikaty Mazursko-Warmińskie

|

2022

|

tom 318

|

nr 3

406-433

EN

The revelation in 1951 of the brutal methods used during the purchase of grain and the collectivization of villages in the Gryfice district resulted in the most serious crisis in agricultural policy during the Stalinist period in Poland. The halting of the collectivization process did not escape the attention of the political police. It also aroused the concern of the central authorities, who, as early as the summer of 1951, recommended resuming decisive methods of collectivizing the countryside and enforcing benefits from the peasants. The instances of forceful methods of collectivization in the Drawsko district, revealed in September 1951, could not, in the assumption of the party authorities, prevent further reconstruction of the countryside. The published documents (part 2) concern the reaction of the provincial party apparatus to irregularities reported during the June Plenum of the PZPR Central Committee, the effects of the “Gryfice” resolution noticed by the Olsztyn security apparatus, as well as the new “attitudes” of the provincial and district structures of the PZPR towards the halting of the collectivization process.

PL

Ujawnienie w 1951 r. brutalnych metod stosowanych podczas skupu zboża i kolektywizowania wsi w powiecie gryfickim pociągnęło za sobą najpoważniejszy kryzys w polityce rolnej w okresie stalinowskim w Polsce. Zahamowanie procesu kolektywizacji nie uszło uwadze funkcjonariuszy policji politycznej. Wzbudziło również zaniepokojenie władz centralnych, które już latem 1951 r. zalecały ponowne przystąpienie do zdecydowanych metod kolektywizacji wsi i egzekwowania od chłopów świadczeń. Ujawnione we wrześniu 1951 r. przypadki siłowych metod kolektywizacji w powiecie drawskim, w założeniu władz partyjnych, nie mogły przeszkodzić w dalszej przebudowie wsi. Publikowane dokumenty (część 2) dotyczą reakcji wojewódzkiego aparatu partyjnego na nieprawidłowości zgłoszone podczas czerwcowego Plenum KW PZPR, skutków uchwały „gryfickiej” dostrzeżonych przez olsztyński aparat bezpieczeństwa, a także nowych „nastawień” wojewódzkich i powiatowych struktur PZPR wobec zahamowania procesu kolektywizacji.