Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Z Krzyżakami przeciw królowi Polski w 1388 roku. Umowa wielkopolskich panów z Zakonem Krzyżackim w sprawie pomocy zbrojnej przeciwko Władysławowi Jagielle i jej sygnatariusze

100%

Szybkowski S.

|

tom 89

21-49

EN

On 18 June 1388 in Malbork a number of lords from Great Poland signed a treaty with the Grand Master of the Teutonic Order Konrad Zöllner von Rotenstein concerning supplying him with military aid against Władysław Jagiełło, the king of Poland, which would include, among other things, allowing the Order to use the “castles” belonging to them whenever they needed. The paper identifies those lords and puts forward a hypothesis concerning the motifs which led them to the betrayal of the Polish monarch. In the appendix two sources are published: the document of 18 June 1388 and the documents of Wierzbięta of Smogulec dated 29 July 1390 and 25 July 1391.

PL

18 VI 1388 r. w Malborku kilku wielkopolskich panów zawarło układ z wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego Konradem Zöllnerem von Rotenstein w sprawie udzielenia mu pomocy zbrojnej przeciwko królowi Polski Władysławowi Jagielle, polegającej m.in. na udostępnieniu Krzyżakom na ich każde życzenie należących do nich „zamków”. W artykule dokonujemy identyfikacji owych wielkopolskich panów, przedstawiamy również hipotezy dotyczące pobudek, które doprowadziły ich do popełnienia zdrady wobec polskiego monarchy. W aneksie zostały również opublikowane dwa źródła: wspomniany dokument z 18 VI 1388 r. oraz dokumenty Wierzbięty ze Smogulca z 29 VII 1390 i 25 VII 1391 r.

2

Podróżnik i król. Gilbert de Lannoy na dworze Władysława Jagiełły

100%

Niewiński A.

|

nr 2: Historia

25-39

EN

The present sketch refers to the meetings of King Władysław Jagiełło and the Burgundy knight Gilbert de Lannoy (1386-1462), who came to Central Europe in the first half of the 14th century. The first journey that he made in 1413 in order to fight against the „pagans” changed into an irresistible desire to get to know the areas that were ruled by the „unbelievers”, which resulted in a travel to the Ruthenian and Lithuanian lands. The analysis made in the paper presents the significance of this journey which turned to a verification of the anti-Polish propaganda spread by the Teutonic Knights. Meeting King Władysław Jagiełło was the crowning of Gilbert de Lannoy’s stay in this part of Europe. The Burgundy knight's next journey to Central-East Europe took place in 1422. Gilbert de Lannoy, being the King of England Henry V’s envoy, met the Polish King again. Also this visit contributed to a change in the image of Jagiełło and of Poland in West Europe. The evolution of the traveler’s political views effected by his journeys and the meetings he had when travelling produced meaningful results in the field of European diplomacy.

3

GRUNWALDZCY BODYGUARDZI – ZARYS WYBRANYCH ZAGADNIEŃ

99%

Pajorski P.

|

tom 15(15)

203-213

PL

Wielka wojna z Zakonem Krzyżackim toczyła się w latach 1409 – 1411, jednakże momentem przełomowym była bitwa w dniu 15 lipca 1410 roku, która odbyła się na polach Grunwaldu. W tejże bitwie do ochrony osoby króla Władysława II Jagiełły wydzielono niewielki, doborowy oddział straży przybocznej, który, jak wskazują przekazy Jana Długosza, zdał egzamin w warunkach konfliktu zbrojnego i próby dokonania bezpośredniego zamachu na życie króla.

4

Królewski dokument rozejmu ze Świdrygiełłą z 20 VIII 1431 roku

85%

Polechow S. , Szybkowski S.

|

tom 83

PL

Głównym celem niniejszego artykułu jest publikacja niewydanego dotąd w pełnym tekście dokumentu wystawionego przez króla Władysława Jagiełłę w sprawie rozejmu z wielkim księciem litewskim Świdrygiełłą, zawartego pod Łuckiem 20 VIII 1431 r. Dokument został przekazany stronie litewskiej, w XVII w. padł łupem wojsk rosyjskich i dziś przechowywany jest w Moskwie. Szczególna uwaga poświęcona została gwarantom rozejmów z 20 i 26 VIII 1431 r., wśród których przeważali możni z Wielkopolski. The main purpose of this paper is to publish the document, so far unedited in its entirety, issued by Władysław Jagiełło and proclaiming the armistice with Švitrigaila, Grand Duke of Lithuania, near Łuck on 20 August 1431. The document presented to the Lithuanian side, was seized by the Russian army in mid-17th century and is now housed in an archive in Moscow. A special attention is paid to the guarantors of the truces of 20 and 26 August 1431, the majority among whom were barons of Great Poland.

5

Graeco opere w królewskim teatrze władzy Władysława Jagiełły. Wprowadzenie do badań

80%

Walkowiak M.

|

nr 48

EN

The Polish King Władysław II Jagiełło requested the creation of a set of Byzantine wall paintings, described by the historian Jan Długosz as graeco opere, pictura graeca or sculptura graeca. The paintings were located in places of particular political and religious significance for the Kingdom of Poland. Byzantine painting decoration was thoughtfully adapted to Gothic interiors.The scientific reflection on Jagiellonian polychromes, conducted for over 150 years, still does not give full clarity as to the reasons for this unique artistic synthesis. Given the current state of knowledge about the role of art in the Middle Ages, the concept of the King’s private predilection for Byzantine-Ruthenian painting, well established in the Polish medieval studies, is no longer convincing.The author of this paper believes that this issue calls for new questions and a fresh research perspective. The study analyses the paintings in question in the context of the backdrop of the King’s political theology and the importance of art in shaping the image of the monarch in the Late Middle Ages. On the basis of the latest historical research, the author presents King Władysław II Jagiełło primarily as an effective ruler and competent politician rather than an art enthusiast.

PL

Z inicjatywy króla polskiego Władysława Jagiełły wykonano zespół bizantyńskich malowideł ściennych, które Jan Długosz określa w swoich dziełach terminami: graeco opere, pictura graeca lub sculptura graeca. Malowidła te powstały w miejscach o szczególnym polityczno-religijnym znaczeniu dla Królestwa Polskiego a bizantyńską dekorację malarską dostosowano w przemyślany sposób do wnętrz gotyckich. Naukowa refleksja poświęcona jagiellońskim polichromiom, prowadzona od przeszło 150 lat, nadal nie daje pełnej jasności co do przyczyn tej oryginalnej syntezy artystycznej. Ugruntowana w polskiej mediewistyce teza o prywatnych upodobaniach króla Władysława Jagiełły do malarstwa bizantyńsko-ruskiego, wydaje się przy obecnym stanie wiedzy o roli sztuki w średniowieczu, tezą nie przekonującą. W opinii autora prezentowanego tekstu, przedstawiony wyżej problem wymaga postawienia nowych pytań i odświeżenia perspektywy badawczej. Autor, w swoich badaniach, analizuje omawiane malowidła przez pryzmat królewskiej teologii politycznej i znaczenia sztuki w procesie kształtowaniu wizerunku późnośredniowiecznego monarchy. Korzystając z najnowszych badań i ustaleń historyków, postrzega króla Władysława Jagiełłę przede wszystkim jako skutecznego i sprawnego polityka, a nie miłośnika sztuki.

6

Ugoda biskupa przemyskiego Macieja z miejscową szlachtą w sprawie dziesięcin z ostatniego dziesięciolecia XIV wieku

71%

Wolski M.

|

2020

|

tom 86

99-115

EN

At the beginning of the last decade of the 14th century a conflict was started with the local nobility concerning the payment of tithe. The new bishop Maciej claimed the right received from the Pope to levy the sheaf tithe, while from the times of Casimir the Great in Red Ruthenia a lower rate of tithe was in effect. The settlement was reached only through the mediation of King Ladislaus, probably in the summer of 1394. Nevertheless, some noblemen still opposed the new rates. It was only the threat of enforcing sheaf tithe that stopped the conflict, the last stage of which was the confirmation by the bishop in 1406 that tithe in the Przemyśl diocese had to be paid in coin, while the form of that from the grange fields might be freely decided.

PL

Na początku lat 90. XIV w. po nominacji na biskupstwo przemyskie Macieja, dotychczasowego kanclerza królowej Jadwigi, doszło do konfliktu z miejscową szlachtą na tle świadczeń dziesięcinnych. Nowy biskup powoływał się na otrzymane od papieża prawo pobierania dziesięciny snopowej, tymczasem od czasów Kazimierza Wielkiego na terenach Rusi Czerwonej stosowano dziesięcinę pieniężną i to w znacznie niższym wymiarze niż w pozostałych częściach monarchii. Do ugody doszło dopiero za pośrednictwem króla Władysława najpewniej latem 1394 r. Mimo to, część szlachty nadal sprzeciwiała się wprowadzeniu nowych wyższych stawek. Groźba przysądzenia realnych, snopowych dziesięcin spowodowała zakończenie konfliktu, którego ostatnim akordem było potwierdzenie w 1406 r. przez biskupa przemyskiego pobierania dziesięciny w pieniądzu oraz swobodnego charakteru dziesięciny z łanów folwarcznych.

7

Metropolita kijowski Grzegorz (Cambłak) na soborze w Konstancji (1418)

57%

Naumow A.

|

tom Synody Cerkwi Prawosławnej w I Rzeczypospolitej

|

nr 5

41-56

EN

In the final phase of the Council of Constance, from the middle of February to the end of April 1418, the third large Polish-Lithuanian delegation took part in the work, at the head of which stood the Metropolitan of Kiev, Gregory (Camblak/Tsamblak). The metropolitan had the charge from King Władysław Jagiełło and Grand Duke Witold (Vytautas) to convince the new pope, Martin V, to formalize a Church Union of the Orthodox dioceses with the Roman Church, by way of the subordination of the Orthodox dioceses. Camblak, however, behaved in accordance with the principles of Eastern ecclesiology and proposed that a decision be made at an Ecumenical Synod, which would be preceded by the intensive investigations of a bilateral commission. Such a conception no longer fit within the contemporary vision of Catholic exclusivity, and Camblak suffered a defeat. Nonetheless, his intervention, calling for the joining of both glories of the Church belongs to the strict canon of the most pertinent early ecumenical statements.

8

Nowe źródło do dziejów kształtowania się polskiej reprezentacji stanowej w późnym średniowieczu. Raport krzyżackiego informatora Mikołaja Steinchena z początku grudnia 1432 roku

57%

Polechow S. , Szybkowski S.

|

2020

|

tom 86

133-152

EN

The paper presents a critical analysis of the report of Nikolaus Steinchen, the informer of the Teutonic Knights, active on the borderland area of Dobrzyń Land, Masovia and Prussia, as well as the edition of that source, which was written at the beginning of December 1432. The report also contains (so far unknown) information for the history of Polish estate representation development.

PL

W przyczynku dokonuje się krytycznej analizy raportu krzyżackiego informatora działającego na pograniczu ziemi dobrzyńskiej, Mazowsza i Prus, Mikołaja Steinchena, a także edycji tego źródła, które powstało na początku grudnia 1432 r. Raport ten jest również nieznanym dotąd źródłem do dziejów kształtowania się polskiej reprezentacji stanowej.

9

Budowa mostu na łodziach i przeprawa wojsk Władysława Jagiełły do Czerwińska w 1410 roku

43%

Tyszkiewicz J.

|

tom T. 65, nr 4

43--65

EN

Władysław Jagiełło and Witold Kiejstutowicz were preparing a war with the Teutonic Order. It was decided to build a bridge across the Vistula near Czerwińsk. The wood for building about 50 riverboats (punts) and spans had to dry for several months. The works which started in February 1409 in the Kozienice Forest were coordinated by Master Jarosław and Staroste Dobrogost the Black. Teams of boatbuilders, carpenters, blacksmiths and raftsmen made the elements of the bridge (boats, spans, anchors, iron buckles). The bridge was erected between Śladow and Czerwińsk on June 28-30, 1410. The barriers on the banks and the military forces ensured an uninterrupted march of the Polish army on June 30-July 3, comprising approx. 15,000 mounted knights, several hundred heavy tabor wagons, and several dozen cannons. The combined Polish and Lithuanian-Ruthenian armies departed from Czerwińsk for the war with the Teutonic Order. The bridge was dismantled, floated to Płock and rebuilt on the Vistula near Przypust on September 24-27, 1410 for the returning Polish army.