Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Elżbieta Zawacka (1909–2009) – zasłużony żołnierz i aktywna „feministka”

100%

Marcinkiewicz-Kaczmarczyk A.

|

nr 105

159-173

EN

Elżbieta Zawacka was dedicated herself to both military as well as educational activity in the interwar period. She started her activity in the Przysposobienie Wojskowe Kobiet (Female Military Training) and became a commander of PWK of Silesia Region. Those activities included from organization and conducting courses for young people. After the outbreak of the Second War World she was volunteering in the defence of Poland in September 1939 and next, she enrolled to the underground army, where she served as liaison and courier. As a courier, she smuggled important letters from Warsaw to Headquarter of the Polish Armed Forces in the West in London. She returned on Polish territory before the Warsaw Uprising. She was also participating in the insurgents straggle during the period from August to October 1944. After the end of the war, she devoted herself to historical and educational work. The establishment of the General Elżbieta Zawacka Foundation. Pomeranian Archives and Museum of the Home Army and the Military Service of Polish Women was her important accomplishment in the post-war period. She has been awarded many honors for her merits not only in military service but also in educational, historical and social spheres. She got the Cross of Valor, Cross of Merit and the Home Army Cross during the war. After the war, she was appointed as the general in 2006. Except that, she got the Order of the White Eagle in 1995 and the title of Custodian of National Remembrance in 2002. Elżbieta Zawacka connected a professional, military and pedagogical activity for all her life. Her attitude was showing that she had never resigned of her goals. In this context she was both a good soldier as well as “feminist”.

PL

Elżbieta Zawacka, już w okresie przedwojennym, poświęciła się zarówno działalności wojskowej, jak i pedagogicznej, czynnie angażując się w działalność Przysposobienia Wojskowego Kobiet i pełniąc m.in. funkcję Komendantki PWK Rejonu Śląskiego. W ramach tej działalności m.in. organizowała i prowadziła szkolenia dla młodzieży. Po ataku wojsk niemieckich czynnie uczestniczyła w kampanii wrześniowej, a następnie wstąpiła do armii podziemnej, podejmując służbę najpierw w łączności, a potem kurierską. W ramach tej ostatniej przewiozła pocztę do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie, gdzie również prowadziła rozmowy na temat łączności oraz uregulowania prawnego służby wojskowej kobiet. Z Londynu powróciła na ziemie polskie, wykonując skok spadochronowy z cichociemnymi, a następnie uczestniczyła w powstaniu warszawskim. Po zakończeniu wojny poświęciła się pracy naukowej i pedagogicznej. Jedną z jej zasług w okresie powojennym było utworzenie Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej, Archiwum i Muzeum Pomorskiego Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek. Za swoje zasługi w działalności militarnej, a także na polu naukowym, pedagogicznym i społecznym E. Zawacka otrzymała nagrody i wyróżnienia. Jeszcze w okresie wojny została odznaczona m.in. Krzyżem Walecznych, Krzyżem Zasługi i Krzyżem Armii Krajowej, a po wojnie, w 2006 r. otrzymała stopień generała brygady. Oprócz tego w 1995 r. odznaczono ją Orderem Orła Białego, a w 2002 r. Prezes IPN nadał jej tytuł Kustosza Pamięci Narodowej. Przez całe swoje życie E. Zawacka łączyła pracę militarną, społeczną i pedagogiczną. Jej postawa świadczyła o tym, że umiała walczyć o swoje prawa, nie rezygnowała z obranego celu i niezależnie od okoliczności kontynuowała karierę zawodową. W tym kontekście można ją nazwać zarówno zasłużonym żołnierzem, jak i „feministką”.

2

Okręg Wileński SZP-ZWZ w latach 1939–1941. Próba syntezy

100%

Niwiński P.

|

nr 1

73-108

3

„Konkurencja” dla Związku Walki Zbrojnej? Relacje Tajnej Armii Polskiej z ZWZ i misja por. Zygmunta K. Nowakowskiego

100%

Gałęzowski M.

|

nr 4 (258)

47-72

EN

This article concerns an issue connected with the forming of military conspiracy in the part of Poland that, after September 1939 found itself under the German occupation. It is focused on the problem of the relation between the Secret Polish Army (SPA) and the Union of Armed Struggle (UAS). The SPA, which was established by major Jan H. Włodarkiewicz and one of whose most outstanding officers was Witold Pilecki, was one of few underground organizations created at the beginning of the occupation that fulfilled the criteria allowing to recognize them as military ones. It was recognized as such by the command of Polish Victory Service and Union of Armed Struggle, which aspired to merge it with its own structures. This intention met with the resistance of the SPA’s commander, who planned not only to continue the independent activity but also to turn his organization into the leading center of the polish underground armed forces. One of the evidences of this aspiration was the unsuccessful mission of major Włodarkiewicz’s adjutant – lieutenant Zygmunt K. Nowakowski. Major Włodarkiewicz’s activity did not bring about the intended effect and with time SPA was merged with UAS.

RU

Представленная статья касается вопроса, связанного с возникновением подпольной военной организации в той части Польши, которая после сентября 1939 г. оказалась под немецкой оккупацией. Её содержание сконцентрировано вокруг проблемы взаимоотношений Тайной Польской Армии (ТПА) и Союза Вооружённой Борьбы (СВБ). Основанная майором Яном Х. Влодаркевичем ТПА (к самым выдающимся офицерам которой принадлежал Витольд Пилецкий) была одной из немногих подпольных организаций, возникших в начале оккупации, соответствовавших критериям, по которым её можно было отнести к военным. Таковой её признавало и руководство Службы Победы Польши и СВБ, которые старались объединить её с собственными структурами. Это встретило сопротивление коменданта ТПА, который планировал не только продолжить самостоятельную деятельность, но и превратить свою организацию в главный центр подпольных вооруженных сил. Одним из доказательств попытки реализации этой цели была неудавшаяся миссия адъютанта майора Влодаркевича – поручика Зигмунда К. Новаковского. Действия майора Влодаркевича не принесли желаемого эффекта, а ТПА со временем объединилось с СВБ.

PL

Prezentowany artykuł dotyczy zagadnienia związanego z kształtowaniem się konspiracji wojskowej w tej części Polski, która po wrześniu 1939 r. znalazła się pod okupacją niemiecką. Jego treść koncentruje się wokół problemu relacji Tajnej Armii Polskiej i Związku Walki Zbrojnej. Założona przez mjr. Jana H. Włodarkiewicza TAP (do jej najwybitniejszych oficerów należał Witold Pilecki) była jedną z niewielu organizacji konspiracyjnych, powstałych na początku okupacji, które spełniały kryteria pozwalające zaliczyć ją do wojskowych. Za taką była też uznawana przez dowództwo Służby Zwycięstwu Polski i ZWZ, które dążyło do scalenia jej z własnymi strukturami. Spotkało się to z oporem komendanta TAP, który planował nie tylko kontynuowanie samodzielnej działalności, lecz także uczynienie własnej organizacji ośrodkiem kierowniczym podziemnej siły zbrojnej. Jednym z dowodów usiłowania realizacji tego celu była nieudana misja adiutanta mjr. Włodarkiewicza – por. Zygmunta K. Nowakowskiego. Działania mjr. Włodarkiewicza nie przyniosły zamierzonego efektu, a TAP z czasem została scalona z ZWZ.