Ziel des Artikels ist es, die Phänomene zu erläutern, die mit den Schwierigkeiten des Alltagslebens der Bewohner von Thorn zur Zeit der politischen Veränderungen am Ende des 1. Weltkriegs und während des Übergangs von Stadt und Region unter die Herrschaft des unabhängigen polnischen Staats einhergingen. Sowohl die Zeit des großen Kriegs als auch das Warten auf den Einbezug in die Grenzen der polnischen Republik waren für die Einwohner von Thorn eine Zeit der Entbehrungen und der Erfahrungen mit dem Fehlen von Artikeln des Grundbedarfs. Die politischen Turbulenzen waren für eine zufriedenstellende Lebensmittelversorgung nicht günstig, was sich mittelbar auf den Gesundheitszustand und die Stimmung der Thorner auswirkte. Die Stadt war damals auch einer der Hauptpunkte für den Transport von Kriegsflüchtlingen. Der von den Polen erwartete Anschluss an die freie Republik brachte nicht sofort den ersehnten Wohlstand; das in einen Krieg im Osten verwickelte und vom Krieg zerstörte Polen konnte ihn nicht gewährleisten. Anfang 1920 wurde Thorn trotz vieler Defizite und materieller Mängel zu einem Ort des Überflusses für Ankömmlinge aus den anderen früheren Teilungsgebieten. Die Übergangszeit zwischen dem Ende des Kriegs und der Vereinigung im Rahmen der wiedererstandenen polnischen Republik wurde auch zu einer Zeit der beschleunigten Veränderungen in der Gesellschaft der Stadt. Einer bedeutenden Umgestaltung unterlag ihre nationale Struktur, die Arbeitslosigkeit wurde zu einem ernsten Problem für die lokalen Behörden, es wuchsen die Kriminalität und pathologische Phänomene (z. B. Prostitution), der Prozess der Emanzipation der Frauen war deutlich erkennbar.
EN
The aim of the article is to present the issues related to the daily hardships experienced by inhabitants of Toruń during the period of political changes related to the end of the First World War and the transition of the city and the region under the rule of the independent Polish state. For inhabitants of Toruń both the time of the Great War and the period prior to Toruń’s incorporation into the Republic of Poland was a period of sacrifices and caused them to experience shortages of basic necessities. Political turmoil did not favor satisfactory provisioning, which indirectly affected the health condition and social moods of Toruń’s residents. At that time, the city was also one of the main transfer points for war refugees. The incorporation of the city into free Poland, awaited by Poles, did not immediately bring the desired prosperity, as Poland was entangled in the conflict in the east and devastated by the war. At the beginning of 1920 Toruń, despite many material deficits and shortages, became a desirable place for newcomers from behind the former cordon. The transition time between the end of the war and the unification within the reborn Polish state also became a period of accelerated changes in the local community. Its national structure changed significantly, unemployment became a serious problem for the local authorities, and there was an increase in the number of criminal offences and pathological phenomena (e.g. prostitution); what is more, the process of women's emancipation clearly became apparent.
PL
Celem artykułu jest przybliżenie zagadnień związanych z trudami życia codziennego mieszkańców Torunia w okresie przemian politycznych związanych z zakończeniem pierwszej wojny światowej i przejściem miasta i regionu pod władzę niepodległego państwa polskiego. Zarówno czas wielkiej wojny, jak i wyczekiwanie na włączenie w granice RP były dla mieszkańców Torunia okresem wyrzeczeń i doświadczania braków artykułów pierwszej potrzeby. Zawirowania polityczne nie sprzyjały zadowalającej aprowizacji, co pośrednio odbijało się na kondycji zdrowotnej i nastrojach społecznych torunian. Miasto było też wówczas jednym z głównych punktów przerzutu uchodźców wojennych. Oczekiwane przez Polaków włączenie do wolnej Rzeczypospolitej nie od razu przyniosło upragniony dobrobyt, uwikłana w konflikt na wschodzie oraz wyniszczona wojną Polska nie była w stanie go zapewnić. W początkach 1920 r. to Toruń, mimo wielu deficytów i braków materiałowych, stał się miejscem obfitości dla przybyszy zza dawnego kordo-nu. Czas przejściowy między zakończeniem wojny a unifikacją w ramach odrodzonej RP stał się też okresem przyspieszonych przemian społeczność lokalnej miasta. Znaczącemu przekształceniu uległa jego struktura narodowościowa, bezrobocie stało się poważnym problemem dla władz lokalnych, nastąpił wzrost przestępczości kryminalnej i zjawisk patologicznych (np. prosty-tucji), w sposób wyraźny uwidocznił się proces emancypacji kobiet.
The year 1918 signifies both, the end of World War I and the beginning of state independence in the Eastern part of Europe. This ambivalence concerns different aspects of life, such as political affairs and society, arts and culture, literature, philosophy and religion. The following study discusses and considers chances and challenges of this ambivalence for an ecumenical dialogue in Europe. Therefore, these aspects of life will be analysed concerning the role of memory culture and also concerning the different kinds of remembrance in particular countries. In order to draw benefit from these results for parish oriented (adult) education and for ecumenical projects, theses considerations can be adopted as impulses for particular situations.
DE
Die Jahreszahl 1918 markiert nicht nur das Ende des Ersten Weltkriegs. Für einige Staaten steht sic für den Beginn ihrer staatlichen Unabhängigkeit. Dieser ambivalente Charakter lässt sich, wie im Folgenden untersucht wird, an mehreren Lebensbereichen aufzeigen. Dazu gehören Politik und Gesellschaft ebenso wie Kunst und Kultur, Literatur, Philosophie und Religion. Der Schwerpunkt der folgenden Überlegungen betrifft die Frage, welche Chancen, aber auch welche Herausforderungen das Erinnern an dieses ambivalente Schicksalsjahr für den ökumenischen Dialog in Europa hat. Daher werden die unterschiedlichen Lebensbereiche daraufhin befragt, welche Rolle die jeweilige Erinnerungskultur und Erinnerungsform in verschiedenen Ländern spielte und spielt. Um die Ergebnisse religions- und gemeindepädagogisch ökumenisch nutzen zu können, werden Projektanregungen gegeben, die zur jeweiligen Situation vor Ort adaptiert werden müssen
PL
Rok 1918 nic oznacza jedynie końca I wojny światowej. Dla kilku krajów jest również początkiem ich państwowej niezależności. Ten ambiwalentny charakter pozwala odnieść się, jak zostanie to przeanalizowane w dalszym toku wnioskowania, do większej liczby obszarów życiowych, takich jak polityka, społeczeństwo, sztuka, kultura, literatura, filozofia i religia. Główny punkt rozważań odnosi się do pytania, jakie szanse, ale też i wyzwania przedstawia pamięć o tej dacie dla dialogu ekumenicznego. Następnie zbadane zostały wymienione wyżej obszary pod kątem pytania, jaką rolę w poszczególnych krajach odgrywają i odgrywały kultura i formy pamięci. Aby umożliwić ekumenicznie wykorzystanie religijnych i pastoralnych wyników, przedstawione zostały sugestie projektów, które powinny być zaadoptowane do konkretnych przypadków.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.