Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Parnicki’s women The review of Joanna Szewczyk’s Historiografia i mitologia kobiecości. Powieściopisarstwo Teodora Parnickiego [Historiography and mythology of femininity in the novels of Teodor Parnicki]

100%

Markiewka T.

|

tom 34(1)

397-410

EN

The article is a critical analysis of a monograph by Joanna Szewczyk on the problem of femininity in Teodor Parnicki’s historical novels. The author suggests that Joanna Szewczyk precisely and multilaterally analysed the problem of feminine historiography and mythology in five novels. Using analytical tools created by feminist criticism the author combines the problem-focused approach with a very precise close reading of selected novels. As the author suggests such an approach is adequate and allows Szewczyk to present a convincing analysis of the problem of femininity in Parnicki’s prose.

2

Опыт русского романа второй половины XIX – первой половины XX в. и исторический роман Теодора Парницкого Сeребряные орлы

100%

Oleander L.

|

tom Tom 1 Nr XIII

123-131

EN

This article is about the discoveries in renewal of the novel’s form by L. Leonov and T. Parnytsky, their typological community is defined, innovation of Polish writer is characterized.

3

Opowiadanie bez teleologii. Darwin(-izm) – Parnicki – Sebald

100%

Tomczok P.

|

tom 2010, nr 1(14)

145-156

EN

In this paper I discuss the possibility of creating non-teleological narratives – it seems that teleology is a constitutive element of a narrative, yet the mechanical representations of the Word – with Darwinism among others – exclude teleology itself. In the present paper I attempt to describe the Darwinian struggle with teleology – in particular, how biology tried to establish a language without clearly defined aims. Separate parts of the paper are dedicated to two authors who suggested a departure from the teleology of a story – W G Sebald and Teodor Parnicki, whose works present models of a non-teleological novel.

4

Parnicki a Rosja. Rekonesans

100%

Gorliński-Kucik P.

Przegląd Wschodnioeuropejski

|

2021

|

tom 2

325-338

EN

The article considers issue of the connections between Teodor Parnicki, the Polish author of historical novels, and Russia. His attitude has its origins in biographical experiences. Knowledge of Russian culture is evident especially in the early work of Parnicki, and above all – in literary criticism of the interwar period. Careful reading shows that the sketches and reviews are a conservative critical project, the subject of which is Soviet social and cultural policy and communism in general. This article also complements the current state of research (who did not address this issue), while being a contribution to further research.

5

„Kontakt intelektualny z Państwem obojgiem na odległość daje mi [...] wiele radości”. Listy Teodora Parnickiego do Teresy i Sławomira Cieślikowskich z lat 1961–1966

100%

Gorliński-Kucik P.

|

nr 3

183-217

PL

W obszernym zbiorze listów Teodora Parnickiego do Teresy i Sławomira Cieślikowskich z lat sześćdziesiątych obserwujemy zawiązującą się stopniowo transkontynentalną przyjaźń intelektualistów. Prozaik, przebywając na meksykańskiej emigracji, pozbawiony był dostępu do czytelników i spragniony kontaktu z nimi, z kolei literaturoznawczyni, związana z Uniwersytetem Łódzkim, pracowała podówczas nad rozprawą doktorską (a finalnie książką) poświęconą pisarstwu Parnickiego. Bardzo uważnym czytelnikiem powieści Parnickiego był także Sławomir Cieślikowski, wybitny orientalista-indolog, i ślady jego lektur również w tym zbiorze odnajdziemy. Jako że wspomniany okres był dla korespondentów czasem bardzo intensywnej pracy, to wymieniane przez nich listy są bardzo treściwe – dotyczą głównie spraw związanych z literaturą oraz historią. Stają się dzięki temu istotnym tekstem źródłowym.

EN

In the broad collection of Teodor Parnicki’s letters to Teresa and Sławomir Cieślikowscy from the 1960s we observe the intellectualists’ gradually forming transcontinental friendship. The prose writer, while staying on emigration in Mexico, was detached from readers but eager to contact them, whereas Teresa Cieślikowska, connected with the University of Łódź, worked at that time on her doctoral dissertation (ultimately a book) on Parnicki’s creativity. Sławomir Cieślikowski, a distinguished Orientalist (Indian scholar), was also a careful reader of Parnicki’s novels, and traces of this reading can also be found in the letters in question. Since the period for the correspondents was a time of intense activity, their letters are pithy: they refer mainly to issues connected to literature and history. Owing to that, they become an important source text.

6

Wokół pisarstwa „historyczno-fantastycznego” Teodora Parnickiego (na podstawie dylogii „Muza dalekich podróży” i „Staliśmy jak dwa sny”)

89%

Szargot M.

|

2021

|

tom 9

107-119

EN

This article is about the genological aspects of the historical fantasy novels by Teodor Parnicki as seen in his dilogy consisting of Muza dalekich podróży and Staliśmy jak dwa sny. I focus mainly on fantasy elements visible in the novels, which are clearly divided into two separated tendencies. I called the first one “historical fantasy”, and the author himself called the second one “pure fantasy”. Their coexistence is what distinguishes Parnicki’s type of novel from similar forms (historical novels, fantasy novels, and alternate history). At the same time, this combination gives the writer’s creations traits characteristic of the romantic period (mise en abyme, romantic irony) and determines the literary character of the text, which is stronger than the historical one.

PL

Artykuł jest poświęcony kształtowi genologicznemu uprawianej przez Teodora Parnickiego powieści historyczno-fantastycznej, rozpatrywanemu na przykładzie dylogii, którą tworzą dzieła Muza dalekich podróży i Staliśmy jak dwa sny. Szczególnie interesuje mnie obecna w powieściach fantastyka, która wyraźnie reprezentuje dwa typy. Pierwszy z nich nazwałem „fantastyką historyczną”, drugi sam pisarz określił jako „fantastykę czystą”. Ich współwystępowanie odróżnia uprawianą przez Parnickiego powieść od form pokrewnych (powieści historycznej, fantastycznej i historii alternatywnej), a zarazem wyposaża dzieła prozaika w znane z literatury romantycznej cechy (autotematyzm, ironię romantyczną) oraz decyduje o przeważającej nad historycznością – literackości dzieła.

7

Rytm choroby, rytm umierania. Dzienniki z lat osiemdziesiątych Teodora Parnickiego

89%

Gorliński-Kucik P.

|

tom 13

|

nr 2

147-166

EN

Teodor Parnicki’s laconic diaries from the 1980s are filled with notes about the progress of his writing and disease, yet conceal much more than would be immediately evident. By considering what the author did not write, a very interesting picture of the final decade of communist Poland emerges. Reflection on the text, its rhythm and the construction of notes, reveals a narrative shaped by malady and senility. With the author’s decline during his final years, the schema of notes and their subject become characterized by a certain arrhythmia. These are the symptoms of the disintegrating narrative of the dying text/body.

PL

Lakoniczne Dzienniki z lat osiemdziesiątych Teodora Parnickiego, wypełnione buchalteryjnymi notkami o postępach pisarskich i chorobach, kryją w sobie znacznie więcej, niż się na pozór wydaje. Jeśli zwrócimy uwagę na to, co przemilcza ich autor, ukaże nam się bardzo ciekawy obraz ostatniej dekady PRL. Z kolei namysł nad tekstem, jego rytmem i budową zapisków odsłoni przed nami narrację maladyczną i senilną. Ostatnie roczniki, w których rozpada się schemat notek, ich tematyka, i pojawia się specyficzna arytmia, to właśnie symptomy rozpadającej się narracji zamierającego podmiotu.

8

„…jeżeli był młyn w Niałku, był młynarz w Niałku…” Wypowiedź Teodora Parnickiego dla Stefana Szlachtycza

89%

Gorliński-Kucik P.

Śląskie Studia Polonistyczne

|

2017

|

tom 9

|

nr 1

235-250

EN

This research paper encompasses a commentary and a transcript of Stefan Szlachtycz interview with Teodor Parnicki (1908–1988) – an outstanding historical novel writer. During this 20-minute-long conversation Stefan Szlachtycz – a director of a movie based on Parnicki’s novel Tylko Beatrycze (1975) – asks the writer about narrative complexities and historical references. Parnicki’s answers are of a great value for literary studies as he presents his train of thought and intellectual horizons; he also unveils some aspects of his literary practices. This interview indicates the reasons why Parnicki’s novels are so complicated, multithreaded and improbable from the historical point of view.

9

O jednej dacie, której w archiwum zabrakło

88%

Goliński-Kucik P.

|

tom 33(2)

1-1

PL

Artykuł koncentruje się na jednym, bardzo ważnym odcinku biografii Teodora Parnickiego – jest próbą ustalenia daty chrztu katolickiego pisarza. Pomimo dużej liczby różnych tekstów (wywiady, prywatne listy, fragmenty powieści), data ta pozostaje nieznana. Pisarz przykładał wielkie znaczenie do dat, tej nigdy nie ujawnił. Artykuł staje się opisem strategii autobiograficznej i literackiej Parnickiego. Podobnie jak bohaterowie powieści, zastosował strategię „odejmowania od prawdy”.

10

Schyłek metafory. Rzecz o księdze Natury

87%

Sierotowicz T.

|

2017

|

nr 31

47-70

EN

The book of nature expressed both the possibility of knowing/reading of nature and the relationship between the experimental science and other books, mainly the book of Revelation. However, the role and significance of the metaphor changed with the development of natural science, and now the book of nature seems to obscure other books, and, moreover, its reading became the model of reading in general. Actually this metaphor is not a living metaphor any more, as it does not create, but closes and eclipses. Hence the need to look for a new one. This story is told here on the basis of Teodor Parnicki’s prose, who was a very careful observer and connoisseur of history of ideas, and of history as a mode of literature.

11

Między słowem i ciałem. O somatekstualności Dzienników z lat osiemdziesiątych Teodora Parnickiego

71%

Szewczyk J.

|

nr 1(4)

169–182

PL

Artykuł stanowi analizę Dzienników z lat osiemdziesiątych Teodora Parnickiego, dokumentujących ostatni okres jego życia i twórczości. Tematem artykułu są funkcje pełnione przez dziennik pisarza (m.in. dziennik jako kronika i warsztat pracy twórczej, forma terapii i rodzaj buchalterii) oraz miejsce, jakie zajmuje w nim historia lat osiemdziesiątych. Ze względu na ich charakter Dzienniki zostały odczytane jako swoisty somatekst, w którym ciało i czynność pisania są ze sobą nierozerwalnie złączone. Celem artykułu jest ukazanie uzależnienia Parnickiego od czynności pisania, niezbędnej dla podtrzymania jego projektu tożsamości jako autora powieści historycznych, oraz relacji między „ja piszącym” i „ja somatycznym”, skupionym na doświadczeniu ciała, choroby, starości i nałogu alkoholowego.

EN

The article deals with the Teodor Parnicki’s Diaries from the eighties, which are a document of the last period his life and artistic work. A subject of the article is functions of the diary of the writer (among others the diary as the chronicle of artistic work, form of therapy and kind of bookkeeping) and Teodor Parnicki’s ratio to the history of the eighties visible in his diary. Diaries from the eighties are reading as a kind somatext, which body and writing are inseparably connected. The aim of article is to show, firstly, Parnicki was addicted to writing, which was necessary for his project of identity as author of historical novels and secondly, relationship between writing and somatic subject, focused on experience old age, illness and alcohol addiction.

12

Nerwowy wiek dojrzewania. Listy Teodora Parnickiego do Konstantego Symonolewicza. Rec.: Teodor Parnicki, Listy do Konstantego Symonolewicza z lat 1928–1949. Opracowanie, wstęp, przypisy Tomasz Markiewka. Katowice 2021

71%

Gorliński-Kucik P.

Pamiętnik Literacki

|

2023

|

tom 114

|

nr 4

251-261

PL

W recenzji zaprezentowano „Listy do Konstantego Symonolewicza z lat 1928–1949” (2021) i krótko przedstawiono stan badań nad twórczością Teodora Parnickiego oraz wybrane wątki obszernego zbioru, liczącego ponad 160 jednostek. Wątki te dotyczą przede wszystkim biografii pisarza, relacji z jego mentorem i nauczycielem Konstantym Symonolewiczem, a także atmosfery intelektualnej przedwojennego Lwowa oraz polityczności życia literackiego. Autor recenzji podkreśla, jak znakomicie została opracowana korespondencja Parnickiego i Symonolewicza. Tomasz Markiewka w obszernych przypisach cierpliwie tłumaczy zawiłe i szerokie konteksty listów: językowe, literackie, biograficzne, historyczne i kulturowe. Recenzowany tom stanowi bardzo ważne i w zasadzie finalne ogniwo w cyklu nieliterackich publikacji Parnickiego. Jest cennym źródłem wiedzy o pisarzu i wpływie biografii na literaturę (kluczowym dla twórczości autora „Słowa i ciała”), a także o życiu kulturalnym przedwojennego Lwowa.

EN

The review undertakes “Listy do Konstantego Symonolewicza z lat 1928–1949” (“Letters to Konstanty Symonolewicz from the Years 1928–1949”) (2021) and briefly describes the state of research in Teodor Parnicki’s work as well as selected threads of the comprehensive (over 160 items) collection. The threads predominantly refer to the writer’s biography, the relation with mentor and teacher Konstanty Symonolewicz, alongside of the intellectual ambience of prewar Lvov and literary life politicality. The reviewer stresses how brilliantly Parnicki and Symonolewicz’s correspondence was prepared. Tomasz Markiewka in his comprehensive commentaries patiently explicates the complex and wide linguistic, literary, biographical, historical, and cultural contexts. The volume is viewed as a seminal and principally the ultimate item in the non-literary cycle of Parnicki’s publication. It is a valuable source of knowledge on the writer and on the influence of biography on literature (key issue for the author of “Słowo i ciało” <”The Word and the Flesh”>) as well as on the cultural life of prewar Lvov.

13

„Ten człowiek potrafi siebie obrzydzić wszystkim, którzy chcieliby mu pomóc”. O korespondencji Jerzego Giedroycia i Teodora Parnickiego

71%

Gorliński-Kucik P.

|

nr 1(6)

213-220

EN

The author analyses Andrzej Dobrowolski’s exquisite edition of letters of the editor of Kultura Jerzy Giedroyc and Teodor Parnicki written between 1946 and 1968. This volume of their prolific correspondence reveals a lot of previously unknown facts from the biography of the author of Słowo i ciało and the life of immigrants at the time of the Polish People’s Republic, and shows problems Parnicki had publishing his novels in the Instytut Wydawniczy PAX.

FR

L’auteur analyse l’édition des lettres de Jerzy Giedroyc, rédacteur de « Kultura », et de Teodor Parnicki parfaitement élaborée par Andrzej Dobrowolski. Il s’agit des lettres qui ont été écrites dans les années 1946–1968. Ce riche recueil de correspondances apporte beaucoup d’informations qui n’étaient pas connues auparavant et qui concernent la biographie de l’auteur de Słowo i ciało, l’émigration à l’époque de la République populaire de Pologne, ainsi que les problèmes de Parnicki liés à la publication de ses romans chez Instytut Wydawniczy PAX.

14

Życie za chińskim murem - kultywowanie tradycji katolickiej w polskiej kolonii w Harbinie na przełomie XIX i XX w.

62%

Giza A.

|

tom 129

249-263

PL

Na kontynencie europejskim XIX wiek to okres wojen, upadków wielkich imperiów oraz dziejowych zmian społeczno-ekonomicznych. Analogiczny czas w Państwie Środka wiąże się z postępującą kolonizacją cesarstwa, m.in. budową eksterytorialnej kolei Wschodniochińskiej, której centralny punkt stanowiło miasto Harbin, erygowane 16 maja 1898 r. przez polskiego inżyniera, Adama Szydłowskiego. Polska kolonia w Mandżurii przetrwała 50 lat przekraczając ok. 1920 r. 20.000 mieszkańców przybyłych do Chin z historycznych terytoriów Rzeczypospolitej. Była to społeczność zorganizowana, przedsiębiorcza, kultywująca narodowe tradycje. Jej wybitnych przedstawicieli nie należy wiązać wyłącznie z przemysłem kolejowym, gdyż działali tam m.in. twórca eksperymentalnej powieści historycznej Teodor Parnicki, ojciec polskiego górnictwa odkrywkowego prof. Juliusza Samujłło czy dr Janusz Korczak. Najważniejszym ośrodkiem życia Polaków w Mandżurii stał się kościół. Materialnym pomnikiem bytności owej społeczności jest most na rzece Sungari, obiekt zaprojektowany przez zarządcę kolei Wschodniochińskich, Stanisława Kierbedźa. Niemym signum temporis jej bytności stał się los polskiego cmentarza w Harbinie, zdewastowanego i zaoranego przez „Czerwoną Gwardię”, na którego terenie dziś rozciąga się park rozrywki, reklamowany atrakcjami diabelskiego młyna.

EN

In Europe, the XIX century was a period of wars, falls of great empires and history-making socio-economic transformations. In this time China was being progressively colonized. Exterritorial railways of Eastern China was built whose central point was the town of Harbin. The railways were officially erected on the 16th of May 1898 by a Polish engineer Adam Szydłowski. Polish colony in Manguria survived for 50 years. Around 1920 the number of residents who came from historical territory of Polish Republic exceeded 20 000. It was a well-organized, enterprising community which cared for national traditions. Its outstanding representatives did not solely belong to railway industry. The community had such members among its ranks as Teodor Parnicki – creator of experimental historical novel, prof. Juliusz Samujłło – founding father of Polish underground mines and Janusz Korczak PhD. Church became the most important center of Polish immigrants’ life. A material statue of the community’s presence in the region is a bridge on the Sungari river designed by Stanisław Kierbedź – an overseer of Eastern China railways. A silent signum temporis of the community’s life was the fate of Polish cemetery in Harbin devastated and scorched by Red Army. Today there is an entertainment spot in this place – advertised by a ferris wheel.