Od kilku lat spożycie herbaty w Polsce nie zmienia się. Potwierdzają to statystyki handlu zagranicznego, według których co roku sprowadzamy od 30 do 33 tys. ton herbacianego suszu. Dane te jednak nie odzwierciedlają całości konsumpcji herbaty przez Polaków. Importuje się bowiem także herbatę owocową, która przekracza granicę jako "zioła".
Rooibos stanowią łodygi i pocięte liście krzewu Aspalathus linearis endemicznie porastającego zachodnią część Republiki Południowej Afryki. Napary przygotowane z liści tego krzewu wykazują szereg właściwości prozdrowotnych, w tym przede wszystkim właściwości antyoksydacyjne oraz antymutagenne. Pomimo stale rosnącej w naszym kraju popularności naparu rooibos nie opracowano jednolitego standardu jakości sensorycznej tych naparów. Obowiązujące określenia są nieprecyzyjne i bardzo często niejednoznaczne, tym samym utrudniają klasyfikację jakościową tych naparów. Przeprowadzone badania dotyczyły zidentyfikowania i scharakteryzowania wyróżników jakości sensorycznej, związanych z barwą, zapachem, smakiem naparów rooibos, tak aby wygenerować bardziej kompleksowy obraz tego, co jest często określane przez polskiego konsumenta tych naparów jako "typowe" lub "charakterystyczne". Celem badania było opracowanie wyróżników sensorycznych naparów rooibos dostępnych w na rynku Trójmiasta i porównanie uzyskanych wyników z ogólną zawartością polifenoli, oznaczoną metodą Folin-Ciocalteu oraz z aktywnością antyoksydacyjną, oznaczoną przy użyciem rodnika DPPH, badanych naparów. Oceny sensorycznej (barwa, zapach, smak, posmak) dziesięciu naparów rooibos dokonał dziewięcioosobowy zespół o sprawdzonej wrażliwości sensorycznej. Z uzyskanych w pierwszej części badania wyróżników wyselekcjonowano łącznie piętnaście, które posłużyły do dalszej oceny jakości sensorycznej badanych naparów. Ogólną zawartość polfenoli w badanych naparach oznaczono w zakresie od 34.38 mg GAE/100 ml do 145.23 mg GAE/100 ml. Aktywność antyoksydacyjna również oznaczono w szerokim zakresie od 64.82% do 96.54%. Stwierdzono statystycznie istotną korelację pomiędzy ogólną zawartością polifenoli a aktywnością antyoksydacyjną (r = 0,857, p = 0,0015). Analiza sensoryczna wykazała istotne zróżnicowanie naparów w zakresie wyróżników barwy, zapachu, smak i posmaku. Przeprowadzona analiza PCA pozwoliła na zakwalifikowanie badanych produktów dostępnych na trójmiejskim rynku do dwóch głównych grup. Napary o niskiej jakości były powiązane z negatywnymi atrybutami jakości sensorycznej, do których należały takie określenia, jak smak siana czy ściągające, gorzkie wrażenie pozostające po spożyciu naparów ro oibos, natomiast w próbkach o wyższych parametrach jakości dominowały określenia powiązane z charakterystycznymi atrybutami naparów rooibos, jak ziołowy zapach, słodki, karmelowy smak, klarowny kolor oraz gładki posmak. Stwierdzono również statystycznie istotną korelację pomiędzy wynikami oceny sensorycznej a ogólną zawartością polifenoli. (abstrakt oryginalny)
EN
Rooibos tea is a herbal tea which comes from the endemic South African fynbos plant, Aspalathus linearis and it has a lot of medicinal properties. The most important characteristics of rooibos are its antioxidant as well as antimutagenic/ antitumoral properties. In spite of the growing popularity of rooibos as a herbal tea in Poland, general tools to ensure effective quality assessment and the control of its sensory properties do not currently exist. This study was thus conducted to character-ize and identify the sensory attributes associated with the rooibos flavour; colour and mouth feel to generate a more comprehensive picture of what is frequently referred to the Polish consumer of rooibos tea as "typical" or "characteristic". The aim of this study was to find the sensory attributes of rooibos tea offered for retail sales on the Tri-city market and next to compare them with the total phenolic content, determined with the Folin-Ciocalteu reagent and antioxidant activity determined by using the DPPH reagent. The sensory quality (i.e. the colour, flavour, taste and mouth feel of the infu-sion) of 10 samples was evaluated by experts. The most frequently occurring descrip-tors were selected to compile a rooibos sensory lexicon of 15 flavour, taste, colour and mouth feel attributes. Rooibos samples contained a total amount of polyphenols from 34.38 mg GAE/100 ml to 145.23 mg GAE/100 ml. Antioxidant properties also were very different and varied from 64.82% to 96.54%. There was a substantial correlation between the phenolic content versus antioxidant activity (r = 0.857, p = 0.0015). The sensory analysis showed significant differences in rooibos tea in colour, flavour, taste and mouth feel attributes. Using the PCA analysis the products currently offered on the Tri-city market have been classified into two main quality groups. Most low-quality samples were associated with negative sensory attributes such as a hay/dried grass taste, and an astringent and bitter mouth feel, while higher-grade samples were generally associated with the "characteristic" rooibos attributes, i.e. honey, fruit and herbal-floral flavours, a sweet, caramel taste, clear colour and soft/smooth mouth feel. The statistically significant linear correlation between the results of the sensory analysis and total phenolic content was found. (original abstract)
Polski rynek herbaty jest dość stabilny, od kilku lat spożycie herbaty nie zmienia się. Zmieniła się jednak struktura spożycia, preferujemy bowiem herbatę coraz lepszą gatunkowo. Trudno jednak przewidzieć jaki wpływ na ceny tej najpopularniejszej używki mogą mieć gwałtownie rosnące jej ceny na giełdach światowych.