Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

The Tatra Mts - rocks, landforms, weathering and soils

100%

Drewnik M. , Felisiak I. , Jerzykowska I. , Magiera J.

Geoturystyka

|

2008

|

tom nr 2

51-74

EN

The trip gives insight into geology and landforms as well as into past and present dynamic geological, geomorphologic and soil-forming processes in the central part of Polish Tatra Mts. The area is easily accessible from Zakopane. However not the highest and not the most impressive of all parts of the mountains it offers a concise review of all sites crucial for understanding the geologic history of the Tatras and their forefield. Crystalline core has not only been covered by overthrusted sedimentary rocks but also forms tectonically displaced bodies like crystalline islands over the sediments. Post-orogenic erosion strongly differentiated the mountains landscape. High valleys shaped in resistant granitoids of the High Tatras were much better reservoirs of snow and ice during the Pleistocene then the West Tatras valleys deeply cut into softer sediments and metamorphic rocks. Therefore, the High Tatric glaciers were longer and thicker than the West Tatric ones. Post-glacial weathering, mass movements and accumulation of organic matter resulted finally in formation of rich variety of specific mountain soils.

PL

Trasa wycieczki prowadzi przez środkową część Tatr Polskich: Dolinę Bystrej, Kasprowy Wierch, przełęcz Karb i Dolinę Suchej Wody (Fig. 1). Różnice między dwiema głównymi częściami tych gór: Tatrami Zachodnimi i Wysokimi są stamtąd wyjątkowo dobrze widoczne. Teren ten jest ponadto przedmiotem intensywnych badań od przynajmniej 200 lat, a najnowsze doniesienia pojawiają się co roku. Stamtąd pochodzą liczne datowania moren, wreszcie, to w Dolinie Suchej Wody L. Zejszner pierwszy rozpoznał w 1849 r. ślady zlodowacenia. Przemierzając Tatry podczas planowanej wycieczki będzie można zaobserwować tak wyraźnie widoczne w górach efekty działania procesów prowadzących do niszczenia gór, bardziej szczegółowo przyjrzymy się przejawom wietrzenia. Wietrzenie jest bardzo ważnym procesem warunkującym powstawanie gleb a co za tym idzie wpływającym na rozwój roślin i zwierząt czyli na środowisko życia człowieka.

2

Ponad sześćdziesiąt lat mieszkam pod Tatrami

80%

Szpilka K.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

tom 74

|

nr 1-2 (328-329)

230-234

PL

„Zjawiona obecność” to jeszcze jedna próba interpretacji wydarzenia kultury, którym jest Zakopane. Korzystając z pracy Magdaleny Hoły-Łuczaj „Radykalny nonantropocentryzm. Martin Heidegger i ekologia głęboka” szuka się w niej możliwości wypowiedzenia, uobecnienia, myślenia przestrzeni słabych, marginalnych, wypieranych w zakopiańskim byciu. Stawia się także pytanie o znaczenie i sens obecności, które usiłuje się zjawić.

EN

Apparent Presence is yet another attempt at interpreting the cultural event that is Zakopane. While resorting to Magdalena Hoły-Łuczaj’s Radykalny nonantropocentryzm. Martin Heidegger i ekologia głęboka the author of the article seeks the possibility of representing and devising weak and marginal spaces, ousted in Zakopane existence. Additionally, he asks about the significance and sense of a presence that tries to make an appearance.

3

Lower Jurassic spiculite facies from the Lower Sub-Tatric Succession of the Tatra Mountains, Poland

80%

Jach R.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2001

|

tom nr 396

70-71

4

Zauroczeni Tatrami

80%

Dziki S.

Aura

|

2001

|

nr 02

10-11

EN

There were many members of the Pawlikowski family who contributed greatly to Polish culture: journalists, writers, politicians, scientists. The author focuses on those who where committed to the Tatras and their protection. The author puts an emphasis on Jan Gwalbert (1860-1939) who called for the preservation of uniqueness of the Tatras and the highland folk culture and who created the nature conservation movement. In 1934, he led to the enactment of the laws on nature conservation. He also prepared drafts of related acts on gaming, forestry and fishery.

PL

Spośród wielu Pawlikowskich, zasłużonych w kulturze polskiej - dziennikarzy, pisarzy, polityków, uczonych - autor zajmuje się tymi, którzy swą działalność poświęcili Tatrom, a zwłaszcza ich ochronie. Szczególnie wiele miejsca poświęca Janowi Gwalbertowi (1860-1939), propagatorowi zachowania pierwotności Tatr i folkloru góralskiego, twórcy nowoczesnego ruchu ochrony przyrody. W 1934 r. doprowadził do uchwalenia ustawy o ochronie przyrody, przygotował też projekty pokrewnych ustaw - łowieckiej, leśnej, rybackiej.

5

'Ochrona srodowiska wysokogorskiego Tatr' - wystawa w Krakowie

80%

Brzuski P. , Hedrzak M. , Chovancova B. , Brezovsky M.

Przegląd Hodowlany

|

2007

|

tom 75

|

nr 09

32-33

6

Najpopularniejsza droga w polskie Tatry

80%

Kopta T.

Przegląd Komunalny

|

2017

|

tom nr 6

86--88

PL

Zakopianka to nie jest jedna droga. Jest to raczej ich ciąg - i to o bardzo rożnych standardach. Na wielu odcinkach jest to trasa bardzo niebezpieczna.

7

Zmienność temperatury u spodu sezonowej pokrywy śnieżnej w strefie sporadycznego występowania wieloletniej zmarzliny w Tatrach

80%

Gądek B. , Leszkiewicz J.

Landform Analysis

|

2008

|

tom Vol. 9

115--119

8

Z dziejów starań o ochronę Tatr

80%

Paryski W. H.

Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody

|

1984

|

tom 05

|

nr 1

9

Klimatyczne przyczyny zmian i wieloletniej zmiennosci wystepowania pokrywy snieznej w polskich Tatrach.

80%

Falarz M.

Przegląd Geograficzny. Polska Akademia Nauk

|

2002

|

tom 74

|

nr 1

83-107

10

Kartografia geologiczna Tatr

80%

Piotrowska K. , Wójcik Z.

Przegląd Geologiczny

|

2008

|

tom Vol. 56, nr 12

1069-1078

EN

The area in question represents northern part of the centralWest Carpathians and the boundary zone of Poland and Slovakia (before 1918 the boundary of Galicia and Upper Hungary). From the end of 18th century the authors of geological maps of this area were mostly Austro-Hungarian geologists, but also specialists from other countries. The first cartographic documents refer to the occurrence of mineral raw materials (Hacquet, 1796). A little later some elements of stratigraphy and tectonics were also considered (Staszic, 1815). Zejszner (1844) was the first to pay attention to biostratigraphy and this problem was continued by his followers. In the "Geological Atlas of Galicia" (1885-1914) the authors took into account tectogenesis, at first following the theory of contraction (Uhlig, 1897, 1899) and, subsequently, the concept of nappes (e.g. Lugeon, 1902, 1903; Uhlig, 1907; Limanowski, 1911; Rabowski & Goetel, 1925; Goetel &. Sokołowski, 1930; Guzik, 1939). Until the beginning of the 21st century, the number of cartographic works (maps and cross-sections) printed separately or as attachments and inserts within texts, reached more than 1000 positions. Particularly the cartography of the 20th century, including the map of the Tatra Mts. 1 : 10 000, represents very valuable basic material for the recently prepared "Detailed Geological Map of the Tatra Mts. 1 : 10 000".

11

Bezpieczeństwo jako determinanta rozwoju turystyki górskiej w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem Tatr

80%

Grochowski B. B. , Studzieniecki T.

Studia Periegetica

|

2021

|

tom 33(1)

107-123

PL

Bezpieczeństwo jest jednym z kluczowych czynników rozwoju turystyki na obszarach górskich. Góry cieszą się dużą popularnością i niesłabnącym zainteresowaniem turystów. Odwiedzane są przede wszystkim w sezonach letnim i zimowym. Jednocześnie wzrasta zainteresowanie aktywnością turystyczną w okresie posezonowym. Zróżnicowanie klimatu i atrakcyjność potencjału przyrodniczego umożliwiają uprawianie wielu form turystyki na obszarach górskich w Polsce. Każdy rodzaj aktywności niesie ze sobą ryzyko i wymaga odpowiednich rozwiązań w zakresie bezpieczeństwa. Dotyczy to z jednej strony zapewnienia właściwych warunków do uprawiania turystyki, a z drugiej – kształtowania właściwych postaw wśród turystów. Celem artykułu była identyfikacja atrybutów bezpieczeństwa w turystyce górskiej w Polsce, a w szczególności: 1) wskazanie kluczowych podmiotów systemu bezpieczeństwa górskiego i powiązań między nimi; 2) ocena uwarunkowań i zasad współpracy podmiotów systemu bezpieczeństwa górskiego; 3) prezentacja propozycji poprawy systemu bezpieczeństwa turystyki górskiej w Polsce. W artykule wykorzystano następujące metody: studia literaturowe, analizę źródeł wtórnych i obserwację uczestniczącą. W ocenie autorów system bezpieczeństwa górskiego funkcjonuje dobrze, ale jest w nim kilka luk, które mogą stwarzać zagrożenie dla turystów i wymagają podjęcia działań naprawczych. Zdaniem autorów zniwelowanie tych niedociągnięć i wdrożenie systemowych zmian mogą podnieść poziom bezpieczeństwa, a tym samym atrakcyjność unikatowej destynacji górskiej, jaką są Tatry.

12

Trudnosci zastosowania metody kateny geoekologicznej w krajobrazie wysokogorskim

80%

Niedzwiecki J.

Przegląd Geograficzny. Polska Akademia Nauk

|

2006

|

tom 78

|

nr 3

383-395

13

W Tatrach czyściej

80%

Ładygin Z. , Chowaniec J.

Przegląd Komunalny

|

2001

|

tom nr 4

40-41

PL

Tatry Polskie zajmują powierzchnię około 175 km² i w całości znajdują się na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego. Obszar ten, prezentujący niezwykle wartościowe i unikatowe walory przyrodnicze, wchodzący w skład globalnej sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO-MAB, należy bez wątpienia do najliczniej odwiedzanych nie tylko w naszym kraju, ale również na świecie.

14

Nietota – gościec – uniwersytet piekielny uwagi o “Księdze tajemnej Tatr” Tadeusza Micińskiego

80%

Próchniak P.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2018

|

tom 72

|

nr 1-2(320-321)

22-42

PL

Artykuł jest aspektową interpretacją powieści Tadeusza Micińskiego Nietota. Księga tajemna Tatr (1910). W centrum rozważań sytuuje się analiza semiotycznego potencjału i konstrukcyjnej funkcji tytułowego motywu powieście oraz motywów ściśle z nietotą powiązanych (gościec, arcydzięgiel litwor, choroba, uzdrowienie, tajemnica), rozpatrywanych w kontekście ich symbolicznych znaczeń i wewnątrztekstowych powiązań, a także na szerokim tle kulturowym ze szczególnym uwzględnieniem obecności nietoty (jako rośliny leczniczej i jednocześnie silnie trującej) w imaginarium kultury ludowej i w jej magiczno-medycznych praktykach. Jednocześnie refleksji poddany został autotematyczny wątek powieści, a także – w szerszym planie – skłonność literatury nowoczesnej do takiego eksperymentu formalnego, który łączy się z poszukiwaniami natury religijnej i metafizycznej. Dla autora Nietoty te poszukiwania były spotkaniem z tajemnicą i zarazem stawały się formą wtajemniczenia w „niesłychany sens”, zjawiający się w ludzkim świecie jako „wiedza mroku i bólu”. W przekonaniu Micińskiego – jak dowodzi autor artykułu – ta „ciemna wiedza” rodzi się z „dotknięcia tajemnicy” (i z dotknięcia przez tajemnicę), a jednym z jej najistotniejszych przejawów jest wywrotowa energia i uzdrawiająca siła sztuki.

EN

The article is an aspect-oriented interpretation of Tadeusz Miciński’s novel Nietota. Księga tajemna Tatr (Nietota: The Secret Book of the Tatra Mountains, 1910), with reflections focused on an analysis of the semiotic potential and construction function of the titular motif and those associated closely with nietota (rheumatism, Angelica archangelica, illness, cure, mystery), considered in the context of their symbolic meanings and inner-textual connections as well as against a wide cultural background, with particular emphasis on the presence of nietota (Huperzia selago, the northern firmoss - a medicinal and, simultaneously, highly poisonous plant) in the imaginarium of folk culture and its magical-medical practices. At the same time the article ponders the self-referential motif of the novel and - in a wider perspective – the inclination of modern literature towards formal experiences of this sort, linked with religious and metaphysical quests. For the author of Nietota such searches were tantamount to an encounter with mystery and, concurrently, became a form of initiation into “astonishing meaning”, which appears in the world of people as “knowledge of darkness and pain”. The article demonstrates that Miciński was convinced that this “’dark knowledge” comes from ”touching a mystery” (and being touched by mystery) while one of its most essential symptoms is the subversive energy and healing power of art.

15

Typologia granic fizycznogeograficznych jako podstawa do wyznaczania zachodniej granicy Tatr

80%

Jodlowski M.

Czasopismo Geograficzne

|

2002

|

tom 73

|

nr 3

231-244

16

Stanowisko Batrachium trichophyllum [Ranunculaceae] w Tatrach

70%

Zwijacz-Kozica T. , Zywiec M.

Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica

|

2004

|

tom 11

|

nr 2

393-396

17

Wystepowanie mopka Barbastella barbastellus [Schreber 1774] w jaskiniach Tatr Polskich.

70%

Piksa K. , Nowak J.

Studia Chiropterologica

|

2001

|

tom 02

67-73

18

Źródła Masywu Tatrzańskiego

70%

Małecka D. , Uniwersytet Warszawski W. G.

|

EN

The Tatras are characterized by a high springability degree because of its considerable elevation above the surrounding Paleogene basins, deep cuttings in the massif by big river valleys and abundance of rainfall. The most common outflows are ftltration springs draining porous water of Quaternary deposits. Fissure springs which drain fissure water of crystalline core, lower Triassic quartzitic sandstones and sedimentary series with a smaller proportion of the carbonate rocks, are less numerous. The most productive outflows are springs and karst springs which are connected with the Tatra's carbonate sediments and, to a lesser degree, carbonate Eocene deposits (fig. l). The article includes the characteristics of these springs and karst springs which were monitored. Results of the stationary research, carried out since the 70s, showed that the dynamics and chemism of water drained by the Tatra's karst springs are decisively influenced by the location of the alimentation area. As far as the efficiency of outflows is concerned all the karst springs qualified for the III Meinzer's class. However, the karst springs can be divided into karst springs draining areas within orographic catchment basin of lower outputs between 3Q0-..400l/s (Chochołowskie and Bystre Springs) and those whose underground watersheds exceed orographic basin of the output between 500-700 Ifs (Lodowe, Goryczkowe, Olczyskie Springs). Carbonate Eocene is drained by the karst springs and springs of much lower outputs (IV and V Meinzer's class).

PL

W artykule przedstawiono charakterystykę źródeł obszaru tatrzańskiego. Szczególną uwagę zwrócono na wywierzyska. Wskazano na dynamikę i chemizm wód drenowanych przez źródła.

19

Oscypek i Krupowki - handel po goralsku

70%

Telezynska K.

Poradnik Handlowca. Branżowy Miesięcznik Ogólnopolski dla Sklepów i Hurtowni FMCG

|

2007

|

tom 14

|

nr 09

18

20

Współpraca Rad Tatrzańskiego Parku Narodowego i Tatranskeho Narodneho Parku

70%

Niedzielski L.

Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody

|

1984

|

tom 05

|

nr 1